ΤΟ ΝΕΡΟ, ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ . ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΒΑΛΥΡΑ .

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

    ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ’’ΒΑΛΥΡΑ’’

  Φύλλο 1. Ιστορία της Βαλύρας ,λαογραφικά τοπωνύμια Βαλτοκκλησιά, Γανιές, Γοργόρεμα, Γκρεμίνα, Δέση, Κάκαβος, Μούλκια , Πάμμισος  Πίρνακας.

Φύλλο 2. Λαογραφικά

1.Λαϊκή ιατρική, Αικατερίνη Μπουζαλά.

2.Μέτρηση του χρόνου της ημέρας ,από το πρωϊ μέχρι το βράδυ, Παναγιώτα Χριστάκη

Α.Από το πρωϊ ως το μεσημέρι:

Ξημερώματα βάρεσε ο ήλιος, σηκώθηκε ένα μαντήλι πάνω, ο ήλιος

 σηκώθηκε μια τριχιά(φορτοτριχιά), κοντόγιομα, γιόμα, ντάλα γιόμα, ντάλα μεσημέρι

Β. Από το μεσημέρι ως το βράδυ.

Σκάρος κοντοδειλινό ,έγειραν τα απόσκια, έγειρε ο ήλιος, βράδυ-βράδυ ή σουρούπωσε ή  σκοτείνιασε.

Γ. Από το βράδυ ως τα μεσάνυχτα

Έκοψε η νύχτα

Δ. Από τα μεσάνυχτα ως το πρωί.

Λάλησε ο πρώτος κόκορας, βγήκαν τα σημάδια (αλετροπόδια, Πούλια Αυγερινός), σηκώθηκαν. 

ψηλά τα σημάδια ,βασίλεψαν τα σημάδια (ανάλογα με την εποχή), λάλησε ο δεύτερος

 κόκορας, βγήκε το άστρο της αυγής (αυγερινός),έπεσε της αυγής το σκοτάδι, χάραξε.

3.Πρόγνωση καιρού Αθανασίου Μυλωνά

-          Όταν λαλήσει ο κόκορας στο κοτέτσι πριν τα μεσάνυχτα και τις 2 πρώτες μεταμεσημβρινές 

ώρες, θα αλλάξει ο καιρός.

-          Αν δουν να βγάζουν τα μερμήγκια την τροφή τους έξω από τη φωλιά 

τους, που είναι μέσα στη γη αποθηκευμένη ,θα πιάσει δυνατή βροχή

-          Όταν υπάρχουν πολλές νταβανοφωλιές (σερσέκια ή σκούρκοι) και 

σφηκοφωλιές, ο χειμώνας θα είναι πολύ βαρύς.

-          Όταν βλέπουν τη γάτα να γλείφεται, βλέποντας προς το νότο θα βρέξει ,ενώ βλέποντας προς βορά ο καιρός θα γυρίσει σε ξέρα.

-          Όταν βλέπουν ομαδικά τα σπουργίτια ,κοράκια και βουρτσέλια ο καιρός θα  είναι πολύ κακός

-          όταν αστράφτει πέρα μακριά στα ανατολικά του χωριού περιμένουν ήλιο καυτερό  την άλλη μέρα .

-          όταν το καλοκαίρι βγαίνει ο ήλιος κόκκινος εκείνη την ημέρα θα έχει πολύ κάψα .

-          όταν το ηλιοβασίλεμα έχει κοκκινιά ο καιρός θα αλλάξει την άλλη μέρα θα έχει  συννεφιά ή θα βρέξει

-          όταν οι μύγες τσιμπούν λένε πώς θα βρέξει

-          όταν το φεγγάρι έχει αλώνι λένε πώς θα βρέξει την άλλη μέρα ή θα βγαίνει αέρα

-                             Αναμνήσεις στο Γοργόρεμα

-          όταν υπάρχουν καβούρια και ύστερα μακριά από το ποτάμι θα έχουμε βαρύ χειμώνα .

 κοινωνικά – βαπτίσεις

 Φύλλο 3. Ακατάλληλο το νερό που πίνουμε.

Φύλλο 4 .Λαογραφικά

-          Ανήμερα του αγίου Βασιλείου η νοικοκυρά κάθε σπιτιού πρωί – πρωί φέρνει νερό από  το πηγάδι αμίλητη και με ένα λάδι ελιάς ραντίζει το σπίτι και όλη τη φαμελιά. Εύχεται καλή  χρονιά . Με το νερό θα πλυθούν όλα τα άτομα του σπιτιού θα πιουν από λίγο για καλό του χρόνου .

-          την παραμονή των Φώτων ο παπάς του χωριού γυρίζει από σπίτι σε σπίτι και  τα αγιάζει .

 Μαζί του έχει και ένα παιδί για να κρατάει ότι του δίνει κάθε σπίτι .

-          την πρωτάγιαση οι νοικοκυρές δεν βάζουν τσουκάλι στη φωτιά δηλαδή δεν μαγειρεύουν .

-          ανήμερα των Φώτων ένας από το σπίτι θα πάει οποσδήποτε στην εκκλησία για να  λειτουργηθεί και να πάρει  αγιασμό για το σπίτι . Με αυτόν τον θα αγιάζει το σπίτι του τα σπαρμένα χωράφια , τα κτήματά του και τα ζωντανά του .

Φύλλο 5 σελ 1

1983 Δημιουργία ΤΕΙ στην Καλαμάτα

   Απόβλητα ελαιοτριβείων ( λιόσμος )

Φύλλο 6. Έργα 1983. Όμβρια ύδατα .

1.συνέχιση αγωγού από σιδηροδρομική γραμμή μέχρι κεντρικό κανάλι

2. δημιουργία γεφυριού διαπλαπυνση – διαμόρφωση – χαλικόστρωση από το σπίτι Δρακόπουλου – 7^η επαρχιακή οδό

Διαμόρφωση –διευθέτηση όμβριων  υδάτων  στο δρόμο από σπίτι Κόνιαρη –οδό Βουλκάνου

Δημιουργία σκουπιδότοπου

Φύλλο10. Λαογραφια – ελαιοκομία

Δημοπράτηση  αγωγού όμβριων υδάτων 

Φύλλο11 .Κοινοτικά έργα

Δημιουργία  αποχετευτικού αγωγού  όμβριων υδάτων,  απόβλητα ελαιοτριβείων

         Φύλλο 15. Η αντίσταση της Βαλύρας. Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας   στη Βαλύρα. Κώστας Γεωργακόπουλος.

Ποίημα    Γεωργίου Σταυριανόπουλου 

Παιδικά χρόνια 9-12   1956-60

Στον ξεροπόταμο εκεί 

σε μια μικρή  λιμνούλα 

 γυμνοί  κολυμπούσαμε

  στου ίσκιου τη δροσούλα.  

 Εκεί πρωτομάθαμε  τα καλοκαιριά  μπάνιο

  και μες στα γλυκά  ποτάμια σου

  βουτούσαμε στην άμμο

  στον Πάμισο πηγαίναμε

 και πίναμε νεράκι 

  ζωηρά παιδιά  είμαστε 

 με κέφι και μεράκι.

Στα δέντρα  σκαρφαλώναμε  και πιάναμε  τζιτζίκια 

  και από τα κυπαρίσσια σου

σε βλέπαμε Βαλύρα.

Μικρά  επίκαιρα . …Περνούσα από τις Αλμύρες  και είδα 2 βάνες ανοιχτές. έλειπαν τα στόμια  και  οι τάπες .

Κάποιος ή κάποιοι έβαλαν το χεράκι τους . Έτσι χρεώνονται  οι καλλιέργειες  για να  ποτίζονται τα γαϊδουράγκαθα  .Τι να πει κανείς .

Κοινοτικά έργα .Ολοκλήρωση αγωγού  στο ρέμα του Αγίου Αθανάσιου.

Μικρό  ιστορικό.

Ο Ουιλιαμ Τζοις στο βιβλίο του δρομολόγια στο Μοριά το 1817  μας  λέει: Ότι  περνώντας  από το χωριό Σκάλα  βρεθήκαμε μπροστά στα  θεμέλια ενός ναού  και κάτω από τις πέτρες του    έβγαινε  νερό. Ακόμη κοντά στον Πάμμισο βρέθηκε  ασβεστοκάμινο και στον κάμπο  δίπλα στους βάλτους να  βόσκουν  πολλές αγελάδες .Ιδιαίτερη εντύπωση τους 

προξένησε η γραφικότητα  της μικρής πόλης Τζεφερεμίνης, που την είδε να στέκεται  μεγαλόπρεπα  στους πρόποδες της Ιθώμης.