ΤΟ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΣΤΟΝ ΕΝΟΡΙΑΚΟ ΝΑΟ, ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Στις 19-4-2015, χτές συννεφιασμένη μέρα, εγώ, ο δάσκαλος Γρηγόρης Κριμπάς και ο Δημήτρης Γιαννικόπουλος (συνταξιούχος στέλεχος της τράπεζας της Ελλάδος, και με το χόμπι του ερασιτέχνη παθιασμένου κινηματογραφιστή)  κάτοικοι από το Βαλτεσινίκο, κινηματογραφίσαμε τα τέμπλα των ενοριακών ναών Βαλύρας και Αριστομένη Μεσσηνίας. 
Στη Βαλύρα κινηματογραφίσαμε τα μάσκουλα που έχουμε αναρτήσει στην ιστοσελίδα μας τις φετινές  γιορτές του Πάσχα και αν βρούμε μπαρούτι και φιτίλι θα τα επαναλειτουργήσουμε στο φετινό μας πανηγύρι, την οικία του Θ. Τσαγκάρη, (που έμειναν εκεί πάνω από χρόνο οι οικογένειες των ταλιαδόρων ξυλογλυπτών , αδελφοί Ντινόπουλοι απο Βαλτεσινίκο Αρκαδίας), και το τέμπλο της Αγίας Τριάδας που δημιουργήθηκε από ξυλογλύπτες νεώτερης γενιάς, πάλι από το Βαλτεσινίκο, και φαίνεται η διαφορά των δύο τέμπλων , συγκρινοντάς τα μεταξύ τους.
Στη συνέχεια οι τρεις μας πήγαμε στο χωριό Αριστομένη.

Στον Αριστομένη συναντήσαμε το Βασίλη Καλογερόπουλο, ανταλλάξαμε τα τηλεφωνά μας και όταν μονταριστεί η ταινία και προβληθεί, ο Δημήτρης θα μας στείλει από ένα αντίγραφο. Ευχαριστίες και στη νεωκόρο Χριστίνα που μας άνοιξε το ναό , για να κινηματογραφίσει το τέμπλο του ναού, ο Δημήτρης Γιαννικόπουλος

Θερμά συγχαρητήρια στο Γρηγόρη και Δημήτρη που προβάλλουν τους ταλιαδόρους αδελφούς Ντινόπουλοι, που στη Μεσσηνία έχουν δημιουργήσει πολλά ξυλόγλυπτα τέμπλα και όχι μόνον, καθώς και τους νεώτερους ξυλογλύπτες, με καταγωγή από το Βαλτεσινίκο Αρκαδίας.

Για τέμπλο το κάθε ξυλικό δεν κάνει. Θέλει φλαμούρι, αγριοξιά και καρυδιά. Να του μιλάει η σμύλη και η ροκάνα. Κι εκείνο ν’ απαντάει ταπεινά. Δεν είμαι μάρμαρο ακτίνες να σκορπίσω.Να τις μαζέψεις σε κλωστή ονειρευτή.
Εγώ γυρεύω από ψυχές να ζήσω με τη δική σου και την άλλη τα’ ασκητή. Εγώ γυρεύω δίψυχο τεχνίτη η μια ψυχή να τρέμει σ’ ανεβαίνει κι’ η άλλη; Ποιος της λέει να φρίττη!

Η πίστη κι’ αγάπη δεν πεθαίνει! Είν’ τόσο γλυκός ο Κύριος της Αγάπης! Αρνιά , πουλιά, σταφύλια που στολίζεις.

Κι΄τέλεια αγάπη και στο Γολγοθά της.Και με τα’ αγκάθια αν τη στολίσεις.Φορεί τα’ ακάνθινο στεφάνι. Τώρα, τεχνίτη, πως θα ζήσεις.Το ξύλο να σου λέει φτάνει και Συ να θες να τα’ αναστήσεις.

Ήταν βαριά του τάφου η πέτρα.Μα ήρθε ο άγγελος σαν φλόγα. Τη σμίλη μου την ταξιθέτρα. Μ’ ένα του νεύμα την ευλόγα.  

Σημείωση 2. 

Ευχαριστώ τον συνταξιούχο δάσκαλο Γρηγόρη Κριμπά για το ενδιαφέρον του που μου δάνεισε το βιβλίο με τίτλο: Μνήμες από το Βαλτεσινίκο και τα γύρω χωριά , του Νέστορος Μπούμπουλη, Αθήνα 1978 κεφάλαιο ΚΗ σελίδες 527-555, μαθαίνοντας για τα τέμπλα, προσκυνητάρια, και σκαλιστά ταβάνια, των ιερών ναών στα διάφορα χωριά του νομού Μεσσηνίας.

ΒΑΛΥΡΑ 7-7-2011

ΤΕΜΠΛΑ-ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ-ΣΚΑΛΙΣΤΑ ΤΑΒΑΝΙΑ-ΕΙΚΟΝΕΣ ΝΑΩΝ , ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ,

ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΝΤΙΝΟΠΟΛΟΙ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

 ΒΑΛΥΡΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 24002

ΤΗΛ. 2724071016

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΙ, ΣΤΗ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

Την ξυλογλυπτική ως τέχνη μας αναφέρουν ο Όμηρος και ο Θεόκριτος. Η ξυλογλυπτική μπήκε στην εκκλησία στους βυζαντινούς χρόνους και συνεχίστηκε και μετά το 1821.Στο τέμπλο της εκκλησίας και στο κτιριό της εκεί στο χωριό, απ’ ό,τι παλιό και απ’ ό,τι πιο παλιό ,όπως έλεγε το σινάφι των ταλιαδόρων (ξυλογλυπτών), ζητάμε ειδήσεις για τον άνθρωπο ,τη ζωή του, τις ιδέες του, τα ενδιαφεροντά του, για τα βασανά του, για τους πόθους του. Ένας έμπρακτος διάλογος, για το καλλίτερο που επιθυμούμε να συνεχιστεί για τη ζωή μας και για τη ψυχή μας. Από ολούθε γυρεύουμε διδάγματα. Έτσι βγαίνει και το συμπέρασμα πως κάθε έργο για να γίνει απαίτησε ηθική, ψυχική και πνευματική προσπάθεια, προέρχεται στο χώρο της τέχνης.

Η συνέντευξη έγινε το 1958, στον τελευταίο γέροντα επιζώντα Κωνσταντίνο Ντινόπουλο. Ο παππούς μου Γιώργης έμαθε την τέχνη από Ηπειρώτες και από αυτόν έμαθαν τα παιδιά του Επαμεινώνδας, Σταύρος, Αικατερίνη και Δημήτριος (πατέρας μου). Ο πατέρας μου είχε και δάσκαλο τον Ηπειρώτη Φίλιππο που είχαν φτιάξει μαζί ,εκτός των άλλων και το τέμπλο του αγίου Ιωάννη ,στη Μεσσήνη και ένα άλλο τέμπλο στο Αιδίνι Μεσσηνίας.

Τα αδέλφια Ντινόπουλοι έφτιαξαν μαζί στη Μεσσηνία τα παρακάτω τέμπλα των ναών:

Τον άγιο Δημήτριο στον Αετό Τριφυλλίας , Βρωμόβρυση, Στρέφι, Χαλαζώνι, Αριστομένη, Αγιο Αθανάσιο και αγία Τριάδα Βαλύρας, άγιο Ιωάννη στο Χατζή Βουφράδος και στο Κουρτάκι Μεσσήνης.

Ο πατέρας μου απεβίωσε το 1894 και ο αδελφός μου Γεώργιος πήγε μαθητευόμενος στο θείο μου Επαμεινώνδα. Ο αδελφός μου με μαθητευόμενο εμένα κατασκευάσαμε και δημιουργήσαμε το τέμπλο του ναού στο χωριό Βούτενα Μεσσηνίας. Στο χωριό Κούρταγα Μεσσηνίας το τέμπλο κατασκεύασαν ο θείος μου Σταύρος με το γιό του Βασίλη. Ο θείος μου Επαμεινώνδας με τον αδελφό μου Γεώργιο κατασκεύασαν και δημιούργησαν το τέμπλο του ναού στο χωριό Μουσταφά Πασά, στη Μεσσηνία

Εγώ με τον αδελφό μου Γεώργιο κατασκευάσαμε και δημιουργήσαμε τα τέμπλα των ναών στα παρακάτω χωριά της Μεσσηνίας:

Βούτενα Μεσσηνίας, αγίου Γεωργίου Λιγουδίτσας Τριφυλλίας, ναό Υπαπαντής Σίτζοβας Καλαμών, Μίσχα Βουφράδος Πυλίας, Λατζουνάτο Τριφυλλίας, Μουριατάδα Τριφυλλίας, Μπρέχτι Κοπανακίου Τριφυλλίας, Πολένα Μεσσήνης, Αγίου Νικολάου Αβραμιού Τριφυλλίας, Λεσοβίτι Τριφυλλίας, Αγίας Μαρίνας Καραμανώλη Τριφυλλίας, Μουζάκι Τριφυλλίας, Στασιό Τριφυλλίας, Ζωοδόχου Πηγής Ραυτόπουλου Τριφυλλίας, Αγίου Δημητρίου στο Σελλά Τριφυλίας, Χαλβάτσου Μεσσηνίας, Κάτω Κοντογώνι Πυλίας Ποταμιά Τριφυλλίας, Ζωοδόχου Πηγής στην Πηλαλίστρα Μεσσηνίας, , στις Μπαράκες Μεθώνης και Κουκουνάρα Πυλίας.

Το τελευταίο τέμπλο μαζί με τον αδελφό μου Γεώργιο κατασκευάσαμε και δημιουργήσαμε στο χωριό Μουζάκι Τριφυλλίας.

Εκτός των τέμπλων μαζί με τον αδελφό μου κατασκευάσαμε και δημιουργήσαμε τα παρακάτω προσκυνητάρια:

Στον άγιο Σωτήρα ,στο Μοναστήριο του Αετου Τριφυλλίας και στη Φαρακλάδα Φιλιατρών με τον τότε επίτροπο Νικήτα Κοτσοβέλο.

Ο αδελφός μου Γεώργιος σκάλισε μόνος του τα ταβάνια των ναών στα χωριά Βλαχόπουλο Πυλίας, Μπαράκες Τριφυλλίας και Φρουτοκρέμμυδα Πυλίας.

Τα τέμπλα είναι σκαλιστά στον αέρα ή κουφωτά κατά την επιστημονική ορολογία «εις έξεργον ανάγλυφον». Το πελεκημένο ξύλο παρουσιάζει σκηνές της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, την άμπελο με τα σταφύλια, πουλιά φυτά και πρόσωπα.

Σε πολλά χωριά της Πελοποννήσου, οι αδελφοί Ντινόπουλοι , έχουν κατασκευάσει και δημιουργήσει τέμπλα, προσκυνητάρια και σκαλιστά ταβάνια και ειδικά στη γενετειρά τους το χωριό Βαλτεσινίκο.

Στο μοναστήρι της Κερνίτσας υπάρχει σε ανάγλυφα γράμματα η δωρεά των αδελφών Ντινόπουλοι.

ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΝΤΙΝΟΠΟΥΛΑΙΩΝ

Ο γενάρχης των Ντινοπουλαίων ήταν ο Σταύρος Αναγνώστη Ντινόπουλος. Γεννήθηκε το 1780 και το 1829 ήταν προεστός στο χωριό Βαλτεσινίκο. Ο μοναχογιός του Γεώργιος απόκτησε τα παιδιά Σταύρο 1826, Επαμεινώνδα 1839 Δημήτριο 1844 και Αικατερίνη. Όλα τα αδέλφια ήταν ταλιαδόροι και φιλοτέχνησαν τέμπλα, προσκυνητάρια ,εικόνες και σκαλιστά ταβάνια. Οι απόγονοι του Σταύρου ήταν όλοι ταλιαδόροι (σκαλιστές ξύλου ή ξυλογλύπτες), μέχρι και την 5^{η γενιά. Τα παιδιά τους (αγόρια και κορίτσια) δούλευαν και μάθαιναν την τέχνη από μικρή ηλικία.}

Το γενεαλογικό δέντρο των Ντινοπουλαίων έχει 242 ονόματα και το συνέταξε ο στρατιωτικός Γωώργιος Ντινόπουλος, γιός του Δημήτρη και το υπογράφει με ημερομηνία 15-11-1993

Σημείωση 1. Από το βιβλίο του Γρηγόρη Κριμπά με τίτλο: Βαλτεσινίκο, Άνθρωποι και Ιστορίες, Καλαμάτα 2008, σελίδες 42-45.

Είναι ένα έργο διάσωσης, ανάδειξης, προβολής και διατήρησης πολύτιμων και ενδιαφερόντων ιστορικών στοιχείων, από τη λήθη του χρόνου, γεγονότα τα οποία κεντρίζουν το ενδιαφέρον του κάθε αναγνώστη.

Είναι λυτρωτικό να πάμε ν’ ανάψουμε το κεράκι μας στις παλιές μας εκκλησίες και στα κοντινά μας μοναστήρια. Το Καθολικό του Βουλκάνου, η κορυφαία πηγή, με την οποία αρδεύουμε την ψυχή μας, είναι η Πίστη και η Ελπίδα μας, προς τα θαυματουργά τούτα λείψανα των εκκλησιών και μοναστηριών. Και κάθε γενιά σαν εκτελεστής αυτής της πίστης και της ελπίδα δεν βλέπει κάτι που η χρονική απόσταση να έσβησε στο αργό περασμά της.

Η μάχη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας και ο χρόνος έσβησαν πολλές αυθεντικές μαρτυρίες που θα μας βοηθούσαν ως ένα ορισμένο σημείο να μάθουμε την αληθινή ιστορία των ναών και μοναστηριών. Ο φωτισμός είναι πάντοτε καλός, γιατί σε τίποτα δεν ωφελεί η άγνοια.

ΟΙ, Ναοί, τα Μοναστήρια, τα μνημεία έχουν μαζί Θρησκευτική, Ιστορική και Καλλιτεχνική αξία και είναι η κληρονομιά στην Ανθρωπότητα, η Ακτινοβολία του Ελληνικού Πολιτισμού, στον οποίο προσθέτουν το καθένα το μικρό Φωτιστικό τους Σώμα.

Ο Ελληνικός Πολιτισμός είναι η Οικουμενική Ακτινοβολία.