ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.ΛΥΡΑΣ: ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ*

Τετάρτη 16 Αυγούστου 2017

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ*

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΑΠΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ*

Η ζωή μας διασφαλίζεται και συνεχίζεται με τη σωστή διατροφή μας, την οποία εξασφαλίζουμε από τα προϊόντα της πρωτογενούς παραγωγής. Η γεωργία-κτηνοτροφία είναι το σύνολο των αλληλοεπιδράσεων με το περιβάλλον ,την κοινωνία, και τον πολιτισμό. Οι αλληλεπιδράσεις είναι θετικές (διατροφή ανθρώπου, παροχή τροφής σε είδη άγριας πανίδας) και αρνητικές (μόλυνση, ρύπανση, δηλητηρίαση περιβάλλοντος, περιορισμός βιοποικιλότητας, εξαφάνιση ειδών,υποβάθμιση περιβάλλοντος).
Οι πολιτικές ανάπτυξης της υπαίθρου στοχεύουν σε μεγάλο βαθμό στην ανάδειξη, αξιοποίηση της γεωργίας σε σχέση με την κοινωνία-πολιτισμό-περιβάλλον, προβολή προϊόντων που παράγονται ή μπορούν να παραχθούν σε κάθε περιοχή. Ως προϊόντα δεν ορίζονται μόνο τα προϊόντα πρωτογενούς φυτικής ή ζωικής παραγωγής, αλλά και υπηρεσίες μεταποίησης, αγοράς, αγροτοτουρισμού, προστασία περιβάλλοντος, διατήρηση του αγροτικού τοπίου κ.λ.π. Οι ντόπιες παραδοσιακές ποικιλίες, φυτών-ζώων σε κάθε περιοχή της Ελλάδος, παράγουν μοναδικά ποιοτικά προϊόντα που σέβονται το περιβάλλον και θα απευθύνονται σε απαιτητικούς καταναλωτές.

Η αγροτική γεωργική βιοποικιλότητα, πρέπει να ενισχύεται άμεσα και έμμεσα από αγροτοπεριβαλλοντικά προγράμματα που θα βοηθήσουν τη διατήρηση καλλιεργειών και ζώων και να τα στηρίζουν τα δίκτυα της αγοράς και οι καταναλωτές. Στις διαθρωτικές αλλαγές είναι απαραίτητη η συνδρομή των επιστημών της λαογραφίας, φιλοσοφίας, ιστορίας, κοινωνιολογίας, αρχιτεκτονικής χωροταξίας με χρήση γης, πολιτικής οικονομίας, προκειμένου να ανασυγκροτηθεί το πολύπλοκο σύστημα του αγροτικού χώρου που έχει καταρρεύσει. Πρέπει να προηγηθούν της κτηνοτροφίας και γεωπονικής, για να γίνει η επανασύνδεση της γεωργίας-κτηνοτροφίας με τις αγροτικές κοινωνίες, την παράδοση, τον τρόπο ζωής, τον πολιτισμό τις τοπικές παραγωγικές τεχνικές, τα τοπικά προϊόντα και το τοπίο που είναι μοναδικά για την περιοχή. Οι επικοινωνιακές επιστήμες, η ενημέρωση-πληροφόρηση, η ευαισθητοποίηση, η εκπαιδευτική κατάρτιση, καταναλωτών κρίνεται απαραίτητη σε αυτήν την προσπάθεια. Τα αγροκτήματα που παράγουν προϊόντα με παραδοσιακούς τρόπους χρησιμοποιώντας παραδοσιακές ποικιλίες αγροτικών προϊόντων και φυλές ζώων ,φέρνουν τον επισκέπτη σε επαφή με την τοπική παράδοση αναδεικνύοντας τη μοναδικότητα των προϊόντων και του τρόπου παραγωγής.

Στα αγροκτήματα γίνεται και η επαφή με τον τοπικό πολιτισμό, την παράδοση, τις γνώσεις, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της διατροφής με τα παραδοσιακά τοπικά προϊόντα σε σχέση με προϊόντα που παράγει η εντατική βιομηχανική γεωργία. Η ανασυγκρότηση του αγροτικού χώρου, η προστασία-προβολή-διάσωση της βιοποικιλότητας, η διατήρηση της παράδοσης και του πολιτισμού, θα μπορέσει να αποτελέσει ξανά υπόθεση των κοινωνιών του ανθρώπου.

Οι χωρίς αμυνές μας αποδοχή ξένων καταναλωτικών προτύπων, γιατί είδαμε το τυρί χωρίς τη φάκα, δεν αντισταθήκαμε και επιτρέψαμε σε εταιρείες να γίνουν κυρίαρχοι του πλανήτη, σκλαβώνοντας όλου μας με το να δημιουργήσουν ένα διατροφικό πρότυπο που τους βολεύει. Μάθαμε να ζούμε με τα δανεικά. Το κράτος χρωστάει, οι επιχειρήσεις, χρωστάνε, τα νοικοκυριά χρωστάνε, οι τράπεζες χρωστάνε, τα κόμματα χρωστάνε, οι εταιρείες χρωστάνε. Έτσι φτάσαμε στο Δ μνημόνιο.

Στα παιδικά μας χρόνια εκατοντάδες ποικιλίες γέμιζαν τη γη με γεύσεις, χρώματα, αρώματα, δημιουργώντας έναν πλούσιο τρόπο ζωής, ενώ σήμερα μόνο μερικές δεκάδες υβριδίων και βελτιωμένων ζώων καλλιεργούνται και εκτρέφονται ,εξαρτημένων πλήρως από τη χημεία, που τα χημικά δηλητηριάζουν τη γη και το νερό και έχουν την άγευστη γεύση του τυποποιημένου. Η Ελλάδα αφού έχασε εκατοντάδες παραδοσιακές ποικιλίες σε φυτά-ζώα, από εξαγωγική χώρα γίναμε εισαγωγική. Θα πρέπει να επανέλθουμε στην αρχική παραγωγική διαδικασία, μακριά από τη χημική εξάρτηση και την προστασία της βιοποικιλότητας που έχει απομείνει με την καθετοποίηση της σε σπορά, συγκομιδή, συλλογή, τυποποίηση. Στις ημέρες μας μόνο το 1% των παραδοσιακών ποικιλιών έχει διασωθεί, και θα πρέπει να διασφαλιστούν σαν κόρη οφθαλμού. Εξαφανίστηκαν πολλές ποικιλίες σιταριού, κριθαριού, καλαμποκιού, βρόμης ,φασολιού, και αγοράσαμε ξενόφερτα προϊόντα πολλά δις ευρώ την εποχή των μνημονίων,(τα 2\3του ΑΕΠ, ΕΦΗΜΕΡΊΔΑ Δημοκρατία 8-3-2017), από τα ξενόφερτα σούπερ μάρκετ. Πρέπει να αγοράζουμε από ελληνικά σούπερ μάρκετ και κατά προτίμηση ελληνικά προϊόντα, έστω και λίγο ακριβότερα, από τα ξενόφερτα, γιατί έτσι στηρίζουμε την ελληνική οικονομία μας. Λιπάσματα, φυτοφάρμακα, νερό, διατροφικά συστήματα προωθούνται από εταιρείες εμπορίας σπόρων και ζώων και αποτελούν ένα διαρκώς αυξανόμενο τομέα στο χώρο της γεωργίας. Αυτό συμβάλλει στην περιθωριοποίηση των τοπικών ποικιλιών. Ο πολιτισμός είναι παιδεία της γεωργίας. Η διαφορετικότητα στο χρονοχώρο είναι συνάντηση της διαφορετικότητας εδαφών, κλιμάτων, ανθρώπων. Μετακινήσεις, μεταναστεύσεις, εμπόριο, ανταλλαγές, έφεραν νέα είδη που κυριάρχησαν πάνω σε παλιές καλλιέργειες και τις αντικατέστησαν μερικά ή ολικά

Βιοποικιλότητα σημαίνει η ποικιλία ζωής και των λειτουργιών της. Υπάρχει γενετική ποικιλότητα, ποικιλότητα ειδών ,ποικιλότητα οικοσυστημάτων. Με τη γενετική διάβρωση εκλεκτές παραδοσιακές ποικιλίες με υψηλή ποιότητα- ποσότητα αντικαταστάθηκαν με ξενόφερτες. Η Ελλάδα με μεγάλη ποικιλία εδάφους, κλιματικών συνθηκών είχε σαν αποτέλεσμα τη διαμόρφωση μεγάλης ποικιλίας αγροτικών τοπίων, μοναδικής αισθητικής που αναπτύχθηκαν που αναπτύχθηκαν μοναδικά φυτικά και ζωικά είδη, τα οποία χαρακτηρίζουν αυτά τα οικοσυστήματα. Η συμβίωση πολλών ειδών ζωής στο χώρο, συνεπάγεται αυτόματα η αρμονική συνύπαρξη .Έχουμε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα ανεκμετάλλευτο από τους κυβερνώντες μέχρι σήμερα. Έχουμε την πλουσιότερη Χλωρίδα της Ευρώπης και είμαστε παγκοσμίως δεύτερη σε φυτική βιοποικιλότητα, μετά τη Μαγαδασκάρη. Από τα 1470 ενδημικά φαρμακευτικά θεραπευτικά φυτά αξιοποιούνται ελάχιστα ενώ άλλες χώρες με έλαχιστα είδη τα αξιοποιούν στο μέγιστο δυνατό.

Από τα μυστήρια της Ανδανίας που τελούνταν γονιμικές –βλαστικές τελετές προς τιμήν της Δήμητρας ,θεάς της γεωργίας και της κόρης της Περσεφόνης, και τα χοιροσφάγια. Ησίοδος, Ιπποκράτης, Διοσκουρίδης, Κασσιανός Βάσσος και σε πολλούς άλλους, όπου και να ψάξεις, η ΓΕΩΡΓΙΑ δημιούργησε πολιτισμό, είναι πανταχού παρούσα στη ζωή, στην παράδοση, στα ήθη-έθιμα, στην ιστορία έως και σήμερα.
Ο καθηγητής λαογραφίας Αριστείδης Δουλαβέρας έχει καταγράψει σε ανάτυπο 45 γιορτές στη Μεσσηνία με τοπικές γιορτές που σχετίζονται με προϊόντα της πρωτογενούς παραγωγής, και τις παρουσίασε σε συνέδριο, το 2013.

Στόχοι του ΠΕΛΙΤΙ, με έδρα το ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ της ΔΡΑΜΑΣ, είναι η συλλογή, διατήρηση και διάδοση παραδοσιακών ντόπιων ποικιλιών, η ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος.
Τέλος θα πρέπει να δημιουργηθούν Εθελοντικές Ομάδες διάσωσης, διάδοσης και διατήρησης παραδοσιακών σπόρων σε όλη την Ελλάδα διαπιστώνοντας: Όποια γνώση χάθηκε από τους προγόνους μας, όποιο κενό δημιουργήθηκε , ας το αναπληρώσουμε τώρα πριν να είναι αργά. Τους σπόρους που μας εμπιστεύτηκε Η ΦΎΣΗ να μην τους χάσουμε. Δεν θα έχουμε την ευκαιρία να τους ξαναβρούμε , όσα χρήματα και να έχουμε και όσο και αν αναπτυχθούμε τεχνολογικά. Είναι ο μεγαλύτερος Πλούτος που μας δόθηκε. Ας τους σώσουμε σήμερα γιατί αύριο ίσως να είναι αργά.

Η αξιοποίηση της βιοποικιλότητας για την παραγωγή προϊόντων με μοναδικά ποιοτικά-μορφολογικά-γευστικά χαρακτηριστικά είναι τελικά η αναγκαία και ικανή συνθήκη που προαπαιτείτε. Οι φυτογενετικοί πόροι και η γεωργική ποικιλότητα παραμελημένη και απειλούμενη στο πρόσφατο παρελθόν με εξαφάνιση, αποκτά στις ημέρες μας μεγαλύτερη αξία, γιατί αποτελεί το θεμέλιο για τη διασφάλιση της διατροφής ανθρώπων-ζώων και την πρώτη ύλη ,για τη δημιουργία σύγχρονων ποικιλιών της ανταγωνιστικής γεωργίας του μέλλοντος.

Μια νέα ΚΑΠ, να εγγυηθεί τη βιωσιμότητα της γεωργίας και των αγροτικών πληθυσμών.
ΣΤΌΧΟΙ

Ο πλούτος και η αξία προστασίας-προβολής-διάσωσης της βιοποικιλότητας, στην πρωτογενή παραγωγή

Η επιχειρηματική-οικονομική σημασία της παραγωγικής επαναξιοποίησης της ελληνικής βιοποικιλότητας πρωτογενούς παραγωγής.

Η κοινωνία, ο πολιτισμός, οι γεωργοί-κτηνοτρόφοι, η γεωργία –κτηνοτροφία, τα προϊόντα να συνοδεύονται με γιορτές-φεστιβάλ-δράσεις-δραστηριότητες.
Μέχρι την εποχή του 1960 η κάθε οικογένεια του χωριού είχε τα ζώα της, το φούρνο της, το αλεύρι της, τα σύκα της, το πηγάδι της, το λινό της, την τρίφτα της, τις αποθήκες της, το κήπο της ,το μπαξέ της, τα όσπρια της, το κρέας της, τις ελιές της, το κρασί της, το τουρσί της, το παστό της και όλα τα αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά της μάνας γης, χωρίς φυτοφάρμακα και ορμόνες. H αυτάρκεια ήταν πλήρης και η παραγανάλωση δεν επηρεαζόταν ούτε από το πληθωρισμό, ούτε από το χρήμα. Αργότερα όλα αυτά περιορίστηκαν, και το χωριό με την ύδρευση, το αυτοκίνητο, την τηλεόραση, άρχισε να αστικοποιείται. Σταμάτησαν στις ρούγες και τα πηγάδια τα κουτσομπολιά, που ήταν τόπος και χώρος επικοινωνίας-ψυχοθεραπείας, οι παρέες με το χορό και το τραγούδι σταμάτησαν οριστικά, τα αυθόρμητα ομαδικά παιχνίδια στην αλάνα, ανά τας αγυιάς και ανά τας ρίμας αντικαταστάθηκαν από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και η συγγένεια πλέον με τα γλέντια και γιορτάσια σταμάτησαν. Οι σεμπριές και οι δανεικαριές τώρα δεν υπάρχουν , κλείστηκε ο καθένας στον εαυτό του και με το φωτογραφικό υλικό θυμίζουμε τις παλιές καλές εποχές του χωριού μας προσπαθώντας να κάνουμε πιο ανθρώπινη τη σκέψη, πιο ζεστή τη φωνή και πιο ειλικρινή την καλημέρα. Τέλος να προσπαθήσουμε να γίνουμε του «είναι και του γίνεσθαι» και όχι του «δήθεν και του φαίνεστε».
Αγωνιώ για το χωριό μου, τη ΒΑΛΥΡΑ στη Μεσσηνία ,όταν βλέπω πράγματα να χάνοται μαζί με τους ανθρώπους που πεθαίνουν....Μετριούνται πλέον στα δάκτυλα οι άνθρωποι που μπορούν να μας διηγηθούν γεγονότα και καταστάσεις που βίωσαν στο παρελθόν στο χωριό μας Βαλύρα, που να μπορούν να ξετυλίξουν τις αναμνήσεις τους , και εμείς να τις καταγράψουμε οσο πιο πιστά μπορούμε . Χάθηκαν και χάνονται καθημερινά, ντοκουμέντα, έγγραφα, φωτογραφίες του παρελθόντος και χανόμαστε και εμείς οι ίδιοι αν δεν γνωρίζουμε το παρελθόν μας, αν δεν ξέρουμε τις μικρές και μεγάλες ιστορίες του χωριού μας,τις παλιές συνήθειες, τα ήθη και έθιμα,τον τρόπο ζωής ,τον τρόπο παραγωγής προιόντων, και το βασικότερο το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον του χωριού μας.

*ΠΡΩΤΟΓΕΝΉ ΠΑΡΆΓΩΓΗ= Γεωργία, κτηνοτροφία, πτηνοτροφία αλιεία, δασοκομία, ορυκτός πλούτο.

ΟΙΚΟΣΎΣΤΗΜΑ=Ατμόσφαιρα, υδρόσφαιρα, λιθόσφαιρα, βιόσφαιρα.