Ιστορικά θέματα της Ιθώμης

Του Γιάννη Δ.Λύρα

Η καταγραφή πληροφοριακών και ιστορικών στοιχείων έχει σκοπό να μάθουμε την τοπική μας ιστορία, αγάπη για το τόπο μας, θαυμασμό για τους προγόνους μας που θυσιάστηκαν και αγωνίστηκαν για τη πατρίδα, να μάθουμε τις ρίζες μας και να διακινήσει συναισθήματα. .
Πιστεύουμε πως δεν είναι ολοκληρωμένη η πληροφόρηση όσο και αν προσπαθήσουμε, γιατί τα χρόνια που πέρασαν κάνουν δύσκολη την έρευνα. Απλώς θα διώξει το σκοτάδι την σιωπής και θ’ αρχίσει δειλά το ξετύλιγμα της ιστορίας.
Γίνεται προσπάθεια να δοθούν κάποιες εξηγήσεις, κάποιες απαντήσεις στο πλήθος των ερωτημάτων που προβάλλονται, ώστε η περιοχή μας να βρει τη θέση που της ανήκει στη εθνική μας ζωή και εμείς να γνωρίσουμε από πού ερχόμαστε και που πηγαίνουμε, για να μάθουμε τις ρίζες μας.
Το Υπουργείο Παιδείας, θα πρέπει να συμπεριλάβει στα διδακτικά εγχειρίδια, αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας γιατί οι μαθητές μας την αγνοούν παντελώς
Το μέλλον ανήκει στην Ιστοριολογία.

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
1821-1953
Αυτοί που θυσιάστηκαν και πολέμησαν για την πατρίδα
ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΝΔΡΟΥΣΗΣ
Την επαρχία ΑΝΔΡΟΥΣΗΣ αποτελούσαν τα χωρια:ΑΝΔΡΟΥΣΑ, ΔΡΑΓΚΑ, ΧΑΛΒΑΤΣΟΥ, ΛΟΗ, ΣΤΡΕΦΙ, ΚΥΝΗΓΟΥ, ΠΟΛΕΝΑ, ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ πάνω και κάτω,ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ, ΣΙΑΜΑΡΙ , ΜΑΓΓΑΝΙΑΚΟ, ΖΑΓΑΡΕΝΑ, ΔΑΡΑ, ΜΗΛΙΩΤΗ, ΒΛΑΣΗ, ΝΤΑΛΑΚΛΗ, ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ, ΜΟΥΣΤΑΦΑΜΠΑΣΑ, ΒΑΣΙΛΑΔΑ, ΚΑΛΑΜΑΡΑ, ΣΠΙΤΑΛΙ, ΑΛΗΤΣΕΛΕΠΗ, ΓΑΡΑΤΖΑ, ΑΓΡΙΛΟΒΟΥΝΟ, ΔΑΣΟΧΩΡΙ, ΜΑΛΤΑ, ΜΑΤΖΑΡΙ, ΜΠΟΥΓΑ, ΜΗΛΑ, ΖΕΖΑ, ΜΠΕΤΣΙ, ΓΚΟΛΕΜΙ και ΜΠΟΥΡΝΑΖΙ,
Είχε συσταθεί κατά την τουρκοκρατία και διατηρήθηκε κατά την ενετοκρατία που την αποτελούσαν 68 χωριά και 3 μοναστήρια.


Η Βαλύρα στον αγώνα του 1821
Η Βαλύρα με την ενεργή συμμετοχή της στο μεγάλο ξεσηκωμό του 1821 δίνει γενναίο παρόν για την υπόθεση της πολυπόθητης λευτεριάς.
Φέρνοντας στη δημοσιότητα για πρώτη φορά τα άγνωστα αυτά ντοκουμέντα, από το ΓΑΚ Υπουργείο Πολέμου (30 Αυγούστου 1825) ρίχνει φως σε μια άγνωστη για πολλούς σελίδα της Βαλυραίϊκης ιστορίας.
Οι Βαλυραίοι, ανήκαν στο σώμα των οπλαρχηγών Παναγιώτη Κεφάλα*
από το Δυράχι της Μεγαλόπολης και του Αναστασόπουλου Αλέξη που περιγράψαμε παραπάνω.. Έλαβαν μέρος στην πολιορκία και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, στις μάχες του Βαλτετσίου των Δερβενακίων και της Κορίνθου. Συμμετείχαν επίσης το 1824 στις αμυντικές προσπάθειες στα παράλια της Μεσσηνίας για απόκρουση πιθανής επιδρομής των Αράβων οι οποίοι βοηθούσαν τότε την καταρρέουσα Τουρκική Αυτοκρατορία στη μάχη στο Μανιάκι, στις 20-5-1825 και στη μάχη ΒΕΡΓΑΣ-ΑΛΜΥΡΟΥ στις 22-24 2826.
Από το Δυράχι κατάγεται και η οικογένεια Λύρα. Έχει τρεις μαχαλάδες και ο ένας ανήκει στην οικογένεια Λύρα. Το χωριό είναι στα σύνορα των νομών Λακωνίας Μεσσηνίας – Αρκαδίας. Λειτουργεί νερόμυλος τεσσάρων γενεών και το καλοκαίρι η θέα και απόλαυση είναι κάτι το μοναδικό. Αξίζει σε όλους τους φυσιολάτρες να το επισκεφθούν.
• Η Εκδοτική Αθηνών, περιγράφει στο 12ο τόμο ,στις σελίδες 89,91,95,147,176,177,255,327,328,330 και 331 τη δράση του στην επάνάσταση του 1821 ,οπου σκοτώθηκε στο Μανιάκι σε ηλικία 37 ετων.


Βιογραφικό σημείωμα των Βαλυραίων αγωνιστών του ΄21.
1. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΤΕΡΟΥΛΙΩΤΗΣ επώνυμο του το οποίο διατηρείται και σήμερα στη Βαλύρα σε έξι οικογένειες.
Ήταν πρόκριτος στο Τζεφερεμίνι και είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία, αμέσως με την έκρηξη της επανάστασης μπαίνει στη πρώτη γραμμή σαν αρχηγός σώματος στη Πολιορκία της Τριπολιτσιάς μέχρι την απελευθέρωσή της. Πολέμησε επίσης στα Δερβενάκια, Άργος Κόρινθος και στα διάφορα κάστρα της Μεσσηνίας κ.α.
Το 1823 συνυπογράφει σαν πρόκριτος και εκλέτωρας, αναφορά προς το Υπουργείο Εσωτερικών κατά του «μη νομίμως εκλεγέντος» βουλευτή Νησιού (Μεσσήνης) και τάχθηκε υπέρ της εκλογής του Γ. Δαρειώτη (ΓΑΚ) Το. Εσωτ. 23-7-1823 φάκελος 19) Από το παρακάτω έγγραφο φαίνεται ότι βοήθησε και οικονομικά τον αγώνα.
Κατά μήνα Αύγουστον 1822 εμέτρησεν εις το Κοινόν Ταμείον της Πελοποννήσου ο κύριος Πανάγος Καρτερουλιώτης εκ Νησί, γρόσια εξακόσια δύο, παράδες 30, αριθ. 60230 δια χειρός Ιωάννη Μαυρομιχάλη και Π. Ζάρκου, ως σταλείσα παρ΄ αυτών εις το Ταμείον καταγραφή, εν υποσχέσει ν΄ αποδοθώσιν αυτώ εκ μέρους της Πατρίδος, μετά την αποκατάστασιν του ελληνικού έθνους.
Τριπολιτσιά τη 29 Ιανουαρίου 1823.
Ο Κορίνθου Κύριλλος αντιπρόεδρος Ασημάκης Φωτήλας.
Παπαγιαννόπουλος, Δημ. Καραμάνος, Ιωαν. Γ. Οικονομίδης, Σπύρος Φραγκίσκος.
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (σημ. Βαλύρα). Πιθανότατα η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν το Καρτερώλι από το οποίο πιθανό προέρχεται και το
Ίσον απαράλλακτον του προτότυπου
Εν Νησίω την 17 Μαρτίου 1847
Ο Δήμαρχος Παμίσου
(Τ.Σ.) Παν. Δαρειώτης
Ο Παν. Καρτερουλιώτης κατατάχθηκε στην τάξη των αξιωματικών της φάλαγγας (ΑΑΕΒ, Μητρ. Αξιωμ. αυξ. αριθ. 2842). Έπεσε πολεμώντας κατά των Αράβων επιδρομέων
2. ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (Βαλύρα) και ήταν υπαξιωματικός Β΄ επικεφαλής ομάδας Βαλυραίων. Τούτο το διαβεβαιώνουν στα 1865 οι αξιωματικοί του αγώνα Κων. Μπούρας δημαστυνόμος της Ανδανείας τότες και Αντ. Κων. Μπούρας. Η ομάδα αυτή του Μαυροειδή πήρε μέρος στις μάχες Καρύταινας Βαλτετσίου Τριπολιτσιάς (Πολιορκία απελευθέρωση) Κορίνθου, Δερβενακίων, Τρικόρφων, καθώς και στις μάχες κατά των Αράβων. Στη διάρκεια του αγώνα προήχθηκε σε πεντηκόνταρχο και μετά την απελευθέρωση του αναγνωρίσθηκε ο βαθμός του υπαξιωματικού Β΄ ύστερα από πολλές διαμαρτυρίες του.[ΓΑΚ Βλαχ. Φακ.220.].
3. ΜΠΟΒΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (Βαλύρα). Σ΄ όλη τη διάρκεια του αγώνα ήταν στρατευμένος στις τάξεις των αγωνιστών το έτος 1842 υπηρετούσε σαν ειδικός δημαρχιακός πάρεδρος της Βαλύρας στο Δήμο Οιχαλίας. Επειδή όμως ήτανε αγράμματος υπόγραφε αντί γι΄ αυτόν άλλος (Γενικά αρχεία Κράτους, φακελ. Μοναστηριακών Σεπτεμβ. 1842). Ο καρυοφιλιάς του Παν. Μπόβη έχει 18 χαρακιές που σημαίνει ότι σκότωσε 18 Τούρκους. Διατηρείται σε κακή κατάσταση γιατί στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής το 40-44 ήταν χωμένη στα φουσκιά γιατί οι Γερμανοί μάζευαν τα όπλα. Την έχει ο τρισέγγονός του Κώστας Μπόβης που ο παππούς του ήταν πρόεδρος της κοινότητας Βαλύρας. Ο Παναγιώτης Μπόβης θείος του Κώστα έχει γιο του συμμαθητή μου Δημήτρη ο οποίος εργάζεται στον ΟΤΕ είναι παντρεμένος ,έχει δύο παιδιά και είναι συνταξιούχος.
4. ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Γεννήθηκε στο Λέζι (Λάμπαινα) είναι πρόγονος της γνωστής οικογένειας Παπαγεωργίου που υπάρχει και στη Βαλύρα (παππούς της μάννας μου).
Ο Θ. Παπαγεωργίου ύστερα από ένορκη βεβαίωση του οπλαρχηγού Εμ. Δαρειώτη πολέμησε επικεφαλής Λαμπεναίων και υπό τον Μητροπέτροβα στην Καρύταινα Βαλτέτσι, Τρίπολι, Άργος, Δερβενάκια, Τρίκορφα, Δραμπάλα. Την εξαίρετη δράση του στον αγώνα του 1821 υπογράφουν οι συγχωριανοί και συμπολεμιστές του. Παν. Καλογερόπουλος, Παν. Κοσμάς, Αναγ. Σταματόπουλος, Γιαν. Θεοφιλόπουλος, Ιωαν. Πουλημενάκος, Χρ. Αργυρόπουλος, Παν. Σταθόπουλος, Ιωαν. Χρονόπουλος.
Στην τελευταία του αίτηση στις 5 Ιούνη 1865 ο Θ. Παπαγεωργίου έγραψε ότι είχε απομείνει «ο πλέον αδικημένος οικογενειάρχης αγωνιστής και τόνιζε ... «Βλέπω σήμερον πολλούς άλλους αγωνιστάς τους οποίους είχα υπό την αδηγίαν μου και λαμβάνουν συντάξεις και βαθμούς, ενώ εγώ έμεινα ο πλέον αδικημένος ... Η μάννα του Γιάννη Λύρα είναι το γένος Παπαγεωργίου.
5. ΞΥΔΟΠΟΥΛΟΣ (και Ξύδης) ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Από την Βαλύρα (Τζεφερεμίνι). Καταταγείς στο σώμα του οπλαρχηγού της Επαρ. Εμπλακίων Παν. Κεφάλα επολέμησε στην Τρίπολι, Βαλτέτσι, Δερβενάκια. Στα 1825 αναφέρεται και πάλιν υπηρετών στο σώμα του Παν. Κεφάλα (ΓΑΚ, Υπ. Πολ., 30 Αυγ. 1825, κα «Μεσσηνιακά 1868», σελ. 420).
6. ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Από τη Βαλύρα (Τζεφερεμίνι). Επολέμησε υπό την αρχηγία του Παπαφλέσσα στην Τρίπολι, Βαλτέτσι, Δερβενάκια, Κόρινθο, Άργος, Ναύπλιο ως πεντηκόνταρχος. Αίτησι για τις υπηρεσίες του πατέρα της υπέβαλε η κόρη του Μαρία Σαραντοπούλου μαζί με ένορκο βεβαίωσι των Ι. Καρακίτσου και Μήτρου Κοράτση από την Ανθούσα (Ζέζα). Παρά ταύτα ουδεμίας ηθικής ή υλικής αμοιβής έτυχε.
7. ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΥΔΗ
Μετά την απόφασιη της κήρύξης της Επανάστάσης, κανείς Έλληνας δεν έμεινε αδιάφορος. Ανδρες και γυναίκες παιδιά και γέροι εξεσηκώθηκαν και ο καθένας με τον τρόπο του, πολεμούσε με ανθρωποθυσία, το βάρβαρο καταχτητή. Ενθαρυθέντες δε και οι υπερασπιστές του Τζεφερεμινίου ανέλαβαν ανεργόν δράση εναντίον ολοκλήρου της Τουρκικής φρουράς.
Ημέρα και νύχτα παρενοχλούσαν τους Τούρκους και ουδέποτε διέκοψαν τις εφόδους τους. Σκοπός τους ήταν ή διά παντός τρόπου εξόντωση των Τούρκων και η κατάληψη του χωριού (οχυρόν Μπιζάνι) γιατί θα εξησφαλίζετο ή παρατέρα αναδιοργάνωση των δυνάμεων και των γύρω χωριών, αλλά και το συνεχές κυνήγημα των Τούρκων.
Ο Αγώνας ήτο άνισος από απόψεως δυνάμεων ,μέσων και εφοδίων λόγω όμως της σοβαρότητος έσπευσαν και απο άλλα μέρη, ήτοι απο Μεγαλόπολη – Άνω Κούρταγα – Σούλι, Δερβένι της Αρκαδίας αλλά και εκ Μεσσηνιακής Μάνης, άνθρωποι γενναίοι γνήσιοι Έλληνες θαρραλέοι και εξαίρετοι πολεμιστές – φέροντες πλήρη οπλισμό και τροφή και ενωθέντες μετά των πολεμιστών του Τζεφερεμηνίου οι οποίοι επί επτά μήνες πολιρκούσαν τους Τούρκους.
Οι Τούρκοι απο τη πεισματική αντίσταση των Ελλήνων αναγκάσθησαν να εγκαταλείψουν τη θέση των Μπιζάνι και να τραπούν σε φυγή ακολουθώντας την βορεία έξοδο του χωριού καταφυγόντες στα χωριά Αλητούργη – Μίλα και Κάστρο ενωθέντες εκεί με τους Τούρκους του τρομερού εις αγριότητα Δευτέρ Αγά. Αλλά και ο Δευτέρ Αγάς αυτήν την τύχην είχεν.
Η πορεία των Ελλήνων υπήρξε ακάθεκτη, το κίνημα αστραπιέα διεδίδετο και οι Τουρκικές φρουρές η μία μετά την άλλη έπεφταν στα χέρια των Ελλήνων. Μεταξύ των οπλαρχηγών ήταν και οι αδελφοί Κων/νος και Σταυριανός Καρύδης που ελευθέρωσαν τη Βαλύρα από τον Τζεφέρ Αγά και τα άλλα πέντε αδέλφια Ιωάννης, Θόδωρος ή καπετάν Πόρτας, Σπύρος, Βασίλειος και Αναστάσιος πολέμησαν σε πολλές μάχες στο Μωριά
Aπό την πρώτη ημέρα επαναστάτησαν οι κάτοικοι του χωριού και οι αδελφοί Σταυριανός και Κωνσταντής Καρύδης. Η προέλευσης τους όμως κατά τον στρατηγόν Καρύδη Ιωάννη φέρεται το χωριό Σάλεση της επαρχίας Μεγαλουπόλεως. Εκτός των ανωτέρω δύο αδελφών υπήρχον και άλλοι πέντε αδελφοί: ο Ιωάννης που έδρασε στην περιοχήν Σπάρτης, ο Θεόδωρος ή Καπετάν Πόρτας ο οποίος έδρασε στην Τρίπολη και Βαλτέτσι ο Σπυρίδων που έδρασε στην Ζακύνθο και οι Βασίλειος και Αναστάσιος δράσαντες στην Λευκάδα και Πρέβεζα.
Έτσι απελευθερώθηκε το Τσεφερεμίνι και απο αυτηή την προόδο προέκυψε το θέμα τηςαξιοποιήσης πλέον της περιοχής αλλά και εγκατάσταση ανθρώπων, που θα πραγματοποιούσαν την αξιοποίηση αυτής με την εργασία και καλλιέργεια της γης.
Την πρώτη βέβαια εγκατάσταση πραγματοποίησαν οι αδελφοί Σταυριανός και Κωνσταντής Καρύδης οι οποίοι υπήρξαν στρατιωτικοί και πολιτικοί παράγοντες του τόπου.
8. ΡΑΜΜΟΓΙΑΝΝΗΣ
Από τα Μησσηνιακά 1969-1970 σελ. 410 του Ιστοριοδίφη – Ερευνητή Μίμη Φερέτου αντιγράφουμε τα εξής, τα οποία αναφέρονται στη Βαλύρα.
«Την 28 Αυγούστου 1843 δια του ακαμάτου ζήλου του αξιότιμου δημάρχου Παμίσου κ. Παν. Δαρειώτη συνελήφθη ο αδελφός του περιβόητου ληστού Γ. Ράμμου, εκ Τζεερεμίνης φυγάς προ οκτώ εκτών εκ των φυάκών της Πύλου και εδιευθύνθη εις την Εισαγγελίαν Καλαμών. Ο τοιούτος Δήμαρχος είναι άξιος της Βασιλικής ευμενείας (Εφ. Αθηνών «Η Ταχύπτερος Φήμη» αριθ. φύλλου 338.7 Σβρ. 1843 σελ. 4α)».
Ο Γιάννης Ράμμος είχε αναγκαστεί να «βγει στο κλαρί» όχι ως κακοποιός. αλλά ως δυναμικός αντίπαλος του καθεστώτος και είχε χαρακτηριστεί ως «ληστής», όπως έκανε για όλους τους ανεπιθύμητους σ΄ αυτό το βαυαρικό καθεστώς. Η λαϊκή μούσα όμως τιμώντας την πατριωτική δράση του και τους υπέρ του λαού αγώνες του, αφιέρωσε στο Ραμμόγιαννη – όπως έμεινε γνωστός – Δημοτικό τραγούδι που τραγουδιέται ακόμη στη Μεσσηνία.
Ερευνώντας, το τραγούδι αυτό το βρήκαμε στη σελ. 258 του βιβλίου του Παν. Β. Παπαδόπουλου, Ταξίαρχου Π.Δ., «Φράγκοι, Ενετοί και Τούρκοι στην Πελοπόννησο 1204-1821».
Ο Ραμμόγιαννης
Εδώ, παιδιά, που σμίξαμε τα τρία καπετανάτα
πρέπει και να χωρίσουμε, μπουλούκια να γενούμε.
Άλλοι να πάνε στα νησιά κι άλλοι στη Μέσα Μάνη,
όσο να φύγ΄ η Παγανιά και η βαρειά κατάρα.
Ο Γιάννης πάει στης Αιμυαλούς κι ο Γιώργος πάει στην Πιάνα
κι ο Γιάννης ο Ραμμόγιαννης στα Ρικωτά πηγαίνει.
Βάνει δυο βίγλες και τηράν, δυο βίγλες κι αγναντεύουν.
Η πάνω βίγλα μίλησε και η κάτω απενοήθη:
- Γιάννη, δύο Τούρκοι έρχονται κι οι δυό Καβαλαραίοι!!
Τρεις ντουφεκιές του ρίξανε ...
Από το τραγούδι βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Ραμμόγιαννης υπήρξε και προεπαναστατικός κλέφτης με δική του ομάδα, όπως ο Γιάννης Κολοκοτρώνης (Ζορμπάς), αδελφός του Θόδωρου Κολοκοτρώνη και ο Γιώργος Μπέλκος από τον Αετό Τριφυλίας.
Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΣΤΗ ΒΑΛΥΡΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΑΤΡΕΓΜΟΣ ΤΗΣ ΚΛΕΦΤΟΥΡΙΑΣ
Το 1805 φεύγοντας ο Κολοκοτρώνης από τη Μάνη πέρασε τον Άγιο Φλώρο και έφθασε στη Σκάλα. Είχε μαζί του γύρω στους 70-80 αρματωμένους και προσπαθούσε να διαφύγει προς τον Αετό από τα Κοντοβούνια, κάτω από την πίεση, σχεδόν όλου του κόσμου του Μωρηά, ύστερα από την κοινοποίηση της περιβόητης «πανταχούσας» του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε, μέσω του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Ο κλήρος, στην πλειοψηφία του, μαζί με τους Τουρκολάτρες Κοτζαμπάσηδες, κήρυξαν την εξόντωση της Μωραΐτικης Κλεφτουριάς και σχεδόν κατάφεραν να την ξεκληρίσουν σ΄ όλο το Μωρηά.
Ο Κολοκοτρώνης πολύ γρήγορα κατάλαβε πως πρέπει να αποσυρθεί προς την Γαράτζα και από εκεί να προσπαθήσει να φύγει με τους δικούς του, όσοι ήθελαν, στη Ζάκυνθο.
Οι Τούρκοι, εκείνο τον καιρό είχαν σουβλίσει στη «Ράχη» της Σκάλας το φίλο του Κολοκοτρώνη Καρακίτσο από το χωριό Κατσαρού της άνω Μεσσηνίας. Από τότε η ράχη πήρε το προσόνυμο «Παλουκοράχη», που υπάρχει μέχρι σήμερα. Έτσι αναγκάστηκε και πήγε στο μικρό τότε χωριουδάκι, που ήταν στην πλαγιά της «Τσούκας», Τζεφερεμίνι, σημερινή Βαλύρα, με σκοπό να περάσει στα δυτικά Κοντοβούνια και από εκεί στον ΑΕΤΟ Τριφυλίας, για να ξεφύγει την καταδίωξη των Τούρκων και των Τουρκολατρών, προσκυνημένων. Η Ανδρούσα τότε ήταν Διοικητικό κέντρο και έδρα της Επισκοπής Μεσσηνίας, με Μητροπολίτη τον Ιωσήφ και αποτελούσε Τουρκική βάση Στρατού.
Μόλις πάτησε στο Τζεφερεμίνι ο Κολοκοτρώνης με το Ασκέρι του, κάποιοι προδότες, που δεν λείπουν ποτέ, ειδοποίησαν τους Τούρκους στην Ανδρούσα και το Δεσπότη, και κάμποσους επικουρικούς δικούς μας, με εντολή να εξοντώσουν τον φημισμένο Κλέφτη του Μωρηά μαζί με τα παλικάρια του.
Ο Κολοκοτρώνης πήρε τα μέτρα του όταν ειδοποιήθηκε ότι έρχονται Τούρκοι και προσκυνημένοι. Στη θέση που είναι τώρα η Γέφυρα του ποταμού «Μουροζούμενα» που τότε δεν υπήρχε, και στην περιοχή που είναι τα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Βλάση, ο Κολοκοτρώνης έστησε την ενέδρα του με αποτέλεσμα να εξοντώσει τους περισσότερους τούρκους, μερικοί από τους οποίους πνίγηκαν στο ποτάμι, ενώ οι υπόλοιποι, ελάχιστοι άλλωστε τόβαλαν στα πόδια μαζί με τους επικουρικούς τους. Ο Κολοκοτρώνης τους κυνήγησε μέχρι το χωριό ΛΕΖΙ, σημερινή Λάμπαινα, και προχώρησε.
Περνώντας από τις πλαγιές του βουνού «Άγιος Βασίλειος» Ιθώμης, έφτασε στο χωριό ΣΙΜΙΖΑ, σημερινή Αρσινόη, πέρασε από το Μαυρομμάτι και την Αρχαία Αρκαδική Πύλη και βγήκε στην περιοχή της τότε Αρκαδιάς (Κυπαρισσίας), διαφεύγοντας ένα τρομερό κίνδυνο, όταν Θεοί και δαίμονες, προύχοντες και Δεσποτάδες, είχανε υποταχθεί στο Σουλτάνο και ορκίστηκαν να εξαφανίσουν την Κλεφτουριά από το πρόσωπο της Γής.
Αυτό το πέρασμα του Κολοκοτρώνη από το ασήμαντο χωριουδάκι, το Τζεφερεμίνι, αναφέρεται στα Απομνημονεύματα που συνέγραψε ο Γραμματικός του Κασομούλης, όταν ο Μωρηάς είχε ηρεμίσει και απελευθερωθεί από τη φοβερή σκλαβιά αιώνων, της Τούρκικης Τυραννίας.
Ο Κολοκοτρώνης πέρασε άλλες δύο φορές κατά τον Αγώνα της Μεσσηνίας από το Τζεφερεμίνι, καταδιωκόμενος από τα Τούρκικα Ασκέρια. Μία φορά ήταν στις 23 Μαρτίου του 1821 όταν μετά τη δοξολογία στην Καλαμάτα, βγήκε στον Άγιο Φλώρο στη Σκάλα και από εκεί στο Τζεφερεμίνι. Τότε ο οικισμός είχε επεκταθεί μέχρι τη σημερινή πλατεία του χωριού μας.
Στο κέντρο φέρανε μια μεγάλη πέτρα (κοτρόνα) όπου κάθισε να ξεκουραστεί ο Γέρος του Μωρηά και η οποία υπήρχε μέχρι το 1958 περίπου. Χάθηκε μετά την διαμόρφωση της σημερινής πλατείας. Διασώζεται σ΄ έναν κήπο κοντά στην πλατεία, στο δρόμο προς Πλατύ.
Από το χωριό πέρασε και ο Παπαφλέσσας, πηγαίνοντας για το Μανιάκι.
Ήταν Γενάρης προς Φλεβάρη του 1806.
Την ίδια εποχή κι ενώ διαρκούσε ακόμα ο χειμώνας, ξανάφτασε ένα βράδυ στο Τζεφερεμίνι ο Γέρος του Μωρηά με τα παλικάρια του προερχόμενοι από το Πήδημα. Στο μεταξύ κατέφθασε στη Σκάλα ο Κεχαγιάμπεης με 2.000 Τούρκους με τα παλούκια. Έτσι οι Κολοκοτρωναίοι φεύγουν και πηγαίνουν πιο ψηλά στο Αλητούρι όπου τους περίμενε νέα περιπέτεια.
* Η λαϊκή παράδοση λέει ότι ο Κολοκοτρώνης κατά το πέρασμά του από την Βαλύρα φιλοξενήθηκε στο τριώροφο του Πουλόπουλου και στου Λινάρδου.
Μια άλλη άποψη όπως ακούγεται από την ίδια την πηγή, είναι ότι ο γέρος του Μωρηά έμεινε στο Γεωργοπουλαίικο σπίτι στον Αι- Δημήτρη κοντά.
Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΟΘΩΝΑΣ ΣΤΗ ΒΑΛΥΡΑ ΚΑΙ ΜΟΝΗ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ
Απόσπασμα επιστολής της Μεσσηνίας μηνολογουμένης 29-5-1840.
Εφημερίδα της Αθήνας «Αθήνα» φύλλο 721 , 5-6-1840 , σελίδα 1847.
Σε φανερώνω προς γνώσιν σου ότι ο Βασιλεύς την 25 αναχωρήσας από Καλάμας διανυκτεύρευσε εις Τζαφερεμίνην, καθ΄ οδόν του έδωκαν αναφοράς συσσωματομένοι πολλοί, φωνάζοντες να κάμη έλεος και να δώση ακρόασιν εις τα κατά των αρχών παράπονά των, εβγήκαν και άλλοι εναντίοι εις εν μέρος δώσαντες αναφοράς υπέρ των Αρχών και εκφράζοντες ότι αυτά όλα είναι κινήματα του Δαρειώτου και Παπατσώνη οδηγημένων από τους Δελιγιαννέους. Ο Βασιλεύς με αποστροφήν είπεν έφιππος ιστάμενος, έχετε αποδείξεις και περιστατικά και μη δυνηθέντες να είπωσι τι εσιώπησαν κατακρυφθέντες.
Από το Τζεφερεμίνιον αναχωρώντας, την 26 καθ΄ οδόν πάλι επαρουσίασαν αναφοράς κατά των αρχών εις το Χάνι της Τσακώνας. Εκεί παρουσιάσθη και εις Δήμαρχος λέγοντας ότι έχουν ευχαρίστησιν από τα αρχάς και αυτά είναι κινήματα του Δαρειώτη, Παπατσώνη, Μπενάκη.
Τότε το πλήθος όλο εφώναζε κατ΄ αυτού ότι είναι σύντροφος και αυτός και άλλοι δήμαρχοι ακόμη εις τα πράξεις του Διοικητού και άλλων σχετικών, ότι είχον συντροφίας εις τον πνοιμιακόν φόρον και άλλα πάμπολλα έμπροσθεν του Διοικητού Σούτζου, παρουσιάσαντες απόφασιν του Διοικητικού Δικαστηρίου παράνομον.
Ο Βασιλεύς εδιόρισε τον Προβελέγγιον και έλαβε πληροφορίες από τους όσους κατά των αρχών είχον παράπονα, ώστε ο Προβελέγγιος έφθασε μετά δύο μέρες εις τα Δερβένια, όπου έκαμεν ο Βασιλεύς το πρόγευμα.
Η ΜΑΧΗ ΒΕΡΓΑΣ-ΑΛΜΥΡΟΥ (22-24\6 -1826 )
Στην ιστορική μάχη της Βέργας* ,ο ΙΜΠΡΑΗΜ ο οποίος ήθελε να καταλάβει τη Μάνη, συνάντησε εκτός του πέτρινου τείχους (ξερολιθιά) μήκους 900 μέτρων
(σήμερα σώζονται 170 μέτρα) και ανθρώπινο τείχος ,από 5 χιλιάδες πολεμιστές εκ των οποίων πολλοί ήταν Μεσσήνιοι.Οι πολεμιστές των χωριών απο τους δήμους ΟΙΧΑΛΙΑΣ-ΑΝΔΑΝΙΑΣ ηταν:
ΔΗΜΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ
ΝΙΑΡΧΟΣ,ΚΟΥΡΕΤΑΣ και ΚΑΜΑΡΙΝΟΣ από ΜΠΑΛΛΑ
ΤΡΑΓΟΣ και ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ από ΚΑΤΣΑΡΟΥ
ΑΔΕΛΦΟΙ ΡΕΡΑΙΟΙ από ΚΑΛΥΒΙΑ
ΚΡΙΜΠΑΣ,ΜΑΡΤΑΚΛΗΣ,ΝΤΑΛΑΧΑΝΗΣ,ΚΟΥΣΟΥΛΑΣ,ΚΩΣΤΟΛΙΑΣ και ΚΟΜΙΝΗΣ από ΜΕΡΟΠΗ
ΜΗΤΡΑΚΑΣ,ΡΙΖΟΣ,ΠΡΟΥΝΤΖΟΣ,ΛΑΠΙΩΤΗΣ από ΟΙΧΑΛΙΑ
ΛΙΑΡΟΣ ΝΤΑΒΡΑΒΤΑΣ,ΜΠΑΡΑΜΠΟΣ και ΜΑΥΡΑΝΔΡΑΣ από ΛΟΥΤΡΟ
ΠΙΚΟΥΛΑΣ και ΣΟΥΛΙΜΙΩΤΗΣ (ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ) από ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ
ΜΑΡΜΑΡΑΣ από ΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙ
ΠΕΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ από ΜΑΓΟΥΛΑ
ΚΙΡΚΙΛΗΣ ,ΔΗΜΑΡΑΣ,ΜΑΚΡΗΣ,ΜΠΟΥΤΟΣ ΔΟΡΚΟΦΥΚΗΣ,ΔΕΛΙΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΛΙΩΝΗΣ και ΦΩΤΟΣ από ΜΕΛΙΓΑΛΑ.
ΛΥΡΑΣ ΦΕΙΔΑΣ,ΞΥΔΗΣ ή ΞΥΔΟΠΟΥΛΟΣ *και ΦΕΡΜΑΝΗΣ από ΒΑΛΥΡΑ
ΧΟΝΔΡΟΣ ,ΤΣΙΛΙΚΑΣ,ΚΑΒΟΥΡΑΣ και ΛΑΤΖΟΥΝΗΣ από ΣΚΑΛΑ
• Ο Γιώργης Ξυδόπουλος είχε παιδιά:
-Τον Αλέξη (που είχε αδελφή τη γιαγιά του Γιωργη Μπαρακάρη ) που απόχτησε το γιό Παναγιώτη και αυτός με τη σειρά του απόχτησε τα παιδιά Γιώργη και Γλυκερία. Ο Γιώργης απόχτησε την Κατερίνη που παντρεύτηκε το Γιώργο Τσιλίκα και έχουν μια κόρη.
-Τον Αντρέα που είχε παιδιά τη Σταθούλα που παντρεύτηκε ο Πουλόγιαννης τη Βγενικούλα που παντρυτηκε ο Ηλίας Μακρής και το Γιώργη (αναγνώστη) ο οποίος απόχτησε τα παιδιά Γιάννη ,Αντρέα και Ντίνα που παντρεύτηκε το γιάννη Φειδά και απόχτησαν τα παιδιά Κώστα και Ελένη.
Το Νικόλαο που είχε τα παιδιά Θανάση, Ελένη και Δημήτρη Παπαξύδη ο οποίος απόχτησε το γιο Νίκο ο οποίος έχει 3 κόρες.
-Τον Δημήτρη που έφυγε οικογενειακά στη Μάνη ,επειδή σκότωσε έναν τούρκο και αλλαξε το οναμά του σε Ξυδέας.
Ο πολεμιστής Γιώργης Ξυδόπουλος είχε αδελφό τον επισης πολεμιστη του 1821 Παναγιώτη.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΙΕΡΗ ΜΟΝΗ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ
Η Συμβολή της ιερής μονήεςΒουλκάνου στον αγώνα του 1821
Αμέσως με την έκρηξη της επανάστασης του ΄21 το μοναστήρι του Βουλκάνου ζει έντονα τον παλμό του αγώνα, και προσφέρει τις υπηρεσίες προκειμένου να γίνει πραγματικότητα το όραμα της εθνικής παλιγγενεσίας.
Σε ξεχωριστό φάκελο του αρχείου των αγωνιστών, καταγράφονται με κάθε λεπτομέρεια όλα τα χρηματικά ποσά καθώς και οι διάφορες άλλες πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφερε το μοναστήρι για την διατροφή και ενίσχυση των επαναστατικών στρατευμάτων που περνούσαν απ΄ εκεί.
Το 1822 οι μοναχοί έδωσαν στην ερανική επιτροπή αγώνα την οποία αποτελούσαν ο Γ. Δαρειώτης και ο μοναχός άνθιμος Βουλκανιώτης σκεύη αξίας 3.600 γροσίων.
Το 1823 εδόθηκαν στον έπαρχον Μεσσήνης Πάγκαλο διάφορα είδη αξίας 2.250 γροσίων. Στις 26 Μαΐου του ίδιου έτους η Μονή του Βουλκάνου εχορήγησε στην Πελοποννησιακή Γερουσία χρεωστική ομολογία 8.000 γροσίων για την κάλυψη αναγκών του πολέμου η οποία όμως ποτέ δεν εξοφλήθηκε.
Πέρα από την υλική συνδρομή, το μοναστήρι του Βουλκάνου εβοήθησε και ενεργά τον απελευθερωτικό αγώνα. Βουλκανιώτης ιερομόναχος Ιωσήφ πολέμησε γενναία με το καριοφίλι του τους Τούρκους παίρνοντας μέρος σε πολλές μάχες.
Επέζησε του αγώνα και μετά την απελευθέρωση ξαναγύρισε στο μοναστήρι όπου πέθανε το 1861 σε ηλικία 90 χρονών. Επίσης ο Αγάπιος Σπηλιωτόπουλος ο οποίος διετέλεσε και διάκος του Παλαιού Πατρών Γερμανού, πήρε ενεργό μέρος στον αγώνα και πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην υπόθεση της Λευτεριάς.
Στα 1825 το καταστροφικό πέρασμα του Ιμπραήμ από τη Μεσσηνία ήταν ιδιαίτερα εφιαλτικό και για το Βουλκάνο εξ αιτίας της συμμετοχής του στον αγώνα του ΄21.
Η λαϊκή μούσα απέδωσε όσο πιο ζωντανά μπορούσε το θλιβερό πέρασμα του Ιμπραήμ πασά από την Μεσσηνία και το θρήνο της καταστροφής των δέντρων με τους παρακάτω στίχους:
Τι έχεις καημένε Πλάτανε και στέκεις μαραμένος
Μέρα και νύχτα με νερό και πάλι μαραμένος
- Παιδιά σαν με ρωτήσετε να σας το μολογήσω
Μπαήμ πασάς επέρασε με δεκαοχτώ χιλιάδες,
κι όλοι στον ίσκιο μου έκατσαν, κι όλοι στην αποσκιάδα
κι΄ όλοι σημάδι μ΄ έβαλαν κι΄ οι δεκαοχτώ χιλιάδες
Αχ, μα εκείνος που με μάρανε, ήτανε ο Ιμπραήμης.
Οι μοναχοί προκειμένου να γλυτώσουν από την καταστροφική μανία των Τουρκοαιγυπτίων αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το μοναστήρι παίρνοντας κοντά τους ότι μπορούσαν για να το διαφυλάξουν. Άλλοι κατέφυγαν στη Μάνη ενώ άλλοι έφθασαν μέχρι την Ζάκυνθο όπου υπήρχε ασφάλεια.
Στον κώδικα του μοναστηριού σώζεται σχετικό ημερολόγιο το οποίο δίνει μια χαρακτηριστική εικόνα για τις καταστροφές που έπαθε η μονή από τις ορδές του Ιμπραήμ.
Μερικές απ΄ αυτές είναι «1828 Μαρτίου 1: αρχίσαμε και ανακαινίσαμε τα εργαστήρια τα ευρισκόμενα εις Καλαμάτα τα οποία τα είχεν ο Ιμπραήμης καϊμένα. Εις τα 16 εργαστήρια οπού εφτιάσθησαν εξοδεύθησαν εις αυτά γρόσια 8.000». «1829: εφέραμε την αγίαν τράπεζαν από του Σημίζα και εις εγκαινιασμόν της εκκλησίας γρόσια 100».
«1829 Οκτωβρίου 1: εφτιάσαμε τον μύλον και το γεφύρι της μαυροζούμενας ονομάζεται κεραμίδια, ξυλική, λιθάρια, βαγένα, νεροτρίβι και οπού ήτον όλλα καϊμένα από τον Ιμπαήμη γρόσια 1500».
«1829 Απριλίου 25: εφτιάσαμαι εν αργασήριον εις το Νησί το οποίον το είχε καϊμένον ο Ιμπραϊμης και εξοδεύτηκαν γρόσια 1200».
«1827 Δεκεμβρίου 10: Απόθανεν ο προηγούμενος Ανθιμος εις την Ζάκυνθον οπού ήταν πηγεμένος με την αγίαν εικόνα από την φυγήν του Ιμπραϊμ. Εις το ίδιος αίτιος Απριλίου 23β απέθανεν ο προηγούμενος Ιωακείμ εις την μονήν εις το χωρίον προστίο».
«1828 Δεκεμβρίου1: Ήλθαμε από την Μάνην και εκατοικήσαμεν εις γαρδίκι την αυτήν χρονίαν απέθανεν ο προηγούμενος παρθένιος».
«1828 Ιουλίου 20: Ήλθαμε και οι λοιποί ευρεθέντες πατέρες εις το μοναστήριον βουρκάνου, ο προηγούμενος Δανιήλ, σκευοφύλαξ Χρύσανθος προηγούμενος Γρηγόριος Παππά Γαβριήλ, Παππά Ιγνάτιος, Παπά Ιωσήφ, Παππά Ιάκωβος εις ιεροδιάκων Γαλακτίων και δύο ιδιώται, ότε παΐσιος και γερμανός αναγνώσται δύο μας ενέμεναν τα ζώα, μουλάρια, δύο άλογον ένας βόας 2».
Στις παρατηρήσεις καταλόγου στον οποίο είναι γραμμένα «τα ακίνητα κτήματα της ιερής μονής του Βουλκάνου των ιδιοκτητών και εθνοϊδιοκτήτων και ηγορασμένων και ετέρων πληροφοριών» αναφέρονται τα εξής:»τα ελαιόδενδρα αλλά με εισί κεκαυμένα, αλλά δε κεκομιμένα εκ της εποχής του Ιμπραήμ ωσαύτως και τα συκόδενδρα ομοίως και τα μορεόδενδρα».
Με τις συνεχείς προσπάθειες των μοναχών και την συμπαράσταση των πιστών, το μοναστήρι του Βουλκάνου δεν άργησε να ορθοποδήσει και να αποκτήσει σιγά – σιγά την γνώριμη μεγαλοπρεπή του όψη προκειμένου να συνεχίσει να γράφει την ιστορία του στους αιώνες των αιώνων.
Το τίμημα των αγωνιστών της ελευθερίας το 1821
Το 1833 συστάθηκε μια επιτροπή για να συντάξει κατάλογο όλων των αγωνιστών που πολέμησαν στον εθνικό αγώνα του 1821-1829. Η επιτροπή ζητούσε από τους αγωνιστές να στείλουν πιστοποιητικά και βεβαιώσεις για το που πολέμησαν προκειμένου να τους απονεμηθούν ηθικές και οικονομικές αμοιβές. Συνάντησαν όμως την απροθυμία των απογοητευμένων αγωνιστών και αφού συγκέντρωσε λίγες αιτήσεις διαλύθηκε και δεν ολοκλήρωσε το έργο της.
Το κράτος το 1865 (σαράντα χρόνια μετά την επανάσταση) και αφού επεκράτησαν οι στρατιωτικοί μετά τον εμφύλιο του 1864 και την έξωση του Όθωνα από την Ελλάδα, δημιούργησε μια άλλη επιτροπή η οποία δούλεψε πάνω στις αιτήσεις του 1833 και σε νέες αιτήσεις απογόνων, αφού πολλοί αγωνιστές είχαν πια πεθάνει. Το έργο κράτησε 10 χρόνια μέχρι το 1876 και συγκροτήθηκε το σημερινό αρχείο πιστοποιητικών βεβαιώσεων και αυτογράφων των αγωνιστών καθώς και οι κατάλογοι που βρίσκονται στο τμήμα Χειρογράφων του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου στην Εθνική Βιβλιοθήκη Αθηνών, όπου σχεδόν σώζονται όλα τα παληά και νέα πιστοποιητικά που βεβαιώνουν που πολέμησε και τι πρόσφερε ο κάθε ένας αγωνιστής. Ο αριθμός είναι πολύ μικρότερος, γιατί πολλοί δεν υπέβαλαν δικαιολογητικά. Οι επιτροπές κατέταξαν κατά τη κρίση τους, τους αξιωματικούς του αγώνα σε 7 κατηγορίες ή "τάξεις" ανεξάρτητα από το βαθμό που έφερναν κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Η πρώτη τάξη καθορίστηκε να ισοδυναμεί με το σημερινό βαθμό του στρατηγού, και στη συνέχεια του συνταγματάρχη, αντισυνταγματάρχη, ταγματάρχη, λοχαγού, υπολοχαγού και η έβδομη του ανθυπολοχαγού.
Τους "Μπουλουξήδες" οι επιτροπές τους κατέταξαν σε δύο κατηγορίες και τους ονόμασαν "υπαξιωματικούς" και σε δύο τάξεις Α και Β. Τέλος κατέταξαν στα μητρώα και τους απλούς φαντάρους.
Στους πίνακες υπάρχει το ονοματεπώνυμο, ο αριθμός μητρώου, ο τόπος καταγωγής, και ο στρατιωτικός βαθμός που είχε κατά τον αγώνα.
Η ίδια επιτροπή παρέδωσε ακόμη ένα μητρώο πολιτικών ανδρών και ένα μητρώο οικονομικών ενισχυτών του αγώνα. Η ιστορία του Νεοελληνικού μας Έθνους δεν έχει σοβαρά ερευνηθεί παρότι υπάρχει σπουδαίο υλικό και έχουν γράψει επίσης πολλοί ξένοι περιηγητές. Το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να πρωτοστατήσει στη κίνηση αυτή μαθαίνοντας στα Ελληνόπουλα την ιστορία της Ελλάδος.
Τα μητρώα αγωνιστών, υπάρχουν στα γενικά αρχεία του κράτους (Γ.Α.Κ.) με υπότιτλους όπως:
*Γ.Α.Κ. ΑΡΙΣΤΕΙΑ
*Γ.Α.Κ. Φάκελλοι Αριστείων
*Γ.Α.Κ. ΟΘΩΝ Αρχείο
*Γ.Α.Κ. Προικοδοτήσεις κ.λ.π.
*Αρχείο Υπουργείου Στρατιωτών κ.λ.π.
*Υπάρχουν πολλά ιδιωτικά αρχεία που κατέχουν ιδιώτες ή απόγονοι πολεμιστών.
Για παραδείγματα αναφέρουμε
1.Κατάλογος αριστούχων (χαλκούν) από 1-53 επαρχία Μεσσηνίας τα χωριά Γαϊδουροχώρι, Γκλιάτα, Ασλάναγα, Γκορτζόγλι, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Αλητούργι, Μελιγαλά, Κατζαρού, Μαντζάρι, Σκάλα, Σιάμου, Δουσίλα, Ζευγαλατιό, Ανδρούσα, Μπάλα, Αβρμιού, Στρέφι, Χαλβάτζου, Μαυρομμάτι, Σιμίζα κ.λ.π.
2.Κατάλογος χαλκούν (1-90) εκ χωρίων Μεσσηνίας, Αλαγονίας, Καλαμών, Γλιάτα, Πύλου, Τριπόλεως, Αθηνών Νησίου, Κορώνης Καρυταίνης, Γορτυνίας, Νησίου, Μαυρομματίου, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ.
3.Κατάλογος σιδηρών (57-100) από τα χωριά Σκάλα, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Αλιτσελεπή, Ζευγολατιό, Φίλια, Αρφαρά, Βρωμόβρυση, Πολιανή Μεσσηνίας.
4.Κατάλογος χαλκούν (1-64) από τα χωριά Καλαμών, Μεθώνης, Νησί Ναξήρι, Καλαμάρα, Λούμη, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Βούντενη, Φρουτζάλα.
Μετά την επανάσταση του 1821 συνέβησαν οι εμφύλιοι του 1823,1834,1848 και 1864 οπότε και επικράτησαν οι στρατιωτικοί. Επειδή η ιστορία επαναλαμβάνεται συνέβησαν ακριβώς τα ίδια και απαράλακτα στην εποχή μας το 1941-49.
Στους εμφυλίους του 1824, 1834, 1848, 1863, και του 1944-9, χάθηκε η λογική και το συναίσθημα, γιατί κυριάρχησε το πάθος της εκδίκησης.





Φ283
171.Ονομαστικός κατάλογος Αριστούχων (α\α 1-389,ειδος αριστείου,ονομα, επώνυμο, χωριό, δημος, επαρχία).
α\α. 107-133 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
α\α .144-145 ΛΟΥΜΙ
α\α. 148-149 ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ
α\α. 165-167 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
α\α. 323-325 ΘΟΥΡΙΑ
Ονομαστικός κατάλογος Αριστούχων από ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ ΟΙΧΑΛΙΑΣ*.
107. ΑΝΕΣΤΗΣ ΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
108. ΠΑΥΛΟΣ ΝΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
109. ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
110. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΠΑΝΟΣ
111. ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΩΤΗΡΑΚΗΣ
112. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ
113. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΘΡΟΥΜΠΗΣ
114. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
115. ΦΩΤΗΣ ΜΠΕΛΑΣ
116. ΓΑΛΑΝΗΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
117. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΛΙΑΣ
118. ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΛΙΟΓΑΜΠΡΟΣ
119. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
120. ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΓΟΥΡΟΣ
121. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
122. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΕΛΙΟΣ
123. ΘΑΝΑΣΟΥΛΗΣ ΜΠΑΚΑΣ
124. ΣΤΑΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ
125. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
126. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
127. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΩΤΕΙΝΟΣ
128. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΑΣΟΠΥΛΟΣ
129. ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΥΡΑΜΑΚΟΣ
130. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΕΡΙΒΟΛΑΡΗΣ
131. ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ Κ. ΚΑΡΥΔΗΣ
132. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
133. ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ
165ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΕΛΑΣ
166. ΓΕΩΡ.Δ. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
167. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
Το αριστείο στα νούμερα 107-133 ηταν σιδηρούν και στα νούμερα 165-167 ήταν χαλκούν.
* Η αρίθμηση είναι όπως στο πρωτότυπο.
240.α\α. ειδος αριστείου,ονομα,επώνυμο,χωριό, δημος, επαρχία)
Α\Α. 349-353 ΓΛΙΑΤΑ ΑΝΔΑΝΙΑΣ
Α\Α. 354-359 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ ΟΙΧΑΛΙΑΣ
Α\Α. 367-380 ΓΛΙΑΤΑ ΑΝΔΑΝΙΑΣ
Α\Α. 408-411 ΚΛΙΜΑ ΙΘΩΜΗΣ

Ονομαστικός κατάλογος με χαλκούν Αριστείον από τα χωριά ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ , ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ ,ΣΙΜΙΖΑ και ΛΟΥΜΙ , α\α=354-436

Από το χωριό ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
354. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΟΒΗΣ
355. ΠΑΝΑΓ.ΔΟΥΡΑΜΑΚΟΣ
356. ΠΑΝ.ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ
357. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ
358. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
359. ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ





ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΙΝΑΡΔΟΥ* ΚΑΤΟΙΚΟΥ ΤΖΕΦΕΡΕΜΙΝΗ,ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΔΕΡΩΝ ΕΙΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑ,ΕΤΩΝ 48.ΠΕΡΙ ΑΡΙΣΤΕΙΟΥ. ΕΝ ΤΖΕΦΕΡΕΜΙΝΗΤΗ 9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1839.
Ο αναφερόμενος δήμαρχος, κάτοικος του δήμου τουτου ,δεν υπάρχουν αλλοι δημότες του φέροντος το τοιούτον ονομα και επώνυμο και δεν κατεδικάστη από το αρθρο 22 του Ποινικού Νόμου.Εγεννήθη εν Τζεφερεμίνη Μεσσηνίας.
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΕΡΩΝ
ΣΦΑΓΙΔΑ-ΥΠΟΓΡΑΦΗ
ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟΝ ΔΕΡΩΝ
Ο υποφαινόμενος δεν ελειψε από του να συντρέξει απ΄αρχής μέχρι τέλους είς ολας τας μάχας τας γενομένας κατά των Οθωμανών, δια του περί ανεξαρτησίας αγώνος υπο την οδηγίαν του οπλαρχηγού ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΕΦΑΛΑ.Υπηρέτησε με βαθμό λοχαγού.Ανεφέρθην κατά το 1836 με την επι των αριστείων επιτροπήν επισυνάψας τα πιστοποιητικά με την αναφοράν μου, αλλά μέχρι τούδε με απορίαν μου δεν έλαβα το ανήκον αριστείον.Δια τούτο παρακαλείσθε κύριε δήμαρχε να διευθύνεται την παρούσαν οπυ δει και να απολαύσω το ως είρηται αριστείον για να φαίνομαι και εγώ ως εις των αγωνιστώντης πατρίδος,υποσημειούμαι ευσεβάστως.
Ο ευπειθέστατος
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ
* Το πρωτότυπο φωτοαντίγραφο είναι στη διάθεση του οποιυδήποτε ενδιαφερομένου.


ΓΑΚ [ ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ]
ΘΕΑΤΡΟΥ 6 ΑΘΗΝΑ
ΦΑΚΕΛΟΙ ΑΡΙΣΤΕΙΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΚΕΛΟΥ 258

ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΟ 1844 από το χωριό ΤΖΕΦΕΡΕΜΙΝΙ [Βαλύρα] ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Α\Α ΦΥΛΛΟ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
1 066 χαλκούν Πανάγος Τσαγκάρης
2 078 …….. Δημητράκης Καρτερολιώτης
3 .. ……. Γεώργιος Κοντοπανάγος
4 028 …….. Χρίστος Τσαγκάρης
5 .. …….. Ανάργυρος Καρτερολιώτης
6 .. …….. Παναγιώτης Παπασαραντόπουλος
7 .. ……. Αναγνώστης Γεωργόπουλος
8 .. ……… Ιωάννης Λινάρδος
9 .. ………. Ζαχαρίας ιερεύς Κανελλόπουλος
10 .. …….. Ιωάννης ιερεύς Μπακόπουλος
11 082α Σιδηρούν Γιαννάκης Καρύδης
12 034α …… Ιωάννης Μ πουζαλάς
13 .. ……. Γεώργιος Μπόβης
14 .. …… Γιαννάκης Μπόβης
15 .. ……. Σταυριανός Καρύδης
16 .. …… Παναγιώτης Ντουραμάκος
17 .. …… Πετρος Τσιλιβίτης
18 .. …… Δημήτριος Τσιλιβίτης
19 082 …… Παναγιώτης Ντουραμάκος
20 .. ….. Παναγιώτης Μπακόπουλος
21 .. ….. Αναστάση Κατσιλιέρη
22 .. ….. Αγγελής Μπουρολιάς
23 .. …… Πανάγος Μπουρίκας
24 Νικόλαος Μυλωνάς
25 Γεώργιος Λύκος *
26 Δημήτριος Μυλωνάς
27 Παναγιώτης Τσιμπουκλής
28 Γιαννάκης Χριστάκης
29 Αθανάσιος Χαλικούρας
30 Θεόδωρος Χαλικούρας
31 Γεώργιος Χριστάκης
32 Αγγελος Λεοντάρης
33 .. …….. Αναγνώστης Μπουρολιάς
34 Αναστάσιος Σπυρόπουλος
35 Γεώργιος Σαραντόπουλος
36 Κωνσταντης Καρύδης
37 Χριστος Βασιλόπουλος
38 Γεώργιος Μυλωνάς
39 Δημήτριος Βασιλόπουλος
40 Γιάννος Μπάλας
41 Νικόλαος Σταθόπουλος
42 Καλόγερος Γκομέσης
43 Αντώνιος Γκομέσης
55 Θεόδωρος Κ.Τσαγκάρης
56 Σταυριανός Μπουρίκας
57 Φ32 Χαλκούν Βασίλης Λινάρδος
58 Φ144 Σιδηρούν Αθανάσιος Λύκος.




ΤΟΜΟΣ 15 Μέρος Γ
ΛΥΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΕΤΟΥΣ 1822
Ευρετήριο Τόπων 403 Τζεφερεμίνι
Γ.27,90,183,200
377 Ιμπλακίων Ανδρούσης Κουτζούκ Μάνης
Σελίδα 27. Όσα εδώσαμε προς τον Πετρόμπεην.
Τη 14 Μαρτίου από Τζεφερεμίνι με ανθρώπους μας 2339 γρόσια
Σελίδα 90. Λογαριασμός Δημοπρασίας Κιουτσούκ Μάνης και Ιμπλακίων.
Ιουνίου 8. Το χορίον Ντζιαφέρ Εμίνη ό και ή ομολογία της ασ.3600 ελάβομεν το πεσινάτη ασ .1000
Τον ιδίων Ντιαφέρ Εμινέον ένα μύλο 140. Το πεσινάτη του μύλου θα δοθεί το Σεπτέμβριο.
Σελίδα 183. Δια μίαν ομολογίαν όπου στείλαμε σήμερον του κυρ. Σπίρου Φρανζεσκόπουλου με το Γιωργάκη Μανιάτη του μύλου Τζαφερεμίνη. Επί του νώτου. Καταγραφή των όσων έμειναν ασύνακτα από δημοπρασία Ανδρούσης και Εμπλακίων επιστατούντος Θ. Καρδαρόπουλου και λοιπών.
189βρίου <1>822 εδώθη εις το ταμείο αριθμός 2.
Επαρχία Κουτζιούκ Μάνης
Χορίων Καλάμη γρόσια 600
Καμάρι « 1812,20
Τζιαφέρ Εμίνη « 2600
Κωνσταντίνους « 2730
Αί ζαγα « 1733,14
ΣΥΝΟΛΟ 9475,34
Τη 129βρίου 1822 Νησί.
Ασύναχτα είναι ο Τζεφμινέικος μύλος δια γρόσια 140
Από Κάμερ μένουν 100
Από Κωνσταντίνους σε 6 χωρία 270
Η ομολογία εις Α Κοκολόπουλο 760
Γρόσια 7510
Τα συναχθέντα εκατέρω 9475,34
Το πρώτο κέστι 16985,34
8.304
25290,00
σελίδα 126 Έρανος Νησί Α/Α γρόσια
Πανάγος Καρτερολιώτης 119 602,30
Αναστάσης Πουλόπουλος 122 250

ΤΟΜΟΣ 15 ΜΕΡΟΣ Α-Β ΤΟΜΟΣ 7

Σελίδα 32. Είσπραξη εισοδημάτωνμ επαρχίας Ανδρούσης. «Σημειώνω τα όσα χωρία εδώσαμεν εις Ιλτιζάμια το υποεφόρων και λοιπών.»
ΧΩΡΙΑ ΓΡΟΣΙΑ
Μαγγανιακό 406
Σιμίζα 600
Ζέζα 500
Μπουρνάζι 650
Σάμαρι 425
Λέζι 800
Ζερμπίσια 200
Τζεφαλινού 450

ΤΟΜΟΣ 16 (ΤΟΜΟΣ 9)
Από Θεοδώση Καρδαρόπουλο δια τον μύλο Λέζι


ΤΟΜΟΣ 15 Μέρος Γ
ΛΥΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΕΤΟΥΣ 1822
Ευρετήριο Τόπων 403 Τζεφερεμίνι
Γ.27,90,183,200
377 Ιμπλακίων Ανδρούσης Κουτζούκ Μάνης
Σελίδα 27. Όσα εδώσαμε προς τον Πετρόμπεην.
Τη 14 Μαρτίου από Τζεφερεμίνι με ανθρώπους μας 2339 γρόσια
Σελίδα 90. Λογαριασμός Δημοπρασίας Κιουτσούκ Μάνης και Ιμπλακίων.
Ιουνίου 8. Το χορίον Ντζιαφέρ Εμίνη ό και ή ομολογία της ασ.3600 ελάβομεν το πεσινάτη ασ .1000
Τον ιδίων Ντιαφέρ Εμινέον ένα μύλο 140. Το πεσινάτη του μύλου θα δοθεί το Σεπτέμβριο.
Σελίδα 183. Δια μίαν ομολογίαν όπου στείλαμε σήμερον του κυρ. Σπίρου Φρανζεσκόπουλου με το Γιωργάκη Μανιάτη του μύλου Τζαφερεμίνη. Επί του νώτου. Καταγραφή των όσων έμειναν ασύνακτα από δημοπρασία Ανδρούσης και Εμπλακίων επιστατούντος Θ. Καρδαρόπουλου και λοιπών.
189βρίου <1>822 εδώθη εις το ταμείο αριθμός 2.
Επαρχία Κουτζιούκ Μάνης
Χορίων Καλάμη γρόσια 600
Καμάρι « 1812,20
Τζιαφέρ Εμίνη « 2600
Κωνσταντίνους « 2730
Αί ζαγα « 1733,14
ΣΥΝΟΛΟ 9475,34
Τη 129βρίου 1822 Νησί.
Ασύναχτα είναι ο Τζεφμινέικος μύλος δια γρόσια 140
Από Κάμερ μένουν 100
Από Κωνσταντίνους σε 6 χωρία 270
Η ομολογία εις Α Κοκολόπουλο 760
Γρόσια 7510
Τα συναχθέντα εκατέρω 9475,34
Το πρώτο κέστι 16985,34
8.304
25290,00
σελίδα 126 Έρανος Νησί Α/Α γρόσια
Πανάγος Καρτερολιώτης 119 602,30
Αναστάσης Πουλόπουλος 122 250

ΤΟΜΟΣ 15 ΜΕΡΟΣ Α-Β ΤΟΜΟΣ 7

Σελίδα 32. Είσπραξη εισοδημάτωνμ επαρχίας Ανδρούσης. «Σημειώνω τα όσα χωρία εδώσαμεν εις Ιλτιζάμια το υποεφόρων και λοιπών.»
ΧΩΡΙΑ ΓΡΟΣΙΑ
Μαγγανιακό 406
Σιμίζα 600
Ζέζα 500
Μπουρνάζι 650
Σάμαρι 425
Λέζι 800
Ζερμπίσια 200
Τζεφαλινού 450

ΤΟΜΟΣ 16 (ΤΟΜΟΣ 9)
Από Θεοδώση Καρδαρόπουλο δια τον μύλο Λέζι
Αρχειο πολέμου αγωνιστων. 25 Αύγουστου 1825

ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΙΚΡΟΜΑΝΗΣ
Η Επαρχία Μικρομάνης συσταθείσα κατά την Τουρκοκρατία ως διοικητικό τμήμα (Καζάς), διατηρήθη κατά την επανάσταση και μετά την απελευθέρωση ως το 1835 που συνεστήθηκαν οι δήμοι, αλλά και μέχρι το 1843-4 ως εκλογική περιφέρεια. Στην επαρχία Μικρομάνης υπήγοντο τα χωριά Μικρομάνη (έδρα), Καμάρι (συνοικισμός, σημερινή Θουρία) Καλάμι (Αϊζάγα) Αντικάλαμος (Αζήζαγα) Κωνσταντίνοι, Βαλύρα (Τζεφερεμίνι), Στενύκλαρος (Σανδάνι), Φίλια και Σπανοχώρι.

Στις 20 Απριλίου 1829 ανακήρυξαν «γνήσιο πολίτη» της επαρχίας τον κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια με ψήφισμα οι υπογράφοντες κάτοικοι από τη Βαλύρα ήταν:
Νικ. Παπαβασιλόπουλος
Ηλ. Μπότσικας
Σπύρος της Αναγνωστούς
Παν. Δουραμάκος
Νικ. Σταματόπουλος
Αγγ. Λιοντήρης
Αναγν. Ράμμος
Παν. Μπόβης
Παν. Σπηλιώτης
Παπασαράντος
Παπαμιχάλης
Αναγ. Γεωργόπουλος
Σωτ. Σαραντόπουλος
Θεοδ. Μπόβης
Δημητ. Καρύδης
Βασίλης Λινάρδος*
Νίκος Μαυροειδής

Οι δημοπρόκριτοι της επαρχίας Μικρομάνης ανακηρύσσουν γνήσιο πολίτη της επαρχίας των Ιων. Καπιδίστρια το 1829.
Εν Μικρομάνη τη 27/4/1929

Η σφραγίδα έχει την υπογραφή Δημογεροντειον επαρχίας Μικρομάνης (ΓΑΚ Βλαχ. Α. φακ 220). Στο εντυπο αυτό υπογράφουν και οι δημοπρόκριτοι των χωριών Μικρομάνης-Αντικάλαμου, Καλάμι, Καλαμίου, Κωνσταντίνων, Ανδανείας, Σπανοχωρίου, Κερασταρίου.
*Την κόρη του Βασίλη Λινάρδου Λευκή, είχε παντρευτεί ο Ξενοφώντας Καρτερολιώτης ο οποίος απεβίωσε πρόσφατα και διασώζεται η φουστανέλα με όλα τα εξαρτήματά του Βασιλείου Λινάρδου.



3.Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ στο βιβλίο του με τίτλο <ΙΣΤΟΡΙΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΙ> εχει κατάλογο με τα ονόματα των εκ του νομού Μεσσηνίας καταγομένων και αγωνισθέντωνυπερ της ανεξαρτησίαςτου έθνουςαγωνιστών, ητοι ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ,ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ,ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ,ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝΚ.Λ.Π. οσων τα ονόματα διεσώθηκαν και περιελήφθησαν στο μητρώο πολεμιστών του αρχείου αγψνιστών,της ΕΘΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ
Ενδεικτικά αναφέρω μερικά ονόματα από την ΑΝΩ ΜΕΣΣΗΝΙΑ που υπάρχουν στο βιβλίο του στις σελίδες 250-280
ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ*
ΞΥΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΜΟΥΜΟΥΣΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ ΣΟΛΑΚΙ
Ντεντούσης αδαμης ΧΡΥΣΟΒΑ
Τσαγκάρης Παναγιωτης
Πουλοπουλος Θοδωρος .αντιστρατηγος το 1825
Γεωργακόπουλος Παναγιώτης
Βασιλοπουλοςς Δημητριος
Καρτερολιώτης Ιωάννης
Κυρκιλής Ιωάννης Μελιγαλά
Κυρκιλής Νικόλαος Μελιγαλά
Κλεφτόγιαννης Γεώργιος ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ
Μουρίκης Ιωάννης Ρευματιά
Ντεντούσης Κων\νος ΧΡΥΣΟΒΑ
ΞΕΡΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ
ΠΑΝΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΜΕΛΙΓΑΛΑ
ΠΑΝΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΙΜΙΖΑ
ΠΙΚΟΥΛΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ
ΠΙΚΟΥΛΑΣ ΓΥΦΤΟΣ ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ
ΣΙΑΓΚΡΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ,ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΣ,ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ και ΒΑΣΙΛΗΣ από ΚΑΤΣΑΡΟΥ
ΣΑΡΑΝΤΟΠΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΚΑΛΑ
ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ ΣΚΑΛΑ
ΣΚΛΗΡΗΣ ΚΑΜΑΡΙΝΟΣ ΜΕΛΙΓΑΛΑ
ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΜΑΡΙΝΟΣ ΚΑΤΣΑΡΟΥ
ΤΖΙΡΟΣ ΚΙΤΡΟΣ
ΤΣΙΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
• Ολοι οι υπόλοιποι κατάγονται από τη ΒΑΛΥΡΑ


Στις 15-12-1825 στο ΝΤΕΛΙΜΕΜΙ [ΑΙΘΑΙΑ] εξελέγησαν ως πληρεξούσιοι της επαρχίας ΕΜΠΛΑΚΙΩΝ οι: Π. ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ, ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ,ΑΝΤ ΠΕΡΡΩΤΗΣ και ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΟΥΛΗΜΕΝΟΣ. ΠΑΠΑΤΣΩΝΗ ΠΑΝ. Απομνημονεύματα σελ.114-115
Το κείμενο είναι γραμμένο όπως στο πρωτότυπο.
Κατάσταση στρατιωτών του οπλαρχηγού
Παν. Κεφάλα
Αναφέρεται εις κατάστασιν στρατιωτών του Παν. Κεφάλα, που υπεβλήθη στο Υπουργείο Πολέμου (ΓΑΚ, Υπ. Πολ. 30 Αυγ. 1825) ως δικαιολογητικό για την πληρωμή των εξόδων τροφοδοσίας κλπ, που είχε καταβάλει ο Στρατηγός Κεφάλας. Στις δύο αυτές καταστάσεις άλλοτε σημειώνεται και τόπος καταγωγής των αγωνιστών, και άλλοτε όχι, έχουν δε κατ’ αλφαβητική σειρά οι αναφερόμενοι αγωνισταί ως εξής:
Αγγελόπουλος Κυρ.
Αδαμόπουλος Κων.
Αθανασόπουλος Ιω. (Μελιγαλά)
Αθανασόπουλος Νικ.
Αλεξανδρόπουλος Αθαν. . (Βαλύρα)
Αλεξανδρόπουλος Δημ. . (Βαλύρα)
Αλεξίου Παν.
Αλευράς Παν. (Πιπερίτσα)
Αμτάλας (ή Αβδάλας) Κ. (Αριοχώρι)
Αναστασόπουλος Νικ.
Ανδρεόπουλος Μήτρος (Πλατύ)
Αργιανάς Καλ. (Ανθούσα)
Βασιλαδιώτης Αλεξ. (Καρτερόλι)
Βελονόπουλος Αθ. (Σολάκι)
Βελονόπουλος Ιωαν. (Σολάκι)
Βελονόπουλος Τζαννής (Σολάκι)
Βενιζέλος (Μπενιζέλος) Γεώργ. (Γαϊδουροχώρι Παμίσου)
Γαζουλόπουλος (Γαζούλης) Γεώρ.
Γικούνης Γαλάνης
Γάτσης Αθαν. (Κατσαρού)
Γεωργακόπουλος Δην. (Μαγούλα)
Γεωργακόπουλος Ιω. (Βαλύρα)
Γεωργακόπουλος Θ. (Μαγούλα)
Γεωργακόπουλος Παν. (Βαλύρα)
Γεωργακόπουλος Πανάγος(Βαλύρα)
Γεωργόπουλος Παν. (Βαλύρα)
Γιακουμής Δημ. (Σπερχογεία)
Γιαουρδάς Αναγν. (Βαλύρα)
Γιαννόπουλος Γεωργ.
Γκονόπουλος Γεώργ. (Δεσύλα)
Γκονόπουλος Παν. (Μάλτα)
Γρίβας Δημ. (Άνθεια)
Δημητρακόπουλος Γ. (Δεσύλλα)
Δημητρακόπουλος Γ. (Κατσαρού)
Δημητρακόπουλος Δημ. (Βαλύρα)
Δημητρακόπουλος Βας. (Σιάμου)
Δημητρακόπουλος Καλ. (Κατσαρού)
Δημόπουλος Γιάννης. (Βαλύρα)
Δημόπουλος Στάθης (Βαλύρα)
Δρακόπουλος Γιάννης (Αριοχώρι)
Δρακόπουλος Χαρ. (Αριοχώρι)
Δρακόπουλος Παν. (Αριοχώρι)
Δρούγας Αναγν. (Σπερχογεία)
Δρούλιας (Ντρούλιας) Δημ. (Κατσαρού)
Ζαραλής Γιάννης (Σπερχογεία)
Ζαραλής Νικ. (Σπερχογεία)
Θεούρης Πούλος
Καλαμαρόπουλος Κων.
Καλαμπόκης Γιάν. (Σκάλα)
Καλογερόπουλος Βας. (Μελιγαλά)
Καλογερόπουλος Γεώργ. (Μελιγαλά)
Καλογερόπουλος Κυρ. (Μελιγαλά)
Καλογερόπουλος Νικ.
Καλύβας Ανας.
Καμαρινόπουλος Ηλ. (Σκάλα)
Καμαρινόπουλος Μαρ. (Σκάλα)
Καντρέβας Αθαν.
Καπόμπασης Γιάν. (Σκάλα)
Καρακίτσος Γιάννης (Κατσαρού)
Καραμούζης Στάθης (Σπερχογεία)
Καραμπάγιας Θεόδ. (Καρτερόλι)
Καρδαράς Κων. (Κατσαρού)
Καρύδης Ανδ. (Βαλύρα)
Καρύδης Δημ. (Βαλύρα)
Καρύδης Κων. (Βαλύρα)
Καρζόπουλος (ή Καρζής) Παν. (Κατσαρού)
Καστάνης Θεόδ. (Σπερχογεία)
Καστάνης Κων. (Σπερχογεία)
Καστάνης Παν. (Σπερχογεία)
Καστανόπουλος Δημ. (Σπερχογεία)
Κατσούρης Αναγν. (Διαβολίτσι)
Καφυρόπουλος (Καφύρης) Παν. (Κουτήφαρι)
Κόκκαλης Κων.
Κοκκώνης Νικ. (Καλύβια)
Κοκκώνης Παν. (Καλύβια)
Κόλλιας Γεώργ. (Βαλύρα)
Κονταξής Γιάν.
Κονταξής Ηλ.
Κοντογιώργος Γιώργ.
Κοντογιώργος Γεώργ.
Κοντόγιωργας Παν. (Σπερχογεία)
Κουρόπουλος Δ. (Βαλύρα)
Κουτρόπουλος Δ.
Κουτσογιαννόπουλος Δημ.
Κυριαζόπουλος Αναγ. (Σκάλα)
Κυριαζόπουλος Θεόδ.
Κυριακόπουλος Αθανάσιος (Κατσαρού)
Κυριακόπουλος Κων.
Κυριακόπουλος Στάθης (Κατσαρού)
Κυριακόπουλος Φώτης
Κωνσταντακόπουλος Λάμπρος (Εύα)
Κωνσταντόπουλος Βασ. (Εύα)
Κωνσταντόπουλος Δημ. (Βαλύρα)
Λαχάνης Μιχ. (Πήδημα)
Λέκκας Νικ. (Σπερχογεία)
Λεοναρδόπουλος Β. (Βαλύρα)
Λύρας Αθαν. (Βαλύρα)
Μακαρούνης Γιάν. (Λυκότραφος)
Μαλικούρτης Αντ. (Σπερχογεία)
Μαργαρίτης Απόστ. (Κατσαρού)
Μαρινόπουλος Δ. (Σκάλα)
Μαυροειδής Νικ. (Βαλύρα)
Μιστριώτης Ιω. (Βραχάταγα Αριοχωρίου)
Μιχαλόπουλος Θεόδ.
Μουμούσης Αναγν.(Σολάκι)
Μουραφέτης Παν. (Σπερχογεία)
Μπακάλης Δημ. (Σιάμου)
Μπακολιάς Ηλ. (Σπερχογεία)
Μπακαράκης Τριαν.
Μπακούρος (Μπακουρόπουλος) Αθαν. (Σιάμου)
Μπαλτάς Νικ. (Δεσύλλα)
Μπαλτόπουλος (ή Μπαλτάς) Κων. (Δεσύλλα)
Μπάμπαλης Αθ. (Καρτερόλι)
Μπαρούτσος Γεώργ.
Μπαρούτσος Ιω.
Μπαρούτσος Χαρ.
Μπαρούτσος Χρ. (Αλεποχώρι)
Μπελεγρίτης Αναγν.
Μπελεγρίτης Κων.
Μπελεγρίτης Πανταζής (σήμερα το επώνυμο είναι Μπελεγρής)
Μπερδέκλης Παν.
Μπότσικας Αναγν. (Βαλύρα)
Μπότσικας Ανας. (Βαλύρα)
Μπογιουκλής Νικ.
Μπουκουράκης Δημ.
Μπουτόπουλος (Μπούτος) Γιάννης(Σκάλα)
Μπουτόπουλος Παν. (Μελιγαλά)
Μυλωνόπουλος Γεώργ. (Βαλύρα)
Νάκης Παναγ. (Διαβολίτσι)
Νερούλιας Δημ. (Μελιγαλά)
Νικολακόπουλος Ι. (Σκάλα)
Νικολόπουλος Αναγν. (Σολάκι)
Νικολόπουλος Γιάννης (Σολάκι)
Νικολόπουλος Παν. (Σολάκι)
Ξαπλαντερόπουλος (Ξαπλαντέρης ) Ιωάν. (Σιάμου)
Ξυδόπουλος Παναγ. (Βαλύρα)
Οικονομόπουλος Αθανάς.
Οικονόμου Αναγν. (Δεσύλλα)
Παιδαρόπουλος (Παίδαρος) Θεόδ.
Παναγουρόπουλος Παν.
Πανουσόπουλος Αθαν.(Σκάλα)
Πανουσόπουλος Παναγ .(Σκάλα).
Παπαδόπουλος Γεώρ. .(Σκάλα)
Παπαδόπουλος Παναγ. .(Σκάλα)
Παπαδόπουλος Σαρ. .(Σκάλα)
Παρασκευόπουλος Γαλάνης (Άνθεια)
Πετρόπουλος Δημ.
Πετρόπουλος Καμαρινός
Πετρόπουλος Παν.
Πνευματικάκης Αναγν.
Πρωτόπαπας Αναγν.
Πολιτάκης Κυρ. (Αίπεια)
Ράφτης Γεώργ.
Σαραντόπουλος Παν. (Βαλύρα)
Σαραντόπουλος Σπύρος (Βαλύρα)
Σαραντόπουλος Σωτ. (Βαλύρα)
Σγουράκης Θεόδ. (Πλατύ)
Σερφετόπουλος Παν. (Βαλύρα)
Σιαγκρόπουλος (Σιάγκρης) Παν. (Κατσαρού)
Σιαγκρόπουλος Χριστ. (Κατσαρού)
Σκούφης Αναγν. (Τρίκορφο)
Σουλιμιώτης Νικ.
Σουλιμιώτης Στάθης
Σπανόπουλος Δημ.
Σπυρόπουλος Θεόδ. . (Βαλύρα)
Σταθόπουλος Αργύρης. (Βαλύρα)
Σταθόπουλος Δημήτ. (Βαλύρα)
Σταματάκης Γεώρ. (Σπερχογεία)
Σταμπολτζής Ιω.
Σταυρόπουλος Θεόδ. (Κατσαρού)
Στασινόπουλος Απόστ.
Στασινόπουλος Βας.
Στεργιόπουλος Παν. (Θουρία)
Στυλιανόπουλος Πανάγος (Καρτερόλι)
Ταταρούνης Γεώρ. (Σπερχογεία)
Τζέτζερης Αθαν.
Τζετζερόπουλος Λάμπρος
Τζωρτζόπουλος Πανάγος (Πλατύ)
Τομαράς Αθαν. (Καρτερόλι)
Τομαράς Γιάννης (Καρτερόλι)
Τομαρόπουλος Γιάννης (Καρτερόλι)
Τραγόπουλος (ή Τράγος) Χρ. (Κατσαρού)
Τσιμόγιαννης Ανας. (Σπερχογεία)
Φλωρόπουλος (Φλώρος) Δημ. (Ξεροκάσι)
Φλωρόπουλος Ιωαν. (Ξεροκάσι)
Φλωρόπουλος Κων. (Ξεροκάσι)
Φλωρόπουλος Παναγ. (Ξεροκάσι)
Χριστακόπουλος Αναγν. (Πηλαλίστρα)
Χριστακόπουλος (Αντ. (Καρτερόλι)
Χριστακόπουλος Παν. (Καρτερόλι)
Ψυχράμης Αναγν. (Εύα)
Ψυχογυιός Δημ.
Ψωμάς Γιάννης (Σπερχογεία)

Ο Παν. Κεφάλας, γνωστός και σημαντικός οπλαρχηγός, που έπεσε μαζί με τον Παπαφλέσσα ηρωϊκά στο Μανιάκι πολεμώντας κατά των Αράβων, καταγόταν από το Δυρράχι, που σήμερα υπάγεται στην επ. Μεγαλοπόλεως της Αρκαδίας. Στην Τουρκοκρατία όμως και κατά την επανάστασι το Δυρράχι διοικητικώς ηπήγετο στην επαρ. Εμπλακίων, που όλα σχεδόν τα χωριά της πλην 6 ανήκαν στο Μεσσηνιακό χώρο. Έτσι ο Κεφάλας, θεωρούμενος οπλαρχηγός της επαρ. Εμπλακίων, ήτο υποχρεωμένος να στρατολογή από την επαρχ. Εμπλακίων στην οποία υπήγοντο τα χωριά Κουρτζαούρι (Σπερχογεία), Ντελίμεμι (Αιθαία), Βείζαγα (Ανθεία), Γαϊδουροχώρι (Αριοχώρι), Ναζήρι (Εύα), Αλποχώρι, Βρωμόβρυσι (Αμφιθέα), Κούρταλι, Λυκότραφος, Καρτερόλι, Γαϊδουροχώρι (Παμίσου), Πεντιά (Τρίκορφο), Ξεροκάσι, Ράδου, Κουτούφαρι, Σκάλα, Σολάκι, Κατσαρού, Σιάμου, Μούστα (συν. Μερόπης), Μαγούλα, Ζευγολατιό, Διαβολίτσι, Κούρταγα, Δεσύλλα, Τρύφα, Πουλίτσι, Κλίμα, Πήδημα, Σαμπάκαλφα, Χάρμα. Μερικά από τα χωριά αυτά σήμερα δεν ακούγονται παρά ως τοπωνύμια. Στην επαρχία Εμπλακίων κατά τον Π. Παπατσώνη υπήγοντο από την επ. Μεγαλοπόλεως σύμερα τα χωριά Τζαφέραγα, Δυρράχι (Δορράχι), Λεφτίνι, Μαρμαριά, Ραψομάτες, Τραγάνα. Γνωστοί όμως και σημαίνοντες πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες του Δυρραχίόυ ήσαν οι Π. Κεφάλας και Ν. Λαδάς (Παπατσώνη Παν.: Απομν. σελ. 111 και αλλαχού).
Αφού όμως ο Παν. Κεφάλας στρατολογούσε από τα χωριά της Μεσσηνίας οι πιο πάνω αναφερόμενοι αγωνισταί, έστω και αν δεν αναφέρεται ο τόπος καταγωγής τους, είναι Μεσσήνιοι και κατάγονται από το χωριά τα οποία εσημειώσαμεν ως υπαγόμενα στην επαρ. Εμπλακίων. Εκρίναμε σκόπιμο να παραθέσωμε εδώ τον κατάλογο των αγωνιστών αυτών γιατί το έγγραφο στο οποίο περιέχονται ως δικαιολογητικό του Π. Κεφάλα, Αρκαδός οπλαρχηγού, δεν έχει θέσι στα «Μεσσηνιακά», και έτσι θα παρέμεναν άγνωστοι, αν δεν εδημοσιεύαμε τον κατάλογο.
Οι απόγονοι των ανωτέρω αγωνιστών ευκόλως θα διαπιστώσουν ποίοι είναι οι δικοί τους πρόγονοι και από ποιο χωριό έκαστος κατάγεται

ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΣ *

Αποκαλείται στα έγγραφα του αγώνα ΖΕΥΓΟΛΑΤΑΙΟΣ. Ηταν πρόκριτος της περιοχής ,με προεπαναστατική δράση και εμπειρία πολεμική. Μόλις εξερράγη η επανάσταση εξελέγη καπετάνιος των χωρίων της Οιχαλίας. Επικεφαλής μεγάλης ομάδας απο 100 περίπου αγωνιστές των χωρίων: Ζευγολατιού,Σκάλας,,Σολακίου,Σιάμου, Βαλύρας,, Δεσσύλα, Διαβολιτσίου, Χάρμα κ.λ.π. Πολέμησαν στην πολιορκία Τρίπολης ,Δερβενακίων, Βαλτέτσιου, Αργους ,Τρικόρφου,Δραμπάλας , Μεσσηνιακών φρουρίων και άλλαχού. Το 1822 προήχθη σε 100νταρχο,το 1823 σε ταξίαρχο και το 1825 έπροτάθη σε υποχιλίαρχο.Το 1822 οι επαρχιακοί έφοροι ΕΜΠΛΑΚΙΩΝ τον διόρισαν έκατόνταρχο με δικαίωμα στρατολογίας. 25νταρχοι ηταν οι ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ από ΣΚΑΛΑ και ΣΕΜΠΡΑΚΟΣ από ΚΕΝΤΡΙΚΟ.
Ο αριθμός των στρατιωτών από τα αντίστοιχα χωριά ήταν: από ΣΚΑΛΑ 23, ΚΑΚΟΥΡΑ 20,ΣΙΑΜΟΥ 5, ΣΟΛΑΚΙ καιΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ 8, ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ 9 , ΜΠΑΛΑ 4, ΜΑΓΟΥΛΑ 5 ,ΚΟΥΡΤΑΓΑ 6,ΔΕΣΣΥΛΑ 8, ΣΤΡΕΦΙ 7 ,ΔΙΑΒΟΛΙΤΣΙ 12, ΧΑΡΜΑ 5.ΣΥΝΟΛΟ 112.
Το 1830 ως δημογέρων κι’ εκλέκτωρ έλαβε μέρος στην επαρχιακή συνέλευση στον ΑΓΙΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟ στη θέση ΚΑΜΑΡΙ κοντα στο χωριό ΣΚΑΛΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ για την εκλογή δικαστικών συμβούλων που θα εχρησιμοποιούντο για την έπάνδρωση των πρώτων δικαστηρίων.[ Μ.ΦΕΡΕΤΟΣ τόμος Α σελ.427-9 ]
Δίδομεν το πιστοποιητικόν κατ’ αιτησή του να το χρησιμοποιήσει οπου δεί.

Εν Μελιγαλά τη 3-5-46
Θ. Πουλόπουλος ,πρόεδρος Π. Δεληγιάννης ,πρωτοκολλιστής.
Τα μέλη: Ηλίας Μπότσικας ,Γιάννης Καπόμπασης
Επικυρούται , ΜΕΛΙΓΑΛΑ 5-5-1846 Ο Δήμαρχος Οιχαλίας Αναγ. Σταθουλόπουλος.
*Στο φάκελο 52 στις σελίδες 141-142 υπάρχουν τα στοιχεία καθώς και τα φωτοαντίγραφα από τα πρωτότυπα των ΓΑΚ με τα στοιχεία,Αναστασόπουλος Αλέξης,δήμος Στενυκλήρου ,Ζευγολατιό .





Αυτοί που πολέμησαν και θυσιάστηκαν για την πατρίδα, απο τη Βαλύρα 1897-1923.
Α. 1897
Στον πόλεμο του 1897 ελαβε μέρος και ο Βαλυραίος ΠΕΡΙΚΛΗΣ Γ. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ . Γεννήθηκε το 1860 και κατατάχτηκε εθελοντής στο στρατό.Φοίτησε στη σχολή υπαξιωματικών και αποφοίτησε με το βαθμό του ανθυπασπιστή.Στο πόλεμο του 1897 πολέμησε με το βαθμό του λοχαγού κατά των Τούρκων και διακρίθηκε.Πέθανε το Μάϊο του 1912 εν ενεργεία ταγματάρχης. (Στρ.Ναυτ. εγκυκλοπαιδεια,τόμος Β,ΣΕΛ.551Β)
Ο ΚΩΝ-ΝΟΣ ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ συμμετείχε ενεργά στο πόλεμο του 1897.Υπάρχει έγγραφο ντοκουμέντο που πήρε άδεια, επειδή ηταν βαρειά άρωστος.
.Παπαθεοδώρου Ιωάννης. Πολέμησε το 1897 (Ιατρός – Αριστοδήμειο).

Β. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ.
Ο Παναγιώτης Γ. Χαραλαμπόπουλος ή Καπετάνιος κατετάγη στο σώμα του Παύλου Μελά. Αχρηστεύθηκε το αριστερό του πόδι στο Μακεδονικό Αγώνα και έχοντας ακόμη 7 τραύματα υπέκυψε.
Μαρίνος Λυμπερόπουλος ή Κρόμπας. 1875-1905. Ήταν αξιωματικός και στο Μακεδονικό αγώνα του 1904 ήταν επικεφαλής. Εφονεύθη εις Πεταλίνα το 1905. Καταγόταν από το Αριστοδήμειο.
Λυμπερόπουλος Αλέξανδρος Ι ή καπετάν Πιστάρας Μακεδονομάχος – Οπλαρχηγός (Αριστοδήμειο
Ευθύμιος Κ. Σπηλιώτης : Κλάσεως 1918 όστις έχει τιμηθεί δια πολεμικού Σταυρού και δια μεταλλίου Νίκης εις την μάχην Αινιγκιόλ, υπηρετήσας εις το μέτωπον Μακεδονίας και Μ. Ασίας επί τέσσερα (4) συνεχή έτη.
Ιωάννης Φωτεινός: Κλάσεως 1903, ανάπηρος πολέμου.
Δημήτριος Π. Λαμπρόπουλος: Τυγχάνει έφεδρος κλάσεως 1916 υπηρετήσας εις το μέτωπον Μακεδονίας και Μ. Ασίας.
Χρήστος Π. Μπουρολιάς: Κλάσεως 1917 υπηρετήσας εις το μέτωπον Μακεδονίας και έχοντα θανόντα αδελφό εν πολέμω.
Στυλιανός Π. Μελισουργός: Κλάσεως 1898 ,υπηρετήσας εις τας τάξεις του στρατού, εις διαφόρους επιστρατεύσεις.
Ο Ιωάννης Τσιλίκας του Δημητρίου ήταν εθελοντής Μακεδονομάχος.

Γ. 1912-1913
Δημήτριος Ν. Μπόβης Λοχίας,σκοτώθηκε στις 7-6-1913,στη Μανωλιάσα,
Αριστείδης Χρ. Καρακίτσος Δεκανέας,σκοτώθηκε στις5-6-1913 ,στην Κρέσνα
Ιωάννης Γεωρ. Φιλίππου Δεκανέας,
Αναστάσιος Χαρ. Ραμογιαννόπουλος ,σκοτώθηκε στις 7-1-1913 υποδεκανέας, στη Μανωλιάσα,
Αντώνιος Ανδρ. Φειδάς στρατιώτης εξ ασθενίας λόγω τραυμάτων και
ο Σπυρίδων Βίγκος,δεκανέας σκοτώθηκε στο Ηπειρωτικό μέτωπο .
Διονυσόπουλος Χαρίλαος Παν. Πολέμησε στους Βαλκανικούς πολέμους και στους πολέμους 1917-23 (Ταγματάρχης από Βουρνάζι).

Δ. 1918-1923
Αναστάσιος Πούλου Πουλόπουλος Λοχίας (Μ. Ασία) 11-8-1921, Αθανάσιος Πούλου Πουλόπουλος Στρατιώτης (Μ. Ασία), Νικόλαος Ευθ. Ματσούκας Στρατιώτης,αιχμάλωτος το 1922και χαθηκαν τα ιχνη του (Μ. Ασία), Κωνσταντίνος Ευθ. Ματσούκας Στρατιώτης εξαφανισθείς(Μ. Ασία), Χαράλαμπος Βασ. Μπακόπουλος Στρατιώτης 1921 Κιουτάχεια(Μ. Ασία), Βασίλειος Γεωρ. Σαρλάς Στρατιώτης ,20-10-1918 στρατ νοσοκομείο ΚαλαμάταςΝικόλαος Δημ. Σαρλάς Στρατιώτης (Μ. Ασία), Δημήτριος Ανδρ. Φωτεινός Στρατιώτης (Μ. Ασία), Νικόλαος Ανδρ. Φωτεινός Στρατιώτης ,πέθανε στη Μακεδονία,Θεμιστοκλής Μηχ. Παπασαραντόπουλος Στρ. λόγω τραυ. υπέκυψεν, Νικόλαος Κων. Σταθόπουλος Στρ. λόγω τραυ. Υπέκυψεν, Μαρίνος Ηλ. Μακρής Στρ. λόγω τραυ. Υπέκυψεν στις 11-2-1919,στο στρατ. Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Ιωάν. Σταθόπουλος Στρ. λόγω τραυ. Υπέκυψεν, Πέτρος Ιωαν. Γεωργόπουλος* Στρ. λόγω τραυ. Υπέκυψεν στις 24-12-1918 στο στρατ. Νος. Θεσσαλονίκης, Νικόλαος Παν. Μπουρίκας Χωροφύλαξ Υπέκυψεν στις 16-3-1821, Θωμάς Παν. Μπυρελιάς Στρ. λόγω τραυ. Υπέκυψεν, Γεώργιος Ανδ. Σπηλιώτης Στρ. λόγω τραυ. Υπέκυψεν.
Χαρίλαος Β. Μπάκας.** Λοχίας Πέθανε στο στρατιωτικό νοσοκομείο διακομιδής 9-7-1921.Ιωάννης Ευσταθόυ Μπουρελιάς*** ,Δεκανέας.Πέθανε στο στρατ.νοσοκομείο Πατρών στις 17-10-1918.
* Από το βιβλίο , Αγώνες και νεκροί, τόμος Α,σελ208Α
** Από το βιβλίο , Αγώνες και νεκροί, τόμος Β, σελ 615
*** Από το βιβλίο , Αγώνες και νεκροί, τόμος Β, σελ 432Α



Από το βιβλίο
΄΄Πράξεων του Αγροτικού συμβουλίου Βαλύρας 1930-1943΄΄,
διαπιστώνουμε τη συμμετοχή συγχωριανών μας στις διάφορες μάχες, που δημοσιεύονται για πρώτη φορά, για να ’μαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι.
Πράξη 25 (4-3-1931). Σελίδες 41-48.
Θέμα: Εκλογή τακτικών και αναπληρωματικών αγροφυλάκων Αγροτικής περιοχής Βαλύρας.
Αγροτικό Συμβούλιο.
Μιχάλης Πουλόπουλος Πρόεδρος
Κωνσταντίνος Μπόβης Μέλος
Γεώργιος Περιβολάρης Μέλος
Κωνσταντίνος Ντουραμάκος Μέλος
Υποψήφιοι Αγροφύλακες.
Χρήστος Σ. Μπάκας
Στυλιανός Μελισουργός
Σταμάτιος Μπουζαλάς
Δημήτριος Λαμπρόπουλος
Χρήστος Μπουρολιάς
Ιωάννης Στ. Μπόβης
Ευθύμιος Σπηλιώτης
Νικόλαος Ντουραμάκος
Ιωάννης Φωτεινός

Οι υποψήφιοι είχαν στις αιτήσεις τους υποβάλει τα απαραίτητα δικαιολογητικά και κάθε μέλος πρότεινε για τακτικό και αναπληρωματικό μέλος αγροφυλακής.

Α ΤΑΚΤΙΚΟΙ
Οι εκλεγέντες από τα παραπάνω διαδικασία τακτικοί και αναπληρωματικοί είναι:
1. Ευθύμιος Σπηλιώτης ψήφοι 5
2. Δημήτριος Λαμπρόπουλος ψήφοι 4
3. Χρήστος Μπουρολιάς ψήφοι 4
Β ΤΑΚΤΙΚΟΙ
1.Νικόλαος Α. Ντουραμάκος ψήφοι 4
2.Ιωάννης Σ. Μπόβης ψήφοι 4
3.Στυλιανός Μελισουργός ψήφοι 3



ΜΙΚΡΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

1. Χρήστος Σ. Μπάκας : Στρατεύσιμος εις όλας τας επιστρατεύσας με το βαθμό του λοχίου κλάσεως 1913α. Αιχμάλωτος πολέμου εν Μικρά Ασία κατά επτά μήνας.
4. Ευθύμιος Κ. Σπηλιώτης : Κλάσεως 1918 όστις έχει τιμηθεί δια πολεμικού Σταυρού και δια μεταλλίου Νίκης εις την μάχην Αινιγκιόλ, υπηρετήσας εις το μέτωπον Μακεδονίας και Μ. Ασίας επί τέσσερα (4) συνεχή έτη.
5. Ιωάννης Φωτεινός: Κλάσεως 1903, ανάπηρος πολέμου.
6. Δημήτριος Π. Λαμπρόπουλος: Τυγχάνει έφεδρος κλάσεως 1916 υπηρετήσας εις το μέτωπον Μακεδονίας και Μ. Ασίας.
7. Χρήστος Π. Μπουρολιάς: Κλάσεως 1917 υπηρετήσας εις το μέτωπον Μακεδονίας και έχοντα θανόντα αδελφό εν πολέμω.
8. Ιωάννης Σ. Μπόβης: Κλάσεως 1919 υπηρετήσας επι τέσσερα (4) έτη εις το μέτωπον της ΜικράςΑσίας.
9. Στυλιανός Π. Μελισουργός: Κλάσεως 1898 ,υπηρετήσας εις τας τάξεις του στρατού, εις διαφόρους επιστρατεύσεις.


Πράξη 3η (1931). Σελίδες 135-139

Αγροτικό Συμβούλιο.
Δημήτριος Τσάμης , πρόεδρος
Σταύρος Μπόβης , μέλος
Γεώργιος Α. Φωτεινός ……
Κων\νος Η. Μακρής …….
Κων\νος Κολλιόπουλος ……

Υποψήφιοι Αγροφύλακες.
1.Ευάγγελος Σταύρου Τσάμης
2.Ευστάθιος Αθανασίου Γαλανόπουλος
3. Κων\νος Γ.Σπηλιώτης
Εκλέγεται ο Ευάγγελος Τσάμης και αναπληρωματικοί Κων\νος Γ.Σπηλιώτης και Ευστάθιος Αθανασίου Γαλανόπουλος

ΜΙΚΡΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
1. Ευστάθιος Αθανασίου Γαλανόπουλος
Τυγχάνει παλαιός πολεμιστής με υπηρεσία μετώπου μετασχόντος εις τους πολέμους και της εκστρατείας της Μικράς Ασίας το 1912-1913 με βαθμό δεκανέως τιμηθείς δια παράσημου ανδρείας κ.λ.π.
2. Κωνσταντίνος Γ. Σπηλιώτης
Ούτος τυγχάνει παλαίος πολεμιστής μετάσχων είς τους πολέμους 1912-1913 και μετέπειτα τοιούτους άγων ηλικίαν 48 ετών και οικογενειάρχης 2 τέκνων.
Το σπάνιο αρχείο της κοινότητας Βαλύρας θα πρέπει να προστατευθεί, αποδελτιωθεί και δημοσιοποιηθεί για να γίνει κτήμα όλων των Βαλυραίων , να μάθουμε τις ρίζες μας ,την ιστορία της και το παρελθόν της.



Μια φωτογραφία του Ελληνικού σχολείου Βαλύρας Μεσσηνίας το 1907-8 με πολλές ιστορίες.
Σειρά Α΄Άνω: Χρίστος Ανδ. Τσαγκάρης - Βασ. Αν. Τσαγκάρης -Κων. Αντ. Τσαγκάρης.
Σειρά Βη Δημ. Στ. Βασιλόπουλος 2) Λεων. Δ. Γεωργακόπουλος 3) Ευθ. Κ. Σπηλιώτης 4) Βασ. Αρ. Μπακόπουλος 5) Παντ. Γ. Τσαγκάρης 6) Ηλίας Μιλ. Ηλιόπουλος 7) Παν. Μπουζαλάς 8) Πέτρος Γεωργόπουλος 9) Φιλίππου Αντώνιος 10) Μαρίνος Μακρής 11) Νικ. Λ. Νιφόρος (δάσκαλος)
Σειρά Γη 1) Κων. Παναγόπουλος 2) Φώτης Σιάγκρης 3) Νικ. Κ. Σταθόπουλος 4) Χαρ. Β. Μπακόπουλος 5) Γ. Ματσούκας 6) Παν. Αρ. Ντουρομάκος 7) Δημ. Γ. Δημόπουλος 8) Αθ. Δ. Μπότσικας 9) Χρήστος Η. Καρτερολιώτης /Δίδιλος Βαλύρας -ίδιος 10) Κων. Ι. Καρτερολιώτης (αδελφός μου) 11) Δημ./ Αγ. Παπασαραντόπουλος (γεωπόνος).
Σειρά Δη 1) Παν. Παπασαραντόπουλος 2) Αθαν. Περιβολάρης 3) Αθ. Περιβολάρης 4) Αθ. Περιβολάρης 5) Παν. Μελισσουργός 6) Πραξ. Θεοδωρόπουλος 7) άγνωστος 8) Σταύρος Β. Χριστάκης 9) Κων. Ματσούκας 10) Αρισ. Σπηλιώτης.
Σειρά Εη 1) Παν. Αργυρόπουλος 2) Ιωαν. Σωτηρόπουλος 3) Γ.Β.Καρύδης 4) Θεοδ. Καπότης 5) Φώτης Τσαγκάρης (ιατρός) 6) Παν. Γαλανόπουλος 7) Βασ. Φ. Μυλωνάς 8) Ν. Μπουρίκας
Καθήμενοι: 9) Αθ. Κ.Σπηλιώτης 10) Κ.Ι.Φειδάς 11) Βασ. Δ. Μπουζαλάς 12) Βασ. Αρ. Μπουζαλάς 13) Φώτης Βασιλόπουλος 14) Γεωρ. Ι. Γεωργακόπουλος.
Διδίλοι Δημ. Καρακίτσος (Βαλύρα) –Ιωαν. Δημητρακόπουλος εκ Τεγέας Τρ.
• Ο Πέτρος Ιων. Γεωργόπουλος 2η σειρά -8ος πέθανε στις 24-12-1918 στο Β΄στρατιωτικό νοσοκομείο Θεσσαλονίκης στρατιώτης υποκύπτοντας στα τραύματά του.
• Ο Μαρίνος Μακρής του Ηλία 2η σειρά -10ος αδέλφια Γιώρη (1874), Δημήτρη (1879), Κώστα (1890), και τις αδελφές του Γιάννη Λιοντήρη (Μπαφάκια) τη μάνα Αντωνία, του Θανάση Τσιλίκα η μάνα και την Αφροδίτη γυναίκα του Φωτεινού. Πέθανε στο στρατιωτικό νοσοκομείο Θεσσαλονίκης στις 12/2/1919 γι΄αυτό αργότερα ο αδελφός του Κώστας έβγαλε το όνομα Μαρίνο στο ένα από τα δυο παιδιά του ο οποίος είναι γιατρός γυναικολόγος στην Καλαμάτα ο δε αδελφός του Τάσος έχει μπακάλικο στη Βαλύρα και παιδιά το Κώστα,Κλημεντία και Γιώργο.
• Ο Στρατιώτης Κων/νος Ματσούκας 4η σειρά 9ος εξαφανίστηκε στη Μικρά Ασία. Στο μητρώο Αρρένων Βαλύρας. Το 1844 γεννήθηκε ο Ματσούκας Ανδρέας του Παναγιώτη και στο βιβλίο του δημοσιογράφου Θόδωρου Μαργαρίτη με τίτλο "Η Σκάλα Μεσσηνίας" (ιστορία -λαογραφία) εκδόσεις βιβλιογονία Αθήνα 1995 στις σελίδες 134-135 γράφει. Στις εκλογές του 1865 στο βιβλίο η "Μαύρη Βίβλος" που εξέδωσε ο αντίπαλος συνδυασμός του Κουμουνδούρου που τον αποτελούσαν οι: Α. Νικολαΐδης Παπατσώνης και Κ. Αντωνόπουλος, στη σελίδα 61 της "Μαύρης Βίβλου" καταγγέλλονται οι παρανομίες κατά την ψηφοφορία στο Δήμο Οιχαλίας, και στη σελίδα 62 καταγγέλλεται ότι "πλην των ανωτέρω επεμβάσεων επετράπη η ψηφοφορία προς τον Πανάγο Ματσούκα του Τζεφερεμινίου…
• Ο Μπακόπουλος Χαράλαμπος του Βασιλείου σειρά 3η -4ος σκοτώθηκε στην Κιουτάχεια της Μικράς Ασίας.
• Ο μοναχογιός Μπουρίκας Νίκος του Παναγιώτη πέθανε στις 16/3/1921. Κληρονόμησε τη περιουσία του ο ανηψιός του Ηλίας Μπουρίκας τα δυο σπίτια που τώρα είναι ιδιοκτησία των Ηλία Δαβίλα και Θάνου Μπουρολιά , γιατί ο Ηλίας Μπουρίκας τα πούλησε στη συνέχεια.
Ο Θανάσης Περιβολάρης του Αριστείδη 4η σειρά 2ος. Βορειοδυτικά του ενοριακού ναού Αγίου Αθανασίου Βαλύρας υπήρχαν τρία σπίτια Περιβολαρέϊκα. Το ένα ήταν του Αριστείδη Περιβολάρη. Παντρεύτηκε τη Στεκούλα το γένος Ράμμου από την Μικρομάνη Μεσσηνίας. Ήταν πολύ νέα που έμεινε χήρα και ζούσε με μια αγελάδα τα 3 παιδιά της. Την έκλεψαν και έμεινε χωρίς τίποτα η Ευσταθία (Στεκούλα). Ήταν η προσωποποίηση της καλοσύνης και πριν πεθάνει ξεμολόγησε και ευλόγησε όλες τις γειτόνισσες που την είχαν χαρακτηρίσει "αγία".
Τον άντρα της Αριστείδη είχαν επιλέξει στους 10 Μεσσηνίους όταν παντρεύτηκε η βασίλισσα Όλγα και πήγαν με άλογα στο γάμο της φορώντας τις στολές τσολιά. Για να φτιάξει τη στολή του πούλησε ένα στρέμμα σταφίδα. Σώζεται το νυφικό, η στολή του και μια εικόνα που είναι οικογενειακό κειμήλιο. Η φουστανέλα κόπηκε και έγινε προίκα στα κορίτσια. Ο Αριστείδης πέθανε όταν ο γιος του Αθανάσιος ήταν 3 μηνών. Είχε δύο αδελφές την Αφροδίτη και Αγγελική,. Η Αφροδίτη παντρεύτηκε και απόκτησε ένα κορίτσι τη Σταυρούλα που παντρεύτηκε ο Πάτροκλος Λινάρδος. Η Αφροδίτη παντρεύτηκε αλλά πέθανε πολύ νέα. Το χήρο γαμπρό πάντρεψε η πεθερά Στεκούλα με τα μάννα του Θανάση Ραμμογιαννόπουλου, γι' αυτό και έβγαλε το όνομα Θανάση το παιδί της. Ο Αναστάσιος Χαραλ. Ραμμογιαννόπουλος σκοτώθηκε στους Βαλκανικούς πολέμους το 1912-13.
Η Αγγελική παντρεύτηκε και απόκτησε τα 3 κορίτσια. Ο Θανάσης αποφοίτησε το δημοτικό σχολείο Βαλύρας και το σχολαρχείο Μελιγαλά. Υπηρέτησε 7 χρόνια στη Μικρά Ασία στο Αφίου Καραχισάρ στη 1η Μοίρα Αεροπλάνων και έχει ενθύμιο του πολέμου δύο οβίδες ζωγραφισμένες. Το 1923 τελείωσε το στρατό και κατετάγη στην αστυνομία εκπαιδευόμενος στην Κέρκυρα. Ήρθε στη Πάτρα το 1924 μαζί με τη μητέρα του, μένοντας στην οδό Αράτου. Όλα του τα χρόνια ήταν στο τμήμα Γενικής Ασφαλείας Πατρών με όλους τους βαθμούς προαγωγής του. Τα τελευταία χρόνια της υπηρεσίας του υπηρέτησε στο 1ο Α.Τ. Πατρών όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Παντρεύτηκε την Ελένη Καραλή που ο πατέρας της ήταν στρατιωτικός γιατρός και με μεγάλη περιουσία στα Καλάβρυτα. Απόχτησαν τα παιδιά Ευσταθία και Αναστάσιο. Η Ευσταθία παντρεύτηκε το Γιώργο Αυγερινό από Ζαχλωρού απόφοιτο της Σχολής Ευελπίδων και ΕΜΠ Αθηνών. Έχουν τα παιδιά Σίσυ και Νίκο Οδοντογιατρό και γιατρό αντίστοιχα. Ο Αναστάσιος παντρεύτηκε τη Διαμάντω Φωτοπούλου και απόκτησαν την Παναγιώτα.
Ο Αθανάσιος Περιβολάρης έζησε αρμονικά με τον εξάδερφό του Παναγιώτη Περιβολάρη που ήταν και αυτός στην αστυνομία πόλεων Πατρών. Η αστυνομία έκανε επιλογή προσωπικού για να φοιτήσουν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μεταξύ των επιλεγέντων ήταν και ο Αθανάσιος Καρύδης. Η γυναίκα του όμως αντέδρασε έντονα. Η απόφαση της αυτή του έσωσε τη ζωή γιατί στον Ισθμό έγινε η ανατίναξη του τραίνου και σκοτώθηκαν όλοι. Υπάρχει τύμβος στο Α' κοιμητήριο Πατρών με τα ονόματα των αστυνομικών που σκοτώθηκαν.

Α. ΛΕΖΑΝΤΑ
Η Σταυρούλα σύζυγος του Ηλία Μακρή απόχτησε τα παιδιά
1. Γιώρη (1874) πατέρα του Αναστασίου, Αγαθοκλή και Αθανασίας
2. Δημήτρη (1879) πατέρα του Ηλία
3. Κώστα (1890) πατέρα του Τάση και Μαρίνου
4. Μαρίνο που τραυματίστηκε στη Μικρά Ασία και πέθανε στο νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
5. Σταύρο πατέρα του Μήτσου, Γιώρη, Ανδρέα, Ηλία
6. Αντωνία μητέρα του Γιάννη Λιοντήρη (Μπαφάκια)
7. Άννα μητέρα του Θανάση Τσιλίκα και
8. Αφροδίτη μητέρα του Δημήτρη, Ανδρέα, Θανάση, Γιώργη και Βούλα Φωτεινού.

Το τέλος των μαθητών του Ελληνικού σχολείου ΒΑΛΥΡΑΣ το 1907-8.

Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον
Τα χαμόγελα των 49 μαθητών του σχολαρχείου Βαλύρας για πολλούς σταμάτησαν νωρίς. Όλοι σχεδόν πολέμησαν στην Μικρά Ασία. Πολλοί από αυτούς τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν όπως γράψαμε στο άρθρο 45ο (27-8-2001). Στο σημερινό φύλλο παρουσιάζουμε τα ντοκουμέντα για αυτούς που υπάρχει φωτογραφικό υλικό, σεβόμενοι τη μνήμη τους -πληρώνοντας τα λάθη άλλων, χύνοντας το αίμα τους και χάνοντας τη ζωή τους για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι.
Επειδή υπάρχει αρκετό υλικό κρυμμένο και ξεχασμένο σε αρχεία και ιδιωτικές συλλογές, θα πρέπει κάποιος φορέας ιδιωτικός ή δημόσιος να κάνει καταγραφή για όλους αυτούς που θυσιάστηκαν και πρόσφεραν στην πατρίδα, ώστε ο καθένας μας να γνωρίζει την ιστορία του τόπου του. Έτσι θα είμαστε περήφανοι για τους προγόνους μας που δεν πρόκειται να τους ξεχάσουμε και λησμονήσουμε ποτέ.
ΛΕΖΑΝΤΕΣ
1.Ενθύμιο Μικράς Ασίας.
2η Σειρά. 1ος Λεωνίδας Γεωργακόπουλος σκοτώθηκε μαχόμενος.
2ος Γεώργιος Ματσούκας. Σκοτώθηκαν τα δυο του ξαδέλφια Κων/νος και Νίκος Ματσούκας παιδιά του Παπαθύμιου.
2.Ο αδελφός του Λεωνίδα Γεώργιος, γιατρός και πολλές φορές εκλεγμένος πρόεδρος. Πρώτος πρόεδρος το 1914 της νεοσύστατης κοινότητας Βαλύρας μετά τη κατάργηση των δήμων.
3.Η κηδεία του Γιώργη Γεωργακόπουλου το 1961.
4.Ο Νικόλαος Σταθόπουλος σκοτώθηκε μαχόμενος.
5.Ο Χαράλαμπος Μπακόπουλος σκοτώθηκε μαχόμενος.
6.Ο γιατρός Φώτης Τσαγκάρης με τη μητέρα του Σταυρούλα πολέμησε στη Μικρασία και δήμαρχος Καλαμάτας στα δύσκολα χρόνια της κατοχής.
7.Ο δάσκαλος Χρίστος Καρτερολιώτης με Καρζή, Αδαμόπουλο και Φώτιο Τσαγκάρη.
8.Ο δεκανεύς Βασίλειος Αρισ. Μπακόπουλος του 8ου συντάγματος 3ου λόγου 4η μεραρχίας πολέμησε στη Μ.Ασία.
9.Ο Παν. Μελισσουργός 2ος κουρέας του χωριού Βαλύρας συνεχίζοντας το επάγγελμα ο γιος του Θωμάς με το Χρίστο Καρατζά.
10.Το παντοπωλείο των Θ. και Η. Μπότσικα στο σπίτι του Χ. Καρτερολιώτη που εικονίζεται η οικογένειά του.
11.Ο Ανδρέας Τσαγκάρης και Γεώργιος Καρύδης 1η σειρά 2ος και 3ος αντίστοιχα στα κάτεργα της Μακρονήσου το 1948.
12.Ο Γεώργιος Γεωργακόπουλος με τη γυναίκας του Ηλέκτρα στο τρύγο της σταφίδας.
13.Ο Αντώνης Φιλίππου (στο μέσον) στο καμίνι στη Σκάλα Μεσσηνίας.
14.Στρατής Μπουζαλάς Γεωργακόπουλος και Καπότης. Στο καφενείο παίζοντας χαρτιά.
15.Νανόπουλος, Βασιλόπουλος, Σπηλιώτης και Φειδάς. Στο Σουέζ πίνοντας μπύρες.
16.Ράμμος, Ηλιόπουλος, Γκομέσης, (2 άγνωστοι), Στρατής, Σπηλιώτης, Καπότης και Τζοβύρης. Προσωπική εργασία στη Βαλύρα.
17.Μακρής, Γεωργακόπουλος, Σπηλιώτης και Γεωργακόπουλος. Με φόντο τις καλαμωτές στο ποτάμι φορώντας τις ντρίτσες.
18.Η οικία του Βασιλοπουλέων που είχαν πολλά ζώα κάνοντας αγώγια στο μοναστήρι όπου σώζεται το βιβλίο των επισκεπτών Άγγλων λόρδων.
19.Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασιάς και Σπάρτης Ευστάθιος, όταν έγινε μοναχός στη Ι.Μ. Βουλκάνου και δίπλα ο πατέρας του με άλλους ιερείς.
20.Ο δεσπότης Μονεμβασιάς και Σπάρτης Ευστάθιος.

Κατοχή - Αντίσταση (1941-44)

Τον Απρίλιο του 1941 οι Έλληνες στρατιώτες επιστρέφουν ηττημένοι από το Αλβανικό μέτωπο. Είναι εξαντλημένοι και απογοητευμένοι. Ακολουθεί στη συνέχεια η τριπλή κατοχή της Ελλάδος από Γερμανούς, Βουλγάρους και Ιταλούς. Η ελληνική κυβέρνηση και ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄ καταφεύγουν στην Αίγυπτο. Στην Αθήνα σχηματίζεται κατοχική κυβέρνηση. Ο χειμώνας 41-42 υπήρξε εφιαλτικός. Οι θάνατοι από ασιτία στα μεγάλα αστικά κέντρα μέρα με τη μέρα μεγάλωναν, ενώ χιλιάδες άμαχοι βρήκαν φρικτό θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Στις 30-5-1941 ο Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας σκαρφάλωσαν από μια υπόγεια στοά στην Ακρόπολη των Αθηνών και κατέβασαν την πολεμική σημαία του Γ΄ Ράιχ ο δικαστής της Γκεστάμπο Τόϋμπελ είπε: Αν δεν βρεθούν οι ένοχοι θα τη πληρώσει ο Αθηναϊκός λαός. Την υπόθεση είχε αναλάβει ο Βασίλειος Κ. Δηβίλας ο οποίος κατάγεται από τα Πετράλωνα του Δήμου Ιθώμης Μεσσηνίας τίμησε το δικαστικό σώμα στα δύσκολα χρόνια της κατοχής γιατί ήταν ο ανακριτής στην υπόθεση της κλοπής της σημαίας από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης.
Μέσα σε αυτές τις τραγικές στιγμές γεννήθηκε η Εθνική Αντίσταση.
Το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1941 στις 27/9. Σκοπός του ήταν η απελευθέρωση και πλήρης ανεξαρτησία του Έθνους. Το ΕΑΜ οργάνωσε τον ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) με επικεφαλείς τους Στέφανο Σαράφη και Άρη Βελουχιώτη.
Το 1943 ιδρύεται η ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική οργάνωση νέων) που αναλαμβάνει να πληροφορεί το λαό με αυτοσχέδια χωνιά, να εξασφαλίζει την “κουραμάνα” από τα καμιόνια των Γερμανών και κλέβοντας ρεζέρβες αυτοκινήτων. Τα μικρά παιδιά οργανώθηκαν σε “αετόπουλα” και “γερακίνες” (αγόρια και κορίτσια αντίστοιχα).
Πολλά από αυτά ανέβαιναν στα βουνά και το δήθεν ανέμελο παιχνίδι τους μετέφεραν σημαντικές πληροφορίες περνώντας μέσα από μπλόκα και φυλάκια των κατακτητών.
Μάθαιναν επίσης να διαβάζουν και να γράφουν στα σχολεία του βουνού που ίδρυσαν φωτισμένοι αντιστασιακοί παιδαγωγοί.
Ένα από τα δημοφιλή περιοδικά του ’50 -’60 ήταν ο “Μικρός Ήρως” με πρωταγωνιστές το παιδί φάντασμα Γιώργο Θαλάσση, την όμορφη και γενναία Κατερίνα, το Σπίθα με τη λαιμαργία και τις γκάφες του και έχοντας όλοι τους το μικρό μπόμπιρα βοηθό τους, το τζιτζίκι. Τα παιδιά είναι μέλη μιας μυστικής αντιστασιακής οργάνωσης και με κίνδυνο τη ζωή τους έφεραν σε πέρας επικίνδυνες αποστολές, εναντίον των ναζί. Τα κείμενα έγραφε ο Στέλιος Ανεμοδουράς ο οποίος πέθανε πρόσφατα και η εικονογράφηση ήταν του Βύρωνα Απτόσογλου. Εκδόθηκε από το 1952 έως το 1967 που απαγορεύτηκε η κυκλοφορία και έκδοσή του από τη χούντα των συνταγματαρχών.
Στην Ευρυτανία στις 10-3-44 σχηματίστηκε από το ΕΑΜ η ΠΕΕΑ (πολιτική επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) με πρόεδρο τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αλέξανδρο Σβώλο.
Τον Οκτώβριο του 1941 ιδρύθηκε ο ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) με αρχηγό το Ναπολέοντα Ζέρβα και η ΕΚΚΑ (Εθνική και Κοινωνική απελευθέρωση) με αρχηγό το συνταγματάρχη Δημήτρη Ψαρρό.
Στις 25-11-42 ο ΕΛΛΑΣ, ΕΔΕΣ και Άγγλοι κομάντος ανατίναξαν τη γέφυρα του Γοργοποτάμου, για να εμποδιστεί ο ανεφοδιασμός του άξονα στην Αφρική.
Στις 28-2-43 η κηδεία του Κωστή Παλαμά μεταβλήθηκε σε παναθηναϊκή εκδήλωση και ο Άγγελος Σικελιανός αντί για επικήδειο απήγγειλε ένα ποίημά του “Εθνικό εγερτήριο”, ενάντια στους φασίστες, ενώ τα κατοχικά στρατεύματα κατέστρεφαν πόλεις και χωριά και εκτελούσαν χιλιάδες αμάχους. Στη Δράμα και Δοξάτο εκτελέστηκαν χιλιάδες άτομα από Βούλγαρους, ενώ το Δεκέμβριο του ’43 έγινε η πυρπόληση των Καλαβρύτων βρίσκοντας το θάνατο 1100 άτομα ανάμεσά τους και παιδιά.
Το Μάιο του 1944 στο Λίβανο μπήκαν οι βάσεις για το σχηματισμό “κυβέρνησης εθνικής ενότητας” που ορκίστηκε στο Κάιρο στις 3 Σεπτεμβρίου με συμμετοχή υπουργών του ΕΑΜ. Λίγες ημέρες αργότερα στις 26 Σεπτεμβρίου στην Καζέρτα της Ιταλίας υπογράφτηκε συμφωνία που αφορούσε τις αντάρτικες δυνάμεις που δημιουργήθηκαν στην περίοδο κατοχής. Στις 18 Οκτωβρίου έφτασε στην Αθήνα η πρώτη μεταπελευθερωτική κυβέρνηση με πρωθυπουργό το Γεώργιο Παπανδρέου. Τα προβλήματα της χώρας ήταν: Πρόσφυγες, άστεγοι, τρόφιμα, εθνικό κράτος. Οι υπουργοί που προέρχονταν από το ΕΑΜ παραιτήθηκαν στις 2 Δεκεμβρίου. Την επομένη έγινε διαδήλωση του ΕΑΜ στην πλατεία Συντάγματος και ήταν η αφετηρία ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ του ΕΛΑΣ, στρατιωτικών και αγγλικών μονάδων που διήρκεσε ένα μήνα με πολλά θύματα. Στις αρχές Ιανουαρίου σχηματίστηκε η κυβέρνηση Πλαστήρα και στις 12 Φεβρουαρίου του 1945 υπογράφτηκε η συνθήκη της Βάρκιζας.
Πολλοί από τις δύο πλευρές δεν είχαν αποδεχτεί την συνθήκη της Βάρκιζας και από τον Οκτώβριο του ΄46 ως το καλοκαίρι του ΄49 η Ελλάδα είχε μετατραπεί σε πεδίο μαχών μεταξύ του Ελληνικού στρατού και του στρατού των ανταρτών που είχε ονομαστεί σε “Δημοκρατικό Στρατό”. Οι τελευταίες σκληρές μάχες του εμφυλίου δόθηκαν στο Γράμμο και Βίτσι με ήττα των ανταρτών που υπεχώρησαν στο Αλβανικό έδαφος.




Ε. 1940-1949
Οι αδικοχαμένοι στο πόλεμο του 40 , τη κατοχή και τον εμφύλιο.
Δημήτριος Αθ. Κατσίρης Ιππεύς, Παναγιώτης Γ. Ηλιόπουλος Στρατιώτης, Χρίστος Στυλ. Βίγκος Στρατιώτης, Βασίλειος Νικ. Βίγκος Στρατιώτης, Τρύφωνας Χαρ. Βίγκος Στρατιώτης,Κωνσταντίνος Στυλ. Μπάμμπαλης Ανθ/στής Χωρ/κής, Γεώργιος Στυ. Μπάμπαλης Χωροφύλαξ, Βασίλειος Καπότης Ανθ/της Χωρ/κής, Παναγιώτης Καπότης (Υιός), Αθανάσιος Δ. Δημόπουλος, Αγαθοκλής Γ. Μακρής Λοχίας, Βασίλειος Αθ. Μπάκας Χωρ., Κωνσταντίνος Δ. Γρίβας Χωρ., Γεώργιος Π. Καρύδης, Γεώργιος Φιλίππου, Μαρία Σταθοπούλου, Αθανάσιος Καλαμπόκης, Κωνσταντίνος Μανωλόπουλος Διδάσκαλος, Ευστάθιος, Μανωλόπουλος Ευστάθιος , Αθ. Σπηλιώτης, Δημήτριος Αθ. Σπηλιώτης, Βασίλειος Νικολόπουλος, Αθανάσιος Βας. Χαλικούρας, Κώστας Χριστάκης, Χρύσανθος Σταυριανόπουλος, Λεωνίδας Κοντοδήμος, Αφροδίτη Γεωργακοπούλου, Στέφανος Μπάκας και τα αδέλφια Κώστας και Νίκος Χαραλαμπόπουλος.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
Ο Θανάσης Δημόπουλος είχε αδελφό το Γιώργο Δημόπουλο (Συφορούλια). Τον πήραν στα τάγματα ασφάλειας στο Μελιγαλά όπου έμειναν πρώτα στη πάνω αγορά και μετά στη κάτω. Τον έπιασαν με την γυναίκα και κόρη του και τους έκλεισαν στο μπεζεστένι. Το 42 παντρεύτηκε τη Μαρία Χόνδρου από Σκάλα Μεσσηνίας, το 43 απόχτησαν τη Βούλα και το 44 σκότωσαν το Θανάση,γιατί δεν ειχε ταυτότητα κυκλοφορίας. Η μάνα του ήταν από το Μπαλιάγα το γένος Σταθοπούλου. Στον Χαλβάτσου σκότωσαν τα δύο αδέλφια της Μαρίας Παναγιώτη και Νικήτα το γένος Χόνδρου Αθανασίου.
Ο Μανιάτης Δημήτρης (ανιψιός του γέρο Ξένου) τον Ιούνιο του 48 σκοτώθηκε μαχόμενος στη Νέδουσα Αλαγονίας. Ο Μανιάτης Δημήτρης ήταν νιόπαντρος και η γυναίκα του ήταν έγκυος. Σε λίγες ημέρες θα απολυόταν, δεν πήρε όμως απολυτήριο γιατί σκοτώθηκε. Η γυναίκα του Τιτίκα έδωσε στο αγόρι το όνομα του. Ο άνδρας της ήταν παιδί του αδελφού του γέρο Ξένου που τα ανήψια του από Αμερική έχουν δωρίσει το ρολόϊ στο καμπαναριό της ενοριακής Εκκλησίας Αγίου Αθανασίου το οποίο κτυπά τις ώρες και ακούγεται σε όλο το χωριό.
Ο Στέφανος Μπακόπουλος είχε πατέρα το Θανάση του οποίου πατέρας ήταν κανονικά ο Ιωάννης Μπακόπουλος. Είχε τα παιδιά Γεωργίτσα, Ευγενία, Αλέξη, Παναγιώτη, Νικολή, Θανάση και Λεωνίδα. Η Γεωργίτσα παντρεύτηκε στην Καλαμάτα, η Ευγενία στο Μελιγαλά το Παπά-Πούλο (Παπαδόπουλο Παναγιώτη). Ο Παναγιώτης απόχτησε το Γιώργη (οδοντογιατρό) και Αθανασία, ο Νικολής απόχτησε τα παιδιά Ευγενία, Γιάννη, Στέφανο και Αγαθουλή, ο Λεωνίδας απόχτησε τα παιδιά Γιάννη Λουΐζα και Λιλή και ο Θανάσης μια κόρη που πέθανε νωρίς και το Στέφανο. Ήταν δασικός στην Καλαμάτα και πήρε μετάθεση για Τρίπολη. Ο γιος του Στέφανος έφυγε έφεδρος ανθυπολοχαγός και σκοτώθηκε στο Χάνι της Γραβιάς. Υπάρχουν τα παράσημά του φυλαγμένα. Η προτομή του είναι στο Χάνι της Γραβιάς και στο νεκροταφείο Μπραχαμίου. Σπούδαζε στη νομική και ήταν συμφοιτητής του Γιάννη Ξυδόπουλου. Το πατρικό τους σπίτι ήταν στο νυν Βασίλη Τσάμη στο δρόμο προς τον Άγιο Δημήτρη. Όταν συνταξιοδοτήθηκε ο πατέρας του Στέφανου έμεινε στην Άνω Δάφνη μαζί με τη γυναίκα του και τελείωσαν εκεί τη ζωή τους. Ο Στέφανος υπάρχει σε μαθητική φωτογραφία με το Γιάννη Ξυδόπουλο και Θανάση Δημόπουλο και πολλούς Βαλυραίους το 1936.
Ο Θανάσης Βασιλόπουλος ήταν διοικητής του αστυνομικού τμήματος Κορωπίου. Τον έστησαν ενέδρα στο λεωφορείο που πήγαινε στο Κορωπί για να φέρει ένα κουτί μέλι στον αδελφό του και τον εκτέλεσαν οι αντάρτες.
Τα αδέλφια Νίκο και Κώστα Χαραλαμπόπουλο εκτέλεσαν οι αντάρτες στα Κουφάλια Θεσσαλονίκης το 44, με διαφορά 10 ημέρες ο ενας από τον αλλο.
Οι Βαλυραίοι Κώστας Χριστάκης,Γιάννης Φειδάς,Γιάννης Λιοντήρης,Νίκος Περιβολάρης και Παναγιώτης Στρατής ηταν φαντάροι στο στρατόπεδο Καλαμάτας {9ο Σύνταγμα πεζικού}.Εφυγαν με αλλους φαντάρους για να κάνουν εξευρενήσεις στον Πάρνωνα.Η οπισθοφυλακή ανοιξε μάχη με τους αντάρτες.Σκοτώθηκαν από όλμο οι Κώστας Χριστάκης,Γιάννης Φειδάς.
Ο Χρύσανθος Σταυριανόπουλος σκοτώθηκε στην Αθήνα
Ο Θανάσης Καλαμπόκης σκοτώθηκε στην Ανδρούσα..
Ο Βσίλης Μπάκας ,αδελφός του Ντίνου και Σκράτη,σκοτώθηκε σε συμπλοκή με αντάρτες
Ο Γεώργιος Καρύδης ,ηταν στρατιώτης και σκοτώθηκε το 1949 στο Γράμμο και Βίτσι,παραμονή της Παναγίας.
Ο Γεώργιος Φιλίππου σκοτώθηκε στο Πήδημα από αντάρτες.
Ο Κων\νος Μανωλόπουλος γεννήθηκε το 1905 και σε ηλικία 14 χρόνων πήγε ψυχοπαίδι στην οικογένεια Τσερπέ στη Μεσσήνη. Τον βοήθησαν να σπουδάσει και τον πάντρεψαν με την κόρη τους Παρασκευούλα.Ηταν δάσκαλος στην Καλλιθέα στην Αθηνα και ελαβε μέρος στην εθνική αντίσταση. Τον επιάσαν σε μπλόκο στη Νέα Σμύρνη τα τάγματα ασφαλείας και βασανίστηκε 5 ημέρες στο κελλί της οδού Μέρλιν Αθήνας και επειτα τον μετέφεραν στις φυλακές Καλλιθέας.Μαζί με 17 αλλους πατριώτες εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στα Μέγαρα Στα 2 σανίδια του κελλιού του εγραψε με το αιμα του .
« Αγωνία 12 ώρες ,7 το πρωϊ ως 6 θα τουφεκιστεί ο ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ δάσκαλος Καλλιθέας ΙΧ δημοτικού σχολείου. Ας ειδοποιηθεί η οικογενειά μου για τη λευτεριά 16-5-44( Μεσσηνιακό βιογραφικό λεξικο).Τα δυο σανίδια του κελλιού του τα πήρε στο τέλος του πολέμου η οικογενειά του.
Ο Ευστάθιος Μανωλόπουλος .Τον σκότωσαν στο Νιοχώρι Μεσσηνίας ,όταν πήγε να συναντήσει τη γυναίκα του που καταγόταν από εκεί.
Ο Αθανάσιος Χαλικούρας είχε πάει με τον Παρασκεύά Φειδά να πουλήσουν πορτοκάλια στην Καλαμάτα. Το προηγούμενο βράδυ ο πατέρας της Αννα Πουλοπούλου είχε δώσει ένα γράμμα να το πάνε στου Μπούζα το ιατρείο .Εκαναν μπλόκο οι Γερμανοί και τον εκτέλεσαν γιατί δεν ειχε μαζίτου την ταυτότητα κυκλοφορίας.
Κάθε χρόνο ο δήμος Καλαμάτας τελεί μνημόσυνοτων εκτελεσθέντων Μεσσηνίων από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.Στις 8-2-1944 γύρω από τον περίβολο του ιστορικού ναού των αγίων Αποστόλων οι γερμανοί έκαναν μπλόκο και με τη βοήθεια κουκουλοφόρων συνελήφθησαν όσοι αγρότες πωλούσαν τα προϊόντα τους.Οι συληφθέντες οδηγήθηκαν στο 9ο Σ.Π. και το βράδυ της ίδιας ημέρας εδέχοντο μια σφαίρα στο κεφάλι. Μετάφέρθηκαν σε πρόχειρους τάφους κοντά στα τότε σφαγεία. Πολλοί ήταν ημιθανείς. Ο δήμος αργότερα μετέφερε τα ιερά λείψανα σε κενοτάφιο στο νεκροταφείο Καλαμάτας. Μεταξύ των 176 εκτελεσθέντων ήταν ο βαλυραίος αγρότης ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΛΙΚΟΥΡΑΣ ετών 31 και ο μελιγαλαίος κτηματίας ΔΡΟΥΤΣΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ετών 27. ( ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ σελίδες 3,6 13-2-2003).
Ο Κων\νος Γρίβας { κλάση 36} ηταν χωροφύλακας και τον σκότωσε το απόσπασμα του Πέρδικα στη Μεγαλόπολη.
Οι Στάθης Σπηλιώτης και Βασίλης Νικολόπουλος σκοτώθηκαν από όλμο ,στη μάχη κοντα στο Μουζάκι ,στους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας.
Οι Βασίλης Καπότης και και Αγαθοκλής Μακρής τους σκότωσαν οι αντάρτες στην Καλαμάτα
Ο Παναγιώτης Καπότης ,γιός του Βασίλη σκοτώθηκε στο Μελιγαλά ,ενώ γλύτωσε η γυναίκα του και το παιδί του.
Ο Δημητρης Σπηλιώτης , αδελφός του Στάθη σκότώθηκε στη Κόνιτσα κοντά στην Πλάκα το 49. Υπάρχει ο τάφος του στο κοιμητήριο της Κόνιτσας κοντά στην είσοδο.
Οι Κων\νος και Γεώργιος Μπάμπαλης σκοτώθηκαν από αντάρτες.
Η Μαρία Σταθοπύλου σκοτώθηκε στο Μελιγαλα και τέλος
Η Αφροδίτη Γεωργακοπούλου που έχουν χαθεί τα ίχνη της από τότε. Λόγο συγγενείας της με το Λυκούργο Καρβέλη από Λάμπαινα την επιασαν μικρό παιδί, την πήγαν στην Ανδρούσα και μετά στο Ταύγετο.
Το κατηγορητήριο ηταν ότι μετέδιδε τα μυστικά του ΕΑΜ Βαλύρας στο Καρβέλη .
Τέλος το 1953 στη μάχη της Κορέας συμμετείχαν από τη Βαλύρα οι: Αθανάσιος Βασιλόπουλος και Αναστάσιος Μπατάλιας. Στο Κυπριακό το 1974 με την κατάληψη της Κύπρου ήταν η τελευταία ένοπλη σύραξη της Ελλάδος με την Τουρκία και μέχρι σ’ημερα δεν έχει δοθεί λύση




ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
¨ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ ΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΣΥΝΔΗΜΟΤΕΣ ΜΑΣ
Από το δήμο Ιθώμης έχουν κάνει καταγραφή των γεγονότων της Μεσσηνιακής ιστορίας του 1821 και του εμφυλίου 1946-4916 ΣΥΝΔΗΜΌΤΕΣ ΜΑΣ
Κάνουν καταγραφή προσώπων που έζησαν, πολέμησαν, εξορίστηκαν και έγραψαν, φέρνοντας στο φως ,τη φρίκη του εμφυλίου και όλων των δεινών που έζησε η χώρα μας από ξένους και ντόπιους κατακτητές. Τα πρόσωπα αυτά από το δήμο Ιθώμης που ο καθένας είχε διαφορετικές εμπειρίες και βιώματα. είναι:
1. Παναγιώτης Παπαγεωργίου
2. Κωνσταντίνος Φερμάνης
3. Θανάσης Καρύδης
4. Δημήτρης και Σοφία Κοντοπανάγου
5. Γαρυφαλιά Κατσαμπάνη – Τσαγκάρη
6. Φώτιος Τσαγκάρης
7. Στέλιος Βασιλόπουλος
8. Θοδωρος Μαργαρίτης
9. Ιωνάς Κεφάλας
10. Αθανάσιος Καρύδης
11. Βασίλης Κλεφτόγιαννης
12. Βενετσάνος Κουβελάκης
13. Αννα Σιδηροκαννέλη
14. Γιαννούλης Παναγιωτόπουλος
15. Κ ων-νος Κορμάς
16. Δημήτριος Θεωδορακόπουλος
17. Γιώργου Τσώνη
18. Απόστολου Στ. Δρακόπουλου

1. Παναγιώτης Παπαγεωργίου
Ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου*, γεννήθηκε στο 1918 στο χωριό Βαλύρα Μεσσηνίας. Μπήκε στο Εαμικό κίνημα το 1943, ως ανταρτοεπονίτης. Σταμάτησε την αμαξοστοιχία του σιδηρόδρομου στη Βαλύρα Μεσσηνίας, που μετέφερε Ιταλούς. Μπήκε στην ομάδα κρούσης της Ο.Π.Λ.Α. Κατόπιν ανέλαβε στρατιωτικός υπεύθυνος του Εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. της Βαλύρας. Το 1944 μπαίνει στην υποδειγματικήν Ε.Π.Ο.Ν. ανταρτοεπονίτης του 9ου Συντάγματος του Ε.Λ.Α.Σ. Έλαβε μέρος και διεκρίθηκε για τα΄ αγωνιστικό του θάρρος και την αυταπάρνηση, σε πολλές μάχες, ενάντια στους ναζίδες Γερμανούς και στους Γερμανοντυμένους συνεργάτες τους.
Το Μαρτιο του 1984 από τη νομαρχία Μεσσηνίας εγινε η επιτροπή κρίσης των αντιστασιακών της περιόδου 1941-44. Η εφημερίδα <ΜΑΧΗ> της Καλαμάτας στις 19-3-19θ4 εγραψε ότι από την επιτροπή κρίσης αντιστασιακών αναγνωρίστηκε ο Π. Παπαγεωργίου για την αντιστασιακή του δράση41-44που κλείστηκε στις φυλακες της Γυάρου 4,5 χρόνια. Ηπροθεσμία αναγνώρισης της ιδιότητας του αντιστασιακού από την επιτροπή κρίοσεως της νομαρχίας Μεσσηνίας εληγε στις 27-4-1984.Το νομοσχέδιο για την αναγνωριση της <ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΚΗΣ>ψηφίστηκε το 1982 από τον υπουργό Γ.ΓΕΝΗΜΑΤΑ.
2. Ο Κων/νος Φερμάνης γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1922 και πέθανε το 2001. Το βιβλίο έχει 306 σελίδες και 14 φωτογραφίες. Έκδοση 1990 Πειραιάς. Δεν πρόλαβε να εκδώσει τα δύο βιβλία με τίτλο «Αμαρτωλά και βρώμικα πάθη».
3.Ο Αθανάσιος Καρύδης γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1907
4-5.Ο Δημήτριος Κοντοπαγάνος Ταξίαρχος Ε.Α. το 1999 τύπωσε το έντυπο με τίτλο «Αναμνήσεις από τη περίοδο της δεκαετίας 1940-49». Το αφιερώνει στους 38 συμμαθητές του στης στρατιωτικής σχολής Ευελπίδων τάξεως 1942 οι οποίοι έπεσαν κατά τη 10ετία του 1940. Έζησε τα γεγονότα του 44 στην Αθήνα (Δεκεμβριανός τον εμφύλιο του 46-49 και περιγράφει σε 35 σελίδες τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, κατοχή, εθνική αντίσταση. Δεκεμβριανά και εμφύλιο. Η γυναίκα του Σοφία τύπωσε τη ποιητική της ανθολογία (Αθήνα 2000) και εκτός των άλλων αφιερώνει ποιήματά της στους πολεμιστές που έπεσαν στα πεδία των μαχών το 1821, 1940-41, 1944 και 1946-79. Είκοσι ποιήματα αφιερώνει στους παραπάνω πολεμιστές και το σύνολο των σελίδων του εντύπου είναι 76.
6.Ο Φώτης Τσαγκάρης πήρε μέρος στο Μικρασιατικό πόλεμο.
Στον πόλεμο του 40 προσέφερε σαν γιατρός από τις τάξεις του Στρατού.
Με την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα απεχώρησε από τις τάξεις του Στρατού και τον Μάιον του 1941 εγκατεστάθει με την οικογένειά του στην Καλαμάτα. Το Δεκέμβριο του 1941 διορίστηκε στο ΙΚΑ Καλαμάτας. Παράλληλα έκανε και επισκέψεις σε ασθενείς στα σπίτια για να καταφέρνει μετά βίας να επιβιώνει με την οικογένειά του.
Οι Καλαματιανοί, όσοι τον θυμούνται, ακόμα μιλούν για την πραότητα, την καλοσύνη και την αφιλοκέρδειά του. Όχι μόνο, λένε, δεν έπαιρνε αμοιβή από τους φτωχούς αλλά τους βοηθούσε από το υστέρημά του.
Στα τέλη του 1942, μετά από προτροπή πολλών συμπολιτών του, έγινε Δημοτικός Σύμβουλος Καλαμάτας. Δήμαρχος ήταν τότε ο Στασινόπουλος. Στις αρχές Μαΐου 1943 έφυγε με άδεια ο Δήμαρχος και αναπληρωτής Δήμαρχος έγινε ο Φώτης Τσαγκάρης. Αργότερα έγινε Δήμαρχος.
Σαν Δήμαρχος, άνθρωπος και γιατρός πρόσφερε, απ' όπου μπορούσε και όπως μπορούσε, τις καλές του υπηρεσίες στο στενάζοντα από τη σκλαβιά, πεινασμένο λαό της Καλαμάτας και της γύρω περιοχής.
Κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες για την απελευθέρωση Ομήρων και φυλακισμένων, από τους Γερμανούς, Καλαματιανών και πολλές φορές τα κατάφερε.
Τότε η ικανοποίησή του και η χαρά του ήταν μεγάλη.
Στα τέλη Ιανουαρίου 1944 μετετέθη στο ΙΚΑ της Αθήνας και στις 14-2-1944 παραιτήθηκε από τη θέση του Δημάρχου Καλαμάτας και έφυγε οικογενειακώς για την Αθήνα.
Αργότερα επέστρεψε στο ΙΚΑ Καλαμάτας απ' όπου και συνταξιοδοτήθηκε.
Έζησε και πέθανε φτωχός αλλά σεβαστός απ' όλους.
Τις εντυπώσεις του, και τα βιώματά του τα χρόνια της Κατοχής, τα πικρά εκείνα χρόνια, ως Δήμαρχος Καλαμάτας ιστορεί στο βιβλίο του "Αναμνήσεις της Μεσσηνιακής Κατοχής", "Από την σκοπιάν της Δημαρχίας καλαμάτας".
Πέθανε στις 16-4-1977 και ετάφει με δαπάνη του Δήμου Καλαμάτας, τιμητικά.
7.Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη -Τσαγκάρη
Η Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη - Τσαγκάρη γεννήθηκε στο Δώριο -Τριφυλίας, από γονείς αγρότες, και σε ηλικία 7 ετών έχασε τον πατέρα της.
Τη στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση τελείωσε στο χωριό της. Φοίτησε για ένα χρόνο στην Πάντειο. Για λόγους πάνω απ' τη θέλησή της διέκοψε τις εκεί σπουδές της. Στη συνέχεια εισήχθει στη Σχολή Μαΐων του Μαιευτηρίου Αλεξάνδρα. Ως μαία εργάστηκε 17 χρόνια σε Αγροτικά Ιατρεία του τόπου της.
Πριν 29 χρόνια παντρεύτηκε με τον Δημήτριο Τσαγκάρη, υπάλληλο Υπουργείου Γεωργίας, από τη Βαλύρα, συγχωριανό μας και είναι μάνα δύο παιδιών.
Στα Γράμματα εμφανίστηκε το 1993 και έχει εκδώσει τα πιο κάτω βιβλία:
1. "Τα Χελιδόνια", ποιήματα για παιδιά, Καλαμάτα 1993
2. "Άλλα αλήθεια και άλλα παραμύθια", Αφηγήματα -Μύθοι, Καλαμάτα 1995
3. "Στην άκρη της πόλης", Διηγήματα, Καλαμάτα 1996
4. "Διέξοδος και φυγή", ποιητική Συλλογή, Καλαμάτα 1997
5. "Οι λεύκες ξαναγέμισαν πουλιά", Διηγήματα, Καλαμάτα 1999
6. "Μύθοι -Θρύλοι -Ιστορίες", Λαογραφικά -Ιστορικά, Καλαμάτα 2001.
Έχει συνεργαστεί με τα περιοδικά "Πνευματική Ζωή", "Τριφυλιακή Εστία", "Εστία", "Έκφραση", τις εφημερίδες "Μεσσηνιακά Νέα", "Νουμάς", "Βαλύρα", "Τα Νέα των Σουλιμαίων" κ.α.
Είναι μέλος Λογοτεχνικών Σωματείων και έχει τιμηθεί με πολλές και ποικίλες Πανελλήνιες διακρίσεις. Τιμητικά Διπλώματα, Βραβεία και μετάλλια από τη Δ.Ε.Ε.Π., Βραβείο από τη "Διεθνή Ακαδημία Γραμμάτων και Τεχνών ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ", και βραβείο, από το "Πατερικό και Βυζαντινό Ινστιτούτο Αμερικής".
Για το έργο της έχει ανθολογηθεί σε Λογοτεχνικές Εγκυκλοπαίδειες, (Διαρκής Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, τόμος 15, 1, 17 και 19, του Μιχ. Σταφυλά, (Πελοποννησιακή Λογοτεχνία, 8ος τόμος, Η Λογοτεχνία της Μεσσηνίας, σελ. 168-171) του Κων. Μ. Σταμάτη κ.α.
Ποιήματά της έχουν περιληφθεί σε αρκετές ποιητικές Ανθολογίες.
Η Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη -Τσαγκάρη μεγάλωσε σε οικογένεια με Κέντρο -Αριστερή Ιδεολογία. Άνθρωποι του στενού οικογενειακού της περιβάλλοντος, πήραν μέρος στην Αντίσταση και γι' αυτό διώχθηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν.
Στα έργα της, σ' όλα τα βιβλία της, δεν χάνει ευκαιρία να αναφέρεται πολύ συχνά στον πόλεμο και τις συμφορές του, ειδικά στον εμφύλιο, και να υμνεί την Ειρήνη και τα αγαθά της.
Ειδικά στο βιβλίο της "Στην άκρη της πόλης", που οι ήρωές της είναι παιδιά του πολέμου της, στέρησης και της προσφυγιάς, ιστορεί τα πάθια και τις συμφορές του πολέμου. Είναι ένα βιβλίο καθαρά αντιπολεμικό, ένας ύμνος και μια ακόμα σημαία για την Ειρήνη.
Τα τελευταία 16 χρόνια, η Γαρυφαλλιά ζει και δημιουργεί στη Βαλύρα -Μεσσηνίας.
Ξεχωρίζουν ιδιαίτερα τα παρακάτω:
"Ειρήνη" (ποίημα από τη συλλογή τα Χελιδόνια) σελ. 50
"Οι δύο φίλοι" από το βιβλίο διηγημάτων. "Στην άκρη της πόλης" σελ. 38.
Από το βιβλίο "Οι λεύκες ξαναγέμισαν πουλιά". Σελ. 52: από... "Δεκάξη χρόνων ήμουν που γίνηκε ο πόλεμος... (έως σελ. 53)... Ανάθεμά τους που τον κάνουν..."
Και σελ. 30 από "... Πέρασαν χρόνια και ο Μητσοτούρκος περνούσε καλά... (έως) ... όλοι οι πόλεμοι είναι παραλογισμός, μα οι εμφύλιοι είναι η κορφή του παραλογισμού και η πιο βαριά κατάρα..."
8.Ο Στέλιος Βασιλόπουλος είναι απόγονος του κοτσαμπάση Πουλόπουλου από Σκάλα Μεσσηνίας.
Συμμετείχε ένεργά στην έθνική άντισταση και ήταν ενας από τους πρωτεργάτες στην άνατίναξη του μεταλλείου στο Ζερμπίσια Μεσσηνίας, το όποίο προμήθευε μετάλλευμα το Γερμανικό στρατο κατοχης και ο πατέρας του ηταν έπιστάτης.
Κατέγραψε σε 37 ποιήματατα χρόνια της κατοχής,κάνοντας μιά προσπάθεια να πλατύνει τη γνώση,να δημιουργηθούν έρωτήματα,να φθάσουμε σε άναζήτηση, να διακινήσει συναισθήματα και να μάθουμε άντικειμενικά την άλήθεια για τον έμφύλιο,την κατοχή και την έθνική άντίσταση.
Ο τίτλος είναι´Μνήμες Πικρές Κατοχικές¨με ύπότιτλο ¨¨Ποιήματα Κατοχής¨Αθηνα 1985.Είναι τυπωμένο σε λευκό χαρτί και εχει 63 σελίδες.
9.Ο τίτλος του βιβλίου,Περνώντας έναν αιώνα ,γραμμένο στα αγγλικα είναι από την μετανάστρια στην Αμερική ΑΝΝΑ ΣΙΔΗΡΟΚΑΝΝΕΛΗ απόγονο του γένους ΚΑΛΑΜΠΟΚΗ ,από τη Βαλύρα
Στις 20-1-2001 λάβαμε το βιβλίο από τη συγγραφέα Άννα Σιδηροκανέλλη με τίτλο: «Περνώντας έναν αιώνα».
Η ιστορία ξεδιπλώνει και μας περνά από όλα τα κλαδιά ενός οικογενειακού δέντρου όπου περιγράφεται με λεπτομέρεια μια ελληνοαμερικανική Οδύσσεια. Η Άννα είναι παιδί μεταναστών 3ης γενιάς και αναλύει με σχολαστικότητα και γλαφυρότητα, με ρίζες πολύ βαθιές που φτάνουν σε δύο πολιτισμούς. Το βιβλίο αυτό μας οδηγεί από το παλιό κόσμο στο νέο, από ένα απλό χωριό (τη Βαλύρα Μεσσηνίας) σε μια πολυπληθή μητρόπολη στην Αμερική. Περιγραφεί τη δημιουργία από την αρχή μιας εκπληκτικής αλλαγής και ενός εκπληκτικού βήματος στα ήθη, έθιμα, κατοικία και τεχνολογία. Ξεχασμένες πρακτικές και τελετουργικά ξαναζωντανεύουν. Οι δύσκολες και νικηφόρες «μάχες» για την επιβίωση των μεταναστών για την πραγματοποίηση του αμερικανικού ονείρου είναι αναρίθμητες και έντονες. Αποτελεί ένα βιβλίο οικογενειακών ιστοριών και παράλληλα σκιαγραφεί την ανάπτυξη της Αμερικής κατά τη διάρκεια του 20 αιώνα. Ξεδιπλώνεται μια κοινωνική ιστορία που απορροφά τον αναγνώστη και απαριθμεί μια υπέροχη συλλογή από οικογενειακά πορτραίτα.
Το βιβλίο έχει 297 σελίδες και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από Ελλάδα και Αμερική και είναι γραμμένο στα Αγγλικά.

Από το δήμο Ιθώμης έχουν γράψει και οι παρακάτω:
10. Από τα Ζερμπίσια ο Βασίλης Κλεφτόγιαννης.
Το βιβλίο του έχει τίτλο:
Όπως τάζησα μαρτυρία μιας βασανιστικής πορείας. Αθήνα 1994 σελίδες 235. Του απονεμηθή αναμνηστικό μετάλλιο της εθνικής αντίστασης 41-45.
Περιγράφει την εποχή 40-49 τις προσωπικές του εμπειρίες (μειχές, εξορίες, βασανισμούς, κατοχής, το ύμνο της ΕΛΑΣ, το όρκο του ΕΛΑΣΙΤΗ, τον όρκο των ταγμάτων ασφαλείας που στη Μεσσηνία δημιούργησαν οι Περρωτής - Παπαδόγγοντας και στο Μελιγαλά εγκαταστάθηκε το Μάρτιο του 44).
11.Από τη Λάμπαινα είναι ο Ίωνάς Κεφάλας. Το βιβλίο του έχει τίτλο: Η ιστορία της Μεσσηνίας Τομ. Α 1935 σελ. 339 και θα περιγράψουμε αναλυτικά σε ιδιαίτερο άρθρο.
12.Από το Μαυρομάτι ο Βενετσάνος Ι. Κουβελάκης. Το βιβλίο του έχει τίτλο: Παυσανίου Μεσσηνιακά (εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις, εικόνες, οδηγοί) Αθήνα 1959 σελ. 199.
13. Από τα η Σκάλα ο Θόδωρος Γ. Μαργαρίτης (δημοσιογράφος) έγραψε το βιβλίο με τίτλο: Η Σκάλα της Μεσσηνίας (ιστορία - Λαογραφία) εκδόσεις βιβλιογονία Αθήνα 1995 σελίδες 383.
14.Από τη Χρύσοβα Μεσσηνίας ο Γιαννούλης Παναγιωτόπουλος* το 1986 εγραψε το βιβλίο με τίτλο ¨αντίλαλοι μιας εποχής¨ και με υπότιτλο ¨αφηγήσεις πεζές και έμμετρες ενός αντάρτη δικηγόρου¨.Εχει 314 σελίδες και χωρίζεται σε 3 ενότητες {οι ρίζες (1-45),οδοιπορικό (46-298) και λίγα από τα τραγούδια μου(299-314)}. Το βιβλίο περιέχει 42 σκίτσα, 46 φωτογραφίες,34 ποιήματα ,4 τραπεζογραμμάτια της κατοχής και 34 τραγούδια.Το βιβλίο τελειώνει μ’ ένα ποιήμα που περιγράφει το σεισμό της Καλαμάτας που έγινε στις 15-9-1986.
Γεννήθηκε το 1908 στη ΧΡΥΣΟΒΑ στην οποία είχαν δώσει το όνομα ¨Μικρή Μόσχα¨.Το 1920 πήγε στο ελληνικό σχολείο στο Βαρυμπόπη και τελείωσε το γυμνάσιο ΜΕΛΙΓΑΛΑ το 1927 ,ζώντας παράλληλα βουκολικά από το μεγαλύτερο σούπερ μάρκετ τη φύση, βιώνοντας και παρατηρώντας τις εναλλαγές των εποχών ,συμμετέχοντας στις αγροτικές καλλιέργειες και διαβάζοντας παράλληλα εξωσχολικά βιβλία .ακούγοντας τις φωνές των ζώων-πουλιών και βλέποντας τις εναλλαγές των χρωμάτων στα άνθη ,καρπούς των δέντρων –φυτών.Όλα αυτά τον οδήγησαν στην γρήγορη αυτονομία του και απογαλακτοποιησή του.Εσάγεται στη νομική σχολή Αθηνών και το 1932 επιστρέφει πτυχιούχος δικηγόρος στην ΚΑΛΑΜΑΤΑ , μπαίνοντας όπως γράφει στο πεζοδρόμιο της ζωής.Από το 1933-40 συμμετέχει ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες χωρίς ανάπαυση. Το 1936 συλλαμβάνεται από την δικτατορία ΜΕΤΑΞΑ και αναφέρει το βαλυραίο υπενωματάρχη ΜΠΑΜΠΑΛΗ που τον βοήθησε να καταστρέψει τα προοδειτικά βιβλία του ,για να μην εχει τραβήγματα (σελ162,& 1). Το 1940 στρατεύθηκε στην ΑΛΒΑΝΙΑ περιγράφοντας τον πόλεμο του 40 ,ταα χρόνια της αντιστασης ,τη δράση των ταγμάτων ασφαλείας και του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.Τέλη Φλεβάρη του 45 στην Καλαμάτα καλωσόρισε τον ΠΑΝ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟ εκπρόσωπο της κυβέρνησης εθνικής ενότητας ,ως εκπρόσωπος του ΕΑΜ και ο ΩΡΙΩΝΑΣ ως εκπρόσωπος του ΕΛΑΣ.Το 1967 συλλαμβάνεται από την χούντα των συννταγματαρχών και πήγε ¨<ταξείδι αναψυχής>¨ στη ΓΙΟΥΡΑ.Το 1984 αναγνωρίζεται η εθνική αντίσταση στη βουλή ομόφωνα απ’ ολες τις παρατάξεις .Στην τελευταία ενότητα αναφέρεται στη <ΦΟΝΙΣΣΑ> του ΠΑΠΑΔΙΑΜΆΝΤΗ υπονοώντας τη διχόνοια.
Κλείνει το βιβλίο του με ένα ποιήμα στο σεισμό της Καλαμάτας που ‘εγινε στις 13-9-1986 που θα εγκαινιαζόταν η ακτοπλοϊκή σύνδεση Καλαμάτας-Κρήτης.
*Ο Ι ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ έχει ανηψιό τον ΚΩΣΤΑ ΔΕΔΟΎΣΗ ,συμμαθητή μου στο ΜΕΛΙΓΑΛΑ και είναι αναπληρωτής γενικός διευθυντής στην εμπορική τράπεζα.
15. Ο Κων-νος Κορμάς από Κεφαλληνού έχει γράψει το βιβλίο με τίτλο: ¨Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΙΝΟΥ¨ και με υπότιτλο Ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία,Καλαμάτα Νοέμβριος 1996.
Περιέχει 21 θεματικές ενότητες ,26 ασπρόμαυρες φωτογραφίες σε σύνολο 434 σελίδων.Διετέλεσε πρόεδρος του Κεφαλληνού 13 χρόνια.Το 1943 το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ του χωριού του τον πρόεδρο και αργότερα εγινε μέλος του λαϊκού δικαστηρίου.
16.Ο δάσκαλος Δημήτριος Θεοδωρακόπουλος έχει γραψει το βιβλίο με τίτλο: Ιστορία του Αγίου Φλώρου Μεσσηνίας,Αθήνα 1982, Το βιβλίο περιέχει 7 θεματικές ενότητες ,50 ασπρόμαυρες φωτογραφίες σε 156 σελίδες.
17 Γεώργιος Τσώνης. Ο τίτλος του εντύπου είναι: Βαλύρα Μεσσηνίας με υπότιτλο, Ιστορική Μελέτη και περιέχει και τοπογραφικό χάρτη σε κλίμακα1\2500, Βαλύρα 2001.
18. Απόστολος Στ. Δρακόπουλος από Μαυρομμάτι. Ο τίτλος του εντύπου είναι:Το Μαυρομμάτι Ιθώμης και με υπότιτλο, Ιστορία,Λαογραφία, Χιούμορ, Ποίηση, Ιούλιος 2004.





ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
Η δύσκολη ζωή στην ύπαιθρο και τα προσωποπαγή κόμματα ανάγκαζαν μέρος του αγροτικού πληθυσμού είτε να μεταναστεύει,είτε να εγκαθίσταται στα αστικά κέντρα. Οι βουλευτές διόριζαν τους ψηφοφόρους-πελάτες σε δημόσιες θέσεις με ολέθριες επιδράσεις στο δημόσιο τομέα. Η Ελλάδα παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό δημοσίων υπαλλήλων απ’ όλες τις ευρωπαικές χώρες.
Η μετανάστευση των Ελλήνων από το 1895-1922 είναι.




ΕΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

1895 2075
1896 2175
1897 2502
1898 2510
1899 2935
1900 4019
1901 5919
1902 8115
1903 14376
1904 12625
1905 12144
1906 23127
1907 46283
1908 28808
1909 20262
1910 39135
1911 37021
1912 31566
1913 38644
1914 45881
1915 15187
1916 26792
1917 25919
1918 2602
1919 813
1920 13998
1921 31828
1922 3821

Από το 1889-1922 μετανάστευσαν στις ΗΠΑ εξη εκατομμύρια και από την Ελλάδα ήταν 250000 και είχαν εγκατασταθεί περίπου άλλοι τόσοι

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟΛΟΓΟ ΠΑΤΡΩΝ στις 11-2-1907
Η μετανάστευση είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης στο
Ελληνικό κράτος , η μυθοποίηση του νέου κόσμου και η τυχοδιοκτική
φύση του Έλληνα .
Η Πάτρα μετατρέπεται στο κυριότερο μεταναστευτικό λιμάνι
της Ελλάδας , όπου κατά χιλιάδες περιμένουν οι μετανάστες τα καρα
βια που θα τους μεταφέρουν στους νέους τόπους .
Οι περισότεροι παραμένουν στην πόλη τουλάχιστον 2 - 3 μέρες
μέχρι να φτάσει το πλοίο για να τους παραλάβει . Σχεδόν όλοι συνοδεύονται
από συγγενείς τους .
Από την εφημερίδα " Νεολόγο " Πατρών 11/2/1907 διαβάζουμε :
" Αθρόως καταφθάνωσι τας ημέρας αυτάς οι δι΄ Αμερικήν μετανάσται.
Όλοι ευσταλείς με τας καινουργείς των ενδυμασίας , τα επανωφόρια
των ,τους κούκους των και τα σήματα του πρακτορείου δια του οποί-
ου θα μεταναστεύσουν , κατακλύζουν τα ξενοδοχεία , εστιατόρια , εν
δυματοπωλεία και εν γένει την αγοράν δια τας προμηθείας των . Οι
πλείστοι εξ αυτών προέρχονται εκ Μεσσηνίας , είναι δε όλοι νεαροί
και γεμάτοι από θέλησιν και αποφασιστικότητα , όπως διασχίσουν
τον Ωκεανόν και ρυφθούν εις την πάλην της ζωής μακράν της πατρίδος
των εις ξένη χώραν εις την οποίαν προσβλέπουσιν ως τις πακτωλόν . "
Στο διάστημα από 30 Ιουνίου 1902 έως 30 Ιουνίου 1903 , οι
Έλληνες μετανάστες στην Αμερική , κατά την έκθεση του Γενικού
Προξένου Ν. Υόρκης έχουν ως εξής :
Κάτω των 14 χρόνων 1185 , από 14 - 45 χρόνων 12951 και πάνω
από 45 χρόνων 240 . Από αυτούς 3653 δεν γνωρίζουν ούτε γραφή ού
τε ανάγνωση . Οι 1184 έχουν μαζί τους πάνω από 30 δολλάρια . Οι
10600 κάτω από 30 δολλάρια . Συνολικά όλοι τους , έχουν 269822
δολλάρια , δηλαδή κατά μέσο όρο ο καθένας τιυς 18,78 δολλάρια .
Από όλους αυτούς διώχνονται και ξαναγυρίζουν στην Ελλά-
δα 474 σαν άποροι , 20 επειδή έπασχαν από επικίνδυνα μεταδοτικά
νοσήματα και 111 επειδή πήγαιναν για να εργαστούν επί συμφωνία .
Κατά επάγγελμα κατανέμονται ως εξής :
1 . Αρτοποιοί 131
2 . Κουρείς 31
3 . Σιδηρουργοί 78
4 . Ξυλουργοί 189
5 . Υπάλληλοι 277
6 . Κηπουροί 14
7 . Ναυτικοί 343
8 . Κτίστες 129
9 . Υποδηματοποιοί 186
10 . Ράφτες 88
11 . Μικροέμποροι 345
12 . Υπηρέτες 185
13 . Γεωργοί 3902
14 . Εργάτες 6048
Κατά πλειοψηφία μεταναστεύουν νέοι , υγιείς , ανύπαντροι
και κυρίως από την Πελοπόνησσο .
Υπάρχει και συναγωνισμός μεταξύ των ναύλων των ατμό
πλοιων . Το εισιτήριο για θέση που άλλοτε είχε 200 δραχμές
ως την Ν. Υόρκη κατεβαίνει στις 70 δραχμές μαζί με τη διατροφή
15 ημερών .
Ως το τέλος του 1911 μεταναστεύουν 221375 Έλληνες .
Φεύγουν , φεύγουν , φεύγουν .
Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους η μετανάστευση απαγο-
ρεύεται για τους στρατεύσιμους . Το μεταναστευτικό κύμα ανα-
κόπτεται προσωρινά και με το τέλος των Βαλκανικών πολέμων
ξαναρχίζει ο ξενιτεμός .
Με την πάροδο του χρόνου η μετανάστευση μειώνεται
επειδή η ΗΠΑ θέτουν φραγμούς και ουσιαστικά την απαγορεύουν
Κ.ΜΟΣΚΩΦ. Η εθνική και κοινωνική συνείδηση στην ΕΛΛΑΔΑ,1833-1909,σελ.197 [1974]


«Περνώντας έναν αιώνα»
Είχαμε γράψει σε πέντε συνέχειες στην εφημερίδα «ΕΒΔΟΜΑΔΑ» το θέμα με τίτλο: «Πέντε γενιές ανθρώπινης παρουσίας». Είμαστε όλοι εδώ τόσο πολύ μακριά, τόσο πολύ κοντά. Στις 16-10-2000 στο 3ο μέρος είχαμε περιγράψει και το γενεαλογικό δέντρο Ντουραμάκου – Καλαμπόκη.
Στις 20-1-2001 λάβαμε το βιβλίο από τη συγγραφέα Άννα Σιδηροκανέλλη με τίτλο: «Περνώντας έναν αιώνα».
Η ιστορία ξεδιπλώνει και μας περνά από όλα τα κλαδιά ενός οικογενειακού δέντρου όπου περιγράφεται με λεπτομέρεια μια ελληνοαμερικανική Οδύσσεια. Η Άννα είναι παιδί μεταναστών 3ης γενιάς και αναλύει με σχολαστικότητα και γλαφυρότητα, με ρίζες πολύ βαθιές που φτάνουν σε δύο πολιτισμούς. Το βιβλίο αυτό μας οδηγεί από το παλιό κόσμο στο νέο, από ένα απλό χωριό (τη Βαλύρα Μεσσηνίας) σε μια πολυπληθή μητρόπολη στην Αμερική. Περιγραφεί τη δημιουργία από την αρχή μιας εκπληκτικής αλλαγής και ενός εκπληκτικού βήματος στα ήθη, έθιμα, κατοικία και τεχνολογία. Ξεχασμένες πρακτικές και τελετουργικά ξαναζωντανεύουν. Οι δύσκολες και νικηφόρες «μάχες» για την επιβίωση των μεταναστών για την πραγματοποίηση του αμερικανικού ονείρου είναι αναρίθμητες και έντονες. Αποτελεί ένα βιβλίο οικογενειακών ιστοριών και παράλληλα σκιαγραφεί την ανάπτυξη της Αμερικής κατά τη διάρκεια του 20 αιώνα. Ξεδιπλώνεται μια κοινωνική ιστορία που απορροφά τον αναγνώστη και απαριθμεί μια υπέροχη συλλογή από οικογενειακά πορτραίτα.
Το βιβλίο έχει 297 σελίδες και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από Ελλάδα και Αμερική και είναι γραμμένο στα Αγγλικά.







Μετανάστες Βαλυραίοι στην Αμερική από το 1902- 1921 που πέρασαν από το νησί Ellis

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ KATA ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ

Α/Α ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΕΤΟΣ ΗΛΙΚΙΑ
1 Vasil L. Tsilivitis Calamato 1902 19
2 Georg Di. Spiropoulos Zefirimin 1903 19
3 Panayotis Maniatis Yetteremine, Greece 1905 20
4 Xenophon Maniatis Yetteremine, Greece 1905 23
5 Anastasios Fidas Zefereiudgni, Greece 1905 23
6 Denis Fidas Zefereiudgni, Greece 1905 28
7 Ioannis V. Fidas Zeferemini 1905 35
8 Vassilio Fidas Zeferemini 1905 26
9 Jean Stathopoulos Zeperemin, Greece 1905 24
10 Jean Stathopoulos Zeperemin, Greece 1905 30
11 Stavros Stathopoulos Zeperemin, Greece 1905 16
12 Fotis D. Sotiropoulos Jeferemini 1906 39
13 Athanios Botsikas Ttjeferemini 1906 15
14 Efstathios Liountiris Zeferemini 1906 23
15 Athanassios D. Douramakos Zeferemini 1906 26
16 Constantinos G. Burikas Zeferemini 1906 30
17 John G. Burikas Zeferemini 1906 20
18 John Th. Fidas Zeferemini 1906 20
19 Panayotis Ath. Douramakos Zeferemini 1906 35
20 Pauagiotis Alt. Douramakos Zefernin 1906 35
21 Stauros Fermanis Tjeferaemini 1907 24
22 Antonios karidis Tjeferemini 1907 24
23 Kemantia fermani Ttjeferemini 1907 20
24 Panayotis Maniatis Zefercusini, Greece 1907 25
25 Despina L. Kalambokis Zeferemini 1907 18
26 Georges Bovis Zephiram... 1907 40
27 Vasilios Maniatis Zephiramian 1907 38
28 Vassilios Maniatis Zephiranian 1907 34
29 Demetrios Bovis Zephirinnini 1907 18
30 Lyssandros Bovis Zephirinnini 1907 18
31 Panagiotis Maniatis Zoeferemini 1907 34
32 Anastasios Botsikas Tjeferamini 1909 42
33 Kostantinos Botsikas Tjeferemini 1909 4
34 Demetrios Karidis Tjeferemini 1909 31
35 Nikolaos Douramatos Tjeferemini 1909 19
36 Dimitrios liountiris Zeferemini 1909 40
37 Christos Maniatis Zeferemini, Greece 1909 37
38 Dimos Karidis Zeferemini, Greece 1909 29
39 Elias Fotinos Zeferemini, Greece 1909 18
40 Joannis Maniatis Zeferemini, Greece 1909 18
41 Michail Fotinos Zeferemini, Greece 1909 39
42 Theodoros Mourousis Zeferemini, Greece 1909 30
43 Christos Maniatis Zeferemiun, Greece 1909 38
44 Nikolaos Sarlas Tjeferamini 1910 17
45 Antonios Fidas Zeferemini, Greece 1910 19
46 Costantinos Fidas Zeferemini, Greece 1910 18
47 George Tsiboucklis Zeferemini, Greece 1910 44
48 Christos Botsikas Dzeferemini, Greece 1911 20
49 Sotirios Sotiropoulos Dzeferemini, Greece 1911 40
50 Georgios Douramakos Greece, Tsefermini 1911 38
51 Haralambos Douramakos Tjeferemeni, Greece 1912 20
52 Charalabous Liountiris Tjeferemini 1912 18
53 Fotis Liountiris Tjeferemini 1912 38
54 Demetrious Liountiris Trefermini 1912 19
55 Aristomenis Buricas Tseferemini, Greece 1912 27
56 Demetrius Spiliotis Tzeferemini, Greece 1912 19
57 Panagiotis Mouroussis Zeferemini, Greece 1912 19
58 Athanasios Fidas Tjeferemini Greece 1913 4
59 Georges Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 10
60 John Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 8
61 Marigo Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 29
62 Potis Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 4
63 Theodoros Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 35
64 Alexios Iiountiris Djeferemini Greece 1914 22
65 Stayros Linardos Djeferemini, Greece 1914 32
66 Demitrios Spiliotis Tyeferemini, Greece 1914 40
67 Elias Spiliotis Tyeferemini, Greece 1914 18
68 Vassilios Spiliotis Tyeferemini, Greece 1914 48
69 Eugenios Siagris Zeferemini, Greece 1914 9
70 Fotis Siagris Zeferemini, Greece 1914 14
71 George Siagris Zeferemini, Greece 1914 11
72 John Siagris Zeferemini, Greece 1914 36
73 Marigo Siagris Zeferemini, Greece 1914 29
74 Demetre Sarlas Ttjeferemini 1915 40
75 Jean Fidas Ijefereni..., Greece 1916 35
76 Georges Bovis Izeferin, Greece 1916 49
77 Stathoula Fidas Tzeferemini, Greece 1916 23
78 Stathoula Fidas Tzeferemini, Greecee 1916 10
79 Aggeliki Ioannou Zeferemini, Greece 1916 21
80 Nikola Liountiris Tzefereminor 1917 20
81 Georgios Kalabokis Tjeferemini 1919 32
82 Georgios Mourousis Djeferemini, Greece 1920 26
83 Ioannis Linardos Djeferemini, Greece 1920 27
84 Theodoroe Botsikas Ezefaremini, Greece 1920 26
85 Athanasios Douramakos Tjeferemini 1920 39
86 Vassilios Douramakos Tseferemimi, Greece 1920 31
87 Nikolaos Bakas Tzeferemini, Greece 1920 31
88 Anastasios Milonas Zeforemeni, Greece 1920 29
89 Stasinos Vassilopoulos Djeferemini Greece 1921 49
90 Xenofon Maniatis Djeferemini, Greece 1921 40
91 Nikolaos Liountiris Tjeferemini 1921 15


Μετανάστες Βαλυραίοι στην Αμερική από το 1902- 1921 που πέρασαν από το νησί Ellis

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ KATA HΛΙΚΙΑ

Α/Α ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΕΤΟΣ ΗΛΙΚΙΑ
1 Kostantinos Botsikas Tjeferemini 1909 4
2 Athanasios Fidas Tjeferemini Greece 1913 4
3 Potis Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 4
4 John Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 8
5 Eugenios Siagris Zeferemini, Greece 1914 9
6 Georges Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 10
7 Stathoula Fidas Tzeferemini, Greecee 1916 10
8 George Siagris Zeferemini, Greece 1914 11
9 Fotis Siagris Zeferemini, Greece 1914 14
10 Athanios Botsikas Ttjeferemini 1906 15
11 Nikolaos Liountiris Tjeferemini 1921 15
12 Stavros Stathopoulos Zeperemin, Greece 1905 16
13 Nikolaos Sarlas Tjeferamini 1910 17
14 Despina L. Kalambokis Zeferemini 1907 18
15 Demetrios Bovis Zephirinnini 1907 18
16 Lyssandros Bovis Zephirinnini 1907 18
17 Elias Fotinos Zeferemini, Greece 1909 18
18 Joannis Maniatis Zeferemini, Greece 1909 18
19 Costantinos Fidas Zeferemini, Greece 1910 18
20 Charalabous Liountiris Tjeferemini 1912 18
21 Elias Spiliotis Tyeferemini, Greece 1914 18
22 Vasil L. Tsilivitis Calamato 1902 19
23 Georg Di. Spiropoulos Zefirimin 1903 19
24 Nikolaos Douramatos Tjeferemini 1909 19
25 Antonios Fidas Zeferemini, Greece 1910 19
26 Demetrious Liountiris Trefermini 1912 19
27 Demetrius Spiliotis Tzeferemini, Greece 1912 19
28 Panagiotis Mouroussis Zeferemini, Greece 1912 19
29 Panayotis Maniatis Yetteremine, Greece 1905 20
30 John G. Burikas Zeferemini 1906 20
31 John Th. Fidas Zeferemini 1906 20
32 Kemantia fermani Ttjeferemini 1907 20
33 Christos Botsikas Dzeferemini, Greece 1911 20
34 Haralambos Douramakos Tjeferemeni, Greece 1912 20
35 Nikola Liountiris Tzefereminor 1917 20
36 Aggeliki Ioannou Zeferemini, Greece 1916 21
37 Alexios Iiountiris Djeferemini Greece 1914 22
38 Xenophon Maniatis Yetteremine, Greece 1905 23
39 Anastasios Fidas Zefereiudgni, Greece 1905 23
40 Efstathios Liountiris Zeferemini 1906 23
41 Stathoula Fidas Tzeferemini, Greece 1916 23
42 Jean Stathopoulos Zeperemin, Greece 1905 24
43 Stauros Fermanis Tjeferaemini 1907 24
44 Antonios karidis Tjeferemini 1907 24
45 Panayotis Maniatis Zefercusini, Greece 1907 25
46 Vassilio Fidas Zeferemini 1905 26
47 Athanassios D. Douramakos Zeferemini 1906 26
48 Georgios Mourousis Djeferemini, Greece 1920 26
49 Theodoroe Botsikas Ezefaremini, Greece 1920 26
50 Aristomenis Buricas Tseferemini, Greece 1912 27
51 Ioannis Linardos Djeferemini, Greece 1920 27
52 Denis Fidas Zefereiudgni, Greece 1905 28
53 Dimos Karidis Zeferemini, Greece 1909 29
54 Marigo Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 29
55 Marigo Siagris Zeferemini, Greece 1914 29
56 Anastasios Milonas Zeforemeni, Greece 1920 29
57 Jean Stathopoulos Zeperemin, Greece 1905 30
58 Constantinos G. Burikas Zeferemini 1906 30
59 Theodoros Mourousis Zeferemini, Greece 1909 30
60 Demetrios Karidis Tjeferemini 1909 31
61 Vassilios Douramakos Tseferemimi, Greece 1920 31
62 Nikolaos Bakas Tzeferemini, Greece 1920 31
63 Stayros Linardos Djeferemini, Greece 1914 32
64 Georgios Kalabokis Tjeferemini 1919 32
65 Vassilios Maniatis Zephiranian 1907 34
66 Panagiotis Maniatis Zoeferemini 1907 34
67 Ioannis V. Fidas Zeferemini 1905 35
68 Panayotis Ath. Douramakos Zeferemini 1906 35
69 Pauagiotis Alt. Douramakos Zefernin 1906 35
70 Theodoros Mouroussis Tseferemeni, Greece 1913 35
71 Jean Fidas Ijefereni..., Greece 1916 35
72 John Siagris Zeferemini, Greece 1914 36
73 Christos Maniatis Zeferemini, Greece 1909 37
74 Vasilios Maniatis Zephiramian 1907 38
75 Christos Maniatis Zeferemiun, Greece 1909 38
76 Georgios Douramakos Greece, Tsefermini 1911 38
77 Fotis Liountiris Tjeferemini 1912 38
78 Fotis D. Sotiropoulos Jeferemini 1906 39
79 Michail Fotinos Zeferemini, Greece 1909 39
80 Athanasios Douramakos Tjeferemini 1920 39
81 Georges Bovis Zephiram... 1907 40
82 Dimitrios liountiris Zeferemini 1909 40
83 Sotirios Sotiropoulos Dzeferemini, Greece 1911 40
84 Demitrios Spiliotis Tyeferemini, Greece 1914 40
85 Demetre Sarlas Ttjeferemini 1915 40
86 Xenofon Maniatis Djeferemini, Greece 1921 40
87 Anastasios Botsikas Tjeferamini 1909 42
88 George Tsiboucklis Zeferemini, Greece 1910 44
89 Vassilios Spiliotis Tyeferemini, Greece 1914 48
90 Georges Bovis Izeferin, Greece 1916 49
91 Stasinos Vassilopoulos Djeferemini Greece 1921 49

A\A ΗΛΙΚΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ
1 4 3
2 8 1
3 9 1
4 10 2
5 11 1
6 14 1
7 15 2
8 16 1
9 17 1
10 18 5
19 19 5
20 20 6
21 21 1
22 22 1
23 23 4
24 25 1
25 26 2
26 27 2
27 28 1
28 29 4
29 30 3
30 31 3
31 32 2
32 34 2
33 35 4
34 36 1
35 37 1
35 38 4
37 39 3
38 40 6
39 42 1
40 44 1
41 48 1
42 49 2
ΣΥΝΟΛΟ



















Οι μετανάστες Ελληνες για την ΑΜΕΡΙΚΗ τα έτη 1896-1925 ηταν 404.280

Ποιήμα του Γεωργίου Δαβίλλα ή Νταβίλλα ,για τη Μετανάστευση
ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ Ο ΓΙΟΣ

Της Αμερικής ο γιός
δεν ερχότανε πια νιός
ηρθε μ άσπρα τα μαλλιά
κι ήθελε γυναίκα νια.

Μπογιατίζει το μουστάκι
να τον πουν παλληκαράκι
από κάτω από την τραγιάσκα
κρύβει τα μαλλιά του τ΄άσπρα.

Ότι θέλετε να πείτε
τίποτε δεν θα του βρείτε
με δολλάρια και με λίρες
τη μικρούλα μας την πήρες
και αμα βγείς στο κά στρι-γκάρι
άλλος νέος θα στην πάρει.
Πολλοί γεροι ελληνοαμερικάνοι έρχονταν και έπαιρναν νεαρά κορίτσια, σε γνώσει των γονιών τους ,για να τους κληρονομήσουν αργότερα. Ετσι και εμεινε το ανέκδοτο.
<Ηρθε ο Μπρούκλης από την Αμερική>, δηλαδή αυτοί που εμεναν στο ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ
Ένα άλλο τραγούδι λέει:
Μη με στέλνεις μάνα, στην Αμερική
Γιατί θα μαραζώσω και θα πεθάνω κεί.
Δολλάρια δεν θέλω ,πώς να σου το πω
Κάλιο ψωμίκρεμμύδι και κείνον π΄αγαπώ.

 Το 19221.500.000 Έλληνες προέρχονται από τις χαμένες πατρίδες Ιωνίας και Πόντου
, εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα σαν πρόσφυγες μετά από τη συνθήκη της ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος Τουρκίας
 Η περίοδος 1940 – 1951 εκτός από τις εσωτερικές μετακινήσεις πληθυσμού είχαμε και τη λαίλαπα ναζισμού –φασισμού
 1951. Εκατόμβες των θυσιών των Ελλήνων για μια παγκόσμια ελευθερία.
 1961, 1971 Ρεύματα μετανάστευσης παλιννόστησης εξωτερικού-εσωτερικού υπογεννητικότητα, γήρανση πληθυσμού γιγαντισμός πόλεων , ερήμωση υπαίθρου και εγκατάλειψη αγροτικών περιοχών.







ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ 1833-2002
ΟΙ ΔΗΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ ΠΡΙΝ ΤΟ 1840
ΔΗΜΟΣ ΒΕΛΥΡΑΣ
Εδρα ΜΗΛΑ
Χωριά:ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ , ΛΟΥΜΙ, ΧΡΥΣΟΒΑ, ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ.
Δήμαρχος διορίστηκε ο Α ΠΑΠΑΔΗΜΟΥ ή ΠΑΠΑΔΗΜΑΣ,αξιωματικός.
Καταργήθηκε το 1840 και εντάχθηκε στο ΔΗΜΟ ΙΘΩΜΗΣ

ΔΗΜΟΣ ΔΕΡΩΝ
Εδρα ΣΚΑΛΑ
Χωριά: ΣΚΑΛΑ, ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ,
Δήμαρχος διοριστηκε ο πρόκριτος και φιλικός ΑΝ. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ από ΣΚΑΛΑ και εισπράκτορας ο Γ. ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ από ΣΚΑΛΑ.Το 1839 δήμαρχος ηταν ο Τζαφερεμινέος ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ. Ηταν συνγκατηγορούμενος με τους ΑΡ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ και Γ.ΠΕΡΡΩΤΗ για στάση κατά του Βαβαρικού καθεστώτος. Καταργήθηκε το 1840 και εντάχθηκε στο δήμο Οιχαλίας.Η ΣΚΑΛΑ ηταν πρωτευουσα Οιχαλίας μέχρι το 1860 γιατί ο πλούσιος ΚΟΝΤΟΣ εξαγόρασε το δημοτικό συμβούλιο και ετσι εγινε εδρα του δήμου ο ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ.

ΔΗΜΟΣ ΥΑΜΕΙΑΣ.
Εδρα ΠΕΝΤΙΑ(Τρικορφο)
Χωριά:ΚΛΙΜΑ ΜΑΓΓΑΝΙΑΚΟ, ΚΥΝΗΓΟΥ, ΔΡΑΪΝΑ, ΖΑΓΑΡΕΝΑ, ΠΟΥΛΙΤΣΙ, ΜΑΝΕΣΙ, ΞΕΡΟΚΑΣΙ, ΡΑΔΟΥ, ΚΑΤΩ ΝΤΑΛΑΚΛΗ.
Δήμαρχος διορίστηκε ο πρόκριτος ΑΝΑ. ΣΚΟΥΦΗΣ και εισπράκτορας ο Γ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ.
Καταργήθηκε το 1840 και εντάχθηκε στο ΔΗΜΟ ΙΘΩΜΗΣ
Το ονομα από την αρχαία επαρχία ΥΑΜΕΙΑ που είχε διαιρέσει ο βασιλιας Κρεσφόντης τη Μεσσηνία.

ΔΗΜΟΣ ΣΤΕΝΥΚΛΗΡΟΥ
Εδρα ΜΕΛΙΓΑΛΑ
Χωριά:ΖΕΖΑ, ΜΑΓΟΥΛΑ, ΑΛΗΤΟΥΡΙ, ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ, ΣΟΛΑΚΙ,
Δήμαρχος διορίστηκε ο αξιωματικός ΠΑΝ. ΜΠΟΥΤΟΣ και εισπράκτορας ο Ν. ΔΕΛΙΓΙΑΝΝΗΣ.Το δημοτικό συμβούλιο υπογράφει ψήφισμα υπέρ των ΑΡ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ και Γ.ΠΕΡΡΩΤΗ. Δημαρχιακός πάρεδρος ηταν ο Β. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ. Καταργήθηκε το 1840 και εντάχθηκε στο ΔΗΜΟ ΙΘΩΜΗΣ

ΔΗΜΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ
Εδρα ΟΙΧΑΛΙΑ
Χωρια 21
Διορίστηκε δήμαρχος ο ΑΝΓ. ΣΤΑΘΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ που ήταν τυφλό οργανο του βαβαρικού καθαστωτος.Το 1841 δημαρχιακός πάρεδρος ήταν ο ΠΑΝ. ΜΠΟΒΗΣ από το ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ.Το 1846 στο δημοτικό συμβούλιο ήταν και ο Θ. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ.

ΔΗΜΟΣ ΙΘΩΜΗΣ
Στο δήμο ΙΘΩΜΗΣ πρώτος διορισμένος δήμαρχος ηταν ο Γ. ΜΠΑΛΟΠΟΥΛΟΣ από ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ και τελευταίος εκλεγμένος δήμαρχος ηταν ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗΣ από ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ.(Βλέπε αναλυτικά παρακάτω.)

ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΙΚΡΟΜΑΝΗΣ
Συστάθηκε ως καζάς (διοικητική περιφέρεια) κατά την τουρκοκρατία και διατηρήθηκε ως το 1833 που συστάθηκαν οι νέοι δήμοι. Την επαρχία ΜΙΚΡΟΜΑΝΗ αποτελούσαν τα χωριά: Μικρομάνη,Κ αμάρι, Καλάμι , Αντικάλαμος, Κωνσταντίνοι,Σ τενύκλαρος, Τζαφερεμίνι, Φίλια, Σπανοχώρι και Κεραστάρι.










O Δήμος Ιθώμης με το νόμο Καποδίστρια, το 1998
Διαμέρισμα Πληθυσμός Έκταση
(Κοινότητες) (Απογραφή 1991) (σε στρέμματα)
1.Αριστοδήμειο 368 10.478
2.Αρσινόη 241 6.952
3.Βαλύρα 1038 11.064
4.Ζερμπισίων 212 10.378
5.Κεφαλληνού 191 14.553
6.Λαμπαίνης 290 5.827
7.Μαυρομμάτι 405 22.356
8.Ρευματιάς 135 8.278
Σύνολο 2880 90.428
Με το Νόμο Καποδίστρια το 1998 ιδρύθηκε ο Δήμος Ιθώμης με έδρα τη Βαλύρα. Δήμαρχος εξελέγη ο Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, ιατρός από την Αρσινόη. Πρώτος πρόεδρος της κοινότητας Βαλύρας μετά την κατάργηση των δήμων το 1912, ήταν ο ιατρός Γεώργιος Γεωργακόπουλος.
*Το 1846 ο Δήμος είχε 2697 κατοίκους και 19 κοινότητες.
*Το 1850 ο Δήμος είχε 2824 κατοίκους.

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΙΘΩΜΗΣ το 1998 με το νόμο <Καποδίστρια>
Α. Τα ορεινά χωριά του Δημου Ιθώμης
1.Ρευματιά (Λούμι): Η πρώτη οικογένεια ήταν του Δημητράκη Νέζη που ήρθε από το Παλαιό - Λούμι Γορτυνίας καταδιωκόμενη από τους Τούρκους γιατί η σύζυγός του για λόγους τιμής σκότωσε το Μπέη της περιοχής. Με την απογραφή Pacifico είχε το 1689, 313 κατοίκους.Στη Ρεμματιά άνήκει και ο οικισμος Χρύσοβα.
Υπάρχει το σπήλαιο “Ταμπούρι” μήκους 300 m με πολλούς σταλακτίτες. Στην επανάσταση του 1821 πολέμησαν οι Κατζίας ή Σωτηρόπουλος Γεώργιος και ο Κουτρουμπής Παναγιώτης ο οποίος διετέλεσε δημογέρων του χωριού του και ένορκος στο Κακουργιοδικείο Τρίπολης.
2. Κεφαλινού ή Κεφαλληνού: Αναφέρεται στο κατάλογο του Pacifico ως “Κεφαλονίτσι” πολεμιστές του 1821 ήταν οι: Κατσάρας παναγιώτης, Σκρεπετός Κων/νος και Κορμάς Ηλίας ο οποίος ήταν οπλαρχηγός Ανδρούσης. Εμυήθη στη φιλική εταιρεία από τον Παπαφλέσσα πριν τη μάχη του Μανιακίου. Ο Βασίλειος Κ. Δαβίλας τίμησε το δικαστικό σώμα στα δύσκολα χρόνια της κατοχής γιατί ήταν ανακριτής στην υπόθεση της κλοπής της Γερμανικής σημαίας από τον ιερό βράχο της ακρόπολης που είχαν κλέψει οι Γλέζος - Σιάντος. Ο Δικαστής τα Γκεστάμπο Τόϋμπελ είπε στους δικαστικούς. Αν δεν βρεθούν οι ένοχοι θα το πληρώσει ο Αθηναϊκός λαός.
Ήταν συγγραφέας πολλών νομικών έργων και συνεργάτις του περιοδικού “Θέμις”.
Ιδιοκτήτης των μεταλλείων της περιοχής ήταν ο Παπαδόπουλος Ιωάννης. Το πούλησε το 1958.
3. Ζερμπίσια: Σλαβικό γυναικείο όνομα "αλογοπούλαρο" ή Δερβίσια ή Ντερβίσια που σημαίνει “Παληκάρια”. Έχουν βρεθεί Μεσσηνιακά, Βυζαντινά, Ρωμαϊκά νομίσματα και έγχρωμοι μελανόμορφοι αμφορείς.
Αναβλύζει η πηγή “ΣΕΑ” που ποτίζει τους κήπους και καλλιέργειες.
Το καλοκαίρι είναι ιδανικός παράδεισος και βγάζει τη καλύτερη γεύση ντομάτας.
Ο Παναγιώτης Κλεφτογιάννης ήταν πρόκριτος και πολλοί Ζερμπισαίοι έδρασαν ως κλεφταρματωλοί με το μπαϊράκι του θρυλικού Νικολούλια.
Ο δήμαρχος Ιθώμης Ανδρέας Κλεφτόγιαννης ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Ελευθερίου Βενιζέλου ο οποίος του απένειμε αναμνηστικό μετάλλιο.
Ασχολήθηκε με τις μεταλευτικές επιχειρήσεις Μαγγανίου - Πυρολουσίτη στην εταιρεία Σκαλιστήρη - Ηλιόπουλου μέχρι την κατοχή. Την επιχείρηση ανατίναξαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ και επιστάτης ήταν ο Γιώργος Βασιλόπουλος από τη Βαλύρα.
Οι Ζερμπισαίοι Γιαννάκης Λεβέντης, Αντώνιος Μπαρδάκης και Παναγιώτης Κλεφτογιάννης πολέμησαν στην Κρήτη το 1897.
Το 1900 δημιουργήθηκε το γραμματοδιδασκαλείο.
4. Αρσινόη. Ο Λεύκιππος βασιλεύς της κάτω Μεσσηνίας νυμφεύθη τη Λευκοθέα εγγονή του Ευρυτου Μελανέως και απόχτησαν τρεις θυγατέρες: Φοίβης, Ιλάτιρα και Αρσινόη. Τις δύο πρώτες απήγαγαν οι Κάστωρ και Πολυδεύκης. Την Αρσινόην απήγαγε ο πατήρ του Απόλλων και τηνμετέφερε εις Ιθώμην κλιμακόεσσαν όπου και έλουσεν αυτήν εις την εκεί καλιρρόην και κρυερήν πηγοκρήνην κειμένη επί την Νότια κλιτύων της Ιθώμης.
Εκ του Ασκληπιού και της Αρσινόης γεννήθηκαν οι Ασκληπιάδες γιατροί Ποδαλείριος και Μαχαίονας που συμμετείχαν στη μάχη της Τροίας και οι θυγατέρες Ακεσία, Ιασία, Αγλαΐα και Πανάκεια.
Κοντά στο Σιμίζα (Αρσινόη) είναι η Σαμαρίνα που την έχτισε η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Θεοδώρα το 800 μ.Χ. ή ο Ανδρόνικος Β ο Παλαιολόγος το 1200 μ.Χ.
Η λέξη Σιμίζα είναι Αρβανίτικη που σημαίνει κόλλησε σα μυίγα Ο περιηγητής Λικ αναφέρει ότι το χωριό ήταν καλύβες με τσοπάνηδες. Διέθετε γεωργικό προμηθευτικό συνεταιρισμό, είχε πρόβλημα λυψειδρίας και ο τόπος είναι ιδανικός για καλλιέργεια αμυγδαλιών.
Υπήρχαν μετακινήσεις 20 οικογενειών (τσοπάνηδων) στα ορεινά της Αρκαδίας (ΑΤΕ 10). Από το Σιμίζα καταγόταν ο πολεμιστής του 1821 Κορμάς Ν.
5. Πετράλωνα. Έχει ενσωματωθεί στο χωριό Μαυρομμάτι πριν μερικά χρόνια. Εκεί βρίσκεται το Ανδρομονάστηρο η Ανδρικομανάστηρο. Ανοικοδομήθηκε το 12ο αιώνα επί αυτοκράτορα Ανδρόνικου Παλαιολόγου. Ήταν καταφύγιο κλεφταρματωλών. Υπάρχει θολωτή πέτρινη γέφυρα που πρέπει να περισωθεί από τη φθορά του χρόνου καθώς και το μοναστήρι.
Διέθετε γεωργικό πιστωτικό συνεταιρισμό.
6. Μαυρομμάτι Ιθώμης. Η Ιθώμη είναι νύμφη του ομώνυμου όρους της Μεσσηνίας Σύμφωνα με τον τοπικό μύθο είχε ανατεθεί ν΄ αναθρέψει τον Δία όταν ήταν μωρό, μαζί με μια άλλη νύμφη που λεγόταν Νέδα. Αυτές είχαν τη συνήθεια να τον λούζουν στην πηγή Κλεψύδρα, που ήταν εκεί κοντά. Υπήρχε ένα ιερό του Δία Ιθωμάτα μέσα στο οποίο έφερναν για ανάμνηση κάθε μέρα νερό από την Κλεψύδρα. Ο Δίας Ιθώμης έδινε χρησμούς.
Διέθετε Αγροτική Λαϊκή Τράπεζα, Γεωργικό πιστωτικό κέντρο, γεωργικό προμηθευτικό συνεταιρισμό και σχολαρχείο (1924-1938). Το 1689 είχε 362 κατοίκους και το 1853 δημιουργήθηκε το δημοτικό σχολείο.
Το Μαυρομάτι ήταν έδρα του Δήμου Ιθώμης (θερινή από 20-4 / 9-11 ενώ καλοκαιρινή ήταν το Αριστοδήμειο ή Χασάμπασα).
* Το 1836 ήταν δήμαρχος ο πρόκριτος Γεωργ. Δ. Μπαλόπουλος
* Το 1855 διορίσθη δημαρχιακός πάρεδρος Ιθώμης ο Χριστόπουλος Βασίλειος. Με αριθμό μητρώου 4760 πολέμησε το 1821 ο Κουβελάκης Ιωάννης.
* Το 1879 δήμαρχος Ιθώμης ήταν ο Πανουσόπουλος Λεωνίδας, το 1866, 1887 ο Θεοδωρόπουλος Δημήτριος και το 1870, 1874 ο Λυμπερόπουλος Λυμπέρης γυιός του δημάρχου και βουλευτή Κώστα Αναγ. Λυμπερόπουλου. Ο Κλεφτόγιαννης Αντρέας ήταν ο τελευταίος εκλεγμένος δήμαρχος Ιθώμης. Γεννήθηκε στα Ζερμπίσια το 1874 και ήταν Βενιζελικός μέχρι το τέλος της ζωής του. Πέθανε το 1852.
Β. Τα πεδινά χωριά του Δήμου Ιθώμης
7. Αριστοδήμειο και Βουρνάζι: Στην περιοχή του Αριστοδημείου υπάρχουν τρεις τεχνητοί χωματόλοφοι. Πιστεύεται ότι ο ένας από τους τρεις είναι ο τάφος του Αριστόδημου ο οποίος από απελπισία, τύψεις και πόνο σκότωσε την κόρη του και στη συνέχεια αυτοκτόνησε γιατί οι Μεσσήνιοι δεν απελευθερώθηκαν από τους Σπαρτιάτες. Υπάρχει διατηρητέο κτίσμα με εντοιχισμένα πιθάρια, πολεμίστρες, καμάρες και θόλους. Ο Ιμπραήμ στο κτίσμα αυτό το 1825 είχε στήσει το στρατηγείο του που ήταν το κονάκι του τοπάρχη Χασάν Πασά. Διέθετε γεωργικό πιστωτικό συνεταιρισμό. Ήταν η χειμερινή έδρα του δήμου Ιθώμης (14/11-19/4). Ήταν από τα πρώτα χωριά που ξεσηκώθηκαν κατά των Τούρκων το 1821 με επικεφαλής τους Παπατσωναίους και τον Αναγνώστη Λυμπερόπουλο.
Το Βουρνάζι ενσωματώθηκε στο Αριστοδήδειο (πρώην Χασάμπασα) και υπάρχει το εκκλησάκι Άγιος Νικόλαος (3ο μ.Χ. αιώνα).
8. Λάμπαινα (Λέζι). Τοπάρχης ήταν ο Αλεζ-Αγάς και το όνομα κληρονόμησαν σαν παρατσούκλι η οικογένεια Παπαγεωργίου (σόϊ της μάννας μου) επειδή έμενε στο σπίτι τους.
Αρχικά κατοίκησαν στην περιοχή «κλήμεντι» και στη συνέχεια «στο σφακοβούνι» το οποίο είχε πολλούς σκορπιούς. Για τρίτη φορά ρίζωσαν στο κάτω χωριό. Ο Ιερομόναχος Ιωνάς Κεφάλας είχε καταγωγή το Λέζι ,έγραψε την ιστορία της Μεσσηνίας και ένα από τα ποίηματά του είχε τίτλο «το πώς προήλθε το όνομα του ποταμού και του χωριού Βαλύρα». Διέθετε λαϊκή τράπεζα και είχε αποστειρωτήριο σύκων. Είχε μετακινήσεις 10 οικογενειών με αιγοπρόβατα στα ορεινά της Αρκαδίας.
9. Βαλύρα (Τζεφερεμίνι). Το όνομα δόθηκε από το προομηρικό μουσικό Θάμυρη (Β ραψωδία Ιλιάδα 594-605) φημισμένο για την ομορφιά, τραγούδι και λύρα του θέλησε να συναγωνιστεί τις μούσες, έχασε τυφλώθηκε και πέταξε τη λύρα του. Έχει γράψει γι αυτό ο Ιωνάς Κεφαλάς και το αφιερώνει στο Βαλυραίο δάσκαλο Νιφόρο. Το όνομα Τζεφερεμίνι αναφέρεται στο γνωστό Ενετικό κατάλογο του Pacifico το 1690 και ήταν ένα από τα 68 χωριά της Ανδρούσας. Η θέση της Βαλύρας ταυτίζεται με την ιστορία της αρχαίας Μεσσήνης, είχε γεωργικό ταμείο, αγροτικό ταμείο, αγροτική λαϊκή τράπεζα, λαϊκή τράπεζα, Αγροτικό συνεταιρισμό. Αγροτολέσχη, Ελληνικό σχολείο και σύνδεσμο αγροφυλακής.
Το 1836 τα χωριά Σκάλα – Βαλύρα αποτελούσαν το Δήμο Δερών. Δήμαρχος ήταν ο Αναγνώστης Πουλόπουλος και το 1839-40 ο Βασίλης Λινάρδος.
Το 1841-50 η Βαλύρα ανήκε στο Δήμο Οιχαλίας και πάρεδρις το 1841-2 ήταν ο Παν. Μπόβης. Ο δήμος είχε 21 χωριά και υπόγραψε από τη Βαλύρα ο Ιερεύς Μιχαήλ (αγράμματος). Το 1998 με το «Νόμο Καποδίστρια» είναι η έδρα του Δήμου Ιθώμης και με πρώτο δήμαρχο το Γιαννακόπουλο Κων/νο, από την Αρσινόη (Σιμίζα).
Ο ενοριακός ναός Άγιος Αθανάσιος διαθέτει ξυλόγλυπτο τέμπλο.Οι πολυέλαιοι ήταν δωρεά του ΠΑΝΑΓΙΏΤΗ ΛΥΡΑ , που ήταν αδελφός του πατέρα μουκαι είχε εργοστάσιο πορσελάνης στη Μασσαλία της Γαλλίας . Είχε παντρευτεί τη Βάλια με την οποία απόχτησε 3 παιδιά και ήταν ανηψιά της Σοφίας η οποία είχε παντρευτεί τον ΣΛΗΜΑΝ. Οι ναοί Αγία Παρασκευή, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Ιωάννης και Παναΐτσα, είναι ναοί από τον 9ο –11ο μ.Χ. αιώνα.
Υπάρχει η «Δέση» για άρδευση του χωριού και λειτουργία μύλων. Είχε ηλεκτροφωτισμό από το 1927. Σώζεται το κονάκι του Τζεφέρ Αγά το οποίο πρέπει να συντηρηθεί γιατί σύντομα θα καταστραφεί. Την περιοχή ρήμαξαν οι φωτιές το 1998 και 1981.

Σκάλα. Τη θέση της Σκάλας κατείχε το χωριό Ισθμός το οποίο αναφέρει ο Ηρόδοτος (θ. 35). Ο περιηγητής Παυσανίας το αναφέρει έμμεσα από τον Μεσσήνιο βασιλέα Ίσθμιο. Η Σκάλα ήταν όχθη λίμνης.
Οι σπουδαιότεροι πρόκριτοι του χωριού ήταν οι Αναγνώστης και Θεόδωρος Πουλόπουλος και Καλόγερος Νικολακόπουλος. Στην τοποθεσία του ανεμόμυλου βρίσκεται η παλουκόραχη όπου στα χρόνια της Τουρκικής Σκλαβιάς παλούκωσαν και το Γιάννη Καρακίτσο φίλο του Θόδωρου Κολοκοτρώνη.
Οι αδελφοί Μήτρος, Γαλάνης και Πιέρος Τσιλίκας παιδιά του Γεωργίου Τσιλίκα* πριν κηρυχθεί η επανάσταση σκότωσαν τρεις Τούρκους, έσπασαν τις αποθήκες και μοίρασαν τα προϊόντα που είχαν φορολογηθεί από τη Δεκάτη. Ο Γιάννης Καρακίτσος και Δημ. Δρούλιας συνέλαβαν τον Τούρκο Ταχυδρόμο από Τρίπολη και του πήραν την έγγραφη διαταγή που έλεγε να πιάσουν πολλούς Έλληνες ομήρους γιατί γνώριζαν ότι επρόκειτο να γίνει επανάσταση. Ο Κοτσαμπάσης της Σκάλας Πουλόπουλος τους είπε να τον αφήσουν ελεύθερο για να μην του χαλάσουν οι Τούρκοι το σπίτι. Στη Σκάλα συναντήθηκαν οι Παπαφλέσσας – Κολοκοτρώνης και έκαναν γνωστή την προκήρυξή τους λέγοντας ότι: Η ώρα έφθασε και το στάδιο δόξας και ελευθερίας ηνοίχθη, (το αφηγείται και ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του προτρέποντάς τους να σύρουν και πολιορκήσουν τα κάστρα και σας προφθάνω με τρεις χιλιάδες στρατήγημα και έριξα 3 μπαταρίες για να ακούσει ο κόσμος. Το 1825 οι Γεώργιος Κουντουριώτης και Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος όρισαν σταθμό διοίκησης και στρατηγείων τη Σκάλα για ν΄ αντιμετωπίσουν τον Ιμπραήμ. Η Σκάλα μαζί με τη Βαλύρα αποτελούσαν το Δήμο Δερρών. Από τη Σκάλα ήταν ο Δημ. Αθ. Κάβουρας αντιπρόεδρος της Γερουσίας. Στη Γερμανική κατοχή το χωριό καταστράφηκε. Λειτουργεί εργαστήριο κεραμικής των αδελφών Κόμη.
*Απόγονοι των Τσιλικαίων στη Βαλύρα είναι οι :
Ιουστίνη Τσιλίκα γεν. το 1875 . Πήγε στη μονή καλογραιών στον Αγιο Κων\νο το 1890 και εγινε μοναχή το 1904. Ο Ιωάννης Τσιλίκας του Δημητρίου ηταν εθελοντής Μακεδονομάχος και ο αδελφός του Γεώργιος το 1905 εγκαταστάθηκε στηΒαλύρα .Ηρθε δυο φορές σε γαμο απόχτησε συνολικα 9 παιδιά και ασχολήθηκε με τη γεωργία και το εμπόριο. Απεβίωσε στις 26-10-1961 σε ηλικία 86 ετων . Η πρωτη του γυναίκα ηταν η Ιωάννα Μακρή με την οποία απόχτησε τα παιδιά Ηλία ,Κώστα Θανάση και Σταυρούλα. Η δεύτερη γυναίκα του ηταν το γένος Καμαρινού από τον Αγριλο και αππόχτησε τα παιδιά Σταύρο.Δημητράκη ,Γιάννη, Μαρία και Ευαγγελία. Ο Σταύρος ήταν ο τελευταίος αγροφύλακας του χωριού και ο Θανάσης είχε το κάρο που ήταν το μεταφορικό μέσο και το κληρονόμησε ο γιός του Γιάννης.
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
Δήμαρχοι-Φοροεισπράκτορες-Πάρεδροι-Πρόεδροι-Δήμαρχοι
Από το 1833-2002
ΔΗΜΟΣ ΔΕΡΡΩΝ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ 1839 ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ
ΦΟΡΟΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ ΠΑΝ.ΚΕΡΤΕΡΟΛΙΩΤΗΣ
ΔΗΜΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ
ΦΟΡΟΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ 1841 ΠΑΝ. ΜΠΟΒΗΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΛΥΡΑΣ 1914-1998
1.Γεώργιος Δ. Γεωργακόπουλος 1914 2 μήνες,1919,1920,1934,39-42,1953
2.Πανάγ. Δ. Δουραμάκος 1914 4 μήνες
3.Αναστάσ. Καρύδης 1914 6 μήνες,1916,1918,1923-4-5
4.Ιωάννης Μπόβης 1915
5.Αναστάσ. Καρύδης 1916
6.Στασινος Βασιλόπουλος 1916
7.Γεωργ. Γεωργακόπουλος 1917
8.Αναστάσ Καρύδης 1918
9.Γεώργιος Δ. Γεωργακόπουλος 1919
10.Γεώργιος Δ. Γεωργακόπουλος 1920
11.Ιωάννης Μπόβης 1921
12.Δημήτριος Σταυριανόπουλος 1922
13.Αναστάσιος Καρύδης 1923
14.Αναστάσ. Καρύδης 1924
15.Αναστάσ. Καρύδης 1925
16.Ιωάννης Σιάγκρης 1926
17.Ηράκλ. Σπυρόπουλος 1927
18.Σπύρ. Καρτερολιώτης 1928
19.Κων/νος Μάκρης 1929,1933
20.Κων/νος Μπόβης 1930
21.Αντώνιος Παπαδόπουλος 1931
22.Μιχ. Πουλόπουλος 1932
23.Κων/νος Μάκρης 1933
24.Γεώργιος Δ. Γεωργακόπουλος 1934
25.Κων/νος Κολιόπουλος 1935
26.Σταύρος Μπόβης 1936
27.Δημήτριος Τσιάμης 1937 - 1938
28.Γεώργιος Δ. Γεωργακόπουλος 1939 -1942 Απρίλιος
29.Αθανας. Μυλωνάς Απρ. 1942 - Δεκ. 1942,1945
30.Γεώργιος Ματσούκας 1943
31.Αθανασιος Μυλωνάς 1945 - Ιουλ. 1946
32.Λεωνίδας Μπακόπουλος 1946-Δεκ.1946
33.Γεώργιος Φωτεινός 1947
34.Δημήτριος Ι. Γεωργακόπουλος 1948
35.Ελευθ. Βίγκος 1949-50
36.Γεώργιος Δ. Γεωργακόπουλος 1951
37.Παντελής Τσάμης 1952
38.Γεώργιος Στρατής 1953-4 ,55-6,57-61
39.Αναστάσιος Κ. Μακρής 1955 μέχρι Ιούλιο
40Γεώργιος Στρατής Ιουλ - Σεπτ. 1955
41.Νικόλαος Μπόβης* Σεπτ. 1955-1956
42.Γεώργιος Στρατής 1957-1961
43.Σωτήριος Καρτερολιώτης 1962-Ιουλ 1964
44.Περικλής Καρύδης Αυγ. 1964- Μάϊο 1968
45.Αριστείδης Μακρής Ιουν 1968. - Ιουλ. 1974
46Χρήστος Δ. Γεωργακόπουλος Ιουλ. 1974 - Μάιο 1975
47Παναγιώτης Λιοντήρης Ιουν. 1975 - 1982
48Αθανάσιος Δημόπουλος 1983 - 1990
49Αριστείδης Λιοντήρης 1991 - 1994
50.Αριστείδης Διαμαντόπουλος 1995 - 1998
Δήμος (Ιθώμη) - Εδρα Βαλύρα -Νόμος Καποδίστρια 1998
51.Γιαννακόπουλος Κων-νος 1998 – 2001.Απεβίωσε στις 25-6-2001
52.Αρις. Διαμαντόπουλος 2001-2002
53.Αρις. Διαμαντόπουλος 2003……..
* Η Καλιρρόη Λύρα μια από τις 4 αδελφές (στην οικογένεια ηταν συνολικά τα 7 αδέλφια (4 κορίτσια και 3 αγόρια) παντρεύτηκε το Νίκο Μπόβη και απόκτησαν τα παιδιά Λύσσανδρο,Σταύρο Μήτσο και Κώστα. Ο Μήτσος είχε κόρη την Κατίνα η οποία είναι πεθερά του Νίκου Γεωργόπουλου που ηταν γραμματέας της κοινοτητάς μας. Ο Κώστας απόχτησε τα παιδιά Νίκο,Σωτήρη και Μήτσο που εχει το γυιό Κώστα, ουρολόγο γιατρό στο Τζάνειο νοσοκομείο στον Πειραιά.Όταν πέθανε η Καλλιρόη ο Νίκος ξαναπαντρεύτηκε την Μαγδαληνή Τσάμη και απόχτησε τα παιδιά Γιάννη και Αγγελο.Υπάρχει μια οικογενειακή φωτογραφία στη σιδερένια γέφυρα της Βαλύρας. Ο θείος του Νίκου ,Σταύρος ,ηταν και αυτός πρόεδρος της κοινότητας Βαλύρας.
Από το παραπάνω πίνακα προέδρων βλέπουμε ότι εχουν εκλεγεί από 6 φορές οι Γεωργακόπουλος και Καρύδης ,3 φορές ο Γεώργιος Στρατής και από 2 φορές οι: Ι. Μπόβης,Κ.Μακρής, Αθ.Μυλωνάς,Παν.Λιοντήρης και Αθ.Δημόπουλος.
Από το παραπάνω πίνακα εχουν εκλεγει πατέρας και γυιός των επιθέτων Καρύδη, Τσάμη,Γεωργακόπουλου και Μακρή.
Η οικογένεια Μπόβη έχει τους περισσότερους προέδρους {4}Γιάννη, Κώστα, Σταύρο και Νίκο.
Ο Αρις Διαμαντόπουλος ηταν ο τελευταίος πρόεδρος της κοινότητας Βαλύρας και ο δεύτερος δήμαρχος μετά τον απροσδόκητο θάνατο του πρώτου εκλεγμένου δημάρχου με το νόμο Καποδίστρια Κων-νου Γιαννακοπουλου από το Σιμίζα.
Εχουμε φωτογραφικό υλικό των προέδρων -δημάρχων εκτός από 8 ,το οποίο πιστεύουμε να βρεθεί για να γίνει το αλμπουμ.
Γραμματείς της κοινότητας με τη σειρά ηταν : Καρακίτσος,Ξυδόπουλος ,Γεωργόπουλος και Ελένη Μακρή .Με τη συννένωση των κοινοτήτων γραμματείς του δήμου Ιθώμης είναι: Ελένη Μακρή από Βαλύρα ,Δήμητρα Καλλιμάνη από Λάμπαινα,Βασιλεία Καλογεροπούλου από Αρσινόη,Νίκος Γεωργακόπουλος από Μαυρομμάτι και Πολυξένη Κορμά από Ζερμπίσια.Διοικητικός είναι η Είρήνη Τούντα και μηχανικός η Ευθυμία Μουργή.Οδηγός είναι ο Δημήτρης Κατσικάρης και υδρονομέας ο Κωστας Αθανασακόπουλος, από Μαυρομμάτι.

ΔΗΜΟΣ ΙΘΩΜΗΣ
Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΓΙΝΕ ΤΟ 1836
1.ΠΡΩΤΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΙΟΡΙΣΤΗΚΕ Ο ΠΡΟΚΡΙΤΟΣ ΓΕΩΡ.Δ.ΜΠΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ Ο Γ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ.ΦΕΚ 50,28-12-1836
ΕΠΑΝΕΞΕΛΕΓΗ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΤΟ 1846
2.ΤΟ 1840 ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΜΗΤΡΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΥΠΕΓΡΑΦΕ ΜΕ ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΔΙΚΗΣ ΤΟΥ ΕΠΙΝΟΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ.ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΤΑΝ Ο Γ. ΜΠΙΛΑΛΗΣ
3.ΤΟ 1848 ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΑΝΑΣ. ΜΠΟΥΖΑΣ .
4. ΤΟ 1853 ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΣ ΤΖΩΡΤΖΗΣ.ΤΟ 1853 ΣΥΝΕΣΤΗΘΗ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΙΣΘΟ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΘΑ ΠΛΗΡΩΝΕ Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ,
5. Ο ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ,ΚΩΣΤΑΣ ΑΠΌ ΧΑΣΑΜΠΑΣΑ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΤΟ ΣΤΕΡΝΟΠΟΥΛΙ ΤΟΥ ΕΚΛΕΓΟΤΑΝ ΕΠΙ 30 ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΙΘΩΜΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΜΕΙΝΕ ΤΟ ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙ “ΓΕΡΟΣ ΙΘΩΜΑΤΑΣ”
6.Ο ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΛΥΜΠΕΡΗΣ ,ΔΙΑΔΕΧΤΗΚΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟ ,ΔΗΜΑΡΧΟ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΤΟ 1870.ΕΠΑΝΕΞΕΛΕΓΗ ΤΟ 1874.
7. ΤΟ 1879 ΕΞΕΛΕΓΗ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΙΘΩΜΗΣ Ο ΠΑΝΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ , ΑΠΌ ΚΕΦΑΛΙΝΟΥ.
8.ΤΟ 1866 ΚΑΙ 1887 ΕΞΕΛΕΓΗ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΙΘΩΜΗΣ Ο ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ,ΑΠΌ ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΕΙΟ,ΚΑΙ ΣΥΝΕΔΕΣΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΛΑ ΚΟΙΝΩΦΕΛΗ ΕΡΓΑ.
9. ΤΟ 1907 ΕΞΕΛΕΓΗ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΙΘΩΜΗΣ Ο ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ , ΑΠΟ ΚΕΦΑΛΙΝΟΥ.ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΜΑΓΓΑΝΙΟΥ ΠΥΡΟΛΟΥΣΙΤΗ ΣΤΑ ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ,ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ-ΣΚΑΛΙΣΤΗΡΗ.ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΑΛΛΑ ,ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΔΙΑΣΩΘΗΚΑΝ ΕΛΑΧΙΣΤΑ.
10.ΤΟ 1911 Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ Δ.ΗΜΑΡΧΟΣ ΙΘΩΜΗΣ ΗΤΑΝ Ο Γ. ΠΑΡΙΣΗΣ.
Ο δήμος Ιθώμης ιδρύθηκε το 1833 και το 1836 περιελάμβανε 6 χωριά. Το 1840 ενσωματώθηκαν στο δήμο Ιθώμης οι καταργηθέντες δήμοι Βελύρας και Υάμειας.Λειτούργησε μέχρι το 1911. Είχε χειμερινή εδρα το Μαυρομμάτι και καλοκαιρινή το Χασάμπασα. Από τον «Οδηγό της Ελλάδος» 1910-11 του Ν. Γ. ΙΓΓΛΕΣΗ ο δήμος Ιθώμης ήταν Β τάξης με 7060 κατοίκους και δήμαρχος ηταν ο Γ. Παρίσης. Εδρα ήταν το Μαυρομμάτι με 497 κατοίκους. Στο δήμο ανήκαν τα χωριά Βασιλικό κατ. 58, Βουρνάζι κατ.367, Δαλακλή 98, Δράϊνα 367, Ζαγάραινα 244, Ζερμπίσια 244, Καλογερόραχη 239 ,Κάστρο 70, Κεφαλληνού 431, Κλήμα 165, Λακκακούκια 146, Λέζι 434, Λούμι 319, Μαγγανιακό 382, Μάνεσι 204, Μήλα 390, Νεοχώριο 490, Πεντιά 665, Πετράλωνα 139, Σαρδελέϊκα 22,Σιάμαρι 307, Σιμίζα 311,Τσιχλέϊκα 38, Χασάμπασα 392 και Χρύσοβα 132. Γραμματοδιδάσκαλείο λειτουργούσε στα χωριά Ζερμπίσια, Καλογερόραχη ,Κεφαλληνού, Λούμι, Μαγγανιακό ,Μάνεσι , Μήλα , Νεοχώριο και δημοτικό σχολείο αρρένων στα χωριά Ποντιά και Χασάμπασα. Στο Μαυρομμάτι λειτουργούσε και δημοτικό σχολείο θηλέων.Ο πληθυσμός του δήμου Ιθώμης τα έτη 1848-1991 ήταν.
ΕΤΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
1848 2823
1849 2846
1850 2824
1851 2781
1852 2753
1853 3734
1854 3758
1855 3139
1856 2813
1861 3734
1870 3848
1879 4819
1889 5468
1896 6124
1907 7068
1991 2880
Το 1994 καθιερώθηκε ο θεσμός του αιρετού νομάρχη (2ος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης) με ταυτόχρονη δημιουργία του περιφερειάρχη (3ος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης), ο οποίος είναι κυβερνητικό πρόσωπο.
Επειδή σήμερα η τοπική αυτοδιοίκηση αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα το Δεκέμβριο του 1997 ψηφίστηκε το πρόγραμμα «Ιωάννης Καποδίστριας» με σκοπό την κατάργηση και συνένωση κοινοτήτων δημιουργώντας τους νέους 900 δήμους και 133 κοινότητες.
Ο νέος δήμος Ιθώμης με έδρα τη Βαλύρα, προήλθε από τις συνενώσεις των κοινοτήτων:
Αριστοδημείου, Αρσινόης, Βαλύρας , Ζερμπίσιων, Κεφαλληνού, Λαμπαίνης, Μαυρομματίου και Ρευματιάς.
Οι υπάρχοντες δήμοι στη Ελλάδα ήταν 434 ,οι κοινότητες 5343 και 12.548 οικισμούς.
Ο νομός Μεσσηνίας είχε 8 δήμους, 272 κοινότητες και 496 οικισμούς. Διαιρείται σε 4 επαρχίες ( Μεσσήνης, Καλαμάτας, Πυλίας, Κυπαρισσίας) και με το νόμο Καποδίστρια γίνονται 29 δήμοι και 2 κοινότητες. Διοικητικά η Βαλύρα ανήκει στην επαρχία Μεσσήνης

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ-ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1835-2002
Οι δημοτικές εκλογές εγιναν τα ετη:
1835,1837,1841,1847,1850,1853,1855,1857,1861,1866,1870,1874,1879,1883,
1887,1891,1895,1899,1903,1907,1911.Στις 2-5-1911 κατετέθη στην βουλή Νομοσχέδιο περί συστάσεως δήμων και κοινοτήτων με τον νόμο ΔΝΖ/1912. Προ
κυρήχθηκαν εκλογές στις 4-11-1912 αλλά λόγω των βαλκανικών πολέμων αναβλήθηκαν με νόμο ΔΡ12/1912 και έγιναν στις 9-2-1914.Οι δεύτερες δημοτικές εκλογές αναβλήθηκαν 3 φορές λόγω του Ά Παγκοσμίου πολέμου και μικρασιατικής εκστρατείας και έγιναν στις 25-10-1925.Το 1929 έγιναν οι τρίτες κοινοτικές εκλογές όπου ψήφισαν για πρώτη φορά οι εγράμματες γυναίκες. Οι τέταρτες έγι
ναν στις 11-2-1934. Μεσολάβησε η ΕΑΜική περίοδος και μετά από 17 χρόνια στις
5-4-51 διενεργήθηκαν οι νέες δημοτικές και κοινοτικές εκλογές ,στις οποίες είχαν δικαίωμα ψήφου και οι γυναίκες χωρίς ποριοριστικούς ορους ,όπως εγιναν και το 1934,οπότε αποκαταστάθηκε η τάξη και ομαλότητα στην χώρα την οποίακατέλυσε η χούντα των συνταγματαρχών 1967-1974.Στη συνέχεια στη περίοδο της Γ Ελληνικής δημοκρατίας τον Μάρτιο του 1975 έγιναν οι πρώτες ελεύθερες κοινοτικές και δημοτικές εκλογές. Ακολουθούν οι εκλογές 1978,1982 (17-10),1986 (12-10),1990 (14-10), 1994 (16-10 ) όπου έχουμε για πρώτη φορά τον αιρετό νομάρχη και δημιουργείται ο 3ος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης του περιφερειάρχη που είναι κυβερνητικό πρόσωπο .
Το 1998 έγιναν οι νέες κοινοτικές δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές με το νομο <ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ>.Στην εφημερίδα ΒΑΛΥΡΑ στα φύλλα 2,3,37,82-83,84-85,127-28,125-26,και 101, 102 και 103 υπάρχουν αναλυτικά τα αποτελέσματατων δημοτικών και κοινοτικών εκλογών από το 1975-1998.
Στις 13,20102002 έγιναν οι νέες νομαρχιακές,δημοτικές και κοινοτικές εκλογές.


ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ
Η Ελληνική Εκπαίδευση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

Ομηρική περίοδος 1100-800π.Χ.
Κατά την αγωγή και εκπαίδευση της αριστοκρατίας η οποία ανατίθετο σε επίλεκτους πολίτες ή ειδικούς παιδαγωγούς μέσον εκπαίδευσης ήταν, εκτός των άλλων, και η παροχή γνώσεων, μετεωρολογίας, ιατρικής, φαρμακολογίας, γεωγραφίας, ζωολογίας, φυτολογίας.

Προκλασική - Κλασική περίοδος 7ος -320 π.χ.
Στην πρώτη (διδασκαλείο) στην δεύτερη (παλαίστρες – γυμνάσια ) και τρίτη (εφηβεία) βαθμίδα της εκπαίδευσης διδάσκονταν τα μαθήματα αριθμητική και γεωμετρία. Αργότερα με την ίδρυση αποικιών η οργάνωση της ανώτερης – ανώτατης εκπαίδευσης απαιτείται αναγκαία η οργάνωση σχολείων μέσης βαθμίδας με πλούσιο πρόγραμμα μαθημάτων.
Ο Πλάτων επιθυμούσε και συνιστούσε στους νέους σπουδάζουν τους μαθηματικούς κλάδους πριν φοιτήσουν στην σχολή του.
Ο Ισοκράτης θεωρούσε απαραίτητη τη σπουδή της γεωμετρίας, αστρονομίας και διαλεκτικής σ’ ένα σχολείο, μετά το διδασκαλείο, ως μια προπαρασκευή για την παρακολούθηση μαθητών στην ανώτατη εκπαίδευση. Ο Αριστοτέλης συνιστούσε την εγκύκλιο παιδείας
α) Γραμματικής , ρητορικής, διαλεκτικής και
β) Αριθμητικής, γεωμετρίας, αστρονομίας, μουσική
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση συγκροτείται από
• Τη σχολή του Πυθαγόρα, στην οποία διδάσκονται: μαθηματικά, αστρονομία, μουσική, φιλοσοφία
• Την ακαδημία του Πλάτωνα
• Την ρητορική σχολή του Ισοκράτη
• Το λύκειο του Αριστοτέλη


Ελληνιστική περίοδος 323-30 π.Χ.
Η εκπαίδευση αποτελεί υπόθεση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οργανώνεται σε 3 διαδοχικές βαθμίδες και λάμβανε την μορφή που έχει σήμερα.
Το πρόγραμμα της στοιχειώδους εκπαίδευσης περιλάμβανε: ανάγνωση, γραφή, απομνημόνευση, αριθμητική, μουσική και γυμναστική.
Η μέση εκπαίδευση παρουσίαζε έντονο φιλοσοφικό χαρακτήρα. Το πρόγραμμα περιλάμβανε την Τριττύν (γραμματική, ρητορική και διαλεκτική ) και Τετρακτύν (αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία και μουσική) Τα μαθήματα αυτά ονομάστηκαν
οι «εφτά ελεύθερες τέχνες».
Ανώτερες σχολές ιδρύθηκαν και λειτούργησαν σ’ όλα τα μέρη στα οποία με τον Μέγα Αλέξανδρο απλώθηκε ο Ελληνισμός. Επιστημονικοί κλάδοι που καλλιεργήθηκαν σημαντικά και συστηματικά είναι η φιλολογία και γραμματική, τα μαθηματικά, η αστρονομία, η γεωμετρία, η φυσική και η ιατρική.





Ελληνορωμαϊκή περίοδος 31π.Χ. -476π.Χ.
Το εκπαιδευτικό σύστημα των Ελληνιστικών χρόνων συνεχίστηκε και κατά την Ελληνορωμαϊκή εποχή.
• Στην στοιχειώδη εκπαίδευση διδάσκονταν ανάγνωση και γραφή της μητρικής γλώσσας, αριθμητικής αποφθέγματα, λίγη λογοτεχνία και απομνημόνευση νόμων.
• Στην μέση εκπαίδευση διδάσκονταν η Ελληνική γλώσσα και γραμματική, τα έπη του Ομήρου, Ελληνική μυθολογία, ιστορία και γεωγραφία, αλλά και μαθήματα με πρακτικό χαρακτήρα: αριθμητική, γεωμετρία, φυσικές επιστήμες, μουσική και γυμναστική.
Η ανώτατη εκπαίδευση επικεντρώνονταν στις ρητορικές σχολές. Η φοίτηση διαρκούσε 2-3 έτη και το πρόγραμμα περιλάμβανε ρητορική (από Έλληνες συγγραφείς), φιλολογία, φιλοσοφία (κυρίως των Στωϊκών) και την επιστήμη του δικαίου.

Βυζαντινή περίοδος
Η εκπαίδευση στο βυζάντιο ήταν προσανατολισμένη στο Ελληνοχριστιανικό ιδεώδες και είχε 3 βαθμίδες : Στοιχειώδη μέση και ανώτατη.
• Η στοιχειώδη εκπαίδευση ήταν σε εκκλησιαστικά χέρια .
• Τα διδασκόμενα μαθήματα ήταν: ανάγνωση, γραφή, στοιχειώδης αριθμητική, γραμματική, θρησκευτικά, ελληνοκλησιαστικοί ύμνοι, μυθολογία συνδυασμένη με ιστορία.
• Η μέση εκπαίδευση διατήρησε έντονο και φιλολογικό χαρακτήρα. Τα διδασκόμενα μαθήματα ήταν κυρίως εκείνα της «εγκυκλίου παιδείας» των Ελληνιστικών χρόνων η τριτύς (γραμματική, ρητορική και διαλεκτική) και η τετραητύς (αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία και μουσική). Επιπλέον διδάσκονται σημειογραφία (στενογραφία), στοιχεία ιατρικής, πολιτική και εκκλησιαστική ιστορία.
• Στα πλαίσια της ανώτατης εκπαίδευσης πολλές ήταν οι σχολές που λειτούργησαν κατά τη διάρκεια της μαισαίωνης βυζαντινής εποχής. Το πρώτο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη από το Μέγα Κωνσταντίνο. Αναδιοργανώθηκε από το Θεοδόσιο Β το 425 π.χ. και ονομάστηκε πανδιδακτήριο. Γνώρισε μεγάλη ακμή από το 9ο-11ο αιώνα και μετονομάστηκε από τον Ιουστινιανό στο Οικουμενικό Διδασκαλείο. Στις σχολές του εκτός της γραμματικής, φιλολογίας, ρητορικής, φιλοσοφίας, διδασκόταν το δίκαιο, η γεωμετρία, η αστρονομία, οι φυσικές επιστήμες και αργότερα η ιατρική.

Περίοδος τουρκοκρατίας 1453-17ος αιώνας
Το 15-16ο αιώνα στη Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα η σχολική εκπαίδευση ήταν περιορισμένη. Σχολεία βασικής εκπαίδευσης υπήρχαν στην Φιλιππούπολη, Αγχίαλο, Θεσσαλονίκη, Ανδριανούπολη και αλλού. «Σχολεία» επίσης λειτουργούσαν και στους νάρθηκες των εκκλησιών και στα κελιά των μοναστηριών. Οι μαθητές αποκτούσαν στοιχειώδεις γνώσεις, ανάγνωσης, γραφής, και αριθμητικής. Οι σχολές που λειτούργησαν αυτή την σχολική περίοδο ήταν : η Πατριαρχική σχολή της Κωνσταντινούπολης, η σχολή των Φιληνθραπηνών η σχολή Στρατηγοπούλου στα Ιωάννινα ένα καθολικό και ένα ορθόδοξο σχολείο στη Χίο.

Περίοδος τουρκοκρατίας 17ος-1821
• Τον 17ο αιώνα παρατηρείται μια αναγέννηση της παιδείας στην υπόδουλη Ελλάδα, ίσως ως αντανάκλαση εκείνης στην Ευρώπη..
• Για την στοιχειώδη εκπαίδευση λειτούργησαν σχολεία σε πόλεις, κωμοπόλεις, χωρία, μοναστήρια και ερημοκλήσια. Τα διδασκόμενα μαθήματα είναι ανάγνωση, γραφή μητρικής γλώσσας, αριθμητική, χριστιανική κατήχηση και εκκλησιαστική μουσική.
• Στη μέση τα μαθήματα χωρίζονται στο κύκλο των «Πρωτόπειρων» που διδάσκονται τα «γραμματικά» (γραμματική και Συντακτικό της αρχαίας Ελληνικής)και στο κύκλο της «Τα της κυκλοπαίδειας μαθήματα»που είναι αρχαία Ελληνικά (έργα κλασικά και χριστιανικά), ρητορική και λογική.
Στις ανώτερες σχολές (Πατριαρχική ή Μεγάλη σχολή του γένους, Αθωνιάδα Ακαδημία, Ακαδημία Κέρκυρας, Πανεπιστήμια Ιασίου, Βουκουρεστίου) οι νέοι σπούδαζαν κλασικούς και εκκλησιαστικούς συγγραφείς, μαθηματικές και φυσικές επιστήμες όπως είχαν διαμορφωθεί στις ευρωπαϊκές χώρες.

Περίοδος απελευθερωτικού αγώνα.
Εξαιτίας της εμπόλεμης κατάστασης η πενταμελής επιτροπή που συγκροτήθηκε με αποφάση της Α΄ Εθνικής Συνέλευσης των Ελλήνων (1822) περιορίστηκε στην εφαρμογή της κατώτερης βαθμίδας σχολείου του αλληλοδιδακτικού *στο οποίο εφαρμοζόταν η αλληλοδιδακτική μέθοδος και διδασκόταν τα μαθήματα ανάγνωση, γραφή και αριθμητική.
* Ένας δάσκαλος δίδασκε σε πολλούς μαθητές με τη βοήθεια των πιο προχωρημένων μαθητών των ανώτερων τάξεων.

Περίοδος του βασιλιά Όθωνα
Θεμελιώθηκε το εκπαιδευτικό σύστημα 3 βαθμίδων. Όμως από τους κύκλους του παλατιού αγνοήθηκε η Ελληνική πραγματικότητα και τα νομοθετικά στηρίχτηκαν στις ουμανιστικές και κλασικιστικές τάσεις που
επικρατούσαν τότε στη δυτική Ευρώπη, με αποτέλεσμα την αποτυχία τους στην πρακτική εφαρμογή.
Η αλληλοδιδακτική μέθοδος εφαρμόστηκε και συνεχίστηκε και σ’ αυτή την περίοδο. Στο δημοτικό σχολείο τα διδασκόμενα μαθήματα ήταν Κατήχηση, στοιχεία της Ελληνικής ,ανάγνωση, γραφή, αριθμητική τα μέτρα και τα σταθμά της εποχής, γραμμική ιχνογραφία, φωνητική μουσική και όπου ήταν δυνατόν στοιχεία γεωγραφίας, Ελληνικής ιστορίας και από τις φυσικές επιστήμες τα αναγκαία.
Η μέση εκπαίδευση περιλάμβανε τα Ελληνικά σχολεία και τα γυμνάσια.




Όσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση το 1837 άρχισε να λειτουργεί το Πανεπιστήμιο του Όθωνος με τους 52 μαθητές : 8 Θεολογία , 22 Νομική, 4 Ιατρική, 18 φιλοσοφική και με 57 τακτικούς ακροατές.

1862-1892
Καθιερώνεται η συνδιδακτική* μέθοδος και εγκαταλείπεται η αλληλοδιδακτική.
* Ο δάσκαλος διδάσκει όλους τους μαθητές και όλα τα μαθήματα .


Βιβλιογραφία
• Γιαννικοπούλου Α.: Ιστορίες της Ελληνικής

• Τσαμπή : Η παιδεία στο Βυζάντιο
• Χατζοπούλου Κ.: Ελληνικά σχολεία στη περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας Θεσσαλονίκη 1991



Το Εκπαιδευτικό μας σύστημα
και οι αλλαγές του (1830-2000)

α. Η ευθύνη
Για την καλύτερη διοίκηση και οργάνωση του Ελληνικού κράτους διαμορφώθηκαν η Νομοθετική (κοινοβούλιο), Δικαστική (δικαστήρια) και Εκτελεστική (κυβέρνηση, Υπουργοί, διοικητικές υπηρεσίες) εξουσία. Μια από τις δραστηριότητες του κράτους είναι η παιδεία (Αγωγή και Μόρφωση), η Εκπαίδευση (οργανωμένη μορφή παιδείας) διακρίνεται σε νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο ανώτερη εκ/ση, Πανεπιστήμιο, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο, ΕΛΚΥΣ, ΠΣΕ ΙΕΚ,ΚΕΠ,ΣΧΟΛΕΣ ΟΑΕΔ Ιδιωτική εκση,Κ.Λ.Π.) την οποία εφαρμόζει με την εκπαιδευτική της πολιτική (προγράμματα, στόχοι, σκοποί).
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την παιδεία είναι το κράτος, η πολιτεία, οικογένεια, κοινότητα, οικονομία, θρησκεία εκκλησία, επιστήμη, παιδαγωγικοί, κοινωνικοί και ψυχολογικοί παράγοντες. Τη διοίκηση στην εκπαίδευση ασκούν Πρόεδρος Δημοκρατίας, Κυβέρνηση, Υπουργοί, Υφυπουργοί, Γενικοί Γραμματείς ΥΠΕΠΘ, όργανα διοίκησης, Σύμβουλοι, Δ/ντες – Υπ/ντες σχολείων, Συλλογικά όργανα και τέλος οι αφανείς δάσκαλοι και καθηγητές. Ο αντιχιτλερικός καθηγητής του Χάρβαρντ Werner Taeger στο τρίτομο έργο του Paideia καλύπτει τις έννοιες πολιτισμό, παράδοση, εκπαίδευση, γράμματα και καλλιέργεια.
Η αξία ενός μακρόπνοου σχεδιασμού για την παιδεία και εκπαίδευση είναι γνωστή από το 5ο αιώνα π.χ. από το ποίημα του Kuan – Tzu.
* Όποιος σπέρνει σιτάρι, θερίζει μια χρονιά
* Όποιος φυτεύει δέντρα, παίρνει καρπούς δέκα χρόνια
* Όποιος μορφώνει το λαό, απολαμβάνει καρπούς εκατό χρονιές (Στην Ελλάδα ουδέποτε σχεδιάστηκε μακρόπνοο πρόγραμμα και σε κανένα τομέα).
β. Οι μεταρρυθμίσεις
Με την απελευθέρωση του Ελληνικού κράτους το εκπαιδευτικό σύστημα κατοχυρώνεται νομικά το 1830-40. Οι σημαντικές αλλαγές – μεταρρυθμίσεις έγιναν τα έτη 1934, 36, 1913, 17, 29, 57-9, 64, 76, 80-82, 82-85, 85, 88-95, 96, 98 και 2000;
1834. Διάταγμα για τη Δημοτική Εκπαίδευση 6η Φλεβάρη, τετρατάξιο δημοτικό.
1834. Διάταγμα για τη μέση εκπαίδευση ,τριτάξιο Ελληνικό(σχολαρχείο) και τετρατάξιο γυμνάσιο
1835. Β.Δ. 25 Μαρτίου 1835(αντιβασιλεία).Ιδρύονται τα πρώτα 10 Ελληνικά σχολεία στην Ελλάδα
1836. Διάταγμα για τη Μέση Εκπαίδευση και ίδρυση Πανεπιστημίων.
1864.Τα δημοτικά σχολεία στη Μεσσηνία ήταν 58. Οι επαρχίες Καλαμών, Τριφυλίας. Μεσσήνης και Πυλίας είχαν αντίστοιχα 16Α-2Θ,10Α-4Θ,13Α-1Θ,12Α-2Θ.Α=Αρρένων,Θ= Θηλέων
1897. Κινήσεις και προσπάθειες για μεταρρύθμιση.
1913. Διαμόρφωση αναλυτικών και ωρολογίων προγραμμάτων στη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση. Ίδρυση τριταξίων διδασκαλείων Αρρένων – Θηλέων.
1917. Καθιέρωση δημοτικής γλώσσας για το δημοτικό και συγγραφή αναγνωστικών στη δημοτική. Ίσχυε 4ετές δημοτικό (στη δικαιοδοσία κοινότητας ή δήμου) 3ετές Ελληνικό, 4ετές Γυμνάσιο (έβδομη τάξη, στο κράτος).
1929. Αύξηση της φοίτησης κατά ένα έτος. Δημιουργία 6ετούς δημοτικού – γυμνασίου. Ίδρυση του Πειραματικού Αθηνών και νυχτερινών σχολείων, τα διδασκαλία έγιναν 5τάξια και για τους νηπιαγωγούς 4τάξια.
1937. Δημοτικό 4τάξιο και συνέχιση στο γυμνάσιο,εξατάξιο δημοτικό και 8τάξιο γυμνάσιο (5 χρονος,τρίχρονος κύκλος,ογδόη).
1957-9 Έγιναν οι νόμοι 3971 και 3973 για την τεχνική και επαγγελματική Εκπαίδευση αντίστοιχα.
1964. 6ετές δημοτικό, 3ετές γυμνάσιο (εννιάχρονη υποχρεωτική Εκπαίδευση) 3ετές λύκειο Ν. 4379. Καθιέρωση ακαδημαϊκού απολυτηρίου, διδασκαλία αρχαίων και αύξηση της φοίτησης δασκάλων κατά 1 έτος (τριετής φοίτηση).
1967. Ίδρυση του Πανεπιστημίου Πατρών και Φιλοσοφικής Ιωαννίνων. Επανέρχεται το σύστημα πριν του 1964.
1970. Ίδρυση των 5 ΚΑΤΕΕ (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Ηράκλειο).
1976. 9ετή υποχρεωτική Εκπαίδευση (6ετές δημοτικό – 3ετές λύκειο) εισαγωγή του με εξετάσεις ίδρυση κλασσικών λυκείων, ίδρυση ΚΕΜΕ (Ν186), ίδρυση τεχνικών – επαγγελματικών σχολών με διάρκεια 2-4 εξαμήνων (χωρίς εξετάσεις) και 3ετή με εξετάσεις, ανώτερες τεχνικές – επαγγελματικές σχολές με εισαγωγικές εξετάσεις μετά το λύκειο (Ν 576/77) και καθιέρωση νεοελληνικής γλώσσας. Στις ακαδημίες εισάγονται με το βαθμό απολυτηρίου.
1978-79. Εισάγεται ο θεσμός των κατ έπιλογήν μαθημάτων και καθιερώνεται ο θεσμός των Πανελληνίων εξετάσεων. Τα μαθήματα Β,Γ Λυκείου διακρίνονται σε μαθήματα κορμού (κοινό πρόγραμμα),και σε κατ΄ επιλογήν(πρόγραμμα επιλογής) , με 2 κατευθύνσεις. Τα μαθήματα για την 1η κατεύθυνση ήταν: Αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία ,λατινικά και ιστορία ,ενώ για τη 2η ήταν: Μαθηματικά φυσικά και χημεία. Οι βαθμοί εξυπηρετούν τη δυνατότητα του μαθητή στην προαγωγή ή απόλυση και την εισαγωγή του στα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Η διαδικασία αυτή διήρκησε μέχρι το 1981 που ήρθε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία
1981. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε την κατάργηση των εξετάσεων για τις ανώτερες-ανώτατες σχολές και το μόνο που έκανε ήτανε η κατάργηση των πανελληνίων της Β λυκείου και τη διατηρησή τους στη Γπου μετονομάζονται σε Πανελληνιες εξετάσεις
1980-82. Η Β, Γ τάξη λυκείου χωρίζεται σε δύο κατευθύνσεις. Θεσπίζεται συντελεστής βαρύτητας μαθημάτων, κατοχύρωση βαθμολογίας, και ο βαθμός επίδοσης Β και Γ λυκείου λαμβάνεται υπόψη για ΑΕΙ. Η εισαγωγή στα ΚΑΤΕΕ – Ακαδημίες γίνεται χωρίς εξετάσεις με ορισμένα μαθήματα από Β-Γ λυκείου και γενικής βαθμολογίας Β-Γ λυκείου.
Οι εξετάσεις είναι Πανελλήνιες και έχουν δικαίωμα αναβαθμολόγησης μια φορά σε δύο μαθήματα (2 Β λυκείου, 2 Γ λυκείου 1 από Β και ένα από Γ λυκείου).
1982-85. Δημιουργία 5 δεσμών στη Γ΄ Λυκείου. Τη 5η δέσμη παρακολουθούν όσοι δεν επιθυμούν να συμμετέχουν σε εξετάσεις ΑΕΙ-ΚΑΤΕΕ. Τα μαθήματα των 4 δεσμών είναι 4 και είναι ταυτόχρονα μαθήματα εισαγωγής και απολυτηρίων. Κριτήριο εισαγωγής σε ΑΕΙ-ΚΑΤΕΕ είναι η βαθμολογία των 4 μαθημάτων στις γενικές εξετάσεις και η συνολική βαθμολογία των τάξεων Α,Β,Γ λυκείου με συντελεστές 5,25 και 12 αντίστοιχα.
Το μηχανογραφικό συμπληρώνεται το Μάρτιο τα ΚΑΤΕΕ ονομάζονται ΤΕΙ. Στα ΤΕΙ εισάγονται σε ποσοστό 25% από τα ΤΕΛ.
Η εισαγωγή τους γίνεται σε ποσοστό75% από τα μαθήματατα της τελευταίας τάξης και 25% από τα μαθήματα πτυχίου. Υπάρχει κατοχύρωση βαθμολογίας.
1985. Ίδρυση Ε.Π.Λ.(ΕΝΙΑΙΟΥ ΠΟΛΥΚΛΑΔΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ)
1988 Αποδέσμευση απολυτηρίων και εισαγωγικών εξετάσεων σε ΑΕΙ – ΤΕΙ. Κατοχύρωση βαθμολογίας για 2 έτη. Κατάργηση της 5ης δέσμης. Κάθε δέσμη εξετάζεται σε όλα τα μαθήματα για την απολυσή του και στη συνέχεια διαγωνίζονται στα 4 μαθήματα επιλογής για την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Το ένα μάθημα έχει βαρύτητας με συντελεστή 1,15 και τα άλλα 3 έχουν συντελεστή το καθένα 0,95. ‘Εχει δικαίωμα κατοχύρωσης βαθμολογίας για 3 χρόνια σε 1 ή περις΄τερα ή και όλα τα μαθήματα κάθε φορά εξετάσεων.Τη 4η χρονιά ο υποψήφιος δίνει όλα τα μαθήματα και η κλίμακα βαθμολογίας είναι 0-80. Αν η διαφορά μεταξύ δύο βαθμολογητών σ΄ ένα γραπτό είναι πάνω από δέκα βαθμολογείται από αναβαθμολογητή που ο βαθμό τους θα κυμανθεί μεταξύ των βαθμών των δύο βαθμολογητών.
1992. Ίδρυση ΙΕΚ για να καλύψουν το κενό Λυκείου – Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για όσους το επιθυμούν.
1996. Εθνικό απολυτήριο και επέκταση ΕΠΛ.
1998. Κατάργηση των τύπων των λυκείων , πανελλαδικές εξετάσεις στη Β-Γ λυκείου σε 14 μαθήματα. Προαγωγικός βαθμός το 9,5 δεν υπάρχουν ανεξεταστέοι (δεν εφαρμόστηκε ). Υπάρχουν μαθήματα με συντελεστή βαρύτητας και για την εισαγωγή σε ΑΕΙ – ΤΕΙ μετρά και ο βαθμός του εθνικού απολυτηρίου 30% από Β (προαιρετικά) και 70% από Γ λυκείου). Διενεργείται ο διορισμός των δασκάλων - καθηγητών μέσω ΑΣΕΠ. Ο πρώτος διαγωνισμός έγινε τον Ιούνιο 1998 με τα γνωστά θλιβερά επεισόδια.
2000. Έγιναν τον Απρίλιο (9/4) εθνικές εκλογές. Στη νέα Κυβέρνηση ο υπουργός κος Πέτρος Ευθυμίου παρέλαβε τη σκυτάλη από τον υπουργό κο Γεράσιμο Αρσένη. Το ράβε ξήλωνε άρχισε. Η μεταρρύθμιση Αρσένη κράτησε 2 μήνες και η χρήση του πολλαπλού βιβλίου ,που δαπανήθηκαν τεράστια χρηματικά ποσά ,πήγε περίπατο
2001-2.Αρχίζει η ενισχυτική διδασκαλία στα γυμνάσια και τα λύκεια.
γ. Βαθμίδες Εκπαίδευσης
Νηπιαγωγείο. Προβλέφθηκε για πρώτη φορά το 1895. Έγινε ίδρυμα στοιχειώδους Εκπαίδευσης το 1929 Ν. 4397 και αποτελεί την πρώτη βαθμίδα της γενικής Εκπαίδευσης το 1976 Ν.390.
Δημοτικό. Η φοίτηση ήταν 4ετής, 6ετής με προαγωγικές εξετάσεις στην Ε και ΣΤ τάξη οι οποίες καταργήθηκαν. Διακρίνονται σε μονοθέσια (15-30 μαθητές) και 15θέσια (421-450 μαθητές).
Το 1933 έγινε η ίδρυση των παιδαγωγικών ακαδημιών Ν. 5802 (αντικατάσταση διδασκαλείων) και καταργήθηκαν το 1989 (14 ακαδημίες) γιατί ενσωματώθηκαν στα Πανεπιστήμια.
Γυμνάσιο-Λύκειο (Μέση Εκπαίδευση). Το διδακτικό έτος χωρίζεται σε τρίμηνα (α21/9-5/12, β 6/12-29/2 και γ 1/3-11/5). Οι προαγωγικές εξετάσεις ορίζονται από 12/5-30/6 και για τους ανεξεταστέους 8-20/9. Υπήρχαν 2 γραπτές εξετάσεις Φεβρουαρίου, Ιουνίου, συνθετικές εργασίες. Με το νομό Αρσένη στα λύκεια τα τρίμηνα έγιναν τετράμηνα. Τώρα για το γυμνάσιο – λύκεια ισχύουν οι γραπτές εξετάσεις Ιουνίου.
Για την προαγωγή μαθητών έγιναν αρκετές εσωτερικές τροποποιήσεις (κατηγορίες μαθημάτων, συγγενή μαθήματα προαγωγή με ή χωρίς εξετάσεις, ειδικές κατηγορίες μαθημάτων. Η βάση προαγωγής είναι ο Μ.Ο. το 10 ενώ με το νόμο Αρσένη η βάση προαγωγής στο λύκειο είναι 9,5.
Ανώτερη Εκπαίδευση. Ιδρύεται η ΣΕΛΕΤΕ το 1970 Ν. 652. Το 1970 ιδρύονται τα ΚΑΤΕΕ που μετονομάστηκαν σε ΤΕΙ το 1985 Ν. 1566 και το ΚΕΜΕ σε ΠΙ. Με το νόμο 576/1977 ρυθμίζεται η λειτουργία των ΚΑΤΕΕ.
Σήμερα λειτουργούν 13 ΤΕΙ σε όλη την Ελλάδα 5 (1973), 3(1976), 2(1979), 3(1985) και περιέχουν διάφορα τμήματα.
Πανεπιστήμια. Είναι Ν.Π.Δ.Δ. πλήρως αυτοδιοικούμενα. Μέχρι το 1923 η εισαγωγή φοιτητών γινόταν χωρίς εξετάσεις. Το 1925-26 το Χημικό Τμήμα δημιούργησε τις πρώτες εξετάσεις και το 26-27 τα υπόλοιπα τμήματα. Σήμερα λειτουργούν 19 ΑΕΙ και το 20ο είναι το ΕΑΠ (ελεύθερο ανοιχτό πανεμιστήμιο ,με έδρα την Πάτρα)με το νόμο 2552/1997 με 19 άρθρα για τη δομή, οργάνωση και λειτουργία του. Υλοποιούνται 17 προγράμματα σπουδών το 1999-2000 και 8 προγράμματα σπουδών το 2000-2001. Στα πανεπιστήμια - ΤΕΙ λειτουργούν προγράμματα ΠΣΕ, ΕΛΚΥΣ. Στην Ελλάδα σήμερα λειτουργούν ιδιωτικά ιδρύματα ΠΕΚ, ΚΕΣ, ΚΕΚ, ΙΕΚ όλων των βαθμίδων (εκτός ΑΕΙ).
Το ΔΙΚΑΤΣΑ αναγνωρίζει και εξομοιώνει τους τίτλους σπουδών με φοίτηση – εξετάσεις ή όχι των φοιτητών του εξωτερικού. Η μεταγραφή φοιτητών γίνεται με ορισμένα κριτήρια και εξετάσεις τα άτομα με ειδικές ανάγκες εισάγονται σε ΑΕΙ – ΤΕΙ χωρίς εξετάσεις αφού φυσικά τελειώσουν το Λύκειο.
δ. Ιδρύσεις σχολείων, προαγωγές ημιγυμνασίων σε γυμνάσια και ιδρύσεις ημιγυμνασίων 1909-1929 (στην Ελλάδα). αριθ.
Πόλεις που ιδρύθηκαν φύλλο έτος Υπουργός
Ε.Κ.
Πρότυπον κλασσικόν
Γυμνάσιον Αθηνών 296 1910 Παναγιωτόπουλος
Θηβών 294 1908 Στάης
Β΄ Θεσσαλονίκης 266 1914 Ι. Τσιριμώκος
Β΄ Πειραιώς 266 >> >>
Ε΄ Αθηνών 253 >> >>
ΣΤ΄ Αθηνών 253 >> >>
Φιλιατρών 266 >> >>
Β΄ Τριπόλεως 175 1916 Κανάρης
Β΄ Ιωαννίνων 164 1917 Δ. Δίγκας
Β΄ Πρεβέζης >> >> >>
9ον αρρ. Αθηνών >> >> >>
Κιάτου 246 >> >>
Γ΄ Πειραιώς 164 >> >>
Αμαλιάδος >> >> >>
7ον αρρ. Αθηνών 186 1918 >>
Καρπενησίου 45 >> >>
Μεγαλουπόλεως 39 >> >>
Γυμν. Θηλέων Θεσ/κης 220 1919 >>
Β΄ Θηλέων Αθηνών 148 >> >>
Μελιγαλά 139 >> >>
Σύστ, γ΄ ταξ. γυμν. Παραμυθ. 189 1920 >>
Θηλέων Πατρών >> >> >>
Β΄ Ηρακλείου 203 1921 Θ. Ζαΐμης
Αταλάντης 176 >> >>
Ακράτας 184 >> >>
Ακροπόλεως 203 >> >>
Θηλέων Βόλου 150 >> >>
Δαδίου 150 >> >>
Β΄ Καλαμών 219 >> >>
Αγ. Γεωργίου Νεμέας 216 >> >>
Κορωπίου 164 >> >>
Κυθήρων >> >> >>
Κύμης 150 >> >>
Λεβαδείας 20 >> >>
Μολάων 178 >> >>
Νάξου 164 >> >>
Β΄ Πύλου 178 >> >>
Καλαμών 219 >> >>
Β΄ Αιγίου 228 >> >>
Β΄ Πύργου 150 >> >>
Β΄ Χανίων 2 >> >>
Αλμυρού 122 1922 Κ. Πολυγένης
Κεραμιών 201 >> Ι. Σιώτης
Ιστιαίας 155 >> Κ. Πολυγένης
Μεγάρων 140 >> >>
Γ. Πατρών 282 >> Ι. Σιώτης
Λεωνιδίου 27 >> >>
Ναυπάκτου 198 1923 Κ. Γόντικας
Θηλέων Πειραιώς 66 >> Ι. Σιώτης
Άνδρου 340 >> Κ. Μανέτας
Βοστίνης 213 >> Θ. Βελλιανίτης
Κρεσταίνων 79 1924 Α.Χατζηγεωργίου
Λιδωρικίου >> >> >>
Λεβιδίου >> >> >>
Β΄ Κέρκυρας 216 >> Θ. Βελλιανίτης
Αμαρουσίου 251 >> Ι. Τσιριμώκος
Μαζεΐκων 380 1925 Γ.Λιβαθινόπουλος
Τήνου 37 >> Κ. Σπυρίδης
Σπερχειάδος 251 >> Ι. Τσιριμώκος
Παλαιού Φαλήρου 301 >> Α. Παππάς
Καλλιθέας 326 1929 Γ. Διδάχος
Δομοκού 360 >> >>
Δούκα 355 >> >>
Κριεκουρίου-Ηλείας 360 >> >>
Πόρου 355 >> >>
Δ΄ Πειραιώς 301 >> Α. Παππάς
Κάτω Αχαΐας 362 >> Γ. Διδάχος
Κεφαλοβρύσου 326 >> >>

Προαγωγαί Ημιγυμνασίων εις Γυμνάσια
αριθ.
Γυμνάσια φύλλου έτος Υπουργός
Ε.Κ.
Φλωρίνης 286 1914 Ι. Τσιριμώκος
Εδέσσης 324 1915 >>
Βερροίας 302 >> >>
Πολυγύρου 394 >> Γ. Θεοτόκης
Καβάλλας >> >> >>
Καστορίας 302 >> Ι. Τσιριμώκος
Βάμου >> >> >>
Γρεβενών 164 1917 Θ. Δίγκας
Σητείας 272 >> >>
Κισσάμου 164 >> >>
Πόμπηας >> >> >>
Πλωμαρίου >> >> >>
Ιεράπετρας 235 1918 >>
Αικατερίνης 221 1920 >>
Τσαριτσαίνης >> >> >>
Δράμας >> 1921 >>
Καρδαμύλλων 184 >> Θ. Ζαΐμης
Καστελλίου Πεδιάδος 194 1923 Κ. Γόντικας
Αγίου Κηρύκου 292 >> >>
Ναούσης 196 1924 Θ. Βελλιανίτης
Τσοτυλίου 79 >> Α.Λυμπερόπουλος
Λήμνου 92 1925 Α. Βαλαλάς


Ιδρύσεις ημιγυμνασίων

Ημιγυμνάσια τριτάξ. Φύλλο έτος Υπουργός
Ε.Κ.
Λιαριγκόβης 286 1914 Ι. Τσιριμώκος
Γενιτσών 186 >> >>
Κιλκίς 286 >> >>
Λαγκαδά >> >> >>
Σιδηροκάστρου 277 >> >>
Βασιλικών 286 >> >>

Ημιγυμνάσια
Βελβενδού 394 1915 Γ. Θεοτόκης
Κλεισούρας 30 >> >>
Σερβίων 359 >> >>
Βάλτης 394 >> >>
Ρουδολείβου >> >> >>
Πραβίου >> >> >>
Βογατσικού >> >> >>
Βολισσού 302 >> Ι. Τσιριμώκος
Βατούσης 411 >> Γ. Θεοτόκης
Επανωμής 292 1917 Δ. Δίγκας
Αγ. Πνεύματος 164 >> >>
Χάρακος >> >> >>
Μπάλτζης 188 1918 >>
Σώχου >> >> >>
Ασβεστοχωρίου >> >> >>
Λιτοχωρίου 165 >> >>
Τζερμιάδων 235 >> >>
Ευδήλου Ικαρίας 186 >> >>
Μλάτσης 241 1919 >>
Ζηλιαχόβης 181 >> >>
Ελάσσωνος 173 >> >>
Μοχού >> >> >>
Ερεσσού 220 >> >>
Σαμοθράκης 193 >> >>
Ζαγκλιβερίου 189 1920 >>
Νεβέσκης >> >> >>
Αχαρνών 192 >> >>
Καλυμβαρίου >> >> >>
Καλλονής 189 >> >>
Καλαμωτής Χίου 160 >> >>
Πέτρας Λέσβου 189 >> >>
Νιγρίτης 215 1921 Θ. Ζαΐμης
Άνω Βιάννου 176 >> >>
Παμφύλων 228 >> >>
Λιμεναρίων 214 >> >>
Παπάδων 194 1923 Κ. Γόντικας
Καϊλαρίδων 79 1924 Α.Χατζηκυριάκος
Παλαιοχώρας 295 >> Κ. Σπυρίδης
Αγ. Νικολάου 119 >> Ι.Λυμπερόπουλος
Ησκάτης 37 1925 Σπυρίδης
Σφακίων 294 1926 Α. Παππάς

ε. Η κατάσταση στη Μεσσηνία το 1937.
Το ποσοστό των αναλφάβητων στους παλαιοτέρους ανέρχεται για τους άνδρες στο 10%, για τις γυναίκες στο 90%. Ευτυχώς όμως με την υποχρεωτική φοίτηση όλοι οι νέοι σήμερα, πλην ελαχίστων ακόμη εξαιρέσεων στα θήλεα, έχουν λάβει την στοιχειώδη δημοτική εκπαίδευση. Σήμερα στην υπό μελέτην περιφέρεια των ορεινών λεκανών λειτουργούν 59 δημοτικά σχολεία, από τα οποία είναι:1 πεντατάξιον, 2 τετρατάξια, 5 τριτάξια, 10 διτάξια και 41 μονοτάξια. Κατά το σχολικό έτος 1936-37 ενεγράφησαν σε αυτά 4.978 μαθητές και μαθήτριες, από τους οποίουςοι 3.031 είναι άρρενες και 1.947 θήλεις.
Ο δείκτης φοίτησης (αναλογία φοιτώντων προς τους κατοίκους κατά την απογραφή του 1928) είναι 14,4 ενώ σε ολόκληρη τη Μεσσηνία είναι 15,5. Παρατηρείται μικρότερος συντελεστής φοίτησης μεταξύ των θηλέων. Εκ των φοιτησάντων κατά το έτος 1936 - 1937 απερρίφθησαν 20,9%.
Διδάσκαλοι γεωργικώς μετεκπαδευθέντες είναι μόνο 3. Ο αριθμός των σχολικών κήπων είναι 4. Σε όλα τα χωριά έχουν ιδρυθεί δημοτικά σχολεία, εκτός των χωριών Αρσινόη, Μάνδρα, Λακακούκια, Χρύσοβα, Άνω Βασιλικό, όπου είναι αναγκαιο η ίδρυσή τους.
Στο κάμπο λειτουργούν σήμερα 54 δημοτικά σχολεία, εκ των οποίων 9 εξατάξια, 2 πεντατάξια, 6 τετρατάξια, 7 τριτάξια, 10 διτάξια και 20 μονοτάξια. Κατά το σχολικό έτος 1937-1938 ενεγράφησαν 10.597 μαθηταί, εκ των οποίων 6.027 μαθηταί και 4.570 μαθήτριαι. Απερρίφθησαν δε 1.667 άρρενες, ήτοι 27% και 1352 θήλεις, ήτοι 29%. Ο δείκτης φοιτήσης στο κάμπο είναι 15,2.
Διδάσκαλοι γεωργικώς μετεκπαιδευθέντες είναι 6. Στα 5 χωριά (Άμμον, Αγριληά, Καλαμαρά, Μαγούλα, Πιπερίτσα) δεν υπάρχουν σχολεία, εξυπηρετούνται όμως τα χωριά αυτά καλώς από τα πολύ πλησίον ευρισκόμενα.
Και ως προς τη Μέση και Ανώτερη εκπαίδευση οι κάτοικοι δεν υστερούν τα τέκνα τους. Στην υπό μελέτην περιφέρειαν υπάρχουν 4 Γυμνάσια, 2 στη Καλαμάτα, 1 στη Μεσσήνη και 1 στη Μελιγαλά, μία εμπορική σχολή και ένα Λύκειο στη Καλαμάτα, 4 αστικά σχολεία, του Διαβολιτσίου, του Ψαρίου, Θουρίας και Ανδρούσης.
Με τον τελευταίο νόμο κατηργήθησαν 4 ακόμη ημιγυμνάσια (Βαλύρας, Αετού, Αρφαρών και Άριος). Στα σχολεία της μέσης εκπαίδευσης φοιτά κάθε έτος μεγάλος αριθμός μαθητών. Στο Πανεπιστήμιο παρ΄ όλη την οικονομική κρίση πολλοί μεταβαίνουν για να λάβουν ανωτέρη μόρφωση. Το όνειρο και του πλέον πτωχού γεωργού είναι να μορφώσει τα παιδιά του και να τους κάμει υπαλλήλους δια να μη κουράζονται όπως αυτός.







ζ. Δημοτικό και Ελληνικό σχολείο
(1922-1938) Βαλύρας Μεσσηνίας.
1. Δημοτικό σχολείο
- Συνεστήθη με απόφαση του Δήμου Οιχαλίας το 1862 και με δαπάνες του δήμου λειτουργούσε και γ δημοτικό σχολείο που είχε έδρα τη Βαλύρα 444/18-3-1862 σελ. 1957
- Το 1890 διορίστηκε δάσκαλος ο Δ.Ν. Καρακίτσος 306/23-11-1890.
- Το 1891 ανασυστήθηκε το δημοτικό σχολείο 95Β/7-10-1891.
- Το 1894 τοποθετήθηκε δάσκαλος ο Γ.Α. Παπαδόπουλος 1951/31-8-1894.
- Οδηγός Ελλάδος Ν. Ιγγλέση 1911.
Κοινότητας Τζεφερεμίου (Βαλύρα)
Δημοτικό σχολείο Αρρένων
Δημοτικό σχολείο Θηλέων
- Το 1897 είχε υποβιβαστεί σε γραμματοσχολείο και γραμματιστής ήταν ο Γ. Παναγόπουλος 50Γ/1-3-1897.
- Στο Μελιγαλά Μεσσηνίας λειτουργούσε δημοτικό Β΄ τάξης Ι. Ραγκαβή. Τα ελληνικά Τόμος Β σελ. 572-3.
2. Ελληνικό σχολείο
Από περιγραφή του Αλέκου Σιάγκρη και Αθανασίου Καρύδη για το ελληνικό σχολείο το 1920 ήταν διετές και τριετές. Ο χώρος στέγασης ήταν στο σπίτι του Βασιλείου Καρύδη στο σταθμό. Συμμαθητές είχε το Θανάση Λιοντήρη, Χρίστο Βίγκο (σκοτώθηκε στην Αλβανία), Ντίνο Δημόπουλο και δασκάλους τον Βακαλόπουλο, Σταυρόπουλο (σχολάρχη) και Γρίβα. Η γερουσία (μεγάλοι σε ηλικία) κάθονταν στο τέλος. Είχαν ένα τροκάνι το χτυπούσανε και λέγανε ότι μια γίδα τρώει το κλιματερό. Έτσι έβγαιναν έξω και δεν επέστρεφαν στο μάθημα. Η γερουσία παρέσυρε και μας και μια μέρα είχαν φέρει ένα μικρό γουρούνι στην τάξη και την πλήρωσε ο Ντίνος Δημόπουλος.
Στους διαγωνισμούς κάναμε αντιγραφή και όταν κάναμε Γαλλικά με το Βακαλόπουλο γινόταν η πλάκα της ζωής μας. Το σχολείο λειτούργησε συνέχεια στου Τσώνη ενώ παλαιότερα στεγάζονταν στου Σταυριανόπουλου.
Το εισιτήριο για Καλαμάτα με τραίνο το 1922-23 είχε 1,80 δραχμές. Ο αριθμός των μαθητών για το δημοτικό και ελληνικό σχολείο Βαλύρας* ήταν:
Έτος Μαθητές
Δημοτικό Αρρένων
1899-1900 158
1901 154
1902 133
1903 137
1904 131
1905 149
1906 156
1907 142
1908 137
1909 145
1910 131
1911 156
1912 156
1913 127
1914 149
1936 249
1958 214
Έτος Μαθητές
Θηλέων
1916-7 72
1918 66
1919 70
1920 72
1921 104
1922 45
Έτος Μαθητές
*Από το αρχείο του δημοτικού σχολείου Βαλύρας

Ελληνικό σχολείο Βαλύρας*
1922-23 126
1924 207
1925 162
1926 150
1927 139
1928 127
1929 105
1930 41
1931 29
1932 32
1933 40
1934 42
1935 55
1936 47
1937 36+19
Μαθητές Ελληνικού σχολείου από Βαλύρα
1922-23 Καλαμπόκης Δημήτριος Κων/νου Αρ.Κ. 18
1923-24 Μπόβης Στέφανος Ιωάννου Αρ.Κ. 43
24-25 Λιοντήρης Χαρίλαος Παναγιώτου Αρ.Κ. 57
Τσιλίκας Αθανάσιος Γεωρ. Αρ.Κ. 28
25-26 Ράμμος Σταύρος Κων/νου Αρ.Κ. 42
26-27 Τσιλίκας Ηλίας Αρ.Κ. 43
Θεοδωρακόπουλος Φλώρος Ηλίας Αρ.Κ. 111
Τσάμης Παντελής Δημ. Αρ.Κ. 107
27-28 Σταυριανόπουλος Βασίλειος Σταμ. Αρ.Κ. 116
Λιοντήρης Αθανάσιος Νικολ. Αρ.Κ. 103
29-30 Μακρής Ηλίας Δημητρίου Αρ.Κ. 28
32-33 Καρύδη Πολυγένη Παν. Αρ.Κ. 27
34-35 Μακρής Μαρίνος Αρ.Κ. 19
36-37 Ξυδόπουλος Ιωάννης Γεωρ. Αρ.Κ. 16
Κουτοπανάγος Παν. Αναστ. Αρ.Κ. 19
Φερφάνης Κων. Αρ.Κ. 13
*Από τα ΓΑΚ Καλαμάτας

η. Υπουργοί Παιδείας από το 1976-2000
Α.Α. Υπουργός Χρονολογία Κυβέρνηση
1. Γ. Ράλλης 1976-7 Ν.Δ.
2. Γ. Βαρβιτσιώτης 77-81 >>
3. Ε. Βερυβάκης 81-83 ΠΑΣΟΚ
4. Α. Κακλαμάνης 83-86 >>
5. Α. Τρίτσης 86-88 >>
6. Α. Κακλαμάνης 1988 >>
7. Γ. Παπανδρέου 88-89 >>
8. Κ. Δεσποτόπουλος 89-90 Οικουμενική
9. Κ. Σημίτης 90-91 >>
10. Β. Κοντογιαννόπουλος 91-92 Ν.Δ.
11. Γ. Σουφλιάς 92-93 >>
12. Δ. Φατούρος 93-94 ΠΑΣΟΚ
13. Γ. Παπανδρέου 94-96 >>
14. Γ. Αρσένης 96-2000 >>
15. Π. Ευθυμίου 2000 >>
16………..Γιαννάκου- Κουτσίκου 2004…. Ν.Δ.
Θ. Θεσμοθετήσεις – Ανατροπές
1836. Το διάταγμα “Περί βιβλιοπωλείου εν τη Βασιλική Τυπογραφία” για τη δομή και το περιεχόμενο των εκδιδομένων διδακτικών βιβλίων.
1937. Δημιουργία ΟΕΣΒ
1968. Δημιουργία ΟΕΔΒ
1895. Καθιερώνεται ο θεσμός του επιθεωρητού.
1922. Ίδρυση ΔΟΕ
1924. Ίδρυση ΟΛΜΕ
1933. Ίδρυση παιδαγωγικών ακαδημιών (αντικατάσταση διδασκαλείων Ν. 5802). 1929 φοίτηση 5ετής, 1964 Φοίτηση 3ετής, 1967 φοίτηση 2ετής Ν.129, 1977 φοίτηση 4ετής Ν. 933, 1990 εξομοίωση πτυχίων των 14 ΠΑ με τα αντίστοιχα πανεπιστημιακά τμήματα.
Το 4χρονο δημοτικό σχολείο διοικητικά υπαγόταν στο κοινοτάρχη ή δήμαρχο, ενώ το ελληνικό σχολείο και γυμνάσιο υπαγόταν στο κράτος.
Ο γραμματοδιδάσκαλος δίδασκε στο γραμματοσχολείο (δημοτικό α, β, γ τάξης και γραμματοσχολείο) δεν είχε φοιτήσει σε διδασκαλείο και υστερούσε σε επιστημονική και επαγγελματική κατάρτιση (στα χαρτιά και όχι στην ουσία).
1976. Κατάργηση εισιτηρίων εξετάσεων για το γυμνάσιο και αριθμητικής βαθμολογίας στο Δημοτικό. Αντί για βαθμούς μπαίνουν οι χαρακτηρισμοί Α, Β, Γ, Δ.
1978. Διαρροή θεμάτων εισαγωγικών εξετάσεων και μετάδοσή τους την επόμενη χρονιά με τηλεομοιοτυπία.
1980. Κατάργηση πολυτονικού.
1982. Κατάργηση εξετάσεων από την μία σχολική μονάδα στην άλλη, σχολικής ποδιάς, σχολείων αρρένων-θηλέων, επιθεωρητών και θεσμοθέτηση του σχολικού συμβούλου, εφαρμογή πενθήμερου.
1981. Δημιουργία μεταλυκειακών προπαρασκευαστικών κέντρων και κατάργησή τους το 1990. Τα ποσοστά επιτυχίας τα έτη 1983,84 και 1989 ήταν αντίστοιχα 29,8%, 43,9% και 45%.
1983. Δημιουργία 4 δεσμών στη Γ΄ Λυκείου και δημιουργία ΕΠΛ που καταργούνται το 1997.
1986. Κατάργηση βαθμολογίας των τριών τάξεων λυκείων για την εισαγωγή τους σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, επαναφορά τους το 1997 και κατάργησή τους το 2000.
1987. Λειτουργεί ΤΕΙ Καλαμάτας Β΄ εξάμηνο, τμήμα Ηλεκτρολόγων με 100 σπουδαστές.
Εισαγωγή του μαθήματος της πληροφορικής και η χρήση κομπιούτερ στα σχολεία
1990. Δημοσιεύονται τα Π.Δ. για τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα. Για τις εξετάσεις επιστρατεύονται οι καθηγητές και πρωτοεμφανίζονται οι καταλήψεις στα σχολεία.
Η περιβαλλοντική εκπαίδευση (Π.Ε.) είναι τμήμα του αναλυτικού προγράμματος του σχολείου Νόμος 1892/1990.
Η κάθε αλλαγή είχε άμεση συνέπεια τη συγγραφή και έκδοση διδακτικών βιβλίων.
1991. Τη Τρίτη βράδυ 8-9-1991 στο συγκρότημα Βουδ τραυματίστηκε θανάσιμα ο Νίκος Τεμπονέρας. Υπεύθυνος θεωρήθηκε ο Γιάννης Καλαμπόκας. Καταδικάστηκε και τώρα είναι ελεύθερος. Νομάρχης τότε ήταν ο Νίκος Τάγαρης που απεβίωσε στις 27-8-2000.
1992. Νόμος 2043. Κατάργηση του Γυμνασιάρχη, Λυκειάρχη, επιθεωρητή και θεσμοθετεί προϊστάμενους γραφείων εκπ/σης και Διευθύνσεων.
1995. Εισαγωγή με εξετάσεις στις σχολές Αστυνομικής – Πυροσβεστικής ακαδημίας.
1997. Θεσμοθέτηση ενισχυτικής διδασκαλίας στα λύκεια και προαγωγικός βαθμός ο Γ.Μ.Ο.=9,5.
1998. ΦΕΚ 183/31-7-1998. Π.Δ. 246 με 40 άρθρα ο νόμος Αρσένη, αξιολόγησης μαθητών ενιαίου λυκείου. Τα τρίμηνα γίνονται τετράμηνα στα λύκεια.
2000. Αρ. Φύλλου 122/2-3-2000 Δεύτερη προκήρυξη διεξαγωγής διαγωνισμού εκπαιδευτικών για τη προσληψή τους μέσο ΑΣΕΠ.
Αποδέσμευση προαγωγικών – απολυτηρίων εξετάσεων με εισαγωγικές πανελλαδικές εξετάσεις σε Β-Γ λυκείου. Ο Γ.Μ.Ο. (προφορικά-γραπτά) των τάξεων Β-Γ λυκείου (για τα εξεταζόμενα εννέα πανελλαδικά μαθήματα) οι βαθμοί της Β΄ λυκείου προαιρετικά καθώς και το 30% για το εθνικό απολυτήριο – έχει συντελεστή 8 και τα δύο μαθήματα βαρύτητας 1,3 και 0,7. Προαγωγή απόλυση ΓΜΟ=9,5 και παραμένει ο μηχανισμός των 3,5 βαθμών μεταξύ προφορικού – γραπτού βαθμού για όλα τα μαθήματα.
Διατηρούνται τα επιστημονικά πεδία (5) με δικαίωμα επιλογής (2). Συμμετέχει όσες φορές θέλει στις πανελλαδικές Γ. Λυκείου που δεν ίσχυε με το νόμο Αρσένη. Όποιος διατηρεί τη βαθμολογία εισάγεται σε ποσοστό 10% του κάθε τμήματος. Δημιουργούνται 3 κατευθύνσεις.Θετική, θεωρητική και τεχνολογική και εισάγονται νέες ειδικότητες στα Τ.Ε.Ε.
Στις δέσμες το μάθημα βαρύτητας είχε 1,15 και τα άλλα τρία 0,95. Το άριστα ήταν 6.400 χωρίς τα ειδικά μαθήματα. Η κλίμακα βαθμολογίας ήταν 0-80. Αναβαθμολόγηση γινόταν αν η διαφορά ήταν μεγαλύτερη από 10 και εντός των ορίων των δύο βαθμολογιών.
Είχε δικαίωμα επιλογής 230 σχολές. Το εθνικό απολυτήριο είχε συντελεστή 8 και τα δύο μαθήματα βαρύτητας 1,3 και 0,7. Σε περίπτωση αλλαγής τα αντίστοιχα μαθήματα κορμού έχουν βαρύτητα στη κάθε κατεύθυνση 0,9 και 0,4. Το άριστα είναι 200.Γινεται προσαρμογή βαθμολογιας προφορικού γραπτού αν η διαφορα εινα πάνω από 2 μονάδες και ο τελικός βαθμός κάθε μαθήματος προκύπτει από τον γραπτό που πολλαπλασιάζεται με το 70% και τον προφορικό με 30%.
Το 2003 λειτουργεί το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ,με έδρα την Τρίπολη και παραρτήματα στο Ναύπλιο και Καλαμάτα(τμήμα ιστορίας –αρχαιολογίας και διαχείρισης πολιτισμικών αγαθών ,που λειτουργεί στο παλιο στρατόπεδο του 9ου συντάγματος πεζικού)
Τα συμβούλια δασκάλων είναι ΠΥΣΔΕ-ΑΠΥΣΔΕ και καθηγητών ΚΥΣΜΕ-ΑΚΥΣΜΕ.
Σήμερα λειτουργούν 17 ΑΕΙ στην Ελλάδα 1 στην Κύπρο και 1 το ΕΑΠ (σύνολο 19) 13 ΤΕΙ, ΚΕΚ, ΠΕΚ, ΙΕΚ, ΚΕΣ, ΠΣΕ, ΕΛΚΥΣ, ΝΕΛΕ.
Λειτουργούν σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και ιδιωτικά (εκτός ΑΕΙ).
Υπάρχουσα κατάσταση σχολείων
1. Νηπιαγωγείο
Έτος Αριθμός Νήπια
1970 2402 87087
1980 4596 140232
2000 5538 137969
2. Δημοτικά
1970 9838 919984
1980 9583 910576
2000 6237 601186
3. Γυμνάσια
1980 1187 388967
2000 1884 338150
4. Λύκεια
1980 735 193823
2000 1234 236037
5. ΤΕΕ 430
6. ΤΕΙ 13
7. ΑΕΙ 19
Πληροφοριακά στοιχεία για το διδακτικό έτος 2000-2001
- Σχολεία (9754) Γυμνάσια (1844) Λύκεια (1234) ΤΕΕ (430)
- Μαθητές 1.513.233
- Εγκατεστημένοι Η/Υ 20.790
- Μαθητές ανά Η/Υ 40,6%
- Σύνδεση με Ίντερνετ 4,8%
- Το 82% των γυμνασίων διαθέτουν εργαστήριο και το 91% διδάσκεται πληροφορική.
- Το 13% των λυκείων διαθέτουν εργαστήριο ΤΕΕ 51% διαθέτουν τομέα πληροφορικής 24 νέες ειδικότητες και 501 βιβλία.
- Θεσμός ολοήμερου νηπιαγωγείου και δημοτικού (300 και 500 αντίστοιχα). Η έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών έδωσε άριστα το 83% των μαθητών που συμμετείχαν και το 81% των γονιών τους.
- 1500 σχολεία συνδεδεμένα στο δίκτυο πληροφορικής σε 29 νομούς. Μέχρι το 2006 όλα τα σχολεία θα έχουν συνδεθεί με το Ίντερνετ.
- Έντεκα νέα βιβλία του γυμνασίου, 91 του ενιαίου λυκείου και 271 των ΤΕΕ.
- 80 τίτλοι πολλαπλού βιβλίου με 2-3 πακέτα διδακτικού υλικού.
- Παρατηρούμε ότι σε κάθε αλλαγή έχουμε τη δημιουργία νέων διδακτικών βιβλίων και δίνεται βαρύτητα κυρίως στην εξεταστική και όχι στη μορφωτική διαδικασία.
Ι. Συμπέρασμα
Τα έτη 1909-1929 η μέση θητεία υπουργού παιδεία είναι 9 μήνες και τα έτη 1976-2000 είναι περίπου 1,5 χρόνος. Οι αλλαγές που έκαναν ο Ι. Μεταξά και Γ. Παπαδόπουλος συρρίκνωσαν την εκπαιδευτική διαδικασία έδωσαν έμφαση μόνο στο εξεταστικό σύστημα και δεν συναντήσαμε που θενά το θεσμό της αξιολόγησης.
Λόγο υπογεννητικότητας το μαθητικό δυναμικό μειώνεται επικίνδυνα. Με το διαγωνισμό του ΑΣΕΠ δεν εισάγονται να διδάξουν οι καλύτεροι (δάσκαλοι, καθηγητές) αλλά, να δοθεί βαρύτητα στη διδακτική, μοντέλα προσομοίωσης και να λαμβάνεται πιλοτικά η γνώμη και άποψη της μάχιμης εκπαίδευσης για τα βιβλία, προγράμματα, μαθήματα και οποιαδήποτε άλλη αλλαγή.
Είμαστε άραγε εκτελεστικά όργανα ανευθυνουπεύθυνωνν και νοσηρών εγκεφάλων και ενός κουτσού εκπαιδευτικού συστήματος γιατί καταρτίζουμε μυαλά αντί να μορφώνουμε, έναντι γλίστρου μισθού και η πολιτεία διαφημίζει ολυμπιονίκες και ποδοσφαιριστές ενώ τους δασκάλους ποτέ δεν τους αντιμετώπισε σοβαρά. Και παρανομεί για δύο συνεχείς χρονιές καταργώντας τους ανεξεταστέους στην Α΄ λυκείου. Στη δημοκρατία της Αθήνας οι υπαίτιοι εξοστρακίζονταν ενώ για τα χρήματα που δαπανήθηκαν από ΕΟΚ και κρατικό προϋπολογισμό τα τρία χρόνια της μεταρρύθμισης του Αρσένη, ποιος θα πληρώσει;
Διαπιστώσαμε τη ποσοτική αναβάθμιση, φθάνοντας σε ύψη ρεκόρ οι βάσεις εισαγωγής σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, ενώ δεν διαπιστώσαμε αντίστοιχη ποιοτική αναβάθμιση και τώρα ψαχνόμαστε.
Η παιδεία μας είναι κουτσή και από τα δύο πόδια. Δεν περπάτησε ποτέ. Το περπάτημα γινόταν κάθε φορά με διαφορετικά δεκανίκια από τους έκτοτε υπουργούς παιδείας (μεταλλικά, ξύλινα, πλαστικά) αλλά η αναπηρία παραμένει και θα παραμένει.
Ευχόμαστε ο νέος υπουργός κος Πέτρος Ευθυμίου να πετύχει αυτά που γράφει ο Kuan Tzu μιας και είναι γνώστης των πραγμάτων, επειδή προέρχεται από τον εκπαιδευτικό χώρο ενώ πολλοί προκάτοχοί του ήταν τεχνοκράτες χωρίς νάχουν ζήσει την εκπαιδευτική διαδικασία από μέσα.
Προτάσεις
Στο τελευταίο έτος όσοι φοιτητές ακολουθήσουν το επάγγελμα του εκπαιδευτικού να διδάσκονται παιδαγωγικά, ορθοφωνία, διδακτική, ειδική διδακτική, μοντέλα προσομοιώσεις, ψυχολογία, κοινωνιολογία και πληροφορική.
Η αποστολή του δασκάλου είναι το σχολείο. Γι΄ αυτό να επιστρέψουν στα σχολεία τους όλοι οι αποσπασμένοι του κομματικού και κρατικού μηχανισμού.
Περιορισμός των αναπληρωτών ωρομισθίων στο ελάχιστο και οι διορισμοί, αποσπάσεις να ολοκληρώνονται τον Ιούνιο ώστε αρχές Σεπτέμβρη τα σχολεία να λειτουργούν κανονικά. Να επανέλθει ο βαθμός του γυμνασιάρχη, λυκειάρχη, επιθεωρητή και η επιλογή τους να γίνεται αξιολογικά και όχι με κομματικά κριτήρια.
Να δοθούν διάφορα κίνητρα στους καθηγητές που έχουν παραπάνω προσόντα από άλλους, γιατί τώρα υπάρχει ισοπέδωση. Κάθε χρόνο να γίνονται για όλους τους εκπαιδευτικούς, σεμινάρια ενημέρωσης, σε επιστημονικά, παιδαγωγικά και διδακτικά θέματα.
Αξιολόγηση από το ένα κλιμάκιο στο άλλο. Να διαχωριστούν οι ρόλοι κόμματος – κράτους – πολιτείας και στο κάθε νέο δήμο να συσταθεί μια επιτροπή για να γραφεί η ιστοριολογία του, γιατί τα παιδιά μας δυστυχώς δεν γνωρίζουν από πού έρχονται και που πηγαίνουν. Ας εφαρμοστούν τα παραπάνω πιλοτικά και πιστεύουμε ότι η διάρκεια θερισμού δεν θα είναι μόνο για ένα χρόνο, όπως γραφτεί ο Kuau Tzu αλλά, για πολλές χρονιές.


ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΠΑΙΔΕΙΑ
Μάθημα (Περιεχόμενο, υλικό, αρχή – μέση – τέλος, διδακτικές μέθοδοι, ασκήσεις, αξιολόγηση, ειλικρίνεια, ενθουσιασμός)
 Ερεθίσματα επίδραση
Μάθηση  Θεωρίες
 Γνωστικές θεωρίες

Πληροφορία  Γνώση  Τι κάνω μ’ αυτήν  Πώς την εφαρμόζω

Η εμφάνιση του διδάσκοντα
Αρχίζουμε με: Αστείο, ρητό, χιούμορ, ανέκδοτο, τραγούδι, ιστορία


Γνωστική
Μάθηση Συναισθηματική (στάσεις – αξίες)
Κιναισθητική
Ψυχοκινητική (βιωματική εμπειρία)


Βάση γνώσεων, βάση δεδομένων
Αρχές (ένταση, άσκηση, εφαρμογή, πρωτοτυπία, γρήγορη εφαρμογή)
Μαθαίνουν όταν: Θέλουν, υποκινούνται, χρειάζονται, συμμετέχουν
Στόχος  Ξεκάθαρος, μετρήσιμος, ρεαλιστικός
Δεξιότητες: Γνωστική, Λογικομαθηματική, Μουσική, εικονική, κιναισθητική, διαπροσωπική
Θέατρο, ποίημα, τραγούδι, ζωγραφική, ακροστιχίδα, σταυρόλεξο, Ρower.Ρoint, Ράβδογράμματα, πίτες
Εκπαίδευση: Η συστηματική και οργανωμένη ανάπτυξη γνώσεων, ικανοτήτων, δεξιοτήτων και στάσεων. Είναι μια μακροχρόνια αλλaγή της συμπεριφοράς.
Παγκοσμιοποίηση, εξέλιξη τεχνολογίας, σύνδεση με φυσικό – ανθρωπογενές περιβάλλον
Έλλειψη στόχων, μάθησης – δράσης
Η/Υ:Τα πλεονηκτηματά του είναι η χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, άπειρες δυνατότητες, ταχύτητα εμφάνισης πληροφορίας, πλούτος αρχείων, εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Εκπαιδευτικές ανάγκες: Πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό κλίμα, χρήση τεχνολογίας.
Τι ξέρουν, θέλουν, πρέπει να μάθουν οι μαθητές
Επικοινωνία: Μη λεκτική (χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου), οπτική (εικόνες, αντικείμενα), προφορική (τόνος φωνής, εναλλαγές, χροιά,) (σώμα, μάτια χέρια, φωνή)
Τεχνολογίες μάθησης  Η/Υ  Πληροφορίες + Δεξιότητες + Γνώσεις
Διδακτικές μέθοδοι  Πως διδάσκονται οι πληροφορίες (παιχνίδι, προσομοίωση, παρουσίαση, δρώμενα, μοντέλα, προσομοιώσεις, ζωγραφική, ποίηση κ.λ.π.)
Μέθοδοι παρουσίασης (Ηλεκτρονικό κείμενο, πολυμέσα, τηλεδιάσκεψη)
- Κανείς δεν μαθαίνει με τον ίδιο τρόπο και την ίδια ταχύτητα
- Ηγεσία σημαίνει να ξέρουμε να ακολουθούμε. Όταν μαθαίνουμε να ακολουθούμε μαθαίνουμε ταυτόχρονα πώς να σχετιζόμαστε και συνεπώς πώς να οδηγούμε.
- Κάθε μέρα κάνε την σπουδαία μέρα. Κάθε μεγάλο ταξίδι αρχίζει με ένα βήμα
- Πρέπει να ακούμε την καρδιά μας, να ενεργούμε με το μυαλό μας και να μετράμε ζυγίζουμε με την ψυχή μας.
Θα σας γνωρίσω προσωπικά όλους και καλύτερα.
Πρέπει να αρχίσω, σταματήσω, συνεχίσω, πρώτα βήματα που κάνω, παράγοντες που θα με βοηθήσουν εμποδίσουν
Ακούτε, ρωτάτε, μεταβιβάζετε, δράτε, παρακολουθείτε, προσαρμόζετε
Πρωτότυποι τρόποι διδασκαλίας
Σχήματα, ενεργοποιηπές (ανέκδοτα, αινίγματα, δημιουργικά προβλήματα, μικρές ιστορίες με νόημα). Θέατρο, ερώτηση – συζήτηση, ανάμειξη ομάδων, σαφείς οδηγίες, εύκολες, δύσκολες, παίξιμο ρόλων σεναρίου, δραστηριότητες, χιούμορ.



ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
1.Μοντέλα -Προσομοιώσεις – Εικονική Πραγματικότητα.
2.Μέθοδος origami (χαρτοδιπλωτική)
3.Θεατρικά Δρώμενα
Οι διδακτικές προσεγγίσεις γίνονται με τη χρήση Ηλεκτρονικού Υπολογιστή σε πρόγραμμα power point, για την αισθητοποίηση (οπτικοποίηση) όρων-δομών –εννοιών –λειτουργιών.

(ΠΕΡΙΛΗΨΗ)
Έχουμε καθυστερήσει τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα ,σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Θα παρουσιάσουμε τη χρήση του Η\Υ με τις άπειρες δυνατότητες που διαθέτει και θα αποδείξουμε ότι αφενός αποτελεί βασικό εργαλείο μάθησης και λύνει πολλά προβλήματα στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία, αφετέρου πως γίνεται η παθητική μάθηση βιωματική συμμετοχική και διαμορφώνεται ισότιμα η σχέση εκπαιδευτικού – εκπαιδευομένου.
Η αισθητοποίηση δύσκολων όρων – εννοιών – λειτουργιών, με τη χρήση του υπολογιστή, κάνει πιο γρήγορη την κατάκτηση και αφομοίωση της γνώσης με το τρίπτυχο:

Φτιάχνω και Μαθαίνω
Βλέπω και Θυμάμαι
Αποχτώ Δεξιότητες

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΟΥ

Σχηματισμός γης πριν 5 δις έτη.
Εμφάνιση ζωής πριν 2 δις έτη.
Πριν 1 εκατομμύριο έτη εμφανίστηκαν τα ανθρωποειδή.
Πριν 100 ή 200 χιλιάδων ετών εμφανίστηκε ο άνθρωπος .που διακρίνεται ανάλογα με την πορεία της εξέλιξης η οποία επηρεάζεται από τις φυσικές και κοινωνικές συνθήκες σε:
Homo sapiens= Λογικός Άνθρωπος
Homo faber= Τεχνίτης Άνθρωπος
Homo habilis= Επιδέξιος Άνθρωπος
Homo ryndens =Παιγνιώδης Άνθρωπος
Homo oeconomicys=Οικονομικός Άνθρωπος
Homo Juridicus =Νομικός Άνθρωπος
Homo Artisticus=Καλλιτέχνης Άνθρωπος
Homo Dominator=Εξουσιαστής Άνθρωπος
Homo Conventionalis=Συμβατός Άνθρωπος
Homo Mathematicus Constructor= Μαθηματικός κατασκευαστής άνθρωπος.
Homo Intelectual constructor= Πνευματικός κατασκευαστής άνθρωπος.
Οι άνθρωποι θέλουν να ζήσουν, ευημερήσουν, αγαπήσουν, να χαρούν, να γελάσουν ,να ευτυχήσουν να δημιουργήσουν, να οδηγήσουν την ανθρωπότητα στην ειρήνη, αγάπη και εργασία ,στην ένωση και ελευθερία των λαών.
Η αγάπη μεταξύ των ανθρώπων είναι το θεμέλιο της συνεργασίας για την ευημερία της ανθρωπότητας με τις 2 επιταγές την φιλότητα και την συγνώμη.
Η συστηματική αλλαγή οφείλεται στην ανάπτυξη τη διάδοση των θετικών θεωρητικών επιστημών και ειδικά των μαθηματικών που μελετήθηκαν οι νόμοι της ύλης και της κίνησης.
Η βιολογία , με γνωστικό αντικείμενο τη ζωή, είναι η πλέον ανθρωποκεντρική επιστήμη των θετικών επιστημών.




Η “ΔΥΝΑΜΗ” ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

Εμείς οι εκπαιδευτικοί έχουμε μια τρομακτική δύναμη και ευθύνη διότι επηρεάζουμε και καθορίζουμε τη ζωή των μαθητών μας.
Για να χτίσουμε καλύτερες σχέσεις με τους μαθητές μας στην τάξη πρέπει να είμαστε μέντορες και γητευτές και όχι πρόσωπα εξουσίας και να θεωρούμε το σχολείο και τη μάθηση κάτι το σημαντικό και ευχάριστο. Να διαθέτουμε καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας διδάσκοντας με διεπιστημονική- πολυεπιστημονική προσέγγιση που να συνδέουν γεγονότα, ιδέες και έννοιες με μοντέλα-προσομοιώσεις –εικονική πραγματικότητα(πηγές από βιβλία, επικαιρότητα, βιβλιοθήκες, διαδίκτυο).
Οι πληροφορίες και μεθοδολογίες να κάνουν τους μαθητές ενεργητικούς να γίνονται δάσκαλοι-ερευνητές να αποχτούν συναισθηματικές και γνωστικές δεξιότητες στο ομαδικό πνεύμα συνεργασίες με παιχνίδια και ευχάριστες δραστηριότητες. Το σχολείο πρέπει να διαμορφώνει όχι μόνο καλούς μαθητές αλλά και καλούς ανθρώπους . Να είναι καταφύγιο όπου να παρέχονται στους μαθητές όλα τα εργαλεία για να τους βοηθήσουν να πετύχουν τα μέγιστα των δυνατοτήτων τους και το σχολείο να συνδέεται με τη ζωή. Τα λάθη των μαθητών δεν αποτελούν πρόβλημα εφ’ όσον μαθαίνουν από αυτά.
Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να’ ναι φορείς πολιτισμού και της δια βίου μάθηση, παραδείγματα προς μίμηση και θετικών κοινωνικών σχέσεων.
Οι νέες τεχνολογίες βοηθούν στην άριστη συνεργασία και σχέση μεταξύ των μαθητών και καθηγητών γιατί;
1. Εκσυγχρονίζεται κάθε παλιά διδακτική και αντικαθίσταται με τη συνεργατική και διερευνητική μάθηση
2. Ανατρέπεται η ελεγχόμενη σχέση διδάσκοντος- διδασκομένου και η μονοδιάστατη μάθηση γραμμικού τύπου.
3. Αξιοποιείται μια σύνθετη μάθηση με διεπιστημονική προσέγγιση.
4. Καλλιεργείται η ανάπτυξη της αίσθησης της πραγματικότητας.
5. Γίνεται η χρήση πολυμέσων και διαδικτύου και τέλος.
6. Οι διδασκόμενοι αυτοαξιολογούνται και αποχτούν δεξιότητες που θα τις χρησιμοποιήσουν στη ζωή τους.
¨Τα άμεσα μαθησιακά οφέλη από την οπτικοποίηση όρων, δομών, λειτουργιών και εννοιών με τη χρήση Η\Υ στα σχολεία είναι:
• Η συμμετοχική, ενεργητική και βιωματική μάθηση φτιάχνοντας σχέδιο , εικόνα ,κίνηση και ήχο. Είναι ένα μαθησιακό κίνητρο.
• Η διαδικασία αυτή ωφελεί στη καλύτερη αφομοίωση της γνώσης
• Η χρήση μοντέλων –προσομοιώσεων δημιουργεί ένα ανακαλυπτικο μαθητοκεντρικο εκπαιδευτικό σύστημα.
• Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι κυρίως καθοδηγητικός.
• Πολλαπλασιάζει τη μεταδοτικοτητά του και τα μαθήματα γίνονται πιο ευχάριστα.
• Γίνεται προσέγγιση «δύσκολων» όρων εννοιών, δομών και λειτουργιών
Μια πολύ καλή μέθοδος για να προσεγγίσουμε εποπτικά το μικρόκοσμο των ατόμων και των μορίων στα μαθήματα βιολογίας, χημείας ,είναι η χρήση των προσομοιωμάτων. Κάθε άτομο παριστάνεται με έναν κύκλο. Για να διακρίνουμε τα άτομα μεταξύ τους χρησιμοποιούμε διαφορετικά χρώματα-μεγέθη.. Στο μάθημα της βιολογίας χρησιμοποιούμε σχήματα-μοντέλα και χρώματα .



(ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ)
1.ΜΟΝΤΕΛΑ - ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ - ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι:
• Μεγάλη οικονομία και απόδοση σκέψης.
• Απουσία διαφωνίας γιατί έχουν μεγάλη απλότητα και ευχέρεια απορρόφησης όταν διδάσκονται σωστά.
• Αποτελούν αποτελεσματική και ισχυρή εκγύμναση του νου και του πολλαπλασιάζουν την ικανότητα του.
Τα χαρακτηριστικά των μοντέλων είναι η ακριβής, σαφής, απλή, πλήρης, σύντομη διατύπωση. Όργανά τους είναι ο Λόγος ,το Σύμβολο και το Σχήμα. Ένα μοντέλο- σύμβολο- σχήμα συμπυκνώνουν εκατομμύρια περιπτώσεων κατηγοριών και αντικειμένων φυσικών και πνευματικών. Τα μοντέλα με την απλότητα πυκνότητα και συντομία χαρίζουν στον άνθρωπο οικονομία χρόνου και κόπου. Απαιτείται μόνο λίγος χρόνος για την αρχική κατανόηση και στη συνέχεια η εφαρμογή και επανάληψη γίνεται με ευχάριστο τρόπο. Εκεί που χρειάζεται κάποιος να εκφράσει δύσκολες έννοιες και όρους και για μεγάλο χρονικό διάστημα με τη χρήση των μοντέλων αρκεί μόνο λίγος χρόνος, δηλαδή τα μοντέλα εξοικονομούν κόπο και χρόνο και η βραχυχρόνια μνήμη γίνεται μακροχρόνια.
Βέβαια δε φταινε όσοι δε γνωρίζουν τα μοντέλα ούτε φταινε γιατί δεν τα έμαθαν. Πρώτον γιατί δε γνώριζαν ότι τα μοντέλα είναι αναγκαία και σπουδαία ενίσχυση για κάθε πνευματική εργασία, κατεύθυνση και επιστήμη και έχουν οικονομική χρησιμότητα και είναι απίστευτα απλή σε βάθος- πλάτος.
Δεύτερον γιατί δε γνώριζαν ότι τα μοντέλα είναι ισχυρά και αναγκαία για την εκπαίδευση και εκγύμναση του νου. Εκείνος που δε γνωρίζει ή δεν κατέχει τη χρήση των μοντέλων είναι ένας καθυστερημένος, ατελής και αγύμναστος νους. Είναι ακόμη χειρότερο όταν έχει πνευματικές ικανότητες και δεν αξιοποιούνται ή αχρηστεύονται. Άρα είναι ένας ατελής νους με απλή λογική και
Τρίτον δεν φταινε γιατί δε τους δίδαξαν τα μοντέλα με αποτέλεσμα να δείχνουν αποστροφή στις δύσκολες έννοιες και όρους, ενώ τα μοντέλα είναι ελκυστικά και κατανοητά.
Η ανθρώπινη λογική από τον πρωτόγονο άνθρωπο μέχρι σήμερα έχει αναπτυχθεί και εξελιχθεί αλλά παραμένει ακόμη ανεπαρκή να συλλάβει και να λύσει τα προβλήματά μας και με τη βοήθεια των μοντέλων και μαθηματικών θα συμπληρωθεί, επεκταθεί και ενισχυθεί.
Η Ελλάδα με το πλούσιο φυσικό περιβάλλον ,το λαμπερό ήλιο, τον καθαρό ουρανό και τη μεσογειακή διατροφή ευνοεί τη σκέψη και τη συζήτηση. Από τον ελληνικό πολιτισμό πήραν πολλά στοιχεία οι άλλοι πολιτισμοί γιατί οι Έλληνες έχουν ευαίσθητη αντίληψη είναι περισσότερο ανήσυχοι, αισιόδοξοι και πάντα δημιουργούν.
Η παρουσίαση της εισηγησή μας θα γίνει με Η/Υ σε πρόγραμμα Power Point αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες στην παιδαγωγική, διδακτική και μαθησιακή διαδικασία, παρουσιάζοντας ορισμένες διαφάνειες, στον απαιτούμενο χρόνο.

2.ΜΕΘΟΔΟΣ ORIGAMI

Τα πλεονεκτήματα της διδακτικής προσέγγισης με τη μέθοδο origami (χαρτοδιπλωτική) είναι
*Δρα θεραπευτικά σε μαθητές και καθηγητές
*Διδάσκει την αρμονία
*Χαρίζει δεξιότητα στα δάχτυλα
*Ευκινησία στα μάτια και
* Υψηλή αντίληψη

3.ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Στη συνέχεια οι μαθητές αξιοποιώντας τις γνώσεις τους καλούνται να εμπλακούν σε ένα παιχνίδι ζωής βιώνοντας και κατανοώντας το μικρόκοσμο, με θεατρικά δρώμενα. Όμως ορισμένοι από αυτούς οδηγούνται σε νέες αναζητήσεις πληροφοριών και δημιουργικών δραστηριοτήτων, οπότε γίνονται ερευνητές –δημιουργοί και προκαλούν έτσι την αύξηση των ενδιαφερόντων τους για τα μαθήματα.

4. Βιωματική Μάθηση

Αν θέλουμε να βοηθήσουμε τους μαθητές μας πρέπει να έχουμε απεναντί τους πίστη, ευθύνη και σεβασμό Ηκριτικά και αφαιρερτική σκέψη δουλεύονται και με τη βιωματική μάθηση, όπου ο καλλίτερος δάσκαλος είναι η φύση την οποία μιμείται ο άνθρωπος σε όλοες του τις δραστηριότητες.Πρέπει να βγεί η μάθηση έξω από την τάξη και να παρατηρήσει με τις πέντε αισθήσεις χάνοντας χρόνο τον οποίο κερδίζεις σε συναισθήματα


ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΑ
Η συνθεσή τους βασιζόταν στις αντιλήψεις που επικρατούσαν στην κάθε εποχή, ακολουθώντας την αντίστοιχη πορεία των εκπαιδευτικών, πνευματικών και ιδεολογικών τάσεων του τόπου.
ΟΕΣΒ Α.Ν. 952\1937





ΑΡΧΕΙΟ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ

 5 Χάρτες
2 Χάρτες Βαλύρας
Χάρτης Δημοτικών Διαμερισμάτων δήμου Ιθώμης
Δήμοι (29)-Κοινότητες (2), Μεσσηνίας
 2 Γκραβούρες των Μοναστηριών του Βουλκάνου
Καθολικoύ-Νέου. (Έγχρωμη – Ασπρόμαυρη)
 3 Λευκώματα Βαλύρας
 Δήμος Ιθώμης-Δήμαρχοι
 Δήμος Δερρών
 Κοινότητα Βαλύρας Πρόεδροι 1914-1998

Υλικό σε έντυπη και Ηλεκτρονική μορφή
1.Ιστορικές μνήμες Δήμου Ιθώμης
2.Εκπαιδευτική πολιτική και Χαμένες πατρίδες
3.Πρόταση για ένα «corpus”των βυζαντινών μνημείων του Δήμου Ιθώμης
4.Τοπική Αυτοδιοίκηση Νομού Μεσσηνίας
5.Τοπική Αυτοδιοίκηση Δήμου Ιθώμης
6.Τοπική ιστορία
7.Αρχαία – Βυζαντινά – Μετaβυζαντινά Νεότερα μνημεία του Δήμου Ιθώμης και της γύρω περιοχής
8.Αειφόρος Ανάπτυξη του Δήμου Ιθώμης και της Γύρω Περιοχής
9.Τεσσερα θέματα του δήμου Ιθώμης
 ΓΑΚ Αθηνών-Φάκελοι Αριστείων 1821

Δημοσιεύσεις (σε δερματόδετο τόμο)
Η «ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ» μας σε 50 Συνέχειες στην πατρινή εφημερίδα Γεγονότα Πατρών από:
 4 Σεπτεμβρίου 2000 – 8 Οκτωβρίου 2001 και «Μνα Οβολός Δραχμή Ευρώ» (6 συνέχειες)
 Τα 104 φύλλα της Εφημερίδας Βαλύρα από:1-Αυγούστου 1982 εως Ιούνιο 1999

Διοικητικές μεταβολές των ορίων Δήμων – Κοινοτήτων ,μετά την απελευθέρωση του Ελληνικού κράτους
Διοικητικές διαιρέσεις της Ελλάδος (ΦΕΚ)
Φεκ 12 1833. Περί της διαίρεσης του Βασιλείου ΒΔ 3ης 15 Απριλίου
10 Νομοί-42 Επαρχίες (Μεσσηνίας=Ολυμπίας, Τριφυλίας, Μεθώνης, Μεσσήνης ,Καλαμών)
ΦΕΚ 14, 13-4-1833
 ΒΔ. 3η (21) Απριλίου 1835 14 Δήμοι στην επαρχία Μεσσήνης
 1836 ΦΕΚ 28
 1845 ΦΕΚ 32,1856 ΦΕΚ 32,1873
 ΦΕΚ 56,1899 ΦΕΚ 36, 1909 ΦΕΚ 202
 1920 – 1928. Τέλος Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου