ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.ΛΥΡΑΣ: ΤΑ 10 ΠΕΤΡΙΝΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΛΕΟΝΤΑΡΙ- ΔΥΡΡΑΧΙ ΚΑΙ ΚΑΣΤΟΡΙ-ΠΕΛΛΑΝΑ

Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2014

ΤΑ 10 ΠΕΤΡΙΝΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΛΕΟΝΤΑΡΙ- ΔΥΡΡΑΧΙ ΚΑΙ ΚΑΣΤΟΡΙ-ΠΕΛΛΑΝΑ

Του Γιάννη Δ. Λύρα Εκπαιδευτικού.

Με το Θόδωρο Χαμάκο ξεκινήσαμε 8 το πρωί, στις 21-1-2013, από Πειραιά, για την φωτογράφιση, σχεδιασμό, βιντεοσκόπηση, καταμέτρηση των πέτρινων γεφυριών, στις διαδρομές Λεοντάρι-Δυρράχι και Καστόρι-Πελλάνα-Κολλίνες,κάνοντας την δέκατη διαδρομή, από την αρχή της γνωριμίας μας.

Η διαδρομή ήταν φανταστική, τα χωριά έρημα, κανένα τζάκι δεν έβγαζε καπνό, και τα γεφύρια περίμεναν με χαρά, να τα μελετήσουμε.

Καταγράψαμε 10 γεφύρια. Ένα τρικάμαρο , 3 δικάμαρα και 6 μονοκάμαρα.

Το πέρασμα το Ταυγέτου, από Νιοχώρι προς Γεωργίτσι- Καστόρι, είχε όλες τις εναλλαγές του καιρού. Φτάνοντας στις Κολλίνες και φωτογραφίζοντας το τελευταίο πέτρινο γεφύρι, ο καιρός άρχισε να βρέχει. Πήραμε το δρόμο της επιστροφής για Αθήνα, γεμάτοι εμπειρίες και όμορφα συναισθήματα, έχοντας στις αποσκευές μας τους θρύλους, μύθους, ιστορίες, των 10 πέτρινων γεφυριών που μελετήσαμε.

Το πιο αξιοθαύμαστο είναι τα κινούμενα νερά των ποταμών.Από το χωριό Κάτω Γενναίους, τα νερά κατευθύνονται προς Αρκαδία, και λειτουργεί ακόμη ο νερόμυλος του Μωρόγιαννη, ενώ περνώντας το χωριό, και πηγαίνοντας προς Δυρράχι, τα νερά κατευθύνονται προς την Μεσσηνία.
Κοντά στο χωριό Τουρκολέκα υπάρχει το κάστρο της Ωριάς, για το οποίο μπορεί ο κάθε μελετητής-ερευνητής, μπορεί να βρεί πολλές πληροφορίες στο διαδίκτυο,καθώς για τη βαρωνία της Βεελιγοστής, και του Δυρραχίου, που από εκεί καταγόταν και ο οπλαρχηγός Παναγιώτης Κεφάλας και υπάρχουν οι νερόμυλοι του Πελεκάση.
Η επόμενη καταγραφή πέτρινων γεφυριών θα είναι η περιοχή της Αλαγωνίας, κάνοντας πάλι την όμορφη από Λεοντάρι-Δυρράχι-Νεοχώριο-Νέδουσα-Λαδά, Αλαγωνία-Αρτεμισία και φαγητό στην Αλαγωνία.

Ιστορία

Η Βελιγοστή (ή Σαμαρά) είναι ένα μικρό χωριό που απέχει 11 περίπου χιλιόμετρα από τη Μεγαλόπολη και 3 χλμ. από το δρόμο Μεγαλόπολης-Καλαμάτας.

Αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Φαλαισίας που έχει έδρα το Λεοντάρι και ο πληθυσμός της είναι περίπου 40 κάτοικοι.

Η Βελιγοστή πρωτοεμφανίζεται στους βυζαντινούς χρόνους και τα ερείπια του βυζαντινού οικισμού και του υδραγωγείου είναι ορατά στη σημερινή τοποθεσία της. Λόγω της σημασίας της, υπήρχε κάστρο με πιθανή θέση τη σημερινή τοποθεσία της ή το αντίστοιχο τοπωνύμιο.

Κατά τη Φραγκοκρατία, και σύμφωνα με το Χρονικό του Μορέως, ο Γοδεφρείδος Α' Βιλλαρδουίνος ίδρυσε Βαρωνία (μιά από τις 12 της Πελοποννήσου) με 4 φέουδα και έδρα τη Βελιγοστή ενώ υπήρχε και λατινική Επισκοπή. Η Βαρωνία καταστράφηκε περί το 1300, ενώ κατά την Τουρκοκρατία έχασε τη στρατηγική της θέση.

Η Βελιγοστή (Τοπική Κοινότητα Βελιγοστής - Δημοτική Ενότητα ΦΑΛΑΙΣΙΑΣ), ανήκει στον δήμο ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΑΡΚΑΔΙΑΣ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.
Η επίσημη ονομασία είναι “η Βελιγοστή”. Έδρα του δήμου είναι η Μεγαλόπολη και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Πελοποννήσου.
Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, η Βελιγοστή ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Βελιγοστής, του πρώην Δήμου ΦΑΛΑΙΣΙΑΣ του Νομού ΑΡΚΑΔΙΑΣ.
Η Βελιγοστή έχει υψόμετρο 441 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 37 μοίρες και γεωγραφικό μήκος 22 μοίρες.
Για όσους δεν έχουν κάνει τη διαδρομή αυτή, να το προγραμματίσουν. Οι εναλλαγές του τοπίου θα τους αποζημιώση. Μπορεί επίσης να επισκεφθούν τα μοναστήρια Μπούρα και Αμπελακίων, τη μονή Καλτεζών, εκεί που έγινε η πρώτη συνέλευση της Πελοποννησιακής Γερουσίας.

ΚΑΣΤΟΡΙ

Η κατασκευή του γεφυριού, χρονολογείται απ'τη βυζαντινή περίοδο. Η δημιουργική περίοδος του Τρικούπη είχε βάλει την σφραγίδα της και στην Β.Δ. Λακεδαίμονα. Με κονδύλιο που χορηγήθηκε στον τότε δήμαρχο Καστορείου και πρώτο επιστήμονα γιατρό Γεωργ. Λεοναρδόπουλο, ανηγέρθη το γνωστό για την αρχιτεκτονική του κατασκευή και την συμβολή του στην οικονομική ζωή της μεγάλης αυτής αγροτικής περιοχής "Μαρμαρογιόφυρο". Είναι το γεφύρι που περνάει πάνω απ'τον χείμαρρο που κατεβαίνει απ'το Γεωργίτσι και χύνεται στον Ευρώτα απ'την πλευρά του κάμπου. Αναμφισβήτητα πρόκειται για ένα αξιόλογο έργο που κινεί σήμερα τον θαυμασμό με την τεθλασμένη γραμμή του και τις τρείς μαρμαρόχτιστες καμάρες.

Η εγκυκλοπαίδεια αναφέρει το Καστόρι ως ημιορεινό οικισμό, σε υψόμετρο 480 μέτρων, που βρίσκεται στην βορειοδυτική πλευρά του Ταϋγέτου, έδρα του δήμου Πελλάνας που διαθέτει ταχυδρομείο, Αστυνομικό σταθμό, περιφερειακό ιατρείο, φαρμακείο, νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο, γυμνάσιο και λύκειο. Παλαιά το χωριό, που είναι ριζωμένο στην πλαγιά του Β.Ταϋγέτου, ονομαζόταν Καστανιά - όνομα που πήρε από ένα αειθαλές δένδρο, αιωνόβιο, με σκληρό κορμό και καταπράσινα φύλλα, την Καστανιά, που μόλις φθινοπωριάσει μας δίνει τον πιο γλυκό καρπό. Από το 1921, όμως ονομάζεται Καστόρειον (Καστόρι) από το μυθολογικό ήρωα Κάστορα.

Το ερώτημα όμως που δημιουργείται είναι πως πήρε το όνομα αυτό. Στην ανατολική και Δυτική πλευρά του χωριού βρισκόνταν και υπάρχουν μέχρι και σήμερα δύο λόφοι. Ο ένας ανήκε στον Πολυδεύκη και ο άλλος στον Κάστορα, που ήταν δυό αδέλφια, γιοί της Λήδας, οι οποίοι έζησαν σ'αυτόν τον τόπο. Ο Πολυδεύκης ήταν γιός του Δία και της Λήδας και γεννήθηκε μετά την ένωση της Λήδας και του θεϊκού κύκνου. Από την ένωση αυτή προήλθε ένα αυγό, απ'το οποίο γεννήθηκε εκτός από τον Πολυδεύκη και η Ελένη, μετέπειτα σύζυγος του βασιλιά της Σπάρτης Μενέλάου, η οποία ήταν πολύ όμορφη και την οποία έκλεψε ο Πάρις ,γιός του Πριάμου που ήταν βασιλιάς της Τροίας.Έτσι προκλήθηκε ο Τρικός πόλεμος μεταξύ Τρώων και Αχαιών, όπως μας τα περιγράφει ο Ομήρος στην Ιλιάδα. Ο Κάστορας ήταν γιός της Λήδας και του Τυνδάρεω. Τα δυό αδέλφια πού λέγονταν και Διόσκουροι, και ο τάφος τους υπάρχει στην Καρδαμύλη Μεσσηνίας, συνδέονταν με υπερβολική αγάπη και αποτελούσαν αχώριστο ζευγάρι. Ο Πολυδεύκης διέπρεπε στην πυγμαχία και ο Κάστορας ήταν υπέροχος δαμαστής αλόγων. Έτσι το νέο χωριό παίρνει το όνομα του από τον Κάστορα. Ακόμα από τον ίδιο πήρε το όνομα του ένας ποταμός ο οποίος ρέει στο Καστόρι, ονομαζόμενος Κάστορας. Μετά από αυτό το Καστόρι άρχισε να αναπτύσσεται και έγινε Δήμος.

Υπάρχουν πολλά μονοπάτια, που ξεκινούν από το Καστόρι, με διαφορετικές διαδρομές που καταλήγουν στο Λεοντάρι.

ΑΚΟΒΟΣ

Η ονομασία Άκοβος προέρχεται από λατινο-ιταλική λέξη acqua (ή σλάβικη σύμφωνα με άλλη άποψη ), που σημαίνει νερό ,καθώς στην περιοχή μας υπάρχουν πολλές πηγές με γάργαρα και πεντακάθαρα νερά. Το χωριό χτίστηκε την περίοδο της Φραγκοκρατίας, κατά τον 14 αι. ή το αργότερο αρχές του 15 αι. Ωστόσο η ίδρυση του χρονολογείται πριν το 1432, που έληξε η Φραγκοκρατία στην Πελοπόννησο.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης «ο Γέρος του Μοριά» έζησε 12 χρόνια στον Άκοβο, σε ηλικία 17 ετών παίρνει το χρίσμα του αμαρτωλού και 3 χρόνια αργότερα παντρεύεται την Αικατερίνη Καρούτσου κόρη του Ακοβίτη προεστού Καρούτσου και εργάζεται σε οικογενειακό μύλο πριν φύγει κυνηγημένος από τους Τούρκους για την Μάνη και έπειτα για την Ζάκυνθο. Στις 05/06/1825 άρχισαν οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ των ελληνικών τμημάτων με επικεφαλή τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη με τα Αιγυπτιακά στρατεύματα με επικεφαλή τον Ιμπραήμ, μετά από τριήμερη μάχη στην Δραμπάλα «ο Γέρος του Μοριά» κατατρόπωσε τα στρατεύματα των Αιγύπτιων, καθιερώθηκε να εορτάζεται η επέτειος αυτή την Κυριακή της Πεντηκοστής, στο ύψωμα της Δραμπάλας στην Αγία Παρασκευή. Ωστόσο με το πέρασμα του ο Κολοκοτρώνης από τον Άκοβο μας άφησε ως ενθύμιο μια πέτρα χαραγμένη με τα αρχικά του ονόματος του στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης της Σωτήρος όπου διατηρείται έως και σήμερα. Ωστόσο αξίζει να σημειώσουμε ότι η μητέρα του μεγάλου αγωνιστή του 1821 Νικήτα Σταματελόπουλου, γνωστός ως «Νικηταράς», Σοφία Καρούτσου καταγόταν από τον Άκοβο .

Ο Άκοβος ως ορεινός οικισμός, βρίσκεται στις αρχές του Ταϋγέτου σε 900μ υψόμετρο, ανήκει στο δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Φαλαισίας, στον νομό Αρκαδίας. Απέχει 21 χλμ. από το Λεοντάρι (η έδρα του Δήμου Φαλαισίας), 67χλμ. από την Τρίπολη και 34 χλμ. από Καλαμάτα (διαμέσου Δυρραχίου-Πολιανής–Γαρδικίου).

Ο Άγιος Γεώργιος εξωκκλήσι ανακαινισμένο, βρίσκεται σε απόσταση 3 χλμ. δυτικά του χωριού , όπου κάθε χρόνο τιμούμε το έθιμο «ΚΟΥΡΜΠΑΝΙ» με την σφαγή ενός βοδιού .

Για τις δύο αυτές διαδρομές μπορεί ο κάθε μελετητής ερευνητής να βρεί πάρα πολλές πληροφορίες στο διαδίκτυο.