ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.ΛΥΡΑΣ: ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΕΦΑΛΑ.ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

Τρίτη 26 Ιανουαρίου 2016

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΕΦΑΛΑ.ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΕΦΑΛΑ.ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΕΦΑΛΑ

ΣΤΑ ΔΕΡΒΕΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΣΩΣΤΗ

Στην απελευθερωμένη Τριπολιτσά έγινε πολεμικό συμβούλιο των Πελοποννήσιων αρχηγών κι αποφασίστηκε ο Κολοκοτρώνης να ενισχύσει την πολιορκία των Πατρών, ο Κεφάλας της Μεθώνης, ο Νικηταράς του Ναυπλίου κι οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί της Κορώνης (12)

Συνεχίζοντας την δράση του, τον Οκτώβριο του 1821 ο Κεφάλας βρίσκεται μαχόμενος στην Πύλο και στην Κορώνη και μετά από δυο μήνες πολεμά κοντά στο Ναύπλιο. Τον Μάρτιο του 1822 στέλνεται μαζί με τον Νικηταρά να ενισχύσουν τον αγώνα του Οδυσσέα Ανδρούτσου στην Φθιώτιδα και την Φωκίδα. Κατά την εισβολή του Δράμαλη τον Ιούλιο 1822, ο Κεφάλας πολεμά στο Κεφαλάρι του Άργους έχοντας μαζί του 600 άντρες, που μάχονται - εκτεθειμένοι σε καταιγιστικά πυρά ντουφεκιών και κανονιών από τα τουρκικά οχυρώματα - με τόσο μένος τον εχθρό που, όντας νικητές, έχουν βαρύτατες απώλειες με επίσημα καταμετρημένους 52 νεκρούς και 100 τραυματίες, μεταξύ των οποίων κι ο ίδιος ο Καπετάνιος. Στο τέλος της σφοδρής αυτής μάχης,

Οι Τούρκοι εξαναγκάστηκαν να υποχωρήσουν προς την πόλη του Άργους (7) & (13) Στα Βασιλικά Αργολίδας - μεταξύ πολλών άλλων οπλιτών του - θα σκοτωθεί ο ανεψιός του Καπετάνιου, ο Ηλίας Κεφάλας, και θα τραυματιστεί ο 16χρονος γιος του Γεώργιος. Θα πολεμήσει επίσης με τον Παπαφλέσσα και τον Παπατσώνη στα Μεγάλα Δερβένια και στην Περαχώρα Κορινθίας και κατόπιν στον Άγιο Σώστη και το Αγιονόρι, όπου θεωρήθηκε ότι πραγματικά ανδραγάθησε. (13) Ό στρατός του Δράμαλη ήταν στρατοπεδευμένος στο Άργος υποφέροντας από έλλειψη τροφών και λειψυδρία (που οφειλόταν κυρίως στο καλοσχεδιασμένο αμυντικό μέτρο του Κολοκοτρώνη να ερημωθεί η ευρύτερη περιφέρεια και να φυλάγονται καλά από τους επαναστάτες οι λιγοστές για την εποχή πηγές). Ο πολύπειρος Κολοκοτρώνης αντιλήφθηκε ότι ο Δράμαλης θα αναγκαζόταν να επιστρέψει με τον πολυάριθμο στρατό του στην Κόρινθο και πρόσταξε τον Αντώνη Κολοκοτρώνη κι άλλους οπλαρχηγούς να καταλάβουν τα στενά των Δερβενακίων και να του κόψουν τον δρόμο. Όταν έφτασε ο τουρκικός στρατός στο σημείο αυτό και δέχτηκε σφοδρότατη επίθεση από τους επαναστάτες. Οι μεγάλες απώλειες ώθησαν τον Δράμαλη να κινηθεί ανατολικά προς την πεδιάδα της Κουρτέσας μέσω της ορεινής διαδρομής του Αγίου Σώστη, που μέχρι την εσπευσμένη άφιξη του Νικηταρά ήταν αφύλακτη. Η ανησυχία του Κολοκοτρώνη, που έβλεπε την ασταμάτητη πορεία του τουρκικού στρατού προς τον Άγιο Σώστη, αυξανόταν συνεχώς μέχρι που έφτασε στην περιοχή της μονής του Άγιου Σώστη το σώμα του Νικηταρά ακολουθούμενο κατά πόδας από τις δυνάμεις, του Δημήτρη Κριεζή, των Φλεσσαίων, του Ευμορφόπουλου, του Κεφάλα και άλλων οπλαρχηγών. Εκεί, έγινε κυριολεκτική σφαγή των Τούρκων και η πανωλεθρία κράτησε και πέρα από τη δύση του ηλίου. (12).

Κατά τις αρχές του 1823, οι στρατηγοί Αναγνωσταράς, Νικηταράς και Κεφάλας παίρνουν διαταγή από την Ανώτατη Διοίκηση Ελλάδος και εκστρατεύουν κατά των Τούρκων της Κορώνης. Την άνοιξη του 1823 η επαναστατική κυβέρνηση θα φροντίσει να απονεμηθεί – λόγω της μεγάλης και συνεχούς προσφοράς του στον Αγώνα – στον μέχρι τότε χιλίαρχο Παναγιώτη Κεφάλα ο βαθμός του Στρατηγού. Ο συναγωνισμός φιλοτιμίας των υπερδραστήριων Νικηταρά και Κεφάλα συνεχίζεται, και στις αρχές Μαϊου 1823 θα επιλεγούν από το Βουλευτικό, μετά από παρατεταμένες διαβουλεύσεις και αναβολές απόφασης, να σταλούν στο απομακρυσμένο Τρίκερι για να συμπαρασταθούν στους εκεί εξεγερμένους, που περίμεναν απελπισμένα ενισχύσεις. (3) & (12) Όμως, ήταν πια αργά και οι Τρικεριώτες αναγκάστηκαν σε λίγες μέρες να συνθηκολογήσουν με τους πολυπληθέστερους Τούρκους εισβολείς (6) Κατόπιν ο Κεφάλας και οι άντρες του πολεμούν στην περιφέρεια Ανδρίτσαινας, στην Αιτωλία και την Ακαρνανία (16).

ΣΕ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΑΣΥΜΦΩΝΙΕΣ

Τον Απρίλιο του 1823 ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος εκλέχθηκε από την Β΄Εθνοσυνέλευση Άστρους γενικός γραμματέας του Εκτελεστικού. Η Εθνοσυνέλευση επίσης κατήργησε την αρχιστρατηγία (θέση που κατείχε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης). Αργότερα, ο Μαυροκορδάτος εκλέγεται πρόεδρος του Βουλευτικού ενώ παράλληλα ο Κολοκοτρώνης εκλέγεται αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού. Εξ αρχής, οι σχέσεις των δύο αυτών ανδρών, του κορυφαίου πολιτικού και του κορυφαίου στρατιωτικού της επαναστατικής Ελλάδας, δεν φαίνεται να υπήρξαν καλές κι επιδεινώθηκαν στην πορεία και ειδικά μέσα στο καλοκαίρι του ιδίου έτους οπότε εκδηλώθηκε ανοικτή σύγκρουση μεταξύ Βουλευτικού και Εκτελεστικού. Η ανακήρυξη του Μαυροκορδάτου ως πρόεδρου του Βουλευτικού προκάλεσε την έντονη οργή του Κολοκοτρώνη; «Σου λέγω τούτο, Κύριε Μαυροκορδάτε... μη καθίσεις πρόεδρος διότι έρχομαι και σε διώχνω με τα λεμόνια, με τη βελάδα όπου ήρθες» (17) (εκδήλωση οργής που μας παραπέμπει στην εποχή του Αγαμέμνονα και του Αχιλλέα).

Στις 6 Ιουνίου του 1823 μέσα στα κυβερνητικά γραφεία ο στρατηγός Παναγιώτης Κεφάλας θα γίνει πρωταγωνιστής σοβαρού επεισοδίου, το οποίο θα κλονίσει την διάθεση του Κολοκοτρώνη να παραμείνει αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού. Ήδη, από τον Μάιο του 1823, η νέα κυβέρνηση προσπάθησε να προσεταιριστεί στρατιωτικούς αρχηγούς που βρίσκονταν στην Τριπολιτσά για να ελαττώσει τη δύναμη της αντιπολίτευσης (των οπαδών του Κολοκοτρώνη). Ο Μαυροκορδάτος για να προσελκύσει τον στρατηγό Παναγιώτη Κεφάλα εξέδωσε διαταγή του Εκτελεστικού με την οποία παραχωρούσε σε εκείνον την είσπραξη 13.000 γροσίων από την Μεσσηνία. Αλλά ο Κεφάλας «πιστός εις τους παλαιούς του φίλους, και κυρίως εις τον Κολοκοτρώνην, εξήλθεν εις την Σιλίμναν (στρατόπεδο των δυσαρεστημένων Κολοκοτρωναίων έξω από την Τριπολιτσά) και η διαταγή εκείνη η ισοδύναμος με χρηματικήν παροχήν ηκυρώθη». (3) Και όπως συνεχίζει ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος: «¨Όταν, όμως, μετά τον διορισμό του Κολοκοτρώνη ως αντιπροέδρου του Εκτελεστικού επέστρεψαν εις την Τριπολιτσάν μερικοί από τους συντρόφους της Σιλίμνας, ο Κεφάλας συνοδευόμενος και από τον Χριστόδουλο Καπετανάκη, επεσκέφθη τον Μαυροκορδάτο και του εζήτησε να ανανεωθεί το κύρος της διαταγής εκείνης. Κατά την ώραν αυτήν έτυχε να παρευρίσκονται εις το Εκτελεστικό ο Κολοκοτρώνης και ο (ανεψιός του) Νικηταράς Σταματελόπουλος.. Ο Μαυροκορδάτος ηρνήθη να επικυρώσει την διαταγή και ο Κεφάλας μαινόμενος από οργής έρριψε καταγής το έγγραφον το φέρον την σφραγίδα του Εκτελεστικού και το ποδοπάτησε εις ένδειξη περιφρονήσεως προς την διοίκησιν. Όταν ο Κολοκοτρώνης τον επετίμησε για την ανευλάβεια, εκείνος καθώς και ο Καπετανάκης – ωμίλησαν αυθαδώς προς τον παλαιόν τους αρχηγόν, και ήδη αντιπρόεδρον. Ο στρατηγός - αντιπρόεδρος ωργισθη και ωμίλησε με τραχεία γλώσσα προς τους δύο στρατιωτικούς και τότε επενέβη ο Νικηταράς, ο παρακολουθών σιωπηλός μέχρι της στιγμής εκείνης, και υπερήσπισε τον Κεφάλαν αντικρούων τον θείο του κατά τρόπον που δεν συνήθιζε έως τότε. Το επεισόδιο τούτο, και ιδίως η στάσις του Νικηταρά, κατέθλιψε τον Κολοκοτρώνη και τον έκανε να αντιληφθεί πόσον είχε χάσει το κύρος του.. Και τόση ήτο η απογοήτευσις του ώστε υπέβαλλεν αμέσως εις την Βουλήν την παραίτησιν του. Αργότερα μετεπείσθη ο Κολοκοτρώνης και απέσυρεν την παραίτησιν του αρκεσθείς μόνον να αξιώσει την τιμωρίαν των παρεκτραπέντων. Και, πράγματι, επεβλήθη αμέσως εις τον στρατηγόν Κεφάλα και τον Καπετανάκη, η ποινή περιορισμού εις την οικεία τους, έως ότου συσταθεί η δικαστική επιτροπή, εις την οποίαν θα παραπέμπονταν εις δίκην δια τας πράξεις τους. Μετά δύο ημέρας ο Κεφάλας εζήτησε εγγράφως συγγνώμη, η οποία και του εδόθη, ο δε Καπετανάκης διετάχθη να απέλθει από την Τριπολιτσάν». (3). Το χαρακτηριστικό αυτό επεισόδιο, καταδεικνύει πόσο άπειροι ήταν και πόσο εκτεθειμένοι κατέληξαν οι πρωτοπόροι αγωνιστές μέσα στα πολυδαίδαλα μονοπάτια της πολιτικής. Ο Κεφάλας, ζητώντας καθυστερημένα συγνώμη, επιδίωξε προφανώς να μην συνδέσει το όνομα του με μια μεγάλη πολιτική κρίση στους κόλπους της επαναστατικής κυβέρνησης ενώ ο Νικηταράς, που ήρθε σε ανοικτή αντιπαράθεση με τον θείο του (που υπήρξε το μεγάλο ίνδαλμα της ζωής του), κατέδειξε περίτρανα ότι στην αντίληψη του το αυταπόδεικτο δίκιο υπερτερούσε κάθε άλλης δέσμευσης. Ο ακαταπόνητος στους εθνικούς αγώνες, λιγομίλητος και αφιλοκερδής Νικηταράς, που συνήθιζε να αποκαλεί τον Κεφάλα «γενναιότατο αδελφό» του, (3)) καταδικάστηκε στο τέλος της ζωής του να επαιτεί στην εκκλησία για τον επιούσιο ξεχασμένος από όλους εκείνους που όφειλαν να τον συνδράμουν. Οι άνθρωποι της εποχής εκείνης τον λησμόνησαν, όχι όμως και η Ιστορία, και ο καταταλαιπωρημένος στη ζωή του Νικηταράς κατατάχθηκε αμετάκλητα στους κορυφαίους Ήρωες της Εθνεγερσίας.

ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ.

Τον Σεπτέμβριο του 1823 ξεσπά εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των Ελλήνων αγωνιστών. Όπως ακριβώς συνέβη πριν από αιώνες, όταν η θεαματική νίκη των Ελλήνων δυνάμεων στους Μηδικούς πολέμους είχε επακόλουθο τον καταστροφικό για αυτούς Πελοποννησιακό πόλεμο, έτσι και τώρα η πρωτόγνωρη αίσθηση της νίκης μέθυσε τους πρωταγωνιστές της, κορύφωσε το αίσθημα της υπεροχής και της φιλαρχίας, τους έκανε πιο τρωτούς στις ραδιουργίες της «αυλής», που έσπευσε να δημιουργηθεί δίπλα στους νέους ισχυρούς, και τους ώθησε να ριχτούν σε έναν ανυποχώρητο αδελφοκτόνο πόλεμο. Πολλοί εξακολουθούν και σήμερα να αποδίδουν την διάσπαση των αγωνιστών σε «ξένο δάκτυλο» αλλά αυτή η τάση για εμφύλια διαμάχη ήταν και παραμένει εθνική μας παρακαταθήκη κι οι ξένοι απλά επωφελήθηκαν από αυτήν.

Ο κάθε οπλαρχηγός στάθμισε την κατάσταση και πήρε το μέρος που θεωρούσε ότι εξυπηρετεί καλύτερα τους όποιους σκοπούς του, κι ο Παναγιώτης Κεφάλας δεν έκανε τίποτε διαφορετικό από το να συνταχτεί με εκείνους με τους οποίους τον έδενε περισσότερο το παρελθόν του (κατά τη ρήση του Σόλωνα πως «όταν για κρίσιμα θέματα η πόλις έχει κοπεί στα δύο, όσοι δεν παίρνουν θέση είναι άτιμοι»). Ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης φαίνεται πως αρχικά αγνοούσε εντελώς, ότι ο Π. Κεφάλας, που τον υπολόγιζε σαν δικό του, βρισκόταν στις τάξεις των αντιθέτων κατόπιν ενεργειών του Παπαφλέσσα. Γενικά, ο Γέρος του Μωριά δεν φανταζόταν πως οι στρατιωτικοί αρχηγοί – με τους οποίους ένα χρόνο πριν ήταν τόσο συνενωμένος – θα αποτελούσαν δύναμη στρατιωτική των αντιπάλων του για να χρησιμοποιηθούν εναντίον του. «Δεν με κτυπούν εμένα» έλεγε «ο Γιατράκος, ο Πετμεζάς, ο Κεφάλας κι ο Ζαχαρόπουλος» αλλά αυτοί ήταν πια στο αντίπαλο με τον Κολοκοτρώνη στρατόπεδο. (3)

Σε κάποιες περιπτώσεις τα πράγματα μπερδεύτηκαν πάρα πολύ κι έτσι, όταν στα τέλη Μαρτίου του 1824 ξαναβρεθήκαν οι μέχρι τότε θριαμβευτές επαναστάτες στις πύλες της Τριπολιτσάς - πανέτοιμοι να κατασπαραχθούν μεταξύ τους –, οι συνθέσεις των αντιπάλων εμφανίζονταν άκρως εντυπωσιακές. Όπως αναφέρει ο Φωτάκος, «κατά το τέλος Μαρτίου 1824 μέσα στην Τρίπολη βρέθηκαν πολιορκημένοι οι Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, οι Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς, ο Κανέλλος Δεληγιάννης, ο Δημ. Παπατσώνης, ο Μητροπέτροβας, ο Γκρίτζαλης, ο Γρίβας από το Ξηρόμερο με χίλιους πεντακόσιους νοματαίους που πολιορκούνταν από τρεις χιλιάδες πολεμιστές με κεφαλές τους Ανδρέα Ζαίμη, Ανδρέα Λόντο, Πετιμεζαίους, Γιατρακέους, Ι. Νοταρά, Νικήτα Φλέσσα, Π. Κεφάλα, Αναγνωσταρά, Π. Ζαφειρόπουλο (Άκουρο) ι, Δ. Ζαχαρόπουλο και Τζανετάκη Γρηγοράκη με Μανιάτες» Ανακατεμένος ο ερχόμενος !!.

Κάποιοι φανατισμένοι και κοντόφθαλμοι κοντυλοφόροι επιχείρησαν όλα τα μετέπειτα χρόνια να περάσουν στην κοινή αντίληψη, ότι αυτός ο εμφύλιος πόλεμος ήταν μια διαμάχη μεταξύ δυο πλευρών, όπου στη μια συμμετείχαν πατριώτες, ανδρειωμένοι, ανιδιοτελείς και, ικανοί και στην άλλη συμμετείχαν προδότες, θρασύδειλοι, συμφεροντολόγοι και ανίκανοι. Αν, όμως, ίσχυε αυτό, η νίκη των πρώτων θα ήταν εξ ορισμού ολοκληρωτική και άμεση. Όπως επισημαίνει ο Καζαντζάκης σε ένα έργο του «Έπρεπε όλες οι αρετές να΄ναι στο στρατόπεδο το δικό μας, όλες οι αναντριές κι ατιμίες στους άλλους. Μα έχουμε κι εμείς πολλούς άναντρους κι άτιμους, κι αυτοί πολλά παλικάρια. Ο Θεός θαρρώ, ανακάτεψε τα χαρτιά και τα΄χουμε χαμένα». Και η αλήθεια είναι ότι όλοι οι προαναφερόμενοι (με τα όποια τυχόν σφάλματα τους) ήταν αναμφισβήτητα μεγάλοι κι αυτοδημιούργητοι αγωνιστές που εξασφάλισαν με την αξία τους και με τον συνεχή μόχθο τους συνθήκες ελευθερίας για τους επί 4 αιώνες υπόδουλους συμπατριώτες τους. Το ότι βρέθηκαν σύντομα εγκλωβισμένοι από το πάθος μέσα σε έναν λυσσαλέο εμφύλιο πόλεμο δεν μειώνει την συνολική εθνική τους προσφορά.

Ο Φωτάκος μας διηγείται σε εκείνη την περίοδο ένα επεισόδιο με τον Παναγιώτη Κεφάλα να συλλαμβάνεται σε μια αψιμαχία, από τον γιο του Κολοκοτρώνη, και να οδηγείται – «με τη μύτη του σπαθιού» του Γενναίου - στο Γέρο του Μωριά, που μόλις τον αντίκρισε εξανέστη φωνάζοντας του : «Κι εσύ παλιογελάδα σήκωσες ντουφέκι ενάντια μου; Αμ εγώ φταίω που δεν σε παρέδωσα στα χέρια του Παπατούρτα να σε ξεσχίσει». Κατόπιν, αντί για τιμωρία, πρόσταξε να τον αφήσουν λεύτερο να φύγει. Διατηρώντας κάποιες επιφυλάξεις για τις πραγματικές συνθήκες, κάτω από τις οποίες οδηγήθηκε ο στρατηγός Κεφάλας στο στρατόπεδο των αντιπάλων του μέσα στην πολιορκημένη Τριπολιτσά, θα εστιάσουμε την καταφανή γενναιοψυχία αλλά και πίκρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη που απέδειξε περίτρανα ότι πολύ περισσότερο θα προτιμούσε έναν τέτοιο ικανό και καταξιωμένο αγωνιστή, σαν τον καπετάν Κεφάλα, να τον είχε μόνιμο συναγωνιστή και φίλο αντί για αντίπαλο.

Τον Νοέμβριο του 1824 ο εμφύλιος πόλεμος μαίνεται στην Πελοπόννησο μεταξύ των ντόπιων «κυβερνητικών» οπλαρχηγών (που συμπεριλαμβάνουν τους Πετιμεζαίους, Γιατράκους, Ζαχαρόπουλο, Κεφάλα, Δημ. Πλαπούτα, Α. Κονδάκη, Τζ. Γρηγοράκη, Αντ. Κουμουστιώτη, Π. Βαρβιτσιώτη, Νικήτα Φλέσσα , Κουμουνδουράκηδες κλπ) και των «στασιαστών» οπλαρχηγών (που συμπεριλαμβάνουν τους Δεληγιανναίους, Κολοκοτροναίους,, Παπατσώνη, Σισίνη, Νοταραίους, Γρηγοριάδη, Παπατσώνη και πολλούς άλλους μαζί ακόμα με τον Θεόδωρο Γρίβα και τους Ρουμελιώτες του) και φτάνει στο αποκορύφωμα του όταν η κυβέρνηση δίνει εντολή στους στερεοελλαδίτες οπλαρχηγούς, που την στηρίζουν, να εισβάλουν στον Μωριά. Σε πρώτη φάση περνούν τον Ισθμό της Κορίνθου οι Τσάμης Καρατάσσος, Ιωάννης Γκούρας και Διοβουνιώτης με τους άντρες τους. Μετά από ένα μήνα εισβάλουν στην Πελοπόννησο οι Τζαβελαίοι, ο Κώστας Μπότσαρης, ο Δράκος, ο Καραισκάκης, ο Βέικος, ο Χόρμοβας, ο Φωτομάρας, ο Ράγκος και άλλοι (δίνοντας την εντύπωση ότι στη Ρούμελη έχει εκλείψει ολοσχερώς ο τουρκικός κίνδυνος). Η όποια ισορροπία δυνάμεων ανατρέπεται με όλες αυτές τις νέες αφίξεις στρατευμάτων και πολλοί αντικυβερνητικοί αρχηγοί (Κολοκοτρώνης Δεληγιανναίοι, Νοταραίοι, Σισίνης, Παπατσώνης, Γρίβας, Μητροπέτροβας κ.α.) συλλαμβάνονται και αποστέλλονται στην Ύδρα για να φυλακιστούν στην Μονή του Προφήτου Ηλία. Μόνον όταν ήρθε η είδηση ότι ο Ιμπραήμ της Αιγύπτου αποβιβάστηκε με το στράτευμα του στη Μεθώνη, αντιλήφθηκαν οι εμπλεκόμενοι στον εμφύλιο την ανάγκη εθνικής συμφιλίωσης και συστράτευσης εναντίον του νέου κινδύνου (7). Η προθυμία συμμετοχής των παραπάνω περιφανών Ελλήνων αρχηγών στον εμφύλιο πόλεμο, στα τέλη του 1824, ήταν άκρως εντυπωσιακή κι ανεπανάληπτη, και δίνει την σιγουριά πως αν όλων αυτών των ηρώων ο κοινός κι αποκλειστικός στόχος ήταν οι Τουρκαλβανοί και Αιγύπτιοι επιδρομείς, τότε ασφαλώς δεν θα υπήρχε χώρος στην επαναστατημένη Ελλάδα ούτε για Ομέρ Βρυώνηδες, ούτε για Κιουταχήδες, ούτε για Ιμπραίμηδες!

ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ ΜΑΣ

H Επαναστατική Κυβέρνηση της Ελλάδος τίμησε ανάλογα τον καπετάν Κεφάλα για την συνεχή, ουσιαστική και πολύπλευρη συμμετοχή του στον απελευθερωτικό αγώνα και – μετά τις πρώτες νίκες και την ανάπτυξη ικανού αριθμού αγωνιστών υπό την αρχηγία του – τον προβίβασε σε χιλίαρχο και κατόπιν σε Στρατηγό. Η Επανάσταση επιφύλαξε μια ακόμα μεγάλη τιμή για τον καπετάνιο μας καθώς η Β΄ Εθνοσυνέλευση, που συγκλήθηκε στο Άστρος την άνοιξη του 1823, συμπεριέλαβε τον – μέχρι τότε χιλίαρχο - Παναγιώτη Κεφάλα μεταξύ των μελών της 15μελούς Επιτροπής του Στρατιωτικού ( στην οποία συμμετείχαν καταξιωμένοι αρχηγοί όπως οι Κανέλλος Δεληγιάννης, Πετιμεζαίοι, Γιατράκος, Κορμάς και Ζαφειρόπουλος. (18)

Ένα ακόμα πρωτοποριακό γεγονός συνέδεσε άρρηκτα τους Παπαφλέσσα και Κεφάλα με την δημιουργία της διαχρονικής πολεμικής ελληνικής σημαίας, την σημαία που απεικονίζεται, μόνιμα πλέον, στο ελληνικό εθνόσημο. Λίγο μετά την άλωση της Τριπολιτσάς, ο Παπαφλέσσας είχε την έμπνευση να καθιερωθεί μια ομοιόμορφη επαναστατική ελληνική σημαία. Παρορμητικός όπως πάντα, έσκισε ένα κομμάτι από το σκουρογάλαζο αντερί του και ζήτησε από τον Κεφάλα να κόψει κάποιες λόξες (πτυχές) από την άσπρη του φουστανέλα και με αυτά κατασκεύασαν την κυανόλευκη σημαία μας, που καθιερώθηκε αμέσως, επικυρώθηκε από την Εθνική Συνέλευση του Άστρους και κυματίζει έκτοτε όπου υπάρχει ελληνική ψυχή (11) & (19).