ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ …

    Σίδη, Μικρά Ασία ( Side ), Μια ακόμη Ελληνική Πόλη στην Μικρά Ασία – σημερινή Τουρκία

Σημαντικό παραθαλάσσιο θέρετρο (το πρωτοελληνικό όνομά της σημαίνει ροδιά) με αξιόλογη τουριστική υποδομή βρίσκεται ανατολικά της Αττάλειας και  συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες, όλες τις εποχές του χρόνου. Αποικίσθηκε τον 7ο αι. π.Χ. από Έλληνες της Αιολικής Κύμης που έφεραν εκεί τον ελληνικό πολιτισμό και τη λατρεία του Απόλλωνος (προς τιμήν του οικοδομήθηκε ο ανακαινισμένος αργότερα εικονιζόμενος κορινθιακού τύπου ναός με την

περίτεχνα διακοσμημένη με μέδουσες ζωφόρο και τελούνταν στην πόλη ανάλογα των Δελφικών Πύθια).  Υπήρξε το μεγαλύτερο λιμάνι της Παμφυλίας και πνευματικό κέντρο, όπου αναφέρεται ότι σπούδασε ο βασιλιάς της Συρίας Αντίοχος Ζ΄. Από αυτήν καταγόταν ο σοφιστής Τρωίλος και ο γνωστός επί εποχής Ιουστινιανού βυζαντινός νομομαθής Τριβωνιανός.Τα σπίτια του κεντρικού της δρόμου (φ. 495 και 517) θυμίζουν την πάλαι ποτέ έντονη παρουσία Ελλήνων, στη θέση των οποίων εγκαταστάθηκαν το ’23 Τουρκοκρητικοί πρόσφυγες.

Ο αρχαιολογικός χώρος συμπίπτει με την εντός των τειχών σε χερσονησίδα κτισμένη αρχαία πόλη και τα κατάλοιπά της είναι τόσα πολλά, ώστε σε μία περίπτωση είδαμε την εντός αυτών λειτουργία υπαίθριου εστιατορίου! (φ. 509,510). Εντυπωσιάζει το χωρητικότητας 15.000 θεατών ρωμαϊκό θέατρο, κτισμένο στη θέση παλαιότερου ελληνιστικής εποχής, στο οποίο (αφού διαμορφώθηκε κατάλληλα η ορχήστρα του με προστατευτικό θωράκιο) διεξάγονταν σε ύστερη εποχή μονομαχίες και θηριομάχησαν πολλοί χριστιανοί μάρτυρες. Δίπλα στο ναό του Απόλλωνος εκτείνονται τα ερείπια μεγάλου μεγέθους παλαιοχριστιανικής Βασιλικής (φ. 506,507 και 510,514). Περάσαμε κάτω από την επιβλητική εσωτερική Πύλη που συνδέει το συγκρότημα του θεάτρου με την Αγορά  και τα κατά μήκος αυτής εμπορικά καταστήματα (φ.531 και 532), περιεργαστήκαμε μία αποκατεστημένη θόλο (φ. 520), στη συνέχεια επισκεφθήκαμε ερειπωμένα σπίτια, ανάμεσα στα οποία και ένα εντός περιστυλίου αίθριο (φ. 527 και 528)  βαδίσαμε σε μια κεντρική  αρτηρία της αρχαίας πόλης, η οποία περιστοιχιζόταν με κιονοστοιχίες που αποτελούσαν τις προσόψεις κατά μήκος αυτής στωικών οικοδομημάτων (φ. 536 και 537) και, τέλος, θαυμάσαμε ό, τι απέμεινε από ένα εκτός των τειχών καταπληκτικό τριώροφο Νυμφαίο (δημόσιες κρήνες) (φ. 539 – 545)  του 2ου αι. μ.Χ. με τρεις ημικυκλικές σε ημιθόλια εσοχές. (Σε μία από αυτές στη φ. 544 διακρίνεται δεξιά η οπή ενός τετράγωνου κρουνού). Από το Νυμφαίο ξεκινούσε η τελετουργική ναυτική πομπή των Επιβατηρίων που τερμάτιζε την πορεία της στο θέατρο.