ΡΑΦΗΝΑ 17-3-2019

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
Η Ραφήνα είναι το λιμάνι των Μεσογείων, στις ακτές της Ανατολικής Αττικής. Καλύπτει έκταση 19.000 στρεμμάτων και ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 12.168 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011. Απέχει από την Αθήνα περίπου 25 χλμ. Το λιμάνι της σήμερα συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα της Ελλάδας και έχει πολύ μεγάλη κινητικότητα.

Αρχαία ιστορία

Πρόκειται για έναν ιστορικό δήμο, ο οποίος κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Το 3200 π.χ. οικοδομήθηκε ο προϊστορικός οικισμός του Ασκηταριού στην ομώνυμη μικρή βραχώδη χερσόνησο αμέσως νοτιότερα από την θέση που βρίσκεται σήμερα η παραλία Μαρίκες.

Ο οικισμός του Ασκηταριού βρισκόταν σε μεγάλη ακμή την περίοδο (3200 - 2000) π.χ., βρέθηκαν μικρά ορθογώνια κτίσματα με τοίχους λίθινους στην βάση, πλίνθινους απο πάνω και μικρή εστία στο κέντρο χωρισμένα με μονοπάτια σε οικοδομικά τετράγωνα, νεκροταφείο στα νότια και ακρόπολη. Οι ανασκαφές στο Ασκηταριό πραγματοποιήθηκαν την τριετία (1952 - 1954) από τον καθηγητή προϊστορικής αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρη Θεοχάρη. Η λέξη Ασκηταριό προήλθε αργότερα από μια βραχώδη σπηλιά την οποία κάποιος μοναχός από την Μονή Πεντέλης είχε μετατρέψει σε ησυχαστήριο. Βορειότερα απο το ρέμα της Ραφήνας στην παραλία που βρίσκεται ανάμεσα στο ρέμα και το κεντρικό λιμάνι βρέθηκαν επίσης εγκαταστάσεις κατεργασίας χαλκού.

Το Ασκηταριό είχε πέσει σε παρακμή από τις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.χ. τότε δημιουργήθηκε ο κεντρικός οικισμός της Ραφήνας ή Αραφηνών στην θέση που βρίσκεται σήμερα το κεντρικό λιμάνι. Ο δήμος Αραφηνίων ή δήμος Αραφήνος ήταν ένας από τους δήμους της αρχαίας Αθήνας που όρισε ο Κλεισθένης, με το όνομα «Αραφήν». Αυτό το όνομα το πήρε από τον πρώτο της κυβερνήτη, τον Αραφήνα, ο οποίος ήταν ένας από τους μυθικούς ήρωες της Αττικής. Ανασκαφές στην περιοχή βρήκαν επίσης στοιχεία από την Ρωμαϊκή περίοδο (οικοδομήματα, ρωμαϊκό λουτρό, αγάλματα).

Νεώτερη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 ήρθαν στη Ραφήνα πολλοί κάτοικοι της Τρίγλιας της Μικράς Ασίας, οι περισσότεροι με πλοία του Τριγλιανού εφοπλιστή Φίλιππου Καβουνίδη. Αυτοί εγκαταστάθηκαν στη Ραφήνα και συγκρότησαν προσφυγικό οικισμό με το όνομα «Νέα Τρίγλια», που όμως δεν επικράτησε. Υπάρχει όμως ένα σπίτι-μουσείο το οποίο διατηρείται από τότε που ήρθαν λόγω της καταστροφής της Σμύρνης. Ανήκε σε μια οικογένεια που είχε έρθει και εγκατασταθεί στη Ραφήνα μετά την καταστροφή και είναι το μοναδικό που έχει σωθεί μέχρι σήμερα από εκείνη την εποχή. Το μουσείο επίσης περιλαμβάνει και όλα τα έπιπλα και τον εξοπλισμό της οικογένειας που το κατοικούσε.

Οι πρόσφυγες οικοδόμησαν τον Ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου της Παντοβασιλίσσης στο κέντρο της πόλης πολύ κοντά στο λιμάνι. Το 1929 ολοκληρώθηκε το χτίσιμο της πρώτης εκκλησίας αλλά δεν υπήρχαν οι εικόνες από τις εκκλησίες της Τρίγλιας επειδή όσες είχαν σωθεί από τους Τούρκους πήγαν στο Βυζαντινό Μουσείο. Το Βυζαντινό μουσείο αρχικά αρνήθηκε επειδή μερικές εικόνες όπως της "Αγίας επίσκεψης" είχαν πολύ ψηλή αξία, τελικά μετά από πολλές προσπάθειες κατάφεραν την ίδια χρονιά να τις αποσπάσουν. Το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου που ανεγέρθη ακριβώς δίπλα ήταν η Αγία Τράπεζα της εκκλησίας. Την δεκαετία του 1950 κατεδαφίστηκε σχεδόν στο σύνολο της η παλιά πόλη της Ραφήνας για να οικοδομηθεί στην θέση της η σύγχρονη πόλη. Τον ίδιο καιρό κατεδαφίστηκε και η πρώτη εκκλησία Κοιμήσεως Θεοτόκου της Παντοβασιλίσσης, διασώθηκε μόνο το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου που διακρίνεται και σήμερα, στην θέση της πρώτης εκκλησίας οικοδομήθηκε ο ΟΤΕ Ραφήνας. Η δεύτερη εκκλησία της Κοιμήσεως Θεοτόκου της Παντοβασιλίσσης αυτή που βλέπουμε σήμερα δίπλα από την κεντρική πλατεία ανεγέρθη πολύ κοντά στην πρώτη, οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1958 είναι η πολιούχος της πόλης.

Χαρακτηριστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ραφήνα βρίσκεται στο επίκεντρο της Ανατολικής Αττικής και αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι του νομού μετά τον Πειραιά και ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας. Είναι πυκνοκατοικημένη περιοχή στο κέντρο κοντά στο λιμάνι αλλά διαθέτει μεγάλες εκτάσεις με πάρκα και χώρους πρασίνου όπως δυο μεγάλες παραλίες η πρώτη δίπλα από το λιμάνι και η δεύτερη η δημοφιλέστατη παραλία Μαρίκες στην θέση Αυλάκι στα νότια κοντά στα σύνορα με την Αρτέμιδα. Συνδέεται σε πολύ κοντινή απόσταση με την Αρτέμιδα μέσω της Οδού Αραφίνος όπου υπάρχει το Δημοτικό κολυμβητήριο Ραφήνας και ο παραθεριστικός οικισμός Μελτέμι επίσης στην θέση Αυλάκι.

Σήμερα η Ραφήνα αποτελεί ουσιαστικά προάστιο της Αθήνας, χάρη στην Αττική Οδό που βελτίωσε την πρόσβαση από το κέντρο της πόλης αφού ενώνεται με την Λεωφόρο Μαραθώνος στο γειτονικό Πικέρμι. Τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη, καθώς ολοένα και περισσότερες ακτοπλοϊκές γραμμές επιλέγουν το λιμάνι της. Η πόλη απέχει 25 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας και ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 10.701 κάτοικοι. Η Ραφήνα εκκλησιαστικά υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής - Α' Αρχιερατική Περιφέρεια Σπάτων - Ραφήνας με 4 μεγάλες ενορίες τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Παντοβασιλίσσης Ραφήνας, τον Ιερό Ναό Αναλήψεως Κυρίου Διασταυρώσεως Ραφήνας, τον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδας στα Περιβολάκια Ραφήνας και τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στα Περιβολάκια Ραφήνας. Η Παντοβασίλισσα Ραφήνας είναι η πολιούχος της Ραφήνας, ο ναός ανεγέρθη το 1957 στο κέντρο της πόλης στην διασταύρωση των λεωφόρων Φλέμινγκ και Αραφήνας στην θέση του παλιότερου πρώτου ναού. Διαθέτει κατηχητικό σχολείο και εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου με μεγαλοπρεπείς εκδηλώσεις.

Το Δημοτικό Στάδιο Ραφήνας βρίσκεται στο κέντρο της πόλης πάνω στην Οδό Αραφηνίδων Αλών στον παραλιακό δρόμο γύρω από το λιμάνι ανάμεσα στο Δημαρχείο Ραφήνας και την κεντρική πλατεία της πόλης, είναι η έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας Α.Ο. Τριγλία Ραφήνας. Το Στάδιο πήρε το όνομα Παναγιώτης Σκούφος προς τιμή του διεθνή Ραφηνιώτη διεθνή Έλληνα ποδοσφαιριστή που ξεκίνησε από την ομάδα Τριγλία και ολοκλήρωσε την ποδοσφαιρική του καριέρα στην Προοδευτική και τον Άρη Νικαίας.

ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ