Δημόσιο συμφέρον και πανεπιστήμια. Του Δημήτρη Κουρέτα*

Δημόσιο συμφέρον και πανεπιστήμια Του Δημήτρη Κουρέτα* Μέσα στα μηνύματα που παίρνω κάθε μέρα είναι και πολλά που αφορούν προώθηση προϊόντων και συχνά μου στέλνουν από την Τουρκία. Συνήθως τα σβήνω όλα. Από άποψη. Λέω στους φοιτητές μου συχνά. Οταν ήμουν στην ηλικία σας πίστευα ότι ο άνθρωπος για να είναι ευτυχισμένος πρέπει να έχει τρία παντελόνια, τρία πουκάμισα, τρία σακάκια, τρία ζευγάρια παπούτσια. Και υγεία. Φτάνουν. Το περίεργο τους λέω είναι ότι το πιστεύω ακόμα. Μέσα στα τούρκικα μηνύματα (στα αγγλικά εννοείται) πήρα πριν από λίγες μέρες ένα από κάποιο ιδιωτικό πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Ζητούσαν συνεργασία με το τμήμα μας και με μένα προσωπικά. Το παρέπεμψα στο γραφείο διεθνών συνεργασιών του πανεπιστημίου μας. Υστερα από μια εβδομάδα ξαναπήρα μήνυμα από την κοσμήτορα που ήθελε να μιλήσουμε. Πράγματι σε λίγες μέρες με πήρε τηλέφωνο. Ηξερε τα πάντα για μένα. Πόσο καιρό κάθισα στις ΗΠΑ, πού ήμουν, τι ακριβώς κάνω στην έρευνά μου, κ.λπ. Με ξάφνιασε γιατί είμαι μαθημένος στην αδιαφορία της ελληνικής πραγματικότητας. Οταν απασχολείς δέκα άτομα και τα μισθοδοτείς στο εργαστήριο, φέρνεις στο πανεπιστήμιο πολλαπλά χρήματα από αυτά που μου δίνει το κράτος, και αυτά που κάνεις δεν ενδιαφέρουν ούτε το πανεπιστήμιο (ελπίζω όχι για πολύ), ούτε το κράτος, ούτε την κοινωνία, ούτε και τους φοιτητές συνολικά αφού έχουν μετατραπεί σε ιδιότυπους υλιστές (τους ενδιαφέρει μόνο η ύλη των εξετάσεων), τότε λες πού με βρήκαν οι Τούρκοι. Το ίδιο είπα όταν πριν από λίγους μήνες ήρθε ξαφνικά η γερμανική τηλεόραση να γυρίσει ένα φιλμ για τη δουλειά μου. Τους ρώτησα πού με βρήκαν. Μου είπαν ότι έχουν ανθρώπους που παρακολουθούν τα πάντα στη χώρα μας, και έμαθαν για το βραβείο που πήρα από την Ε.Ε. για την καινοτομία. Οχι πράκτορες που θα βιάστηκαν να σκεφτούν οι αριστεροί φίλοι μου. Ανθρώπους που ψάχνουν και βρίσκουν αυτό που σε απλά ελληνικά θα λέγαμε stories of success. Οι φίλοι μας οι Τούρκοι φρόντισαν να έχουν τα δικά τους μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις σε μερικά χιλιάδες στρέμματα campus, καλύπτουν με υποτροφίες μέχρι και το 35% των φοιτητών, επιτρέποντας σε παιδιά φτωχών οικογενειών να σπουδάσουν σε διπλανά θρανία με γόνους μεγαλοαστικών οικογενειών. Εμείς πού να συζητήσουμε τέτοια πράγματα. Πολλοί νεαροί Ελληνες επιστήμονες θα παρέμεναν στον τόπο τους και θα πρόσφεραν τις ακαδημαϊκές γνώσεις τους με έναν αξιοπρεπή μισθό, χωρίς να είναι δέσμιοι του απάνθρωπου νόμου 407 που εκμεταλλεύεται επιστήμονες στα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. Το κυριότερο! Το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο θα έβαζε νερό στο κρασί του και θα άλλαζε στ’ αλήθεια. Θα ανασκουμπωνόταν αποβάλλοντας τους κομματανθρώπους που μας φέρνουν εμετό. Θα επιζητούσε την αξιολόγηση για να ανταγωνιστεί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Λένε κάποιοι προσχηματικά ότι τους ενδιαφέρει το δημόσιο συμφέρον. Μα το δημόσιο συμφέρον υπάρχει όταν το προασπίζεσαι. Το δημόσιο συμφέρον σημαίνει κοινωνικό συμφέρον. Δηλαδή με απλά λόγια πώς θα κρατήσεις ζωντανό το ίδρυμά σου σε συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού. Οχι πώς θα το απομονώσεις. Πώς θα το κάνεις ζωντανό σε έναν κόσμο που διευρύνεται. Οχι πώς θα το κλείσεις χρησιμοποιώντας συνθηματολογία του Χότζα της δεκαετίας του 1960. Πώς θα αποδείξεις ότι τα προϊόντα που «παράγεις» ως πανεπιστήμιο που είναι ο απόφοιτος και η έρευνα, κάποιος ενδιαφέρεται να τα αγοράσει, να τα χρησιμοποιήσει. Μακάρι να έβλεπα ακόμη και το κράτος να πει: «Κύριε Χ καθηγητή θέλω να χρησιμοποιήσω τα αποτελέσματα της έρευνας που εγώ ως κράτος πλήρωσα». Μακάρι να είχα ακούσει ακόμη και αυτό. Η Ευρώπη συζητεί μαζί μας για το πώς θα δοθούν περίπου 10 δισ. σε επιχειρηματικότητα και καινοτομία το 2014-2020 στη χώρα μας και τα πανεπιστήμια μαλώνουν ποιος έχει το πάνω χέρι για να το κλείσει το μαγαζί. Η σύγκλητος ή οι συνδικαλιστές; Μοιάζει με το γεγονός ότι στις αρχές του 18ου αιώνα στην Ευρώπη συζητούσαν για σοβαρά θέματα μετά τη Γαλλική Επανάσταση και εμείς στην Ελλάδα δεν μπορούσαμε να αποφασίσουμε αν θέλουμε τον πασά η όχι. Πώς θα παίξουν τα ανώτατα ιδρύματα τον ρόλο τους στη νέα εποχή όταν διάφοροι μικρονοϊκοί και υποχόνδριοι έχουν ποινικοποιήσει την επιχειρηματικότητα στα πανεπιστήμια; Θα μπορέσουμε άραγε να δημιουργήσουμε πανεπιστήμια χρήσιμα στην κοινωνία και την πραγματική οικονομία; Εδώ είμαστε τώρα. Και από εκεί πρέπει να ξεκινάει κάθε συζήτηση για την επιβίωση των πανεπιστημίων της χώρας σήμερα. Αλλιώς βλέπω ότι η κοινωνία δεν πρόκειται να ενδιαφέρεται να ανοίγει τα πανεπιστήμια που κλείνουν πλέον. *Ο κ. Δημήτρης Κουρέτας είναι καθηγητής και αναπληρωτής πρύτανης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Υ/Σ. Χαίρομαι που ο μαθητής μου Δημήτρης Κουρέτας, λέει τα πράγματα με το ονομά τους  και η δημοσιευσή του αυτή, να προσεχτεί ίδιαίτερα από αυτούς, που είναι στα κέντρα λήψης αποφάσεων, για το καλό της πατρίδας μας, η οποία έχει και μυαλά και είναι δουλευταράδες.