Απο το 1893 έως το 1953: (Κατασκευή-Ανατίναξη απο τους Αντάρτες του ΕΛΑΣ-Επικοινωνία... με βάρκα-Ξύλινη Γέφυρα-Ανακατασκευή)Του ιστοριοδίφη Γιάννη Δ. Λύρα
Κατοχή - Αντίσταση (1941-44)
Τον Απρίλιο του 1941 οι Έλληνες στρατιώτες επιστρέφουν ηττημένοι από το Αλβανικό μέτωπο. Είναι εξαντλημένοι και απογοητευμένοι. Ακολουθεί στη συνέχεια η τριπλή κατοχή της Ελλάδος από Γερμανούς, Βουλγάρους και Ιταλούς. Η ελληνική κυβέρνηση και ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄ καταφεύγουν στην Αίγυπτο. Στην Αθήνα σχηματίζεται κατοχική κυβέρνηση. Ο χειμώνας 41-42 υπήρξε εφιαλτικός. Οι θάνατοι από ασιτία στα μεγάλα αστικά κέντρα μέρα με τη μέρα μεγάλωναν, ενώ χιλιάδες άμαχοι βρήκαν φρικτό θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Στις 30-5-1941 ο Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας σκαρφάλωσαν από μια υπόγεια στοά στην Ακρόπολη των Αθηνών και κατέβασαν την πολεμική σημαία του Γ΄ Ράιχ ο δικαστής της Γκεστάμπο Τόϋμπελ είπε: Αν δεν βρεθούν οι ένοχοι θα τη πληρώσει ο Αθηναϊκός λαός.
Τον Απρίλιο του 1941 οι Έλληνες στρατιώτες επιστρέφουν ηττημένοι από το Αλβανικό μέτωπο. Είναι εξαντλημένοι και απογοητευμένοι. Ακολουθεί στη συνέχεια η τριπλή κατοχή της Ελλάδος από Γερμανούς, Βουλγάρους και Ιταλούς. Η ελληνική κυβέρνηση και ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄ καταφεύγουν στην Αίγυπτο. Στην Αθήνα σχηματίζεται κατοχική κυβέρνηση. Ο χειμώνας 41-42 υπήρξε εφιαλτικός. Οι θάνατοι από ασιτία στα μεγάλα αστικά κέντρα μέρα με τη μέρα μεγάλωναν, ενώ χιλιάδες άμαχοι βρήκαν φρικτό θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Στις 30-5-1941 ο Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας σκαρφάλωσαν από μια υπόγεια στοά στην Ακρόπολη των Αθηνών και κατέβασαν την πολεμική σημαία του Γ΄ Ράιχ ο δικαστής της Γκεστάμπο Τόϋμπελ είπε: Αν δεν βρεθούν οι ένοχοι θα τη πληρώσει ο Αθηναϊκός λαός.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Κ. ΔΑΒΙΛΑΣ...
Την υπόθεση είχε αναλάβει ο Βασίλειος Κ. Δαβίλας ο οποίος κατάγεται από το Κεφαλληνού του Δήμου Ιθώμης Μεσσηνίας τίμησε το δικαστικό σώμα στα δύσκολα χρόνια της κατοχής γιατί ήταν ο ανακριτής στην υπόθεση της κλοπής της σημαίας από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης.
Μέσα σε αυτές τις τραγικές στιγμές γεννήθηκε η Εθνική Αντίσταση.
Το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1941 στις 27/9. Σκοπός του ήταν η απελευθέρωση και πλήρης ανεξαρτησία του Έθνους. Το ΕΑΜ οργάνωσε τον ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) με επικεφαλείς τους Στέφανο Σαράφη και Άρη Βελουχιώτη.
Το 1943 ιδρύεται η ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική οργάνωση νέων) που αναλαμβάνει να πληροφορεί το λαό με αυτοσχέδια χωνιά, να εξασφαλίζει την “κουραμάνα” από τα καμιόνια των Γερμανών και κλέβοντας ρεζέρβες αυτοκινήτων. Τα μικρά παιδιά οργανώθηκαν σε “αετόπουλα” και “γερακίνες” (αγόρια και κορίτσια αντίστοιχα).
Πολλά από αυτά ανέβαιναν στα βουνά και το δήθεν ανέμελο παιχνίδι τους μετέφεραν σημαντικές πληροφορίες περνώντας μέσα από μπλόκα και φυλάκια των κατακτητών.
Μάθαιναν επίσης να διαβάζουν και να γράφουν στα σχολεία του βουνού που ίδρυσαν φωτισμένοι αντιστασιακοί παιδαγωγοί.
Ένα από τα δημοφιλή περιοδικά του ’50 -’60 ήταν ο “Μικρός Ήρως” με πρωταγωνιστές το παιδί φάντασμα Γιώργο Θαλάσση, την όμορφη και γενναία Κατερίνα, το Σπίθα με τη λαιμαργία και τις γκάφες του και έχοντας όλοι τους το μικρό μπόμπιρα βοηθό τους, το τζιτζίκι. Τα παιδιά είναι μέλη μιας μυστικής αντιστασιακής οργάνωσης και με κίνδυνο τη ζωή τους έφεραν σε πέρας επικίνδυνες αποστολές, εναντίον των ναζί. Τα κείμενα έγραφε ο Στέλιος Ανεμοδουράς ο οποίος πέθανε πρόσφατα και η εικονογράφηση ήταν του Βύρωνα Απτόσογλου. Εκδόθηκε από το 1952 έως το 1967 που απαγορεύτηκε η κυκλοφορία και έκδοσή του από τη χούντα των συνταγματαρχών.
Στην Ευρυτανία στις 10-3-44 σχηματίστηκε από το ΕΑΜ η ΠΕΕΑ (πολιτική επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) με πρόεδρο τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αλέξανδρο Σβώλο.
Τον Οκτώβριο του 1941 ιδρύθηκε ο ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) με αρχηγό το Ναπολέοντα Ζέρβα και η ΕΚΚΑ (Εθνική και Κοινωνική απελευθέρωση) με αρχηγό το συνταγματάρχη Δημήτρη Ψαρρό.
Στις 25-11-42 ο ΕΛΛΑΣ, ΕΔΕΣ και Άγγλοι κομάντος ανατίναξαν τη γέφυρα του Γοργοποτάμου, για να εμποδιστεί ο ανεφοδιασμός του άξονα στην Αφρική.
Στις 28-2-43 η κηδεία του Κωστή Παλαμά μεταβλήθηκε σε παναθηναϊκή εκδήλωση και ο Άγγελος Σικελιανός αντί για επικήδειο απήγγειλε ένα ποίημά του “Εθνικό εγερτήριο”, ενάντια στους φασίστες, ενώ τα κατοχικά στρατεύματα κατέστρεφαν πόλεις και χωριά και εκτελούσαν χιλιάδες αμάχους. Στη Δράμα και Δοξάτο εκτελέστηκαν χιλιάδες άτομα από Βούλγαρους, ενώ το Δεκέμβριο του ’43 έγινε η πυρπόληση των Καλαβρύτων βρίσκοντας το θάνατο 1100 άτομα ανάμεσά τους και παιδιά.
Το Μάιο του 1944 στο Λίβανο μπήκαν οι βάσεις για το σχηματισμό “κυβέρνησης εθνικής ενότητας” που ορκίστηκε στο Κάιρο στις 3 Σεπτεμβρίου με συμμετοχή υπουργών του ΕΑΜ. Λίγες ημέρες αργότερα στις 26 Σεπτεμβρίου στην Καζέρτα της Ιταλίας υπογράφτηκε συμφωνία που αφορούσε τις αντάρτικες δυνάμεις που δημιουργήθηκαν στην περίοδο κατοχής. Στις 18 Οκτωβρίου έφτασε στην Αθήνα η πρώτη μεταπελευθερωτική κυβέρνηση με πρωθυπουργό το Γεώργιο Παπανδρέου. Τα προβλήματα της χώρας ήταν: Πρόσφυγες, άστεγοι, τρόφιμα, εθνικό κράτος. Οι υπουργοί που προέρχονταν από το ΕΑΜ παραιτήθηκαν στις 2 Δεκεμβρίου. Την επομένη έγινε διαδήλωση του ΕΑΜ στην πλατεία Συντάγματος και ήταν η αφετηρία ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ του ΕΛΑΣ, στρατιωτικών και αγγλικών μονάδων που διήρκεσε ένα μήνα με πολλά θύματα. Στις αρχές Ιανουαρίου σχηματίστηκε η κυβέρνηση Πλαστήρα και στις 12 Φεβρουαρίου του 1945 υπογράφτηκε η συνθήκη της Βάρκιζας.
Πολλοί από τις δύο πλευρές δεν είχαν αποδεχτεί την συνθήκη της Βάρκιζας και από τον Οκτώβριο του ΄46 ως το καλοκαίρι του ΄49 η Ελλάδα είχε μετατραπεί σε πεδίο μαχών μεταξύ του Ελληνικού στρατού και του στρατού των ανταρτών που είχε ονομαστεί σε “Δημοκρατικό Στρατό”. Οι τελευταίες σκληρές μάχες του εμφυλίου δόθηκαν στο Γράμμο και Βίτσι με ήττα των ανταρτών που υπεχώρησαν στο Αλβανικό έδαφος.
Η Βαλύρα στην Κατοχή και την Αντίσταση
Υπεύθυνος στο ΕΑΜ Βαλύρας ήταν ο δάσκαλος Χρίστος Τσάμης, που υπηρέτησε στο Μικροχώρι Δοξάτου Δράμας. Η Οργάνωση ξεκίνησε το Φθινόπωρο του 1942 όπως η φιλική εταιρία. Συγκεντρωνόταν σε διάφορα μέρη του χωριού συνομωτικά και μυστικά. Πυρήνας ήταν ο Φατούρος από τη Στεμνίτσα. Τα ιδρυτικά μέλη της Οργάνωσης ήταν ο Φίλιππας Ψύχαλος, τα αδέλφια Μίμης και Κώστας Γεωργακόπουλος, τα αδέλφια Φλώρος, Θωμάς και Παντελής Θεοδωρακόπουλος, Παναγιώτης Λιοντήρης, Ηλίας Μπουρίκας, Βαγγέλης Τσάμης, Άγγελος Μπάκας, Χρίστος Λαμπρόπουλος και Κων/νος Σπηλιώτης. Καθοδηγητής αρχικά ήταν ο δάσκαλος Τσάμης, το διαδέχθηκε ο Φλώρος και μετά ο Ηλίας Μπουρίκας. Υπεύθυνος αγροφυλακής ασφαλείας ήταν ο Βαγγέλης Τσάμης, της εθνικής αλληλεγγύης ο Άγγελος Μπάκας, στρατιωτικός υπεύθυνος ο Στέλιος Γεωργίου Βασιλόπουλος, ο Γιώργης Βασιλόπουλος (πατέρας του Νάκη) ήταν στην ειδική ασφάλεια, ο Γιώρης Γκομέσης ήταν στη γενική ασφάλεια. Όλοι ήταν αποδεκτοί από την κοινωνία του χωριού και γι΄ αυτό δεν υπήρξε αιματοχυσία όπως έγινε σε όλα τα γύρω χωριά (Λάμπαινα, Πλατύ, Άγιος Φλώρος, Σκάλα, Μελιγαλά). Σπουδαίο ρόλο έπαιξε ο Παπαξύδης. Ήταν αρχηγός όλων παρότι δεξιός και ξέντυσε το Νίκο Νανόπουλο από τα τάγματα ασφαλείας. Μαζί με τους Θανάση Μυλωνά, Βασίλη Καπότη, Κων/νο Κολλιόπουλο και Γιώρη Ηλιόπουλο παρότι ήταν μέλη και στελέχη της ΕΟΒ (Εθνική Οργάνωση, Βασιλόφρων) έσωσαν το χωριό από σίγουρη σφαγή όταν έγινε μπλόκο της Βαλύρας στις 16-17/2/1943 από τους Γερμανούς. Πήραν 280 Βαλυραίους και τους πήγαν στο σχολείο στα Τσουκαλέϊκα για να τους εκτελέσουν επειδή βοηθούσαν αντάρτες του ΕΛΑΣ. Στρατιωτικοί υπεύθυνοι ήταν ο Αγαθοκλής Μακρής, Κώστας Μπάκας (Κοκκώνης)και Μένης Μητρόπουλος. Ο Μένης Μητρόπουλος καθεραίθηκε γιατί είχε δώσει εντολή η μαχητική ομάδα της Βαλύρας να μην πάει ενάντια στο Δρεττάκο.
Ο Μίμης Φερέτος θα κτυπούσε την ομάδα του Δρεττάκου η οποία διέθετε βαρύ Γερμανικό οπλισμό. Οι μαχητικές ομάδες της περιφέρειας μαζεύτηκαν στο Πελεκητό (Άνω Αρφαρά) και αποφάσισαν να κτυπήσουν. Ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου μπαίνει επικεφαλής στη μαχητική ομάδα Βαλύρας και είπε στο Μίμη Φερέτο να πιάσουν τη γέφυρα στη Πολιανή και να περιμένουν. Ο Δρεττάκος έπεσε στα αποσπάσματα της Λακωνίας και τον εκτέλεσαν. Με τη καθαίρεση του Μένη Μητρόπουλου έβαλαν υποψηφιότητα οι: Παναγιώτης Παπαγεωργίου, Παναγιώτης Λιοντήρης και Γιώρης Γκομέσης (Μανιαδάκης) όπου ομόφωνα εκλέχθηκε στρατιωτικά υπεύθυνος ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου.
Ο Φίλιππας Ψύχαλος ήταν στο μόνιμο ΕΛΑΣ και ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου μπήκε στην οργάνωση αρχές του 1943. Ήταν γερός σταθερός και αρχικά τοποθετήθηκε στην ΟΠΛΑ (Οργάνωση Προστασίας Λαϊκού Αγώνα).
Αρχηγός του ΟΠΛΑ στην περιοχή ήταν ο Σπύρος Ξιάρχος από την Ανθούσα (Σέζα) και ανώτερος ήταν ο Βασίλης Μπράβος. Στη Βαλύρα ιδρύθηκε παράρτημα του ΕΤΑ (επιμελητεία του Αγώνα) όπου τα μέλη του πήγαιναν στους παραγωγούς παίρνοντας διάφορα είδη και προϊόντα χωρίς εκβιασμούς από τους κατοίκους του χωριού με τα οποία ενίσχυαν τον αγώνα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί έφυγαν από τη Βαλύρα το 43 κάνοντας επιδρομές, καταστροφές κλέβοντας ότι πολύτιμο είχαν τα διάφορα σπίτια ενώ οι Ιταλοί είχαν στρατοπεδεύσει τα τάνκς και πυροβόλα τους από το δρόμο του νεκροταφείου μέχρι του Τσουρούχη και έμεναν δίπλα στα ψηλά για λόγους ασφαλείας. Η οκά το ψωμί τον Απρίλιο του 41 είχε 10 δραχμές, ενώ το Σεπτέμβριο του 1944 είχε 153.000.000 λειτουργώντας η μαύρη αγορά με τους μαυραγορίτες, λέγοντας το περίφημο “Βάστα Ρόμελ”.
Οι αποθήκες στη Βαλύρα που είχαν κυρίως σταφίδα έσπασαν από τον ΕΛΑΣ το 43 Απρίλη προς Μάη. Ο ΕΛΑΣ πήρε δύο κάρα σταφίδα όπου το ένα δεν έφτασε στο προορισμό του θεωρώντας υπεύθυνους τους Μαργαρίτη από Σκάλα και Χρίστο Τσάμη από Βαλύρα του οποίου τη θέση πήρε ο Ηλίας Μπουρίκας.
Η ανατίναξη του Μεταλλείου στα Ζερμπίσια
Στη κατοχή οι Γερμανοί κατάλαβαν το μεταλλείο στα Ζερμπίσια και με το μετάλλευμα του έφτιαχναν βόμβες, οβίδες και μπαταρίες προμηθεύοντας το Γερμανικό στρατό.
Στις 19-20 Μάη του ΄43 οι αντάρτες τοποθέτησαν νάρκη στη μηχανή του εργοστασίου του μεταλλείου και το ανατίναξαν. Ο πολιτικός καθοδηγητής μοίρασε στον κόσμο τα τρόφιμα που ήταν στο εργοστάσιο.
Στην επιχείρηση της ανατίναξης ήταν και ο Στέλιος Βασιλόπουλος από Βαλύρα όπου ο πατέρας του Γιώρης με το παρατσούκλι Τράκας ήταν επικεφαλής που έμενε στο σπίτι που ήταν πανδοχείο το και κατεδαφίστηκε πρόσφατα.
Το μπλόκο στη Βαλύρα...
Το πρωί το χωριό ήταν κυκλωμένο από ένα λόχο Γερμανών. Πίστευαν ότι κείνη την ημέρα διανυκτέρευαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ του 9ου Σ.Π. Εκείνη την ημέρα στις 16-17/2/1943 πράγματι διανυκτέρευαν αλλά ήταν στο Πλατύ και Λάμπαινα. Μάζεψαν όλους τους Βαλυραίους και τους οδηγούσαν στο σταθμό σε 2 ώρες. Τους έβαλαν στη μέση και τους οδήγησαν για τα Τσουκαλέΐκα. Ήταν ημέρα Τετάρτη και ο καιρός ψιλόβρεχε. Από πίσω τους ακολουθούσαν γυναίκες ενώ τα αδέλφια Κώστα και Μίμη Γεωργακόπουλο τους έντυσαν γυναίκες και κατάφεραν να τους ξεφύγουν. Στο σχολείο στα Τσουκαλέϊκα τους έβαλαν δυό –δυό. Κρατούμενοι ήσαν μόνο από τη Βαλύρα και τους κράτησαν δύο μέρες, Στη τύχη κρατούσαν έναν και έδιωχναν 4-5. Στο τέλος έμειναν οι: Τρύφωνας Βίγκος, Δημήτριος Δημητρακόπουλος, Βασίλης Ζώης, Γιώρης Ηλιόπουλος, Γιώρης Μπαλτόπουλος, Γιώρης Στρατής, Ηλίας Τσιλίκας, Γιώρης Τσέκος, Μανώλης Χατζηαγάς, Λεωνίδας Χριστάκης, Γιώρης Πολύδωρος και Ντουραμάκος Σωτήρης.
Τη Παρασκευή πήγαν τα τάγματα ασφαλείας με το λοχαγό Τζουμάνη έστησαν τα πολυβόλα και χτυπούσαν λυπητερά την καμπάνα. Τα χρειάστηκαν και πίστευαν ότι θα τους σκοτώσουν. Το απόγευμα στις 3 το μεσημέρι μας άφησαν και φύγαμε λέγοντας ο Παπαξύδης αν δεν πάρω όλο το ποίμνιό μου δεν φεύγω. Η οργάνωση ΕΑΜ Βαλύρας έδωσε άδεια σε μια επιτροπή αποτελούμενη από τους Κολλιόπουλο, Παπαξύδη, Καπότη, Μυλωνά, Αναγνώστη και πήγε στη Κοματαντούρ στη Καλαμάτα για να μην πάθει κακό το χωριό. Όταν μας άφησαν ξαναήρθαν μετά από 10 ημέρες. Μαζευτήκαμε καμία 20αριά Βαλυραίοι στα “Βλαχόπορα” όπου μας ενημέρωσε ο Θανάσης Σαρδέλης ότι στη Παληοχούνη κοντά στη Μαγαλόπολη σκότωσαν όλους τους Έλληνες και τότε κατάλαβαν ότι γλίτωσαν πολύ φθηνά.
Στη Βαλύρα το σπάσιμο των αποθηκών (Λύρα, Λιοντήρη, Πουλόπουλου, Γεωργακόπουλου) που ήταν γεμάτες σταφίδα και σύκα η οργάνωση πήρε δύο κάρα και πήγε μόνο το ένα. Γι΄ αυτό ήταν υπεύθυνος ο καθοδηγητής Χρήστος Τσάμης και πήρε τη θέση του ο Φλώρος Θεοδωρακόπουλος).
Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας της Βαλύρας
Η διαταγή από το συμμαχικό στρατό της Μέσης Ανατολής ήταν να ανατινάζονται όλες οι γέφυρες στην Ελλάδα. Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας Βαλύρας έγινε από ειδική ομάδα σαμποτέρ του ΕΛΑΣ της οποίας επιδεφαλής ήταν ο Νέζης. Οι κάτοικοι του χωριού λόγω επικοινωνίας με την πέρα μεριά (ελαιώνες, κτήματα, βοσκοτόπια) προσπάθησαν να αποτρέψουν την ανατίναξη. Δεν το κατόρθωσαν και η ανατίναξη έγινε. Έτσι διαγράφονταν έντονα ο κίνδυνος αντιποίνων από τη μεριά των Γερμανών. Ο πρόεδρος της κοινότητας Γεώργιος Ματσούκας που είχε εκλεγεί επί εαμοκρατίας ειδοποιεί τους Γερμανούς στη διοίκηση Καλαμάτας με τον τηλέγραφο του σιδηροδρομικού σταθμού ότι πρόκειται να ανατιναχτεί η γέφυρα ενώ η ανατίναξη είχε γίνει. Η πράξη του αυτή έσωσε τη Βαλύρα από τα αντίποινα. Τα ραδιόφωνα στην περίοδο της κατοχής ήταν σφραγισμένα και κόβοντας σύρματα από τον τηλέγραφο του σιδηροδρόμου και παίρνοντας ρεύμα από την πετρελαιομηχανή του ελαιοτριβείου Μακρή άκουγαν στο σπίτι του Σπυρόπουλου (το μαγαζί Ιθώμη) τα νέα για τους συμμάχους και τον αντιστασιακό αγώνα. Στο ποτάμι στην περιοχή του Μύλου υπήρχε ξύλινη γέφυρα την οποία είχαν φτιάσει οι Θανάσης Βίγκος, Θανάσης Μυλωνάς και Παναγιώτης Χριστάκης. Από τη γέφυρα αν την πέρασαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ. Λόγω κατοχής η οικογένεια Σφήκα έμενε στο σπιτάκι κοντά στο γοργόρεμα. Η οργάνωση του ΕΑΜ Βαλύρας ζήτησε λοστό. Οι ξένοι ΕΑΜίτες πήγαν στο Πλατύ και αφού κατέστρεψαν τη γέφυρα ήρθαν στη Βαλύρα. Οι μυλωνάδες που είχαν συνεννοηθεί με το τοπικό ΕΑΜ ειδοποίησαν το χωριό και τον Οκτώβρη του ’43 κόπηκε η γέφυρα. Στη συνέχεια την επιδιόρθωσαν βάζοντας ρέλλες και πλωτήρες γραμμής.
Η ανατίναξη της γέφυρας έγινε το Φλεβάρη του ’44 μαζί με τις γέφυρες Θουρίας, Διαβολιτσίου και Δεσύλλα. Οι τελευταίοι που πέρασαν από τη γέφυρα της Βαλύρας ήταν η γριά Φεφοπούλου με τα παιδιά της Φόντα και Αρετή παγαίνοντας στη μυλόλακα όπου είχαν τα πρόβατά τους.
Οι Θανάσης Μυλωνάς, Νίκος Σαρλάς και Παναγιώτης Λιοντήρης μάζευαν από τα σπίτια του χωριού διάφορα είδη και προϊόντα και τα πρόσφεραν στην επιμελητεία που ήταν παράρτημα της εθνικής αλληλεγγύης. Τα είδη και προϊόντα πήγαιναν κυρίως στο μόνιμο ΕΛΑΣ και στα αποσπάσματα. Στο Γαρδίκι, όταν νίκησε ο ΕΛΑΣ, όλοι οι αντίθετοι από τη Βαλύρα πήγαν στο ΕΛΑΣ. Η Βαλύρα σώθηκε γιατί ο Αναγνώστης (πατέρας του Γιάννη, Ανδρέα, και Ντίνας Ξυδοπούλου) και Ματσούκας ήταν φίλοι του Σχοινά - Περρωτή, που με τη γνωριμία και προσπάθεια τους απέφυγαν την αιματοχυσία.
Η ξύλινη γέφυρα του Μύλου και η ξύλινη γέφυρα στου Κανκούλα παρασύρθηκαν από πλημμύρα πρωτοφανούς έντασης. Το νερό έφτασε μέχρι τα βαγένια του μύλου οι σταφίδες του μυλόλακκα είχαν σκεπαστεί από το νερό και η πλημμύρα παρέσυρε το μύλο και τη σιδηροδρομική γραμμή. Αυτό έγινε στις 26 προς 27/10. 1947.
Η μάχη στην Καλαμάτα...
Οι δυνάμεις κατοχής από το Σεπτέμβριο του ’44 αποχωρούσαν από το ελληνικό έδαφος. Το μόνιμο 9ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ Μεσσηνίας μπήκε στην Καλαμάτα με τους 900 άνδρες του εγκαταστάθηκε στο στρατόπεδο της πόλης και άρχισε την ανασύνταξή της σε διοικητικό και οικονομικό επίπεδο. Με τη φροντίδα της στρατιωτικής διοίκησης εκδόθηκαν χαρτονομίσματα για τις συναλλαγές των πολιτών. Στους τρεις μήνες που ακολούθησαν μέχρι την έκρηξη των Δεκεμβριανών στην Αθήνα και την έναρξη του εμφυλίου, οι πόλεις και τα χωριά προσπαθούσαν να ξαναβρούν τους χαμένους ρυθμούς. Η έκρηξη του εμφυλίου επανέφερε στο προσκήνιο της ιστορίας το αίμα σκοτωμούς, διώξεις, εκτελέσεις και εκτοπισμούς. Σκότωσαν στη Πελοπόννησο όλα τα στελέχη του ΕΛΑΣ, εκτός από δύο. Όσους δεν σκότωναν τους φυλάκιζαν ή τους ανάγκαζαν να εγκαταλείψουν την περιοχή και πολλά κατέφυγαν στην Αθήνα για λόγους ασφάλειας.
Το 9ο αντάρτικο σύνταγμα και ένα τάγμα του 8ου, ανατίναξαν το Πάνθεον Καλαμάτας που ήταν η βάση των ταγματασφαλιτών. Το απόγευμα πήραν πορεία για Άγιο Φλώρο, ακολουθώντας διατεταγμένη πορεία. Το 3ο τάγμα πήγε ΄προς Βαλύρα όπου και στρατοπέδευσε. Το σούρουπο πεζοπορώντας αριστερά του ποταμού Μαυροζούμενα μέσω του οικισμού Δανηλέϊκα έφθασαν στο Νιοχώρι που απέχει 2,5 χμ από το Μελιγαλά. Η κύκλωση του Μελιγαλά ολοκληρώθηκε.
Οι ταγματασφαλίτες στο Μελιγαλά είχαν στήσει βαρύ πολυβόλο στο ύψωμα του Άη-Λία . Ο Μελιγαλάς ήταν οχυρό και δεν κυριεύτηκε εύκολα. Την τρίτη ημέρα της μάχης το επιτελείο της ταξιαρχίας Νοτίου Πελοποννήσου άρχισε ν’ ανησυχεί, γιατί εκτός από τα πολλά θύματα που είχε, εξαντλούνταν και τα πυρομαχικά. Ένα τάγμα του 11ου συντάγματος της Αρκαδίας βρισκόταν καθ’ οδόν προς Μελιγαλά. Μαζί τους ερχόταν και ο Άρης Βελουχιώτης που έβλεπε αφύσική τη διάρκεια της μάχης, ο οποίος χαρακτήρισε την πρώτη μάχη του Απρίλη στο Μελιγαλά επιπόλαιη και τη δεύτερη αυτή μάχη χωρίς επιτελικό σχεδιασμό. Μετά την πτώση του Μελιγαλά τα τμήματα του ΕΛΑΣ έφυγαν για Γαργαλιάνους-Πύλο όπου εκεί υπήρχαν βάσεις ταγματασφαλιτών.
Η περιώνυμη «Πηγάδα του Μελιγαλά» το Σεπτέμβρη του ’44 έμελλε να γίνει τάφος των νεκρών ανταρτών και ταγματασφαλιτών. Ήταν χώρος αποθήκευσης νεκρών. Οι νεκροί ήταν περίπου 500. Μια επιτροπή ΕΑΜικών οργανώσεων αποφάσισε να εκτελεστούν άλλοι 500 ένοπλοι ταγματασφαλίτες, για συμμετοχή κατ’ εξακολούθηση σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, ληστείες, εμπρησμούς, κ.λ.π. έτσι στην Πηγάδα του Μελιγαλά θάφτηκαν συνολικά περίπου 1000 άτομα.
Για όλα αυτά μεγάλο μέρος ευθύνης είχε η «Ιντέλιτζενς Σέρβις» και η Γκεστάπο συνεργαζόμενες με τους χήτες για να κάνουν δύσκολη τη ζωή των απελευθερωτικών κινημάτων. Έλεγαν στους ταγματασφαλίτες: Μη συμφιλιώνεστε, εμείς θα τους παρακολουθούμε και θα’ ρθουμε έγκαιρα να σας βοηθήσουμε. Πηγαίνοντας τους ταγματασφαλίτες στην Καλαμάτα, ένας της αποστολής έβαλε κόκκινο γαρύφαλλο στο πέτο και άρχισε να φωνάζει: «θάνατος στους προδότες», προτρέποντας τον κόσμο να λυντσάρει μια ομάδα ταγματασφαλιτών που είχαν συλληφθεί στα Μελιγαλά και τους πήγαιναν στην Καλαμάτα. Μέσα σε αυτούς ήταν ο Περρωτής και Περικλής Μπούτος. Αυτό το διπλό παιχνίδι έπαιζαν οι σύμμαχοί μας. Από τη μια εκθείαζαν την εθνική αντίσταση στον παγκόσμιο αντιφασιστικό αγώνα και από την άλλη έκανα τα αδύνατα δυνατά να την αποδυναμώσουν, αποπροσανατολίσουν και δυσφημίσουν.
Η μάχη στο Μελιγαλά
Η πρώτη μάχη στο Μελιγαλά εγινε στις 23 Απρίλη, η δεύτερη 11 Σεπτέμβρη ημέρα Τρίτη του 1944 και 14 Σεπτέμβρη έπεσε ο Μελιγαλάς, ημέρα Παρασκευή. Τον Αύγουστο του ΄44 ο ΕΛΑΣ μπαίνει στην Καλαμάτα. Το τάγμα ασφαλείας Καλαμών έδωσε τον οπλισμό του και δεν έγιναν μάχες. Εκτός από αυτούς που ήταν πολύ βαμμένοι. Το ίδιο έγινε στη Μεσσήνη, Πύλο και Γαργαλιάνους. Ένα – ένα τα χωριά ελευθερώνονταν από τον ΕΛΑΣ. Ο Μελιγαλάς δεν ήθελε να παραδοθεί. Στο Κοπανάκι ήταν μικρή δύναμη από τάγματα ασφαλείας. Έγινε εκκαθάριση. Οι ταγματασφαλίτες που δεν ήθελαν να παραδοθούν περίμεναν να έρθει η κυβέρνηση γιατί οι Εγγλέζοι με τους ταγματασφαλίτες πήγαν στο Μελιγαλά. Στη Βαλύρα έγινε η πολιτικοφυλακή. Η Βαλύρα, Σκάλα, Οιχαλία και Μαγούλα γέμισε από στρατό του ΕΛΑΣ. Έγινε επίταξη και επιστράτευση. Ενώ στη συνέχεια έγινε η σκληρή μάχη στο Μελιγαλά. Τους έκλεισαν στο Μπεζεστένι όσους έπιασαν, γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι και όσοι ήταν ένοχοι τους σκότωναν. Αφού έσφιγγε ο κλοιός ο καθένας προσπαθούσε να φύγει. Η οργάνωση της Βαλύρας υπηρετούσε τον ΕΛΑΣ και δεν είχε καμία αρμοδιότητα στη μάχη. Στη μάχη στο Μελιγαλά σκοτώθηκε και ο Λεωνίδας Κοντοδήμος από τη Βαλύρα.
Η Συμφωνία της Βάρκιζας
Λίγο έξω από την Αθήνα στη Βάρκιζα έγιναν από 2-10/2/1945 διαπραγματεύσεις των αντιπάλων του Δεκέμβρη του 1944 γνωστά ως Δεκεμβριανά με επακόλουθα την αρχή του εμφυλίου και το διώξιμο της αριστεράς που κράτησε για πολλά χρόνια.
Το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ ήταν το μεγαλύτερο αντιστασιακό κίνημα στην Ευρώπη και όταν έφυγαν οι Γερμανοί κυριαρχούσε στην Ελλάδα. Βρέθηκε έτσι η φόρμουλα με τη συνθήκη της Βάρκιζας να υποταχθεί και εξουδετερωθεί το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ με τη συγκατάθεση του Στάλιν και την ολοκλήρωση των σχεδίων του Τσώρτσιλ για απόκτηση της Ελλάδος, μετά το πόλεμο.
Η μάχη στην Αθήνα άρχισε με αφορμή το στρατιωτικό ζήτημα της αποστράτευσης των αντάρτικων ομάδων και τη συγκρότηση εθνικού στρατού. Οι Άγγλοι και η κυβέρνηση Παπανδρέου έβγαλαν απόφαση να διαλυθεί και αφοπλιστεί η πολιτοφυλακή μέχρι 1η του Δεκέμβρη και μέχρι 10 του Δεκέμβρη ο ΕΛΑΣ. Η μια πλευρά κατηγορεί την άλλη για υπαναχώρηση, εξαπάτηση και παραβίαση της συμφωνίας. Ο Σκόμπυ εκδίδει ημερήσια διαταγή προς όλους τους άνδρες και αξιωματικού του ΕΛΑΣ, ότι έφθασε ο καιρός να επιστρατεύσουν στις εστίες τους και ένα διάγγελμα προς τον Ελληνικό λαό να ολοκληρώσει τους τρεις σκοπούς που ήρθαν τα Αγγλικά στρατεύματα στην Ελλάδα.
Το ΕΑΜ αποφασίζει να παραιτηθούν οι υπουργοί του από τη κυβέρνηση και να γίνει συλλαλητήριο στις 3/12, απεργία στις 4/12 και κυριαρχεί η άποψη, δεν δίνουμε τα όπλα. Η κυβέρνηση κλονίζεται και αποφασίζει την απαγόρευση του συλλαλητηρίου. Το συλλαλητήριο έγινε και στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη με πολλούς νεκρούς και τραυματίες.
Ο εμφύλιος αρχίζει, η μάχη της Αθήνας διαρκεί 33 ημέρες και κλείνει με τη συμφωνία της Βάρκιζας. Η διάσκεψη των εμπολέμων έγινε στη Βίλα Κανελλοπούλου στη Βάρκιζα και δύο από τους σημαντικούς όρους ήταν:
1. Ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ και
2. Η εξαίρεση από την αμνηστία των συναφών κοινών αδικημάτων κατά της ζωής και περιουσίας. Το δεύτερο το χρησιμοποίησαν κατά δεκάδων χιλιάδων πατριωτών ανταρτών που πολέμησαν τον κατακτητή από την έπ’ αύριο κιόλας της συμφωνίας, εγκαινιάζοντας έτσι τα έκτακτα στρατοδικεία και τις πρώτες ομαδικές εκτελέσεις παρόντες και υπογράφοντες τη συμφωνία ήταν:
Α) Εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι της Ελληνικής Κυβέρνησης:
Ιωάννης Σοφιανόπουλος, Υπουργός Εσωτερικών
Περικλής Θ. Ράλλης, Υπουργός Εξωτερικών
Ιωάννης Μακρόπουλος, Υπουργός Γεωργίας
Β) Ο Γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του ΕΑΜ, Γεώργιος Σιάντος
Γ) Ο Γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του ΕΑΜ Δημήτριος Παρτσαλίδης και
Δ) Ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας Ηλίας Τσιριμώκος.
ΕΜΦΥΛΙΟΣ 1946-1949
Με τη συμφωνία της Βάρκιζας στις 12-2-1945 το κίνημα της εθνικής αντίστασης παραδινόταν χωρίς ορους,με συνέπεια την αφετηρία της εμφυλιοπολεμικής συμφοράς. Οι συμφωνίες Λιβάνου Καζέρτας ηταν προϊόντα σοβιετικών πιέσεων. Κορυφαίος αρνητής των συμφωνιών ηταν ο καπετάνιος του γενικού στρατηγείου του Ε Λ Α Σ Αρης Βελουχιώτης τον οποίο ο Γ Σιάντος προσπάθησε να τον πείσει να περάσει τα σύνορα,πράγμα που δεν εγινε. Στο τέλος Μαϊου το 1945 εφθασε ο απελευθερωμένος από το Γερμανικό Νταχάου Νίκος Ζαχαριάδης ο οποίος κατήγγειλε ανοικτά την υποπτη και τυχοδιωκτική δράση του Αρη,που οι ισχυρισμοί του αυτοί ηταν παντελώς ψευδείς. Ο Αρης εγκλωβισμένος από τα 118 και 266 τάγματα εθνοφυλακής και απαγοητευμένος από τη στάση του Ζαχαριάδη, θα περνούσε με τους συντρόφους του τον Αχελώο στου κοράκου το γεφύρι , τελικά απομακρύνεται και αυτοκτονεί με το περίφημο κολτ που ειχε παντοτε μαζι του ,πιάνοντας ετσι η ευχή πού εδιναν <καλό βόλι συναγωνιστή >. Η αποκηρυξή του από το Ζαχαριάδη ειχε σαν αποτέλεσμα το κεφάλι του να κρεμαστεί στους φανοστάτες των Τρικάλων.
Ιστορικά ολοι συμφωνούν ότι ο εμφύλιος 46-49 αρχισε από την επίθεση των ανταρτών κατά του σταθμού χωροφυλακής στο Λιτόχωρο 30-3-46 και εληξε στις 15-8-1949 στο Γράμμο και Βίτσι. Στις 31-3-46 εγιναν εθνικές εκλογές και η αριστερά είχε κηρύξει αποχή. Αντίθετοι στην αποχή ηταν οι Δ. Παρτσαλίδης και Γ. Σιάντος.Οι εκλογές ειχαν αμεση συνέπεια τη παραίτηση Σοφούλη και εγιναν με την εποπτεία 1200 παρατηρητών.Η αποχή ηταν στο 53% και η δεξιά ανέλαβε την εξουσία. Εγγεγραμμένοι 1.211.100, εψήφισαν 1.117.000, ελαβαν: Λαϊκό κόμμα 609000 (Τσαλδάρης –Γονατάς), ΕΠΕ 609.000 (Βενιζέλος-Παπανδρέου-Κανελλόπουλος), Σοφούλης 200.000 ως εκπρόσωπος των φιλελευθέρων και 65.000 το εθνικό κόμμα του Ζέρβα.Ο αριθμός των βουλευτών κάθε κομματος ηταν: Λαϊκό 205, Ε Π Ε 68,Φιλελεύθεροι 48 και ο ΖΈΡΒΑΣ 20. Το λαϊκό κόμμα διοικείτο από τετραμελή επιτροπή (ΤΣΑΛΔΑΡΗ ,ΘΕΟΤΟΚΗ, Σ. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟ και Π. ΡΑΛΛΗ) και ωσότου αποκτήσει αρχηγό σχημετίστηκε μεταβατική κυβέρνηση για 10 ημέρες με πρωθυπουργό τον πρόεδρο του συμβουλίου επικρατείας.Τελικά εξελέγη αρχηγός ο Κ. ΤΣΑΛΔΑΡΗΣ κληρονόμος του θείου του Π.ΤΣΑΛΔΑΡΗ του ανθρώπου πού δεν μπόρεσε να αποτρέψει τον τουφεκισμό των 6 υπευθύνων της μικρασιατικής καταστροφής τους οποίους εκπροσωπούσε ιδεολογικά το κόμμα του.
Στις 14-4-1946 ο Κ. ΤΣΑΛΔΑΡΗΣ αναλαμβάνει την εξουσία για λογαριασμό της ελληνικής δεξιάς στην οποία συνυπάρχουν πολιτικά δοσιλογικά και συντηρητικά στοιχεία υπο την υψηλή εποπτεία των ΑΓΓΛΩΝ. Η ανάληψη της εξουσίας καθιέρωσε ενα αιματερό καθεστώς φόνων, εμπρησμών και πρωτοφανών διώξεων στη νεώτερη ελληνική ιστορία. Υπουργός δημόσιας τάξης ηταν ο ΣΠ.ΘΕΟΤΟΚΗΣ
( μετέπειτα αρχηγός της εθνικής παράταξης στις εκλογές του 1974) ο οποίος κάλυπτε τα παραπάνω με κάθε τρόπο και παρέχοντας ακόμη επίσημη κρατική αναγνώριση. Κλασικό παράδειγμα η περίπτωση ΜΑΓΓΑΝΑ που μπήκε στο αστυνομικο τμημα της ΠΥΛΟΥ που απήγαγαν και σκότωσαν 3 κομμουνιστές οπου εκρατούντο. Ο ιδιος ειχε καταλάβει την ΚΑΛΑΜΑΤΑ, κατέλυσε τις κρατικές υπηρεσίες ,ανοιξε τις φυλακές και σκότωσε κρατούμενους. Το Μάϊο του 1946 είχαμε 116 φόνους.Τοποτηρητής της ολης κατάστασης ηταν ο αντιβασιλέας αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός.Ο βασιλιάς Γεώργιος Β από την εποχή της επανόδου του στο θρόνο το 1935 βαρυνόταν για την προσηλωσή του στην Αγγλία, καταπάτησε το σύνταγμασυμμετέχοντας στη κήρυξη της δικτατορίας ΜΕΤΑΞΑ την 4-8-1936.
Η τρομοκρατία εδραιώθηκε με το « ΨΗΦΙΣΜΑ Γ» για να υποταχτεί ,χτυπηθεί και λυγίσει κάθε ελεύθερη σκέψη. Τρείς μέρες μετά συγκροτήθηκαν 11 στρατοδικεία, οπου οι καταδίκες- εκτελέσεις επεφταν βροχηδόν. Μέσα σ΄αύτο το κλιμα του χάους και της τρομοκρατίας ορίστηκε η 1-9-1946 (πέντε μήνες μετά τις εκλογές ) ημέρα διεξαγωγής δημοψηφίσματος.Στο πλαστο δημοψήφισμα ελαβαν:
Βασιλεία 1.342.492, αβασίλευτη 182.310 και λευκά 342.500.
Στις 26\9 γυρίζει ο επίορκος βασιλιάς της 4ης Αυγούστου καταπαντώντας το σύνταγμα και προσφέρει στους Αγγλους και προσωπικά στον ΤΣΩΡΤΣΙΛ την εγκατάσταση πρακτόρων στα ανάκτορα των ΑΘΗΝΩΝ. Το πέτυχαν με τη φωτιά και το σίδερο επιβάλλοντας στον ελληνικό λαό την εξουσία της αυταρχικής ελληνικής δεξιάς.
Η θητεία της ΑΓΓΛΙΑΣ δεν μπορούσε να συνεχιστεί γιατί ο λέων ειχε χαμένα δόντια ,νύχια και τρίχωμα και επρεπε να εντικατασταθεί από το νέο και σαρκοβόρο αετό της ΑΜΕΡΙΚΉΣ. Αυτό πραγματοποιήθηκε με το <δόγμα Τρούμαν>το Μάρτιο του 1947. Ο πιστός υπηρέτης του θρόνου Π.ΠΙΠΙΝΕΛΗΣ (στο τέλος της καρριέρας του συνεργάστηκε με τη χούντα των συνταγματαρχών το 1967) μαζί με το βασιλιά ανοιξαν τις πύλες της ΕΛΛΑΔΑΣ για λογαριασμό της ΑΜΕΡΙΚΗΣ. Η ΟΥΝΡΑ στις αρχές του 1947 θα τερμάτιζε τη βοήθεια προς την ΕΛΛΑΔΑ που είχε προσφέρει εφόδια αξίας 4 εκατομύρια δολλάρια.Η Αγγλία επειδή αντιμετώπιζε μεγάλη οικονομική κρίση παραχωρεί στην ΕΛΛΑΔΑ τα Δωδεκάνησα.
Ξεσπά τρομοκκρατικό οργιο στην Ελλάδα απο ταγματασφαλίτες που δημιουργούν τις εθνικές οργανώσεις με τα φρουραρχία,κρατητήρια,ενοπλα τμήματα και συμμορίες από προδότες και εγκληματίες.Τυραννούν τον κόσμο βασανίζουν και σκοτώνουν απάνθρωπα, δημιουργώντας κράτος τρόμου στην Ελλάδα.Ο Μακ Βη στις 12-3-47 εδωσε στο βασιλιά τηλεγράφημα με οδηγία του προέδρου Τρούμαν, ότι η Ελλάδα ηταν ζωτικός χώρος για την ασφάλεια των Η Π Α . Ηταν πρόθυμη να μας δώσει πολεμικό υλικό που χρειαζόμασταν ,για να μας βοηθήσει στον αγώνα της ανεξαρτησία μας. Πέρασαν 6 μήνες για την αντικατάσταση της πολιτικής και στρατιωτικής μηχανής της Αγγλίας από τηνΑμερική. Στις 27-1-1947 παραιτείται η κυβέρνηση Τσαλδάρη και ορκίζεται κυβέρνηση με συμμετοχή ολων των κομμάτων της βουλής υπο την προεδρία του βαθύπλουτου Δημ. Μάξιμου. Αντιπρόεδροι ηταν οι Κ. Τσαλδάρης –Σ Βενιζέλος , εσωτερικών ο Γ. Παπανδρέου , Δημ.εργων Σ. Γονατάς , ναυτικών Π.Κανελλόπουλος και δημ. Τάξης ο Ναπ. Ζέρβας. Ονομάστηκε <κατευναστική κυβέρνηση>, αλλα δεν επεισε ,γιατί δεν βρέθηκε απέναντι εναντίον των μοναρχικών συμμοριών,ταγματασφαλιτών κ.λ.π. Ερχονται στη συνέχεια οι Αμαρικανοί που ακούν, σημειώνουν και μαθαίνουν τα συμβαίνοντα στην Ελλάδα. Το Σεπτέβριο του 1947 το περιοδικο <ΚΟΛΛΙΕΡΣ> σε αρθρο του εγραφε:Η κυβέρνηση δεν εχει πολιτική πρακτική ,ζητάει συνέχεια ξένη βοήθεια για να διατηρεί την εξουσία της και να διασώζει συνέχεια τα προνόμια μιας μικρής κλίκας εμπόρων και τραπεζιτών οι οποίοι αποτελούν την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα. Οι τράπεζες δεν διανοήθηκαν να επενδύσουν τα κέρδη τους στη δική τους χώρα για να βοηθήσουν την αναστήλωση της εθνικής οικονομίας. Πολλοί Αμαρικανοί χρησιμοποιούνται από την ελληνική κυβερνηση σε καίριες εκτελεστικές θέσεις. Στις 15-2-1947 ο υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας δηλώνει την αποχώρηση των βρεττανικων στρατευμάτων από την Ελλάδα και στις 12-3-1947 ο πρόεδρος ΤΡΟΥΜΑΝ εξηγγειλε το δόγμα του, βασει του οποίου την πολιτική και οικονομική ευθύνη για την Ελλάδα, αναλαμβάνουν οι ΗΠΑ. Χρειάστηκαν 45 ημέρες για να εγγριθεί από το κογκρέσσο το αίτημα του Τρούμαν.Στις 22-5-1947 το δόγμα Τρούμαν εγινε νόμος των ΗΠΑ και ο Στρατηγός Μάρσαλ αναλαμβάνει τη διαχείριση της βοήθειας, εισπράτοντας 100 εκ.δολλάρια για τις αρχικές δαπάνες στην Ελλάδα.Την διάθεση των κονδυλίων ανέλαβε η AMAG με επικεφαλής τον Ντουαϊτ Γκρινσγουωλντ.Οι τρείς νέοι <προτέκτορες> θα αντικαταστούσαν την βρεττανική τριανδρία (Νόρτον,Κρωουφορντ και Ρώλιγκ) στην ανώτατη πολιτικη, οικονομική και στρατιωτική εξουσία της χώρας. Οι τρεις Αμερικανοι αντικαταστάτες των Αγγλων ηταν ο αρχηγός της ΑΜΑG, ο πρεσβευτής Μακ Βη και ο στρατηγός Λαϊσβέϋ που αναλαμβάνει τη χορήγηση αμερικανικών οπλων και την εκπαίδευση του ελληνικού στρατού στα οπλα αυτά.Με την εγκατάσταση των Αμερικανών στην Ελλάδα κατέλαβαν όλα τα κλειδιά της διοίκησης, καταργώντας ουσιαστικά την ανεξαρτησία της χώρας.Η Μεσσηνία ηταν πιστή στις συντηρητικές ιδέες και το θρόνο, ενώ η Λακωνία ηταν η κοιτίδα του ταγματασφαλιτισμού. Στις φυλακές της Σπάρτης ηταν 224 στελέχη της αριστεράς και η ανάμιξη της Αμερικης εξασφάλιζε στη δεξιά την συνέχιση του εμφυλίου αφου αναλάμβανε τον εφοδιασμό του ελληνικού στρατού με τα απαραίτητα πολεμικά εφόδια και εκπαιδευσή του. Στις 1-4-1947 πεθαίνει αιφνιδιαστικά ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β σε ηλικία 57 ετων . Ηταν πειθήνιο οργανο των Αγγλων , ο κύριος διαπραγματευτής της αντικατάστασης των Αγγλων από τους Αμερικανούς ,αντιπαθής στους Ελληνες με τα δυο νόθα δημοψηφίσματα επαναφοράς του στην Ελλάδα 1935 ,1946 και ο κύριος υπεύθυνος στη κατάλυση του συντάγματος για τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου από τον Ι. Μεταξά το 1936. Στο θρόνο ανήλθε ο αδελφός του ΠΑΥΛΟΣ (ο Γεώργιος ηταν διαζευγμένος και ατεκνος) και η γυναίκα του Φρειδερίκη ηταν μέλος της χιλτερικής νεολαίας , εγγονή του τέως κάϊζερ Γουλιέλμου. Στις 3-8-1947 εφτανε στον Πειραιά το πρώτο αμερικανικό πλοίο με όπλα νέου τύπου , για να δοκιμαστούν στον ελληνικό εμφύλιο και ψηφίζονται οι αντικομμουνιστικοί νόμοι 509\47 και 511\47. Με τους νόμους 509\47, περί προστασίας του κοινωνικού καθεστώτος και τον 511\47, περι στρατοπέδων πειθαρχημένης διαβίωσης ,θεμελίωσαν τα φρικτά κολαστήρια της Μακρονήσου ,Γυάρου ,Αγίου Ευστρατίου και Τρίκερι Μαγνησίας. Στις 17-8-1947 δημοσιεύεται συντακτική πράξη, καταργείται η βασιλευομένη δημοκρατία και ανακηρύσσεται προεδρευομένη δημοκρατία . Στις 31-8-1947 η απόφαση του λευκού οίκου ηταν να σχηματιστεί συμμαχική κυβέρνηση Σοφούλη Τσαλδάρη με επικεφαλής το Σοφούλη . Στις 18-10-1947 κλείστηκαν οι εφημερίδες Ριζοσπάστης και Ελεύθερη Ελλάδα και κατάφεραν αυτό που επεδίωκαν οι Αμερικανοί.Τη δημιουργία πόλωσης για να δοκιμαστούν τα νέα οπλα αλλά , με το αίμα των Ελλήνων. Το νέο ετος 1948 πολεμικό αμερικανικό υλικό προωθείται στις βάσεις του μετώπου. Ο δημοκρατικός στρατός και η δεξιά συγκρόυονται και εχουμε πολλά θύματα. Πεθαίνει ο γ.γ. του ΚΚΕ Γ. ΣΙΑΝΤΟΣ από καρδιακή προσβολή λίγο πρίν τεθεί η αριστερά εκτός νόμου. Στις 23-12-1947 σχηματίστηκε στη περιοχή της ελεύθερης Ελλάδας η πρώτη Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Στη Θεσσαλονίκη ο εμφύλοιος ηταν εντονος από το 1946. Στις 16-5-1948 βρέθηκε το πτώμα του Τζώρτζ Πόλκ , αμαρικανού δημοσιογράφου τον οποίο σκότωσε ο Αγγλος πράκτορας της Ιντελλιτζενς Σέρβις Ράνταλ Κόουτς ο οποίος υπηρετούσε πρόξενος της Αγγλίας στη Θεσσαλονίκη. Την υπόθεση σκέπασαν οι ελληνικές και αμερικανικές αρχές πείθοντας να αναλάβει την ευθύνη ο Στακτόπουλος ,με πολλά ανταλλάγματα κατά την αποφυλακισή του .Η πόλη στη συνέχεια καταστράφηκε γιατί είχε σκοπό να καταγγείλει τη δράση των ιμπεριαλιστών στην Ελλάδα και το ρόλο τους ως υποκινητών του εμφυλίου πολέμου.Στη διάρκεια των πρώτων χρόνων του εμφυλίου οι κυβερνήσεις της δεξιάς δημιούργησαν τα νησιά της εξορίας και χρησιμοποίησαν το στρατόπεδο του Παύλου Μελά της Θεσσαλονίκης.Το 1946 καταδικάστηκαν σε θάνατο 116,το 1947 688 και 40.000 εξόριστοιή κρατούμενοι σε στρατόπεδα και φυλακές. Ηχώρα βρισκόταν σε πλήρη αποδιοργάνωση .Στη διετία 1947-48 η Ελλάδα από το σχέδιο ΜΑΡΣΑΛ δέχτηκε 350.000.000 δολλάρια,ενώ το ΓΕΣ, ΓΕΝ,ΓΕΑ ηταν υπο την εποπτεία του Βαν Φλητ ,ο οποίος είχε και το γενικό πρόσταγμα.
Μ Α Κ Ρ Ο Ν Η Σ Ο Σ
Στη Μακρόνησο γινόταν πλύση εγκεφάλου για τους στρατιώτες που είχαν ενεργό συμμετοχή στην εθνική αντίσταση και δεν ενέπνεαν εμπιστοσύνη στο καθεστώς. Το 1947 δέχτηκε τους πρώτους αριστερούς οπλίτες και αρχικά ονομάστηκε ως στρατόπεδο ΕΤΟ ( Ε ιδικά Τάγματα Οπλιτών) με διοικητη το συνταγματάρχη Μπαϊρακτάρη. Τα τάγματα ηταν τρία Α, Β,Γ ΕΤΟ , ενώ οι υποπτοι εφεδροι αξιωματικοί σχημάτισαν ειδικό τάγμα. Όταν εγινε διαροή πληροφοριώνγια τα αίσχη που γίνονταν, μεταφέρθηκαν εκεί και οι στρατιωτικές φυλακές Αθηνών σε ειδικό ορμο , οπου κκρατούντανυπόδικοι στρατοδικείων ,αξιωματικοί του ΕΛΑΣ και αξιωματικοί της Μέσης Ανατολής. Επέβαλαν στους κρατούμενους ν’αποκηρύξουν το ΚΚΕ με πολλά βασανιστήρια και πολλοί αφησαν τη ζωή τους εκεί.Η Μακρόνησος υπήρξε το αίσχος του κράτους της δεξιάς οπου 100.000 Ελληνες γνώρισαν το μαστίγιο και ματσούκι του <ΑΜΦΑΜΙΤΗ> και στα 4 χρόνια πέρασαν 28.000 στρατιώτες και 1.100 εφεδροι αξιωματικοί.
Οι Αλφαμήτες (Α.Μ. = αστυνομία μονάδος) της Μακρονήσου υποδέχονταν τους αγωνιστές κρατούμενους σε δύο σειρές σε μικρή απόσταση η μία από την άλλη. Τους άφηναν να περνούν από μέσα και τους έκαναν κάθε είδους κακοποίηση. Από τα χτυπήματα πολλοί έμειναν παράλυτοι, τυφλοί, τρελοί επειδή πίστευαν στον αντιφασιστικό τους αγώνα και την ελευθερία. Τα μεγάφωνα στη διαπασών ανακοίνωναν ότι θα φύγουν από τη Μακρόνησο όσοι ανανήψουν και γίνουν Έλληνες. Όσοι δεν το καταλάβουν και δεν ανανήψουν δεν έχουν θέση στην Ελληνική κοινωνία, οικογένεια και ελληνικό κράτος και θα πρέπει να πεθάνουν. Οι υπάνθρωποι και κτηνάνθρωποι της Μακρονήσου έκαναν συνειδητά και μελετημένα όσα είχαν μάθει από τις ναζιστικές και φασιστικές σχολές. Η εθνικοφροσύνη είναι η εγγύηση για να υπάρξει Ελλάδα και να μεγαλουργήσει, ενώ ο κομμουνισμός και κάθε άλλη αντεθνική ιδεολογία είναι οι εχθροί της πατρίδας μας. Η θρησκεία και η πατρίδα χτυπιούνται προδοτικά από το κομμουνιστοσυμμοριτισμό και το κράτος έχει υποχρέωση να αμυνθεί και δεν θα πρέπει να αφήσει τους εχθρούς του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας να το γκρεμίσουν. Οι μεγάλοι χασάπηδες των στρατοδικείων αυτών, των δικαστηρίων σκοπιμότητας με τους βασιλικούς επιτρόπους αφού άλλη λέξη δεν ήξεραν εκτός από το «θάνατος». Γι΄ αυτό όλοι οι υπόδικοι της Μακρονήσου έπρεπε να πληρώσουν με τη ζωή τους επειδή δεν έγιναν προδότες του λαού, δεν συνεργάστηκαν με τον κατακτητή, αλλά στάθηκαν σαν Έλληνες πατριώτες και να βγει η γυμνή αλήθεια για το «φάγωμα» του Νίκου Μπελογιάννη από ποιους καρφώθηκε και γιατί. Η κατηγορία που τους παρέπεμψαν σε δίκη ήταν περίπου η ίδια για όλους με βάση το Νόμο 509/47. Το κατηγορητήριο ήταν ότι: «ήθελαν να ρίξουν το καθεστώς, ν΄ αποσπάσουν μέρος από την επικράτεια, έκαναν κατασκοπεία προς όφελος των κομμουνιστοσυμμοριτών, δολοφονούσαν εθνικόφρονες κ.λ.π.».
Όταν έφτανε η ημέρα του Βασιλικού επιτρόπου αγόρευε για ώρες κατά του κομμουνισμού, συμμοριτοπόλεμου, προδοσίας και εγκληματικότητας. Τους χαρακτήριζε συμμορία δολοφόνων, κατασκόπων, προδοτών, απάτριδων και πουλημένων. Η απόφαση, ποινή σε θάνατο.
Στην τετραετία ΄46-΄50 η αριστερά νικήθηκε από τα λάθη της ηγεσίας, από τις πισόπλατες μαχαιριές του Τίτο στο Δημοκρατικό στρατό, από την εγκατάλειψη του Στάλιν που άφησε το δημοκρατικό στρατό να πέσει κάτω από τα τρομερά χτυπήματα της ντόπιας και ξένης δεξιάς. Οι χιτοεθνικόφρονες τα χρόνια αυτά έκαναν τη θεμελίωση του κράτους του τρόμου, της αδικίας, της ισοπέδωσης και καταστροφής των πάντων. Κάπου 158.000 οι νεκροί και 100.000 έφυγαν σε ανατολικές χώρες. Με τον πόλεμο του ΄40 την κατοχή, την πείνα, την εθνική αντίσταση και τα Δεκεμβριανά ξεκληρίστηκαν ο Ελληνικός λαός στα χωριά εκτός από τους χίτες, τυχοδιώκτες και φανατισμένους της δεξιάς, είχε γίνει και ο Νόμος 509/47 φόβος και τρόμος, που είχε βγάλει εκτός νόμου το ΚΚΕ και ισοπεδώθηκαν αξίες και ότι τίμιο, ωραίο, ηθικό και ανθρώπινο υπήρχε.
Στη Γυάρο στέλνονταν καταδικασμένοι βάσει αποφάσεων στρατοδικείων και κακουργιοδικείων.Το 1947 στάλθηκαν στο μοναστήρι Τρίκερι της Μαγνησίας 5.000 γυναίκες επειδή είχαν αριστερή ιδεολογία
Ο κύριος κορμός της ανταρτικης δύναμης βρισκόταν στην Ηπειρο –Δυτική Μακεδονία. Η περιοχή Γράμου –Βίτσι κατεχόταν από αντάρτες από το καλοκαίρι του 1947.Στις 27-8-1947 πήραν αποφάσεις για διάφορες αρμοδιότητες οι:Ζαχαριάδης ,Γούσιας και Βαβειάδης,ενώ η αμερικανική αποστολή εξακολουθούσε τον ανεφοδιασμό του ελληνικού στρατού και ο πρωθυπουργος Σοφουλης που ιδρυσε τά τάγματα ασφαλείας πήγεστηνΚαστοριά να τονώσει το πεσμένο ηθικό των στρατιωτών.(Φωτιά και τσεκούρι Ευαγ. Αβέρωφ-Τοσίτσα Αθηνα 1974). Ημάχη Γράμμου –Βίτσι εφερε τους αντάρτες στην πόλη της Καστοριάς και κράτησε ένα 6μηνο (Ιούνιος-Δκεμβριος 1948). Ειχε μεγάλες απώλειες ο κυβερνητικός στρατός από νεκρούς και τραυματίες. Ερχεται ο στρατηγός Μάρσαλ και πιέζουν οι Αμερικανοί να σχηματιστεί κυβέρνηση από όλα τα αστικά κόμματα υπο την προεδρία του Θ. Σοφούλη..Αντίθετος σ’ αυτην ηταν ο Βαν Φλητ. Ηθελε να παραδοθεί η εξουσία στα χέρια των στρατιωτικών ,αφού προηγουμένως είχε εκλέξει το στρατηγόΤοδεύτερο 10ημερο του Ιανουαρίου το 1949ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση με συμμετοχή των : Κ ΤΣΑΛΔΑΡΗ,Σ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, Π. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΠ. ΜΑΡΚΕΖΙΝΗ ,Κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣΤ. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, Κ. ΤΣΑΤΣΟΥ και ΕΥΑΓ. ΑΒΕΡΩΦ, υποκύπτοντας ετσι στις Αμερικανικές πιέσεις. Η πρώτη κυβερνητική ενέργεια ηταν ο διορισμός του ΑΛ. ΠΑΠΑΓΟΥ. Στις διαταγές του ηταν στρατός ,ναυτικό, αεροπορία και χωροφυλακή και 30.000 ανδρες εξωπλισμένοι πλήρως με τελειότατα Αμαρικανικά οπλα.
Η πρώτη κυβέρνηση του βουνού ηταν 8μελή ,ενώ τον Ιανουάριο του 49 η νέα κυβέρνηση ηταν 16μελή με πρόεδρο το ΔΗΜ. ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗ.Τον ΑΠΡΊΛΙΟ ΤΟΥ 1949 οι αντάρτες ξαναγυρίζουν στο Γράμμο.Στις 24-6-1949 πεθαίνει ο ΣΟΦΟΎΛΗΣ τον οποίο αναπλήρωσε ο ΑΛ.ΔΙΟΜΗΔΗΣ. Ο ΤΙΤΟ στις 11-7-1949κλείνει τα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα, ενώ ο ΜΩΡΙΑΣ,ΡΟΥΜΕΛΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ και ΕΥΒΟΙΑ εχουν εκκαθαριστει από το αντάρτικο στοιχείο.Η Δύναμη 30.000 ανδρών εξοπλισμένη με τα τελειότερα αμερικανικά οπλα κατευθύνεται προς τις μόνιμες αντάρτικες εστίες του Γράμμου και Βίτσι.Παρατάχτηκαν τον Ιούλιο 8 μεραρχίες και ο Παπάγος είχε ορίσει διοικητή σρτατιάς τον Κ. Βεντήρη . Τα σχέδια ηταν Πυρσός Α,Β και Γ. Μετά την πτώση του Γράμμου και Βίτσι στις 16-10-1949 ο Δ .Παρτσαλίδης ,πρόεδρος της προσωρινής δημοκρατικής κυβέρνησης ανήγγειλε από το ραδιόφωνο τον τερματισμό των εχθρωπραξιών λέγοντας: Ο ΔΣΕ δεν κατέθεσε τα όπλα ,αλλα τα αφησε παρά πόδας.Το Δεκέμβριο του 1949 εσίγησαν τα ομαδικά πυρά των ανταρτών και ολόκληρη η Ελλάδα ηταν ερείπια,Καπου 3 εκατεμμύρια πληθυσμός ζει εκτός παραγωγικής διαδικασίας,η αγροτική παραγωγή είναι κάτω του 30% ,η βιομηχανική παραγωγή είναι το 87%, οι εξαγωγές το 28% και η ηλεκτρική ενέργεια το 97% τους ετους 1939 και το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι 100 δολλάρια.
Με την ανατολή του 1950 στην Μακρόνησο ,Γυάρο και Τρίκερι βρίσκονται 50.000 κρατούμενοι ,60000 αντάρτες πέρασαν τα Ελληνικά σύνορα ,30.000 παιδιά μεταφέρθηκαν σε λαϊκές δημοκρατίες και οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές τα ετη 1940-1949 φτάνουν το μισό εκατομμύριο. Ως τον Οκτώβριο του 1949 ειχαν καταδικαστεί σε θάνατο 5322 και ειχαν θανατωθεί οι 3033. Στις φυλακές τον Απρίλιο του 1950 καταδικασμένοι είναι 16.738 και υπόδικοι 5.425 . Η Μακρόνησος ανέδειξε τους βασανιστές του λαού Δ.Ιωαννίδη στη Β ΕΤΟ και στη χούντα ονομαζόταν <σκύλος της ΕΣΑ> και του Γ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ δικτατορα της χούντας.
Η βουλή του 46 τελείωσε τη θητεία της μμέσα στο αίμα και με ηγέτη το Κ. ΤΣΑΛΔΑΡΗ.Στο στίβο των εκλογών εμφανίζεται ο στρατηγός Ν. ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ και ο Παπάγος βιάστηκε να παραιτηθείγια νάναλάβει πιλιτική δράση ,αλλα δεν είχε ερθει η ώρα του κατά τους Αμερικανούς.Ηβουλή διαλυθηκε ,το Γψήφισμα ανεστάλη και οι εκλογές ορίστηκαν για 19-2,αλλά μετατέθηκαν στις 5-3,κατόπιν κοινής συμφωνίας των κομμάτων.Εκλογικό σύστημα ηταν η απλη αναλογική του 46 και οι εδρες περιορίστηκαν στις 250.Τα αποτελέσματα των εκλογων επι 1.688.323 εγκύρων ψηφοδελτίων ελαβαν:Λαϊκό κόμμα 317.512,εδρες 62,Φιλελεύθεροι 291.083 εδρες 56,επεκ 277739 εδρες 45,Γ. Παπανδρέου 180.185 εδρες35, Δημοκρατική Παράταξη 163.824 18εδρες, Κοτζιάς –Μανιαδάκης –Τουρκοβασίλης 137.618 εδρες 16,Κανελλόπουλος-Παπαδόπουλος- Σακελλαρίου 88979 εδρες 7, Εθνικό κόμμα (Ζέρβας)61.573 εδρες 3 Νέο Κόμμα Σπύρου Μαρκεζίνη 42157 εδρες 1 και τα αλλα δυο μικρότερα κόμματα ΕΠΕΛ και Αγροτικό δεν έβγαλαν βουλευτή.Στις 15-4-1950 σχηματίστηκε πολυκομματική κυβέρνηση Πλαστήρα και μέσα στο 1950 κατέβηκαν διαδοχικά στην εξουσία 7 κυβερνήσεις ,από τις οποίες οι 5 μετά τις εκλογες που ειχαν γίνει στις 5-3-1950.
Το 1951 επαναφέρονται σε ισχύ το Γ ψήφισμα του 46 και τα ΑΑ,ΑΒ ψηφίσματα του 1947 που αφορούν το τύπο. Στις 3-8-1951 ιδρύεται η ΕΔΑ ,στις 15-4-51 γίνονται δημοτικές εκλογές και 2-9-51 οι εθνικές εκλογές.Κυκλοφόρησε προβοκατορικό κείμενο με μήνυμα Πλαστήρα προς Ζαχαριάδη μεσο της Σοβιετικής πρεσβείας. Πρώτο κόμμα βγαίνει ο συναγερμός του Παπάγου ,αλλα τα ανάκτορα δεν τον ηθελαν να ορκιστεί .Στις 27-10-1951 ορκίστηκε κυβέρνηση Πλαστήρα –Βενιζέλου και η χρονιά αυτί συμπίπτει με την είσοδο Ελλάδος –Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.
Στις 19-10-1951 με το νόμο 509 αρχίζει η δίκη του Μπελογιάννη και των 93 συντρόφων του.Εγιναν πιέσεις να διακοπεί η δίκη και τελικά στις 16-11-1951 βγήκε η απόφαση να δικαστούν οι 12 σε θάνατο. Οι Αμερικανοί ειχαν αρκετά βραχυκυκλωμένη τη κυβέρνηση Πλαστήρα και στις του 1952 υπάρχουν ακόμη κρατούμενοι . Η δεύτερη δίκη του Μπελογιάννη τελείωσε την 1-3-1952 και από τους 29 κατηγορούμενους που είχαν στο εδώλιο , οι 8 καταδικάστηκαν σε θάνατο και οι Αμερικανοί επεδίωκαν την ανατροπή Πλαστήρα και αντικαταστασή του από τον Παπάγο. Μπροστά στα πολιτικά αδιέξοδα που μηχανεύεται η δεξιά ,ο Πλουμίδης προσπαθεί να σώσει τον Μπελογιάννη προσφέροντας τος εαυτό του ,δηλώνοντας ότι καθοδηγητής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ είναι ο ιδιος και όχι ο Μπελογιάννης αλλά, βρίσκει εντελώς αντίθετο το Νίκο Ζαχαριάδη. Στις 30-3-1952 , εγιναν οι εκτελέσεις παράτυπα , ξημερώματα Κυριακής. Πέντε μήνες μετά την εκτέλεση Μπελογιάννη συνελήφθη ο Νίκος Πλουμίδης , απομονωμένος από το κόμμα και χαρακτηρισμένος από το Ζαχαριάδη σαν χαφιές, εκτελέστηκε στο Δαφνί στις 14-8-1954.
Μέσα σε αυτές τις τραγικές στιγμές γεννήθηκε η Εθνική Αντίσταση.
Το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1941 στις 27/9. Σκοπός του ήταν η απελευθέρωση και πλήρης ανεξαρτησία του Έθνους. Το ΕΑΜ οργάνωσε τον ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) με επικεφαλείς τους Στέφανο Σαράφη και Άρη Βελουχιώτη.
Το 1943 ιδρύεται η ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική οργάνωση νέων) που αναλαμβάνει να πληροφορεί το λαό με αυτοσχέδια χωνιά, να εξασφαλίζει την “κουραμάνα” από τα καμιόνια των Γερμανών και κλέβοντας ρεζέρβες αυτοκινήτων. Τα μικρά παιδιά οργανώθηκαν σε “αετόπουλα” και “γερακίνες” (αγόρια και κορίτσια αντίστοιχα).
Πολλά από αυτά ανέβαιναν στα βουνά και το δήθεν ανέμελο παιχνίδι τους μετέφεραν σημαντικές πληροφορίες περνώντας μέσα από μπλόκα και φυλάκια των κατακτητών.
Μάθαιναν επίσης να διαβάζουν και να γράφουν στα σχολεία του βουνού που ίδρυσαν φωτισμένοι αντιστασιακοί παιδαγωγοί.
Ένα από τα δημοφιλή περιοδικά του ’50 -’60 ήταν ο “Μικρός Ήρως” με πρωταγωνιστές το παιδί φάντασμα Γιώργο Θαλάσση, την όμορφη και γενναία Κατερίνα, το Σπίθα με τη λαιμαργία και τις γκάφες του και έχοντας όλοι τους το μικρό μπόμπιρα βοηθό τους, το τζιτζίκι. Τα παιδιά είναι μέλη μιας μυστικής αντιστασιακής οργάνωσης και με κίνδυνο τη ζωή τους έφεραν σε πέρας επικίνδυνες αποστολές, εναντίον των ναζί. Τα κείμενα έγραφε ο Στέλιος Ανεμοδουράς ο οποίος πέθανε πρόσφατα και η εικονογράφηση ήταν του Βύρωνα Απτόσογλου. Εκδόθηκε από το 1952 έως το 1967 που απαγορεύτηκε η κυκλοφορία και έκδοσή του από τη χούντα των συνταγματαρχών.
Στην Ευρυτανία στις 10-3-44 σχηματίστηκε από το ΕΑΜ η ΠΕΕΑ (πολιτική επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) με πρόεδρο τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αλέξανδρο Σβώλο.
Τον Οκτώβριο του 1941 ιδρύθηκε ο ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) με αρχηγό το Ναπολέοντα Ζέρβα και η ΕΚΚΑ (Εθνική και Κοινωνική απελευθέρωση) με αρχηγό το συνταγματάρχη Δημήτρη Ψαρρό.
Στις 25-11-42 ο ΕΛΛΑΣ, ΕΔΕΣ και Άγγλοι κομάντος ανατίναξαν τη γέφυρα του Γοργοποτάμου, για να εμποδιστεί ο ανεφοδιασμός του άξονα στην Αφρική.
Στις 28-2-43 η κηδεία του Κωστή Παλαμά μεταβλήθηκε σε παναθηναϊκή εκδήλωση και ο Άγγελος Σικελιανός αντί για επικήδειο απήγγειλε ένα ποίημά του “Εθνικό εγερτήριο”, ενάντια στους φασίστες, ενώ τα κατοχικά στρατεύματα κατέστρεφαν πόλεις και χωριά και εκτελούσαν χιλιάδες αμάχους. Στη Δράμα και Δοξάτο εκτελέστηκαν χιλιάδες άτομα από Βούλγαρους, ενώ το Δεκέμβριο του ’43 έγινε η πυρπόληση των Καλαβρύτων βρίσκοντας το θάνατο 1100 άτομα ανάμεσά τους και παιδιά.
Το Μάιο του 1944 στο Λίβανο μπήκαν οι βάσεις για το σχηματισμό “κυβέρνησης εθνικής ενότητας” που ορκίστηκε στο Κάιρο στις 3 Σεπτεμβρίου με συμμετοχή υπουργών του ΕΑΜ. Λίγες ημέρες αργότερα στις 26 Σεπτεμβρίου στην Καζέρτα της Ιταλίας υπογράφτηκε συμφωνία που αφορούσε τις αντάρτικες δυνάμεις που δημιουργήθηκαν στην περίοδο κατοχής. Στις 18 Οκτωβρίου έφτασε στην Αθήνα η πρώτη μεταπελευθερωτική κυβέρνηση με πρωθυπουργό το Γεώργιο Παπανδρέου. Τα προβλήματα της χώρας ήταν: Πρόσφυγες, άστεγοι, τρόφιμα, εθνικό κράτος. Οι υπουργοί που προέρχονταν από το ΕΑΜ παραιτήθηκαν στις 2 Δεκεμβρίου. Την επομένη έγινε διαδήλωση του ΕΑΜ στην πλατεία Συντάγματος και ήταν η αφετηρία ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ του ΕΛΑΣ, στρατιωτικών και αγγλικών μονάδων που διήρκεσε ένα μήνα με πολλά θύματα. Στις αρχές Ιανουαρίου σχηματίστηκε η κυβέρνηση Πλαστήρα και στις 12 Φεβρουαρίου του 1945 υπογράφτηκε η συνθήκη της Βάρκιζας.
Πολλοί από τις δύο πλευρές δεν είχαν αποδεχτεί την συνθήκη της Βάρκιζας και από τον Οκτώβριο του ΄46 ως το καλοκαίρι του ΄49 η Ελλάδα είχε μετατραπεί σε πεδίο μαχών μεταξύ του Ελληνικού στρατού και του στρατού των ανταρτών που είχε ονομαστεί σε “Δημοκρατικό Στρατό”. Οι τελευταίες σκληρές μάχες του εμφυλίου δόθηκαν στο Γράμμο και Βίτσι με ήττα των ανταρτών που υπεχώρησαν στο Αλβανικό έδαφος.
Η Βαλύρα στην Κατοχή και την Αντίσταση
Υπεύθυνος στο ΕΑΜ Βαλύρας ήταν ο δάσκαλος Χρίστος Τσάμης, που υπηρέτησε στο Μικροχώρι Δοξάτου Δράμας. Η Οργάνωση ξεκίνησε το Φθινόπωρο του 1942 όπως η φιλική εταιρία. Συγκεντρωνόταν σε διάφορα μέρη του χωριού συνομωτικά και μυστικά. Πυρήνας ήταν ο Φατούρος από τη Στεμνίτσα. Τα ιδρυτικά μέλη της Οργάνωσης ήταν ο Φίλιππας Ψύχαλος, τα αδέλφια Μίμης και Κώστας Γεωργακόπουλος, τα αδέλφια Φλώρος, Θωμάς και Παντελής Θεοδωρακόπουλος, Παναγιώτης Λιοντήρης, Ηλίας Μπουρίκας, Βαγγέλης Τσάμης, Άγγελος Μπάκας, Χρίστος Λαμπρόπουλος και Κων/νος Σπηλιώτης. Καθοδηγητής αρχικά ήταν ο δάσκαλος Τσάμης, το διαδέχθηκε ο Φλώρος και μετά ο Ηλίας Μπουρίκας. Υπεύθυνος αγροφυλακής ασφαλείας ήταν ο Βαγγέλης Τσάμης, της εθνικής αλληλεγγύης ο Άγγελος Μπάκας, στρατιωτικός υπεύθυνος ο Στέλιος Γεωργίου Βασιλόπουλος, ο Γιώργης Βασιλόπουλος (πατέρας του Νάκη) ήταν στην ειδική ασφάλεια, ο Γιώρης Γκομέσης ήταν στη γενική ασφάλεια. Όλοι ήταν αποδεκτοί από την κοινωνία του χωριού και γι΄ αυτό δεν υπήρξε αιματοχυσία όπως έγινε σε όλα τα γύρω χωριά (Λάμπαινα, Πλατύ, Άγιος Φλώρος, Σκάλα, Μελιγαλά). Σπουδαίο ρόλο έπαιξε ο Παπαξύδης. Ήταν αρχηγός όλων παρότι δεξιός και ξέντυσε το Νίκο Νανόπουλο από τα τάγματα ασφαλείας. Μαζί με τους Θανάση Μυλωνά, Βασίλη Καπότη, Κων/νο Κολλιόπουλο και Γιώρη Ηλιόπουλο παρότι ήταν μέλη και στελέχη της ΕΟΒ (Εθνική Οργάνωση, Βασιλόφρων) έσωσαν το χωριό από σίγουρη σφαγή όταν έγινε μπλόκο της Βαλύρας στις 16-17/2/1943 από τους Γερμανούς. Πήραν 280 Βαλυραίους και τους πήγαν στο σχολείο στα Τσουκαλέϊκα για να τους εκτελέσουν επειδή βοηθούσαν αντάρτες του ΕΛΑΣ. Στρατιωτικοί υπεύθυνοι ήταν ο Αγαθοκλής Μακρής, Κώστας Μπάκας (Κοκκώνης)και Μένης Μητρόπουλος. Ο Μένης Μητρόπουλος καθεραίθηκε γιατί είχε δώσει εντολή η μαχητική ομάδα της Βαλύρας να μην πάει ενάντια στο Δρεττάκο.
Ο Μίμης Φερέτος θα κτυπούσε την ομάδα του Δρεττάκου η οποία διέθετε βαρύ Γερμανικό οπλισμό. Οι μαχητικές ομάδες της περιφέρειας μαζεύτηκαν στο Πελεκητό (Άνω Αρφαρά) και αποφάσισαν να κτυπήσουν. Ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου μπαίνει επικεφαλής στη μαχητική ομάδα Βαλύρας και είπε στο Μίμη Φερέτο να πιάσουν τη γέφυρα στη Πολιανή και να περιμένουν. Ο Δρεττάκος έπεσε στα αποσπάσματα της Λακωνίας και τον εκτέλεσαν. Με τη καθαίρεση του Μένη Μητρόπουλου έβαλαν υποψηφιότητα οι: Παναγιώτης Παπαγεωργίου, Παναγιώτης Λιοντήρης και Γιώρης Γκομέσης (Μανιαδάκης) όπου ομόφωνα εκλέχθηκε στρατιωτικά υπεύθυνος ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου.
Ο Φίλιππας Ψύχαλος ήταν στο μόνιμο ΕΛΑΣ και ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου μπήκε στην οργάνωση αρχές του 1943. Ήταν γερός σταθερός και αρχικά τοποθετήθηκε στην ΟΠΛΑ (Οργάνωση Προστασίας Λαϊκού Αγώνα).
Αρχηγός του ΟΠΛΑ στην περιοχή ήταν ο Σπύρος Ξιάρχος από την Ανθούσα (Σέζα) και ανώτερος ήταν ο Βασίλης Μπράβος. Στη Βαλύρα ιδρύθηκε παράρτημα του ΕΤΑ (επιμελητεία του Αγώνα) όπου τα μέλη του πήγαιναν στους παραγωγούς παίρνοντας διάφορα είδη και προϊόντα χωρίς εκβιασμούς από τους κατοίκους του χωριού με τα οποία ενίσχυαν τον αγώνα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί έφυγαν από τη Βαλύρα το 43 κάνοντας επιδρομές, καταστροφές κλέβοντας ότι πολύτιμο είχαν τα διάφορα σπίτια ενώ οι Ιταλοί είχαν στρατοπεδεύσει τα τάνκς και πυροβόλα τους από το δρόμο του νεκροταφείου μέχρι του Τσουρούχη και έμεναν δίπλα στα ψηλά για λόγους ασφαλείας. Η οκά το ψωμί τον Απρίλιο του 41 είχε 10 δραχμές, ενώ το Σεπτέμβριο του 1944 είχε 153.000.000 λειτουργώντας η μαύρη αγορά με τους μαυραγορίτες, λέγοντας το περίφημο “Βάστα Ρόμελ”.
Οι αποθήκες στη Βαλύρα που είχαν κυρίως σταφίδα έσπασαν από τον ΕΛΑΣ το 43 Απρίλη προς Μάη. Ο ΕΛΑΣ πήρε δύο κάρα σταφίδα όπου το ένα δεν έφτασε στο προορισμό του θεωρώντας υπεύθυνους τους Μαργαρίτη από Σκάλα και Χρίστο Τσάμη από Βαλύρα του οποίου τη θέση πήρε ο Ηλίας Μπουρίκας.
Η ανατίναξη του Μεταλλείου στα Ζερμπίσια
Στη κατοχή οι Γερμανοί κατάλαβαν το μεταλλείο στα Ζερμπίσια και με το μετάλλευμα του έφτιαχναν βόμβες, οβίδες και μπαταρίες προμηθεύοντας το Γερμανικό στρατό.
Στις 19-20 Μάη του ΄43 οι αντάρτες τοποθέτησαν νάρκη στη μηχανή του εργοστασίου του μεταλλείου και το ανατίναξαν. Ο πολιτικός καθοδηγητής μοίρασε στον κόσμο τα τρόφιμα που ήταν στο εργοστάσιο.
Στην επιχείρηση της ανατίναξης ήταν και ο Στέλιος Βασιλόπουλος από Βαλύρα όπου ο πατέρας του Γιώρης με το παρατσούκλι Τράκας ήταν επικεφαλής που έμενε στο σπίτι που ήταν πανδοχείο το και κατεδαφίστηκε πρόσφατα.
Το μπλόκο στη Βαλύρα...
Το πρωί το χωριό ήταν κυκλωμένο από ένα λόχο Γερμανών. Πίστευαν ότι κείνη την ημέρα διανυκτέρευαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ του 9ου Σ.Π. Εκείνη την ημέρα στις 16-17/2/1943 πράγματι διανυκτέρευαν αλλά ήταν στο Πλατύ και Λάμπαινα. Μάζεψαν όλους τους Βαλυραίους και τους οδηγούσαν στο σταθμό σε 2 ώρες. Τους έβαλαν στη μέση και τους οδήγησαν για τα Τσουκαλέΐκα. Ήταν ημέρα Τετάρτη και ο καιρός ψιλόβρεχε. Από πίσω τους ακολουθούσαν γυναίκες ενώ τα αδέλφια Κώστα και Μίμη Γεωργακόπουλο τους έντυσαν γυναίκες και κατάφεραν να τους ξεφύγουν. Στο σχολείο στα Τσουκαλέϊκα τους έβαλαν δυό –δυό. Κρατούμενοι ήσαν μόνο από τη Βαλύρα και τους κράτησαν δύο μέρες, Στη τύχη κρατούσαν έναν και έδιωχναν 4-5. Στο τέλος έμειναν οι: Τρύφωνας Βίγκος, Δημήτριος Δημητρακόπουλος, Βασίλης Ζώης, Γιώρης Ηλιόπουλος, Γιώρης Μπαλτόπουλος, Γιώρης Στρατής, Ηλίας Τσιλίκας, Γιώρης Τσέκος, Μανώλης Χατζηαγάς, Λεωνίδας Χριστάκης, Γιώρης Πολύδωρος και Ντουραμάκος Σωτήρης.
Τη Παρασκευή πήγαν τα τάγματα ασφαλείας με το λοχαγό Τζουμάνη έστησαν τα πολυβόλα και χτυπούσαν λυπητερά την καμπάνα. Τα χρειάστηκαν και πίστευαν ότι θα τους σκοτώσουν. Το απόγευμα στις 3 το μεσημέρι μας άφησαν και φύγαμε λέγοντας ο Παπαξύδης αν δεν πάρω όλο το ποίμνιό μου δεν φεύγω. Η οργάνωση ΕΑΜ Βαλύρας έδωσε άδεια σε μια επιτροπή αποτελούμενη από τους Κολλιόπουλο, Παπαξύδη, Καπότη, Μυλωνά, Αναγνώστη και πήγε στη Κοματαντούρ στη Καλαμάτα για να μην πάθει κακό το χωριό. Όταν μας άφησαν ξαναήρθαν μετά από 10 ημέρες. Μαζευτήκαμε καμία 20αριά Βαλυραίοι στα “Βλαχόπορα” όπου μας ενημέρωσε ο Θανάσης Σαρδέλης ότι στη Παληοχούνη κοντά στη Μαγαλόπολη σκότωσαν όλους τους Έλληνες και τότε κατάλαβαν ότι γλίτωσαν πολύ φθηνά.
Στη Βαλύρα το σπάσιμο των αποθηκών (Λύρα, Λιοντήρη, Πουλόπουλου, Γεωργακόπουλου) που ήταν γεμάτες σταφίδα και σύκα η οργάνωση πήρε δύο κάρα και πήγε μόνο το ένα. Γι΄ αυτό ήταν υπεύθυνος ο καθοδηγητής Χρήστος Τσάμης και πήρε τη θέση του ο Φλώρος Θεοδωρακόπουλος).
Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας της Βαλύρας
Η διαταγή από το συμμαχικό στρατό της Μέσης Ανατολής ήταν να ανατινάζονται όλες οι γέφυρες στην Ελλάδα. Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας Βαλύρας έγινε από ειδική ομάδα σαμποτέρ του ΕΛΑΣ της οποίας επιδεφαλής ήταν ο Νέζης. Οι κάτοικοι του χωριού λόγω επικοινωνίας με την πέρα μεριά (ελαιώνες, κτήματα, βοσκοτόπια) προσπάθησαν να αποτρέψουν την ανατίναξη. Δεν το κατόρθωσαν και η ανατίναξη έγινε. Έτσι διαγράφονταν έντονα ο κίνδυνος αντιποίνων από τη μεριά των Γερμανών. Ο πρόεδρος της κοινότητας Γεώργιος Ματσούκας που είχε εκλεγεί επί εαμοκρατίας ειδοποιεί τους Γερμανούς στη διοίκηση Καλαμάτας με τον τηλέγραφο του σιδηροδρομικού σταθμού ότι πρόκειται να ανατιναχτεί η γέφυρα ενώ η ανατίναξη είχε γίνει. Η πράξη του αυτή έσωσε τη Βαλύρα από τα αντίποινα. Τα ραδιόφωνα στην περίοδο της κατοχής ήταν σφραγισμένα και κόβοντας σύρματα από τον τηλέγραφο του σιδηροδρόμου και παίρνοντας ρεύμα από την πετρελαιομηχανή του ελαιοτριβείου Μακρή άκουγαν στο σπίτι του Σπυρόπουλου (το μαγαζί Ιθώμη) τα νέα για τους συμμάχους και τον αντιστασιακό αγώνα. Στο ποτάμι στην περιοχή του Μύλου υπήρχε ξύλινη γέφυρα την οποία είχαν φτιάσει οι Θανάσης Βίγκος, Θανάσης Μυλωνάς και Παναγιώτης Χριστάκης. Από τη γέφυρα αν την πέρασαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ. Λόγω κατοχής η οικογένεια Σφήκα έμενε στο σπιτάκι κοντά στο γοργόρεμα. Η οργάνωση του ΕΑΜ Βαλύρας ζήτησε λοστό. Οι ξένοι ΕΑΜίτες πήγαν στο Πλατύ και αφού κατέστρεψαν τη γέφυρα ήρθαν στη Βαλύρα. Οι μυλωνάδες που είχαν συνεννοηθεί με το τοπικό ΕΑΜ ειδοποίησαν το χωριό και τον Οκτώβρη του ’43 κόπηκε η γέφυρα. Στη συνέχεια την επιδιόρθωσαν βάζοντας ρέλλες και πλωτήρες γραμμής.
Η ανατίναξη της γέφυρας έγινε το Φλεβάρη του ’44 μαζί με τις γέφυρες Θουρίας, Διαβολιτσίου και Δεσύλλα. Οι τελευταίοι που πέρασαν από τη γέφυρα της Βαλύρας ήταν η γριά Φεφοπούλου με τα παιδιά της Φόντα και Αρετή παγαίνοντας στη μυλόλακα όπου είχαν τα πρόβατά τους.
Οι Θανάσης Μυλωνάς, Νίκος Σαρλάς και Παναγιώτης Λιοντήρης μάζευαν από τα σπίτια του χωριού διάφορα είδη και προϊόντα και τα πρόσφεραν στην επιμελητεία που ήταν παράρτημα της εθνικής αλληλεγγύης. Τα είδη και προϊόντα πήγαιναν κυρίως στο μόνιμο ΕΛΑΣ και στα αποσπάσματα. Στο Γαρδίκι, όταν νίκησε ο ΕΛΑΣ, όλοι οι αντίθετοι από τη Βαλύρα πήγαν στο ΕΛΑΣ. Η Βαλύρα σώθηκε γιατί ο Αναγνώστης (πατέρας του Γιάννη, Ανδρέα, και Ντίνας Ξυδοπούλου) και Ματσούκας ήταν φίλοι του Σχοινά - Περρωτή, που με τη γνωριμία και προσπάθεια τους απέφυγαν την αιματοχυσία.
Η ξύλινη γέφυρα του Μύλου και η ξύλινη γέφυρα στου Κανκούλα παρασύρθηκαν από πλημμύρα πρωτοφανούς έντασης. Το νερό έφτασε μέχρι τα βαγένια του μύλου οι σταφίδες του μυλόλακκα είχαν σκεπαστεί από το νερό και η πλημμύρα παρέσυρε το μύλο και τη σιδηροδρομική γραμμή. Αυτό έγινε στις 26 προς 27/10. 1947.
Η μάχη στην Καλαμάτα...
Οι δυνάμεις κατοχής από το Σεπτέμβριο του ’44 αποχωρούσαν από το ελληνικό έδαφος. Το μόνιμο 9ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ Μεσσηνίας μπήκε στην Καλαμάτα με τους 900 άνδρες του εγκαταστάθηκε στο στρατόπεδο της πόλης και άρχισε την ανασύνταξή της σε διοικητικό και οικονομικό επίπεδο. Με τη φροντίδα της στρατιωτικής διοίκησης εκδόθηκαν χαρτονομίσματα για τις συναλλαγές των πολιτών. Στους τρεις μήνες που ακολούθησαν μέχρι την έκρηξη των Δεκεμβριανών στην Αθήνα και την έναρξη του εμφυλίου, οι πόλεις και τα χωριά προσπαθούσαν να ξαναβρούν τους χαμένους ρυθμούς. Η έκρηξη του εμφυλίου επανέφερε στο προσκήνιο της ιστορίας το αίμα σκοτωμούς, διώξεις, εκτελέσεις και εκτοπισμούς. Σκότωσαν στη Πελοπόννησο όλα τα στελέχη του ΕΛΑΣ, εκτός από δύο. Όσους δεν σκότωναν τους φυλάκιζαν ή τους ανάγκαζαν να εγκαταλείψουν την περιοχή και πολλά κατέφυγαν στην Αθήνα για λόγους ασφάλειας.
Το 9ο αντάρτικο σύνταγμα και ένα τάγμα του 8ου, ανατίναξαν το Πάνθεον Καλαμάτας που ήταν η βάση των ταγματασφαλιτών. Το απόγευμα πήραν πορεία για Άγιο Φλώρο, ακολουθώντας διατεταγμένη πορεία. Το 3ο τάγμα πήγε ΄προς Βαλύρα όπου και στρατοπέδευσε. Το σούρουπο πεζοπορώντας αριστερά του ποταμού Μαυροζούμενα μέσω του οικισμού Δανηλέϊκα έφθασαν στο Νιοχώρι που απέχει 2,5 χμ από το Μελιγαλά. Η κύκλωση του Μελιγαλά ολοκληρώθηκε.
Οι ταγματασφαλίτες στο Μελιγαλά είχαν στήσει βαρύ πολυβόλο στο ύψωμα του Άη-Λία . Ο Μελιγαλάς ήταν οχυρό και δεν κυριεύτηκε εύκολα. Την τρίτη ημέρα της μάχης το επιτελείο της ταξιαρχίας Νοτίου Πελοποννήσου άρχισε ν’ ανησυχεί, γιατί εκτός από τα πολλά θύματα που είχε, εξαντλούνταν και τα πυρομαχικά. Ένα τάγμα του 11ου συντάγματος της Αρκαδίας βρισκόταν καθ’ οδόν προς Μελιγαλά. Μαζί τους ερχόταν και ο Άρης Βελουχιώτης που έβλεπε αφύσική τη διάρκεια της μάχης, ο οποίος χαρακτήρισε την πρώτη μάχη του Απρίλη στο Μελιγαλά επιπόλαιη και τη δεύτερη αυτή μάχη χωρίς επιτελικό σχεδιασμό. Μετά την πτώση του Μελιγαλά τα τμήματα του ΕΛΑΣ έφυγαν για Γαργαλιάνους-Πύλο όπου εκεί υπήρχαν βάσεις ταγματασφαλιτών.
Η περιώνυμη «Πηγάδα του Μελιγαλά» το Σεπτέμβρη του ’44 έμελλε να γίνει τάφος των νεκρών ανταρτών και ταγματασφαλιτών. Ήταν χώρος αποθήκευσης νεκρών. Οι νεκροί ήταν περίπου 500. Μια επιτροπή ΕΑΜικών οργανώσεων αποφάσισε να εκτελεστούν άλλοι 500 ένοπλοι ταγματασφαλίτες, για συμμετοχή κατ’ εξακολούθηση σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, ληστείες, εμπρησμούς, κ.λ.π. έτσι στην Πηγάδα του Μελιγαλά θάφτηκαν συνολικά περίπου 1000 άτομα.
Για όλα αυτά μεγάλο μέρος ευθύνης είχε η «Ιντέλιτζενς Σέρβις» και η Γκεστάπο συνεργαζόμενες με τους χήτες για να κάνουν δύσκολη τη ζωή των απελευθερωτικών κινημάτων. Έλεγαν στους ταγματασφαλίτες: Μη συμφιλιώνεστε, εμείς θα τους παρακολουθούμε και θα’ ρθουμε έγκαιρα να σας βοηθήσουμε. Πηγαίνοντας τους ταγματασφαλίτες στην Καλαμάτα, ένας της αποστολής έβαλε κόκκινο γαρύφαλλο στο πέτο και άρχισε να φωνάζει: «θάνατος στους προδότες», προτρέποντας τον κόσμο να λυντσάρει μια ομάδα ταγματασφαλιτών που είχαν συλληφθεί στα Μελιγαλά και τους πήγαιναν στην Καλαμάτα. Μέσα σε αυτούς ήταν ο Περρωτής και Περικλής Μπούτος. Αυτό το διπλό παιχνίδι έπαιζαν οι σύμμαχοί μας. Από τη μια εκθείαζαν την εθνική αντίσταση στον παγκόσμιο αντιφασιστικό αγώνα και από την άλλη έκανα τα αδύνατα δυνατά να την αποδυναμώσουν, αποπροσανατολίσουν και δυσφημίσουν.
Η μάχη στο Μελιγαλά
Η πρώτη μάχη στο Μελιγαλά εγινε στις 23 Απρίλη, η δεύτερη 11 Σεπτέμβρη ημέρα Τρίτη του 1944 και 14 Σεπτέμβρη έπεσε ο Μελιγαλάς, ημέρα Παρασκευή. Τον Αύγουστο του ΄44 ο ΕΛΑΣ μπαίνει στην Καλαμάτα. Το τάγμα ασφαλείας Καλαμών έδωσε τον οπλισμό του και δεν έγιναν μάχες. Εκτός από αυτούς που ήταν πολύ βαμμένοι. Το ίδιο έγινε στη Μεσσήνη, Πύλο και Γαργαλιάνους. Ένα – ένα τα χωριά ελευθερώνονταν από τον ΕΛΑΣ. Ο Μελιγαλάς δεν ήθελε να παραδοθεί. Στο Κοπανάκι ήταν μικρή δύναμη από τάγματα ασφαλείας. Έγινε εκκαθάριση. Οι ταγματασφαλίτες που δεν ήθελαν να παραδοθούν περίμεναν να έρθει η κυβέρνηση γιατί οι Εγγλέζοι με τους ταγματασφαλίτες πήγαν στο Μελιγαλά. Στη Βαλύρα έγινε η πολιτικοφυλακή. Η Βαλύρα, Σκάλα, Οιχαλία και Μαγούλα γέμισε από στρατό του ΕΛΑΣ. Έγινε επίταξη και επιστράτευση. Ενώ στη συνέχεια έγινε η σκληρή μάχη στο Μελιγαλά. Τους έκλεισαν στο Μπεζεστένι όσους έπιασαν, γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι και όσοι ήταν ένοχοι τους σκότωναν. Αφού έσφιγγε ο κλοιός ο καθένας προσπαθούσε να φύγει. Η οργάνωση της Βαλύρας υπηρετούσε τον ΕΛΑΣ και δεν είχε καμία αρμοδιότητα στη μάχη. Στη μάχη στο Μελιγαλά σκοτώθηκε και ο Λεωνίδας Κοντοδήμος από τη Βαλύρα.
Η Συμφωνία της Βάρκιζας
Λίγο έξω από την Αθήνα στη Βάρκιζα έγιναν από 2-10/2/1945 διαπραγματεύσεις των αντιπάλων του Δεκέμβρη του 1944 γνωστά ως Δεκεμβριανά με επακόλουθα την αρχή του εμφυλίου και το διώξιμο της αριστεράς που κράτησε για πολλά χρόνια.
Το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ ήταν το μεγαλύτερο αντιστασιακό κίνημα στην Ευρώπη και όταν έφυγαν οι Γερμανοί κυριαρχούσε στην Ελλάδα. Βρέθηκε έτσι η φόρμουλα με τη συνθήκη της Βάρκιζας να υποταχθεί και εξουδετερωθεί το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ με τη συγκατάθεση του Στάλιν και την ολοκλήρωση των σχεδίων του Τσώρτσιλ για απόκτηση της Ελλάδος, μετά το πόλεμο.
Η μάχη στην Αθήνα άρχισε με αφορμή το στρατιωτικό ζήτημα της αποστράτευσης των αντάρτικων ομάδων και τη συγκρότηση εθνικού στρατού. Οι Άγγλοι και η κυβέρνηση Παπανδρέου έβγαλαν απόφαση να διαλυθεί και αφοπλιστεί η πολιτοφυλακή μέχρι 1η του Δεκέμβρη και μέχρι 10 του Δεκέμβρη ο ΕΛΑΣ. Η μια πλευρά κατηγορεί την άλλη για υπαναχώρηση, εξαπάτηση και παραβίαση της συμφωνίας. Ο Σκόμπυ εκδίδει ημερήσια διαταγή προς όλους τους άνδρες και αξιωματικού του ΕΛΑΣ, ότι έφθασε ο καιρός να επιστρατεύσουν στις εστίες τους και ένα διάγγελμα προς τον Ελληνικό λαό να ολοκληρώσει τους τρεις σκοπούς που ήρθαν τα Αγγλικά στρατεύματα στην Ελλάδα.
Το ΕΑΜ αποφασίζει να παραιτηθούν οι υπουργοί του από τη κυβέρνηση και να γίνει συλλαλητήριο στις 3/12, απεργία στις 4/12 και κυριαρχεί η άποψη, δεν δίνουμε τα όπλα. Η κυβέρνηση κλονίζεται και αποφασίζει την απαγόρευση του συλλαλητηρίου. Το συλλαλητήριο έγινε και στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη με πολλούς νεκρούς και τραυματίες.
Ο εμφύλιος αρχίζει, η μάχη της Αθήνας διαρκεί 33 ημέρες και κλείνει με τη συμφωνία της Βάρκιζας. Η διάσκεψη των εμπολέμων έγινε στη Βίλα Κανελλοπούλου στη Βάρκιζα και δύο από τους σημαντικούς όρους ήταν:
1. Ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ και
2. Η εξαίρεση από την αμνηστία των συναφών κοινών αδικημάτων κατά της ζωής και περιουσίας. Το δεύτερο το χρησιμοποίησαν κατά δεκάδων χιλιάδων πατριωτών ανταρτών που πολέμησαν τον κατακτητή από την έπ’ αύριο κιόλας της συμφωνίας, εγκαινιάζοντας έτσι τα έκτακτα στρατοδικεία και τις πρώτες ομαδικές εκτελέσεις παρόντες και υπογράφοντες τη συμφωνία ήταν:
Α) Εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι της Ελληνικής Κυβέρνησης:
Ιωάννης Σοφιανόπουλος, Υπουργός Εσωτερικών
Περικλής Θ. Ράλλης, Υπουργός Εξωτερικών
Ιωάννης Μακρόπουλος, Υπουργός Γεωργίας
Β) Ο Γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του ΕΑΜ, Γεώργιος Σιάντος
Γ) Ο Γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του ΕΑΜ Δημήτριος Παρτσαλίδης και
Δ) Ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας Ηλίας Τσιριμώκος.
ΕΜΦΥΛΙΟΣ 1946-1949
Με τη συμφωνία της Βάρκιζας στις 12-2-1945 το κίνημα της εθνικής αντίστασης παραδινόταν χωρίς ορους,με συνέπεια την αφετηρία της εμφυλιοπολεμικής συμφοράς. Οι συμφωνίες Λιβάνου Καζέρτας ηταν προϊόντα σοβιετικών πιέσεων. Κορυφαίος αρνητής των συμφωνιών ηταν ο καπετάνιος του γενικού στρατηγείου του Ε Λ Α Σ Αρης Βελουχιώτης τον οποίο ο Γ Σιάντος προσπάθησε να τον πείσει να περάσει τα σύνορα,πράγμα που δεν εγινε. Στο τέλος Μαϊου το 1945 εφθασε ο απελευθερωμένος από το Γερμανικό Νταχάου Νίκος Ζαχαριάδης ο οποίος κατήγγειλε ανοικτά την υποπτη και τυχοδιωκτική δράση του Αρη,που οι ισχυρισμοί του αυτοί ηταν παντελώς ψευδείς. Ο Αρης εγκλωβισμένος από τα 118 και 266 τάγματα εθνοφυλακής και απαγοητευμένος από τη στάση του Ζαχαριάδη, θα περνούσε με τους συντρόφους του τον Αχελώο στου κοράκου το γεφύρι , τελικά απομακρύνεται και αυτοκτονεί με το περίφημο κολτ που ειχε παντοτε μαζι του ,πιάνοντας ετσι η ευχή πού εδιναν <καλό βόλι συναγωνιστή >. Η αποκηρυξή του από το Ζαχαριάδη ειχε σαν αποτέλεσμα το κεφάλι του να κρεμαστεί στους φανοστάτες των Τρικάλων.
Ιστορικά ολοι συμφωνούν ότι ο εμφύλιος 46-49 αρχισε από την επίθεση των ανταρτών κατά του σταθμού χωροφυλακής στο Λιτόχωρο 30-3-46 και εληξε στις 15-8-1949 στο Γράμμο και Βίτσι. Στις 31-3-46 εγιναν εθνικές εκλογές και η αριστερά είχε κηρύξει αποχή. Αντίθετοι στην αποχή ηταν οι Δ. Παρτσαλίδης και Γ. Σιάντος.Οι εκλογές ειχαν αμεση συνέπεια τη παραίτηση Σοφούλη και εγιναν με την εποπτεία 1200 παρατηρητών.Η αποχή ηταν στο 53% και η δεξιά ανέλαβε την εξουσία. Εγγεγραμμένοι 1.211.100, εψήφισαν 1.117.000, ελαβαν: Λαϊκό κόμμα 609000 (Τσαλδάρης –Γονατάς), ΕΠΕ 609.000 (Βενιζέλος-Παπανδρέου-Κανελλόπουλος), Σοφούλης 200.000 ως εκπρόσωπος των φιλελευθέρων και 65.000 το εθνικό κόμμα του Ζέρβα.Ο αριθμός των βουλευτών κάθε κομματος ηταν: Λαϊκό 205, Ε Π Ε 68,Φιλελεύθεροι 48 και ο ΖΈΡΒΑΣ 20. Το λαϊκό κόμμα διοικείτο από τετραμελή επιτροπή (ΤΣΑΛΔΑΡΗ ,ΘΕΟΤΟΚΗ, Σ. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟ και Π. ΡΑΛΛΗ) και ωσότου αποκτήσει αρχηγό σχημετίστηκε μεταβατική κυβέρνηση για 10 ημέρες με πρωθυπουργό τον πρόεδρο του συμβουλίου επικρατείας.Τελικά εξελέγη αρχηγός ο Κ. ΤΣΑΛΔΑΡΗΣ κληρονόμος του θείου του Π.ΤΣΑΛΔΑΡΗ του ανθρώπου πού δεν μπόρεσε να αποτρέψει τον τουφεκισμό των 6 υπευθύνων της μικρασιατικής καταστροφής τους οποίους εκπροσωπούσε ιδεολογικά το κόμμα του.
Στις 14-4-1946 ο Κ. ΤΣΑΛΔΑΡΗΣ αναλαμβάνει την εξουσία για λογαριασμό της ελληνικής δεξιάς στην οποία συνυπάρχουν πολιτικά δοσιλογικά και συντηρητικά στοιχεία υπο την υψηλή εποπτεία των ΑΓΓΛΩΝ. Η ανάληψη της εξουσίας καθιέρωσε ενα αιματερό καθεστώς φόνων, εμπρησμών και πρωτοφανών διώξεων στη νεώτερη ελληνική ιστορία. Υπουργός δημόσιας τάξης ηταν ο ΣΠ.ΘΕΟΤΟΚΗΣ
( μετέπειτα αρχηγός της εθνικής παράταξης στις εκλογές του 1974) ο οποίος κάλυπτε τα παραπάνω με κάθε τρόπο και παρέχοντας ακόμη επίσημη κρατική αναγνώριση. Κλασικό παράδειγμα η περίπτωση ΜΑΓΓΑΝΑ που μπήκε στο αστυνομικο τμημα της ΠΥΛΟΥ που απήγαγαν και σκότωσαν 3 κομμουνιστές οπου εκρατούντο. Ο ιδιος ειχε καταλάβει την ΚΑΛΑΜΑΤΑ, κατέλυσε τις κρατικές υπηρεσίες ,ανοιξε τις φυλακές και σκότωσε κρατούμενους. Το Μάϊο του 1946 είχαμε 116 φόνους.Τοποτηρητής της ολης κατάστασης ηταν ο αντιβασιλέας αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός.Ο βασιλιάς Γεώργιος Β από την εποχή της επανόδου του στο θρόνο το 1935 βαρυνόταν για την προσηλωσή του στην Αγγλία, καταπάτησε το σύνταγμασυμμετέχοντας στη κήρυξη της δικτατορίας ΜΕΤΑΞΑ την 4-8-1936.
Η τρομοκρατία εδραιώθηκε με το « ΨΗΦΙΣΜΑ Γ» για να υποταχτεί ,χτυπηθεί και λυγίσει κάθε ελεύθερη σκέψη. Τρείς μέρες μετά συγκροτήθηκαν 11 στρατοδικεία, οπου οι καταδίκες- εκτελέσεις επεφταν βροχηδόν. Μέσα σ΄αύτο το κλιμα του χάους και της τρομοκρατίας ορίστηκε η 1-9-1946 (πέντε μήνες μετά τις εκλογές ) ημέρα διεξαγωγής δημοψηφίσματος.Στο πλαστο δημοψήφισμα ελαβαν:
Βασιλεία 1.342.492, αβασίλευτη 182.310 και λευκά 342.500.
Στις 26\9 γυρίζει ο επίορκος βασιλιάς της 4ης Αυγούστου καταπαντώντας το σύνταγμα και προσφέρει στους Αγγλους και προσωπικά στον ΤΣΩΡΤΣΙΛ την εγκατάσταση πρακτόρων στα ανάκτορα των ΑΘΗΝΩΝ. Το πέτυχαν με τη φωτιά και το σίδερο επιβάλλοντας στον ελληνικό λαό την εξουσία της αυταρχικής ελληνικής δεξιάς.
Η θητεία της ΑΓΓΛΙΑΣ δεν μπορούσε να συνεχιστεί γιατί ο λέων ειχε χαμένα δόντια ,νύχια και τρίχωμα και επρεπε να εντικατασταθεί από το νέο και σαρκοβόρο αετό της ΑΜΕΡΙΚΉΣ. Αυτό πραγματοποιήθηκε με το <δόγμα Τρούμαν>το Μάρτιο του 1947. Ο πιστός υπηρέτης του θρόνου Π.ΠΙΠΙΝΕΛΗΣ (στο τέλος της καρριέρας του συνεργάστηκε με τη χούντα των συνταγματαρχών το 1967) μαζί με το βασιλιά ανοιξαν τις πύλες της ΕΛΛΑΔΑΣ για λογαριασμό της ΑΜΕΡΙΚΗΣ. Η ΟΥΝΡΑ στις αρχές του 1947 θα τερμάτιζε τη βοήθεια προς την ΕΛΛΑΔΑ που είχε προσφέρει εφόδια αξίας 4 εκατομύρια δολλάρια.Η Αγγλία επειδή αντιμετώπιζε μεγάλη οικονομική κρίση παραχωρεί στην ΕΛΛΑΔΑ τα Δωδεκάνησα.
Ξεσπά τρομοκκρατικό οργιο στην Ελλάδα απο ταγματασφαλίτες που δημιουργούν τις εθνικές οργανώσεις με τα φρουραρχία,κρατητήρια,ενοπλα τμήματα και συμμορίες από προδότες και εγκληματίες.Τυραννούν τον κόσμο βασανίζουν και σκοτώνουν απάνθρωπα, δημιουργώντας κράτος τρόμου στην Ελλάδα.Ο Μακ Βη στις 12-3-47 εδωσε στο βασιλιά τηλεγράφημα με οδηγία του προέδρου Τρούμαν, ότι η Ελλάδα ηταν ζωτικός χώρος για την ασφάλεια των Η Π Α . Ηταν πρόθυμη να μας δώσει πολεμικό υλικό που χρειαζόμασταν ,για να μας βοηθήσει στον αγώνα της ανεξαρτησία μας. Πέρασαν 6 μήνες για την αντικατάσταση της πολιτικής και στρατιωτικής μηχανής της Αγγλίας από τηνΑμερική. Στις 27-1-1947 παραιτείται η κυβέρνηση Τσαλδάρη και ορκίζεται κυβέρνηση με συμμετοχή ολων των κομμάτων της βουλής υπο την προεδρία του βαθύπλουτου Δημ. Μάξιμου. Αντιπρόεδροι ηταν οι Κ. Τσαλδάρης –Σ Βενιζέλος , εσωτερικών ο Γ. Παπανδρέου , Δημ.εργων Σ. Γονατάς , ναυτικών Π.Κανελλόπουλος και δημ. Τάξης ο Ναπ. Ζέρβας. Ονομάστηκε <κατευναστική κυβέρνηση>, αλλα δεν επεισε ,γιατί δεν βρέθηκε απέναντι εναντίον των μοναρχικών συμμοριών,ταγματασφαλιτών κ.λ.π. Ερχονται στη συνέχεια οι Αμαρικανοί που ακούν, σημειώνουν και μαθαίνουν τα συμβαίνοντα στην Ελλάδα. Το Σεπτέβριο του 1947 το περιοδικο <ΚΟΛΛΙΕΡΣ> σε αρθρο του εγραφε:Η κυβέρνηση δεν εχει πολιτική πρακτική ,ζητάει συνέχεια ξένη βοήθεια για να διατηρεί την εξουσία της και να διασώζει συνέχεια τα προνόμια μιας μικρής κλίκας εμπόρων και τραπεζιτών οι οποίοι αποτελούν την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα. Οι τράπεζες δεν διανοήθηκαν να επενδύσουν τα κέρδη τους στη δική τους χώρα για να βοηθήσουν την αναστήλωση της εθνικής οικονομίας. Πολλοί Αμαρικανοί χρησιμοποιούνται από την ελληνική κυβερνηση σε καίριες εκτελεστικές θέσεις. Στις 15-2-1947 ο υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας δηλώνει την αποχώρηση των βρεττανικων στρατευμάτων από την Ελλάδα και στις 12-3-1947 ο πρόεδρος ΤΡΟΥΜΑΝ εξηγγειλε το δόγμα του, βασει του οποίου την πολιτική και οικονομική ευθύνη για την Ελλάδα, αναλαμβάνουν οι ΗΠΑ. Χρειάστηκαν 45 ημέρες για να εγγριθεί από το κογκρέσσο το αίτημα του Τρούμαν.Στις 22-5-1947 το δόγμα Τρούμαν εγινε νόμος των ΗΠΑ και ο Στρατηγός Μάρσαλ αναλαμβάνει τη διαχείριση της βοήθειας, εισπράτοντας 100 εκ.δολλάρια για τις αρχικές δαπάνες στην Ελλάδα.Την διάθεση των κονδυλίων ανέλαβε η AMAG με επικεφαλής τον Ντουαϊτ Γκρινσγουωλντ.Οι τρείς νέοι <προτέκτορες> θα αντικαταστούσαν την βρεττανική τριανδρία (Νόρτον,Κρωουφορντ και Ρώλιγκ) στην ανώτατη πολιτικη, οικονομική και στρατιωτική εξουσία της χώρας. Οι τρεις Αμερικανοι αντικαταστάτες των Αγγλων ηταν ο αρχηγός της ΑΜΑG, ο πρεσβευτής Μακ Βη και ο στρατηγός Λαϊσβέϋ που αναλαμβάνει τη χορήγηση αμερικανικών οπλων και την εκπαίδευση του ελληνικού στρατού στα οπλα αυτά.Με την εγκατάσταση των Αμερικανών στην Ελλάδα κατέλαβαν όλα τα κλειδιά της διοίκησης, καταργώντας ουσιαστικά την ανεξαρτησία της χώρας.Η Μεσσηνία ηταν πιστή στις συντηρητικές ιδέες και το θρόνο, ενώ η Λακωνία ηταν η κοιτίδα του ταγματασφαλιτισμού. Στις φυλακές της Σπάρτης ηταν 224 στελέχη της αριστεράς και η ανάμιξη της Αμερικης εξασφάλιζε στη δεξιά την συνέχιση του εμφυλίου αφου αναλάμβανε τον εφοδιασμό του ελληνικού στρατού με τα απαραίτητα πολεμικά εφόδια και εκπαιδευσή του. Στις 1-4-1947 πεθαίνει αιφνιδιαστικά ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β σε ηλικία 57 ετων . Ηταν πειθήνιο οργανο των Αγγλων , ο κύριος διαπραγματευτής της αντικατάστασης των Αγγλων από τους Αμερικανούς ,αντιπαθής στους Ελληνες με τα δυο νόθα δημοψηφίσματα επαναφοράς του στην Ελλάδα 1935 ,1946 και ο κύριος υπεύθυνος στη κατάλυση του συντάγματος για τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου από τον Ι. Μεταξά το 1936. Στο θρόνο ανήλθε ο αδελφός του ΠΑΥΛΟΣ (ο Γεώργιος ηταν διαζευγμένος και ατεκνος) και η γυναίκα του Φρειδερίκη ηταν μέλος της χιλτερικής νεολαίας , εγγονή του τέως κάϊζερ Γουλιέλμου. Στις 3-8-1947 εφτανε στον Πειραιά το πρώτο αμερικανικό πλοίο με όπλα νέου τύπου , για να δοκιμαστούν στον ελληνικό εμφύλιο και ψηφίζονται οι αντικομμουνιστικοί νόμοι 509\47 και 511\47. Με τους νόμους 509\47, περί προστασίας του κοινωνικού καθεστώτος και τον 511\47, περι στρατοπέδων πειθαρχημένης διαβίωσης ,θεμελίωσαν τα φρικτά κολαστήρια της Μακρονήσου ,Γυάρου ,Αγίου Ευστρατίου και Τρίκερι Μαγνησίας. Στις 17-8-1947 δημοσιεύεται συντακτική πράξη, καταργείται η βασιλευομένη δημοκρατία και ανακηρύσσεται προεδρευομένη δημοκρατία . Στις 31-8-1947 η απόφαση του λευκού οίκου ηταν να σχηματιστεί συμμαχική κυβέρνηση Σοφούλη Τσαλδάρη με επικεφαλής το Σοφούλη . Στις 18-10-1947 κλείστηκαν οι εφημερίδες Ριζοσπάστης και Ελεύθερη Ελλάδα και κατάφεραν αυτό που επεδίωκαν οι Αμερικανοί.Τη δημιουργία πόλωσης για να δοκιμαστούν τα νέα οπλα αλλά , με το αίμα των Ελλήνων. Το νέο ετος 1948 πολεμικό αμερικανικό υλικό προωθείται στις βάσεις του μετώπου. Ο δημοκρατικός στρατός και η δεξιά συγκρόυονται και εχουμε πολλά θύματα. Πεθαίνει ο γ.γ. του ΚΚΕ Γ. ΣΙΑΝΤΟΣ από καρδιακή προσβολή λίγο πρίν τεθεί η αριστερά εκτός νόμου. Στις 23-12-1947 σχηματίστηκε στη περιοχή της ελεύθερης Ελλάδας η πρώτη Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Στη Θεσσαλονίκη ο εμφύλοιος ηταν εντονος από το 1946. Στις 16-5-1948 βρέθηκε το πτώμα του Τζώρτζ Πόλκ , αμαρικανού δημοσιογράφου τον οποίο σκότωσε ο Αγγλος πράκτορας της Ιντελλιτζενς Σέρβις Ράνταλ Κόουτς ο οποίος υπηρετούσε πρόξενος της Αγγλίας στη Θεσσαλονίκη. Την υπόθεση σκέπασαν οι ελληνικές και αμερικανικές αρχές πείθοντας να αναλάβει την ευθύνη ο Στακτόπουλος ,με πολλά ανταλλάγματα κατά την αποφυλακισή του .Η πόλη στη συνέχεια καταστράφηκε γιατί είχε σκοπό να καταγγείλει τη δράση των ιμπεριαλιστών στην Ελλάδα και το ρόλο τους ως υποκινητών του εμφυλίου πολέμου.Στη διάρκεια των πρώτων χρόνων του εμφυλίου οι κυβερνήσεις της δεξιάς δημιούργησαν τα νησιά της εξορίας και χρησιμοποίησαν το στρατόπεδο του Παύλου Μελά της Θεσσαλονίκης.Το 1946 καταδικάστηκαν σε θάνατο 116,το 1947 688 και 40.000 εξόριστοιή κρατούμενοι σε στρατόπεδα και φυλακές. Ηχώρα βρισκόταν σε πλήρη αποδιοργάνωση .Στη διετία 1947-48 η Ελλάδα από το σχέδιο ΜΑΡΣΑΛ δέχτηκε 350.000.000 δολλάρια,ενώ το ΓΕΣ, ΓΕΝ,ΓΕΑ ηταν υπο την εποπτεία του Βαν Φλητ ,ο οποίος είχε και το γενικό πρόσταγμα.
Μ Α Κ Ρ Ο Ν Η Σ Ο Σ
Στη Μακρόνησο γινόταν πλύση εγκεφάλου για τους στρατιώτες που είχαν ενεργό συμμετοχή στην εθνική αντίσταση και δεν ενέπνεαν εμπιστοσύνη στο καθεστώς. Το 1947 δέχτηκε τους πρώτους αριστερούς οπλίτες και αρχικά ονομάστηκε ως στρατόπεδο ΕΤΟ ( Ε ιδικά Τάγματα Οπλιτών) με διοικητη το συνταγματάρχη Μπαϊρακτάρη. Τα τάγματα ηταν τρία Α, Β,Γ ΕΤΟ , ενώ οι υποπτοι εφεδροι αξιωματικοί σχημάτισαν ειδικό τάγμα. Όταν εγινε διαροή πληροφοριώνγια τα αίσχη που γίνονταν, μεταφέρθηκαν εκεί και οι στρατιωτικές φυλακές Αθηνών σε ειδικό ορμο , οπου κκρατούντανυπόδικοι στρατοδικείων ,αξιωματικοί του ΕΛΑΣ και αξιωματικοί της Μέσης Ανατολής. Επέβαλαν στους κρατούμενους ν’αποκηρύξουν το ΚΚΕ με πολλά βασανιστήρια και πολλοί αφησαν τη ζωή τους εκεί.Η Μακρόνησος υπήρξε το αίσχος του κράτους της δεξιάς οπου 100.000 Ελληνες γνώρισαν το μαστίγιο και ματσούκι του <ΑΜΦΑΜΙΤΗ> και στα 4 χρόνια πέρασαν 28.000 στρατιώτες και 1.100 εφεδροι αξιωματικοί.
Οι Αλφαμήτες (Α.Μ. = αστυνομία μονάδος) της Μακρονήσου υποδέχονταν τους αγωνιστές κρατούμενους σε δύο σειρές σε μικρή απόσταση η μία από την άλλη. Τους άφηναν να περνούν από μέσα και τους έκαναν κάθε είδους κακοποίηση. Από τα χτυπήματα πολλοί έμειναν παράλυτοι, τυφλοί, τρελοί επειδή πίστευαν στον αντιφασιστικό τους αγώνα και την ελευθερία. Τα μεγάφωνα στη διαπασών ανακοίνωναν ότι θα φύγουν από τη Μακρόνησο όσοι ανανήψουν και γίνουν Έλληνες. Όσοι δεν το καταλάβουν και δεν ανανήψουν δεν έχουν θέση στην Ελληνική κοινωνία, οικογένεια και ελληνικό κράτος και θα πρέπει να πεθάνουν. Οι υπάνθρωποι και κτηνάνθρωποι της Μακρονήσου έκαναν συνειδητά και μελετημένα όσα είχαν μάθει από τις ναζιστικές και φασιστικές σχολές. Η εθνικοφροσύνη είναι η εγγύηση για να υπάρξει Ελλάδα και να μεγαλουργήσει, ενώ ο κομμουνισμός και κάθε άλλη αντεθνική ιδεολογία είναι οι εχθροί της πατρίδας μας. Η θρησκεία και η πατρίδα χτυπιούνται προδοτικά από το κομμουνιστοσυμμοριτισμό και το κράτος έχει υποχρέωση να αμυνθεί και δεν θα πρέπει να αφήσει τους εχθρούς του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας να το γκρεμίσουν. Οι μεγάλοι χασάπηδες των στρατοδικείων αυτών, των δικαστηρίων σκοπιμότητας με τους βασιλικούς επιτρόπους αφού άλλη λέξη δεν ήξεραν εκτός από το «θάνατος». Γι΄ αυτό όλοι οι υπόδικοι της Μακρονήσου έπρεπε να πληρώσουν με τη ζωή τους επειδή δεν έγιναν προδότες του λαού, δεν συνεργάστηκαν με τον κατακτητή, αλλά στάθηκαν σαν Έλληνες πατριώτες και να βγει η γυμνή αλήθεια για το «φάγωμα» του Νίκου Μπελογιάννη από ποιους καρφώθηκε και γιατί. Η κατηγορία που τους παρέπεμψαν σε δίκη ήταν περίπου η ίδια για όλους με βάση το Νόμο 509/47. Το κατηγορητήριο ήταν ότι: «ήθελαν να ρίξουν το καθεστώς, ν΄ αποσπάσουν μέρος από την επικράτεια, έκαναν κατασκοπεία προς όφελος των κομμουνιστοσυμμοριτών, δολοφονούσαν εθνικόφρονες κ.λ.π.».
Όταν έφτανε η ημέρα του Βασιλικού επιτρόπου αγόρευε για ώρες κατά του κομμουνισμού, συμμοριτοπόλεμου, προδοσίας και εγκληματικότητας. Τους χαρακτήριζε συμμορία δολοφόνων, κατασκόπων, προδοτών, απάτριδων και πουλημένων. Η απόφαση, ποινή σε θάνατο.
Στην τετραετία ΄46-΄50 η αριστερά νικήθηκε από τα λάθη της ηγεσίας, από τις πισόπλατες μαχαιριές του Τίτο στο Δημοκρατικό στρατό, από την εγκατάλειψη του Στάλιν που άφησε το δημοκρατικό στρατό να πέσει κάτω από τα τρομερά χτυπήματα της ντόπιας και ξένης δεξιάς. Οι χιτοεθνικόφρονες τα χρόνια αυτά έκαναν τη θεμελίωση του κράτους του τρόμου, της αδικίας, της ισοπέδωσης και καταστροφής των πάντων. Κάπου 158.000 οι νεκροί και 100.000 έφυγαν σε ανατολικές χώρες. Με τον πόλεμο του ΄40 την κατοχή, την πείνα, την εθνική αντίσταση και τα Δεκεμβριανά ξεκληρίστηκαν ο Ελληνικός λαός στα χωριά εκτός από τους χίτες, τυχοδιώκτες και φανατισμένους της δεξιάς, είχε γίνει και ο Νόμος 509/47 φόβος και τρόμος, που είχε βγάλει εκτός νόμου το ΚΚΕ και ισοπεδώθηκαν αξίες και ότι τίμιο, ωραίο, ηθικό και ανθρώπινο υπήρχε.
Στη Γυάρο στέλνονταν καταδικασμένοι βάσει αποφάσεων στρατοδικείων και κακουργιοδικείων.Το 1947 στάλθηκαν στο μοναστήρι Τρίκερι της Μαγνησίας 5.000 γυναίκες επειδή είχαν αριστερή ιδεολογία
Ο κύριος κορμός της ανταρτικης δύναμης βρισκόταν στην Ηπειρο –Δυτική Μακεδονία. Η περιοχή Γράμου –Βίτσι κατεχόταν από αντάρτες από το καλοκαίρι του 1947.Στις 27-8-1947 πήραν αποφάσεις για διάφορες αρμοδιότητες οι:Ζαχαριάδης ,Γούσιας και Βαβειάδης,ενώ η αμερικανική αποστολή εξακολουθούσε τον ανεφοδιασμό του ελληνικού στρατού και ο πρωθυπουργος Σοφουλης που ιδρυσε τά τάγματα ασφαλείας πήγεστηνΚαστοριά να τονώσει το πεσμένο ηθικό των στρατιωτών.(Φωτιά και τσεκούρι Ευαγ. Αβέρωφ-Τοσίτσα Αθηνα 1974). Ημάχη Γράμμου –Βίτσι εφερε τους αντάρτες στην πόλη της Καστοριάς και κράτησε ένα 6μηνο (Ιούνιος-Δκεμβριος 1948). Ειχε μεγάλες απώλειες ο κυβερνητικός στρατός από νεκρούς και τραυματίες. Ερχεται ο στρατηγός Μάρσαλ και πιέζουν οι Αμερικανοί να σχηματιστεί κυβέρνηση από όλα τα αστικά κόμματα υπο την προεδρία του Θ. Σοφούλη..Αντίθετος σ’ αυτην ηταν ο Βαν Φλητ. Ηθελε να παραδοθεί η εξουσία στα χέρια των στρατιωτικών ,αφού προηγουμένως είχε εκλέξει το στρατηγόΤοδεύτερο 10ημερο του Ιανουαρίου το 1949ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση με συμμετοχή των : Κ ΤΣΑΛΔΑΡΗ,Σ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, Π. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΠ. ΜΑΡΚΕΖΙΝΗ ,Κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣΤ. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, Κ. ΤΣΑΤΣΟΥ και ΕΥΑΓ. ΑΒΕΡΩΦ, υποκύπτοντας ετσι στις Αμερικανικές πιέσεις. Η πρώτη κυβερνητική ενέργεια ηταν ο διορισμός του ΑΛ. ΠΑΠΑΓΟΥ. Στις διαταγές του ηταν στρατός ,ναυτικό, αεροπορία και χωροφυλακή και 30.000 ανδρες εξωπλισμένοι πλήρως με τελειότατα Αμαρικανικά οπλα.
Η πρώτη κυβέρνηση του βουνού ηταν 8μελή ,ενώ τον Ιανουάριο του 49 η νέα κυβέρνηση ηταν 16μελή με πρόεδρο το ΔΗΜ. ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗ.Τον ΑΠΡΊΛΙΟ ΤΟΥ 1949 οι αντάρτες ξαναγυρίζουν στο Γράμμο.Στις 24-6-1949 πεθαίνει ο ΣΟΦΟΎΛΗΣ τον οποίο αναπλήρωσε ο ΑΛ.ΔΙΟΜΗΔΗΣ. Ο ΤΙΤΟ στις 11-7-1949κλείνει τα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα, ενώ ο ΜΩΡΙΑΣ,ΡΟΥΜΕΛΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ και ΕΥΒΟΙΑ εχουν εκκαθαριστει από το αντάρτικο στοιχείο.Η Δύναμη 30.000 ανδρών εξοπλισμένη με τα τελειότερα αμερικανικά οπλα κατευθύνεται προς τις μόνιμες αντάρτικες εστίες του Γράμμου και Βίτσι.Παρατάχτηκαν τον Ιούλιο 8 μεραρχίες και ο Παπάγος είχε ορίσει διοικητή σρτατιάς τον Κ. Βεντήρη . Τα σχέδια ηταν Πυρσός Α,Β και Γ. Μετά την πτώση του Γράμμου και Βίτσι στις 16-10-1949 ο Δ .Παρτσαλίδης ,πρόεδρος της προσωρινής δημοκρατικής κυβέρνησης ανήγγειλε από το ραδιόφωνο τον τερματισμό των εχθρωπραξιών λέγοντας: Ο ΔΣΕ δεν κατέθεσε τα όπλα ,αλλα τα αφησε παρά πόδας.Το Δεκέμβριο του 1949 εσίγησαν τα ομαδικά πυρά των ανταρτών και ολόκληρη η Ελλάδα ηταν ερείπια,Καπου 3 εκατεμμύρια πληθυσμός ζει εκτός παραγωγικής διαδικασίας,η αγροτική παραγωγή είναι κάτω του 30% ,η βιομηχανική παραγωγή είναι το 87%, οι εξαγωγές το 28% και η ηλεκτρική ενέργεια το 97% τους ετους 1939 και το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι 100 δολλάρια.
Με την ανατολή του 1950 στην Μακρόνησο ,Γυάρο και Τρίκερι βρίσκονται 50.000 κρατούμενοι ,60000 αντάρτες πέρασαν τα Ελληνικά σύνορα ,30.000 παιδιά μεταφέρθηκαν σε λαϊκές δημοκρατίες και οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές τα ετη 1940-1949 φτάνουν το μισό εκατομμύριο. Ως τον Οκτώβριο του 1949 ειχαν καταδικαστεί σε θάνατο 5322 και ειχαν θανατωθεί οι 3033. Στις φυλακές τον Απρίλιο του 1950 καταδικασμένοι είναι 16.738 και υπόδικοι 5.425 . Η Μακρόνησος ανέδειξε τους βασανιστές του λαού Δ.Ιωαννίδη στη Β ΕΤΟ και στη χούντα ονομαζόταν <σκύλος της ΕΣΑ> και του Γ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ δικτατορα της χούντας.
Η βουλή του 46 τελείωσε τη θητεία της μμέσα στο αίμα και με ηγέτη το Κ. ΤΣΑΛΔΑΡΗ.Στο στίβο των εκλογών εμφανίζεται ο στρατηγός Ν. ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ και ο Παπάγος βιάστηκε να παραιτηθείγια νάναλάβει πιλιτική δράση ,αλλα δεν είχε ερθει η ώρα του κατά τους Αμερικανούς.Ηβουλή διαλυθηκε ,το Γψήφισμα ανεστάλη και οι εκλογές ορίστηκαν για 19-2,αλλά μετατέθηκαν στις 5-3,κατόπιν κοινής συμφωνίας των κομμάτων.Εκλογικό σύστημα ηταν η απλη αναλογική του 46 και οι εδρες περιορίστηκαν στις 250.Τα αποτελέσματα των εκλογων επι 1.688.323 εγκύρων ψηφοδελτίων ελαβαν:Λαϊκό κόμμα 317.512,εδρες 62,Φιλελεύθεροι 291.083 εδρες 56,επεκ 277739 εδρες 45,Γ. Παπανδρέου 180.185 εδρες35, Δημοκρατική Παράταξη 163.824 18εδρες, Κοτζιάς –Μανιαδάκης –Τουρκοβασίλης 137.618 εδρες 16,Κανελλόπουλος-Παπαδόπουλος- Σακελλαρίου 88979 εδρες 7, Εθνικό κόμμα (Ζέρβας)61.573 εδρες 3 Νέο Κόμμα Σπύρου Μαρκεζίνη 42157 εδρες 1 και τα αλλα δυο μικρότερα κόμματα ΕΠΕΛ και Αγροτικό δεν έβγαλαν βουλευτή.Στις 15-4-1950 σχηματίστηκε πολυκομματική κυβέρνηση Πλαστήρα και μέσα στο 1950 κατέβηκαν διαδοχικά στην εξουσία 7 κυβερνήσεις ,από τις οποίες οι 5 μετά τις εκλογες που ειχαν γίνει στις 5-3-1950.
Το 1951 επαναφέρονται σε ισχύ το Γ ψήφισμα του 46 και τα ΑΑ,ΑΒ ψηφίσματα του 1947 που αφορούν το τύπο. Στις 3-8-1951 ιδρύεται η ΕΔΑ ,στις 15-4-51 γίνονται δημοτικές εκλογές και 2-9-51 οι εθνικές εκλογές.Κυκλοφόρησε προβοκατορικό κείμενο με μήνυμα Πλαστήρα προς Ζαχαριάδη μεσο της Σοβιετικής πρεσβείας. Πρώτο κόμμα βγαίνει ο συναγερμός του Παπάγου ,αλλα τα ανάκτορα δεν τον ηθελαν να ορκιστεί .Στις 27-10-1951 ορκίστηκε κυβέρνηση Πλαστήρα –Βενιζέλου και η χρονιά αυτί συμπίπτει με την είσοδο Ελλάδος –Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.
Στις 19-10-1951 με το νόμο 509 αρχίζει η δίκη του Μπελογιάννη και των 93 συντρόφων του.Εγιναν πιέσεις να διακοπεί η δίκη και τελικά στις 16-11-1951 βγήκε η απόφαση να δικαστούν οι 12 σε θάνατο. Οι Αμερικανοί ειχαν αρκετά βραχυκυκλωμένη τη κυβέρνηση Πλαστήρα και στις του 1952 υπάρχουν ακόμη κρατούμενοι . Η δεύτερη δίκη του Μπελογιάννη τελείωσε την 1-3-1952 και από τους 29 κατηγορούμενους που είχαν στο εδώλιο , οι 8 καταδικάστηκαν σε θάνατο και οι Αμερικανοί επεδίωκαν την ανατροπή Πλαστήρα και αντικαταστασή του από τον Παπάγο. Μπροστά στα πολιτικά αδιέξοδα που μηχανεύεται η δεξιά ,ο Πλουμίδης προσπαθεί να σώσει τον Μπελογιάννη προσφέροντας τος εαυτό του ,δηλώνοντας ότι καθοδηγητής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ είναι ο ιδιος και όχι ο Μπελογιάννης αλλά, βρίσκει εντελώς αντίθετο το Νίκο Ζαχαριάδη. Στις 30-3-1952 , εγιναν οι εκτελέσεις παράτυπα , ξημερώματα Κυριακής. Πέντε μήνες μετά την εκτέλεση Μπελογιάννη συνελήφθη ο Νίκος Πλουμίδης , απομονωμένος από το κόμμα και χαρακτηρισμένος από το Ζαχαριάδη σαν χαφιές, εκτελέστηκε στο Δαφνί στις 14-8-1954.
