ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ24002
ΤΗΛ 2724071016
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟΝ
Με τις αναρτήσεις στις ιστοσελίδες μας: Τα Βυζαντινά Μνημεία της Μεσσηνίας (4 διαδρομές), τα Κάστρα της Μεσσηνίας, τους Νερόμυλους της Μεσσηνίας, τα οποία έχουμε σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Δεν ολοκληρώσαμε την τεκμηρίωση, μελέτη, έρευνα καταγραφή, για προβολή και διάσωση των πέτρινων γεφυριών και στη συνέχεια αναλαμβάνει τη σκυτάλη, το κέντρο τεκμηρίωσης πέτρινων γεφυριών, με υπεύθυνο το Θεόδωρο Χαμάκο, ο οποίος με ενημέρωσε, ότι θα έλθει στη Μεσσηνία για να μελετήσει-καταγράψει τα πέτρινα γεφύρια. Το ερχόμενο Νοέμβριο, θα γίνει η παρουσίαση των πρακτικών του 4ου συνεδρίου περί Πετρογεφύρων, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η εισήγηση- παρουσίαση του Αργ. Πετρονώτη για το γεφύρι της Μαυροζούμενας.
Τα Πέτρινα Γεφύρια της Μεσσηνίας...........Να δώσουμε Ψυχή στα Άψυχα
1. Το γεφύρι της Μαυροζούμενας
Στην Μεσσηνία βρίσκεται το πλέον αξιοσημείωτο αρχαίο γεφύρι της Ελλάδας: το ενδιαφέρον στοιχείο της τεχνικής του είναι ότι ουσιαστικά είναι τριπλό, έχει τρεις γέφυρες που σχηματίζουν το σχήμα ενός Υ. Ονομάζεται «δυωφίρι της Μαυροζούμαινας» και βρίσκεται στην τοποθεσία της αρχαίας Βαλύρας, έχει κτιστεί με τοξωτή, μυκηναϊκή τεχνική και είναι το αρχαιότερο δείγμα γέφυρας με αυτήν την δομή στην Ελλάδα καθώς χρονολογείται από την εποχή του Επαμεινώνδα, όταν ελευθερώθηκε η Μεσσηνία. Χτίστηκαν κατά τον Ιωνά Κεφάλα 7 συνολικά γέφυρες εκ των οποίων οι 6 στον ποταμό Μαυροζούμενα και η μια στον Πάμμισο. Είναι το αρχαιότερο εν λειτουργία γεφύρι της Ευρώπης –με νέα επίστρωση– και ενώνει τα χωριά Μελιγαλά, Νεοχώρι και Μαγούλα-Στενύκλαρο. Από εκεί περνούσαν οι πιστοί που τελούνταν τα μυστήρια της Ανδανίας . Με τις αρχαίες γέφυρες του Άργους και Ελευσίνας, είναι περίπου της ίδιας χρονολογίας.
Όταν κτίστηκε η τσιμεντένια γέφυρα της Βαλύρας το 1953, βρέθηκαν τα παλιά θεμέλια της αρχαίας γέφυρας, καθώς υπάρχουν τα θεμέλια στο Αριστοδήμειο και τα θεμέλια των 2 γεφυριών στη Βαλύρα .Με τα έργα του αναδασμού το γεφύρι στον Πάμμισο καταστράφηκε και εξαφανίστηκε
2.To μονοκάμαρο γεφυράκι, στη Λάμπαινα, στο κτήμα του Μπαλντόπουλου, στο δρόμο προς την επάνω Λάμπαινα και το μονοκάμαρο γεφυράκι στο Χωριό Πετράλωνα, δίπλα στο Ανδρομονάστηρο που γίνεται και η ανακατασκευή του μοναστηριού.
3.Τα 5 γεφύρια της Νέδουσας,-Αρτεμισίας-Αλαγονίας-Καρβέλι-Λαδά
(Νέδουσα 1, Αρτεμισία 3, Λαδά-Καρβέλι 1)
4.Τα πέτρινα γεφύρια των χωριών Βαλύρας, Λάμπαινας και Εύας, όταν έγινε η χάραξη του δρόμου, με βάση το ΦΕΚ 15, του έτους 1875, το οποίο ΦΕΚ είναι στη διάθεση του οποιοδήποτε ενδιαφερόμενου.
5. Τα μικρά πετρόχτιστα γεφύρια των 4 νερόμυλων της περιοχής Βαλύρας.
6. Τα μεγαλειώδη γεφύρια του σιδηρόδρομου, στο Μάναρη και Γλυκορίζι, όπου περνούσε το τραίνο και ένα μικρό μονοκάμαρο στη θέση νερόμυλο, στη Βαλύρα
7. Τα 2 αρχαία γεφύρια των οποίων σώζονται τα θεμέλια, μέσα στην κοίτη της Μαυροζούμενας, τα οποία φωτογραφίσαμε όταν στέρεψε τελείως το ποτάμι, το 2007 και στη συνέχεια έγιναν οι μεγάλες πυρκαγιές με τα πολλά θύματα, κυρίως στην περιοχή της Ηλείας.
8.Το γεφύρι στο Στρέφι.
9. Το γεφύρι του Αντρειωμένου , μεταξύ Πελεκανάδας και Αριστομένη, που το έτος 2011 έγινε περιήγηση ξενάγηση των μαθητών των δημοτικών σχολείων, του οποίου σώζονται τα θεμέλια και λέγεται ότι από εκεί πέρασε και πήγε στη Σπάρτη ο γιός του Οδυσσέα Τηλέμαχος.
10.Το Μπαστογέφυρο, το οποίο βρίσκεται εκτός της κοίτης του ποταμού Πάμμισου, λόγο των έργων του αναδασμού.
11. Η ρωμαϊκή γέφυρα στην έξοδο της Πάτρας προς Κόρινθο, 300 μέτρα από το νέο αρχαιολογικό μουσείο, και η μικρή γέφυρα μέσα στο κάστρο της Πάτρας.
12. Η εγκαταλειμμένη γέφυρα στα Τριπόταμα, πηγαίνοντας προς Τρίπολη και μια μικρή μονότοξη γέφυρα μετά το χωριό Παγκράτι που τις έχουμε φωτογραφίσει.
13. Η γέφυρα της Καρύταινας που είναι στο Πεντοχίλιαρο και την έχουμε και σε γκραβούρα που την είχε σχεδιάσει ο αείμνηστος πατρινός Γιώργος Τσονακίδης και οι 2 γέφυρες στον ποταμό Λούσιο, κοντά στη μονή Προδρόμου.
14. Η γέφυρα της Κοσκάρακας, πριν φτάσουμε στους Δολούς της Μάνης.
15. Η γέφυρα στη Νέδα , στα Πλατάνια που ενώνει τη Μεσσηνία.
16. Τα 18 γεφύρια της Έξω Μάνης
17.Τα 3 γεφύρια στον Πυργο Διρού
18. Τα 3 γεφύρια στο Γύθειο (2 στο Βαθύ και 1 στις Καμάρες)
19.Το γεφύρι στο φαράγγι του Ριντόμου
20. Πολλές πληροφορίες για τα γεφύρια και όχι μόνον μπορούν να δώσουν οι ορειβατικοί σύλλογοι Πελοποννήσου, οι κατά τόπους εφορείες(αρχαίες, βυζαντινές νεώτερες), και πολλοί άλλοι φορείς που ασχολούνται με την Πολιτιστική-Πολιτισμική κληρονομιά της Πελοποννήσου.
21. Πολλά άλλα μικρότερα και μεγαλύτερα γεφύρια σε κάστρα, μονοπάτια, κ.λ.π. περιμένουν καρτερικά την καταγραφή τους , κόντρα στον άνθρωπο και τις φθοροποιά φύση, σε όλους τους νομούς της Πελοποννήσου.
Γεφύρια.
Απομεινάρια μιας άλλης εποχής. Στέκουν περήφανα και σε πείσμα των καιρών. Προκαλούν ακόμη και σήμερα τον θαυμασμό μας για την τεχνική κατασκευής τους. Στην πορεία του ο άνθρωπος αγωνίστηκε να άρει την απομόνωση, να συμφιλιωθεί με τη φύση, να δημιουργήσει πολιτισμό και να ασκήσει την ελευθερία του. Η επικοινωνία υπήρξε πάντα ο βασικός καταλύτης για την ενσωμάτωση νέων στοιχείων στην κουλτούρα των κοινωνιών και κυρίαρχος παράγοντας διαμόρφωσης των πολιτισμών...Η άμεση επαφή των ανθρώπων προϋποθέτει την άρση των φυσικών εμποδίων, την ασφαλή κινητικότητα, τη συντόμευση των αποστάσεων και τη δημιουργία περιβάλλοντος αλληλοκατανόησης. Στα πλαίσια αυτά ο άνθρωπος ήρθε αντιμέτωπος με την ίδια τη φύση προεκτείνοντάς την ...με γέφυρες! Τα πέτρινα γεφύρια, έκφραση βασικής ανάγκης του ανθρώπου, ήταν αποτέλεσμα διαλόγου αλλά και σεβασμού του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον. Δημιούργησαν τη δική τους ιστορία που εκφράζει την επικοινωνιακή ανάγκη του ανθρώπου να αγαπηθεί, να γιορτάσει, να εκτεθεί σε άλλες κουλτούρες, να ανταλλάξει τα προϊόντα του και ακόμη , δυστυχώς, να δώσει τη δυνατότητα σε στρατούς να βιάσουν την ελευθερία του. Η ποικιλομορφία και η διαφορετικότητα στην αρχιτεκτονική σύνθεση των γεφυριών παραπέμπει στο «μεράκι» του πρωτομάστορα. Τα γεφύρια του Ελλαδικού χώρου και ιδιαίτερα τα Ηπειρωτικά είναι απέριττα, χωρίς υπερβολικές διακοσμήσεις, είναι χτισμένα συνήθως σε ορεινούς όγκους και δίνουν την αίσθηση ότι αποτελούν φυσική προέκταση των βράχων.
Τα πέτρινα γεφύρια συνέβαλαν στη διαμόρφωση του πολιτισμού μας, στην έκφραση της αυθεντικής λαϊκής αισθητικής και το σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, στην αναζήτηση,....και συνεχίζουν να μας θυμίζουν τη χαμένη κοινωνική μας συνοχή...εγκαταλελειμμένα στην ύπαιθρο της πατρίδας μας...σιωπηλά στη μοναξιά και την αδιαφορία.
Η ψηφιοποίηση και η ιστορική τεκμηρίωση όλων των πέτρινων γεφυριών, η επισήμανση των βλαβών τους, η υιοθέτηση αξιόπιστης στατικής και δυναμικής ανάλυσής τους, η προσομοίωση των υλικών κατασκευής τους, η μεταφορά εμπειριών, η αποκάλυψη των αιτιών των εμφανιζομένων βλαβών, η επεξεργασία κανονισμών αποκατάστασης της συμπεριφοράς τους και η προστασία της αισθητικής τους αποτελούν εθνικό χρέος και δείγμα κύρους της κοινωνίας μας.
Ο σεβασμός στον πολιτισμό μας και στο όραμα για έναν καλύτερο κόσμο μας δεσμεύουν να κρατήσουμε ζωντανούς τους διαύλους επικοινωνίας με το παρελθόν, τα πέτρινα γεφύρια, για να βρουν τα όνειρα του κάθε πρωτομάστορα δικαίωση!
Η Πελοπόννησος δεν διαθέτει τον ίδιο αριθμό γεφυριών με την υπόλοιπη Ελλάδα διότι δεν διαθέτει μεγάλη ενδοχώρα ούτε μεγάλα ποτάμια, σε σύγκριση με την ηπειρωτική Ελλάδα (άλλωστε, είναι νησί ουσιαστικά η ίδια, αφού περιβρέχεται από θάλασσα) και η έμφαση στην περιοχή αυτή έχει δοθεί κυρίως από το παρελθόν στις θαλάσσιες μεταφορές.
Ωστόσο, στην Νότιο Ελλάδα οι μάστορες της πέτρας αξιοποίησαν τις γνώσεις τους σε μια πληθώρα γεφυριών που έστησαν πάνω από τα βασικά ποτάμια που την διαρρέουν και πάνω από τους δεκάδες μικρότερους ποταμούς της Πελοποννήσου .Από τα πέτρινα γεφύρια πιο χαρακτηριστικό –και από πλευράς ονομασίας– το «Πετρογέφυρο», το οποίο έχει κτιστεί στην Ηλεία στο ποτάμι Σουλτίνα (γνωστό στους μελετητές από τον αιωνόβιο πλάτανο) νότια της Θεισόας που επί τουρκοκρατίας είχε την ονομασία Λάβδα .
Τα πέτρινα γεφύρια δε χρησιμεύουν σε κανέναν πιά...
Όποιος μαθαίνει την ιστορία του "μακραίνει" τη ζωή του.
Η εφημερίδα "εξέτασις" "(φύλλο 65 279/1872) αναφέρει. Εν τω ξενοδοχείω "Χάνι", Τζεφερεμίνης την 11η Αυγούστου οι Κοτσινοναίοι -Τσιλικαίοι (οικογένειες οπλαρχηγών από τη Σκάλα) πληροφορήθηκαν ότι ήρχοντο στρατιώται προς καταδίωξιν των. Ότε εξελθών ο Αθανάσιος Τσιλίκας είδε ότι αντί στρατιωτών ήταν οι Καβουραίοι (και αυτοί οπλαρχηγοί από Σκάλα), τον οποίο και εφόνευσαν. Πρόλαβε και σκότωσε τον Κάβουρα Λουκά οι μεν και οι δε έδραμον φεύγοντας. Στη θέση "Σκαμμένο Λιθάρι" υπήρχαν δύο χάνια -πανδοχεία σε κοντινή μεταξύ τους απόσταση και η συμπλοκή έγινε στο χάνι του Παν. Σταθόπουλου. Λέγεται "Σκαμμένο Λιθάρι" γιατί έβγαλαν από εκεί ένα μεγάλο κοτρώνι στο οποίο κάθισε ο Κολοκοτρώνης. Υπήρχε μπροστά στο περίπτερο μέχρι το 70 και το εξαφάνισαν όταν έγιναν τα έργα της πλατείας του χωριού. Εκεί υπήρχε πέτρινη γέφυρα και πηγάδι τα οποία καταστράφηκαν ,λόγο της διαμόρφωσης της πλατείας καθώς και τα πέτρινα γεφύρια Βαλύρας, Λάμπαινας ,εύας και Μαυροζούμενας, γιατί καλύφθηκαν όλα με άσφαλτο και θα πρέπει κάποιος να τα προσέξει από τας πλάγια.
Με βάση το ΦΕΚ 15-24-4-1874 χαράχτηκε και ο δρόμος Σκάλας -Βαλύρας -Ναζήρι -Μεσσήνη. Ο οπλαρχηγός Παπατσώνης από ΕΥΑ προκειμένου να διευκολυνθεί η άφιξη του Όθωνα και της Αμαλίας πριν το 1862 ασχολήθηκε με τη διάνοιξη και κατασκευή του δρόμου, γιατί του είχαν βαφτίσει ένα παιδί δίνοντας το όνομα Όθωνα. Η κατασκευή του δρόμου ολοκληρώθηκε επί Χαρίλαου Τρικούπη και η νέα του μορφή παραδόθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με το σιδηρόδρομο. Ο Περικλής Μπούτος υιός του εκ Μελιγαλά αξιωματικού της φάλαγγας Παναγιώτη Μπούτου αναδείχτηκε ανεξάρτητα των προσωπικών του ικανοτήτων και από την στήριξην τοπικών παραγόντων. Από τη Βαλύρα είχε τη στήριξη των Αναστασίου Σωτηρόπουλου (ήταν ιδιοκτήτης στο ένα χάνι) και Αναστάσιο Καρύδη ο οποίος χρημάτισε και πρόεδρος της κοινότητας Βαλύρας. Το 1887 ο Περικλής Μπούτος απεχώρησε από το κόμμα του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου και όταν πέθανε το κόμμα ανέλαβε ο γιος του Κων/νος. Συναντήθηκαν τα δυο κόμματα στους Κατσαρού συγκρούστηκαν, αλληλοπυροβολήθηκαν και κατά τη συμπλοκή σκοτώθηκε ο Λαγάκης από τη Βαλύρα.
Από τον οπλαρχηγό Αναγνώστη Κάβουρα και Κρυστάλλω Πουλουπούλου γεννήθηκαν τα παιδιά: Κατερίνα Γιαννούλα, Γεωργίτσα ,Θεοδωράκης, Δημητράκης, Θανασούλης και Ευγένιος. Οι δύο πρώτοι γιοι δολοφονήθηκαν από πολιτικούς αντιπάλους στη δεκαετία 1870. Η Κατερίνα παντρεύτηκε τον Παναγιώτη Παπασαραντόπουλο πλούσιο από Βαλύρα η οποία το 1850 γέννησε το πρώτο της παιδί τον Αγαθοκλή.
Στη συνέχεια γεννήθηκαν οι Αριστόδημος, Θανάσης, Σταμάτης και Ανδρέας. Ο Αγαθοκλής ήταν μεγαλοκτηματίας, ο Αριστόδημος έγινε γιατρός, ο Θανάσης έγινε οφθαλμίατρος, ο Σταμάτης φαρμακοποιός και ο Ανδρέας δικηγόρος.
* Ο Αγαθοκλής απόχτησε τα παιδιά Σταύρο, Δημήτρη, Καλλιρόη και Κατερίνα. Ο Σταύρος με τη σειρά του απόχτησε τα παιδιά Πάρη, Αριστόδημο, Τάκη, Γιώργο και Ελένη.
* Ο Αριστόδημος απόχτησε τα παιδιά Στυλιανό, Παναγιώτη και Σταυρούλα.
Ο Στυλιανός απόχτησε τα παιδιά Βούλα, Τούλα και Βάσω.
Ο Παναγιώτης σπούδασε στη Γαλλία και τον ονόμασαν Παπάση, το οποίο και κράτησε μέχρι το θάνατό του. Πέθανε στις 9-6- 1938 ανύπαντρος. Μεράκι ήταν το κυνήγι και παιδιά του τα σκυλιά. Ήταν γιατρός στην Καλαμάτα και ξακουστός στη Μεσσηνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου