ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.ΛΥΡΑΣ: Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΛΙΟΤΡΙΒΙΑ,ΤΗΝ ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΔΙ

Τρίτη 16 Απριλίου 2019

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΛΙΟΤΡΙΒΙΑ,ΤΗΝ ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΔΙ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΔΕΥΤΙΚΟΥ

Μια ξεχασμένη γραφή μιλάει για το λάδι

Κατά την πρώιμη εποχή του χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.) αρχίζει η εκμετάλλευση της ήμερης ελιάς. Δεν γνωρίζουμε από ποια περιοχή ξεκίνησε η ελαιοκαλλιέργεια, αλλά μπορούμε να εικάσουμε ότι η Κρήτη προηγήθηκε. Το εύκρατο κλίμα και η γεωμορφολογία του εδάφους, σε συνδυασμό με την κοινωνικοοικονομική εξέλιξη των ανακτορικών κέντρων του νησιού και την ταχεία ανάπτυξη του γεωργικού τομέα, παράλληλα με τις εμπορικές επαφές των Κρητών με τους πολιτισμούς της Ανατολικής Μεσογείου, περιοχή όπου η συστηματική ελαιοκαλλιέργεια είχε προηγηθεί, αποτελούν παράγοντες που ενισχύουν την άποψη αυτή.

Η καλλιέργεια της ελιάς και η εκμετάλλευση των προϊόντων της θα αποκτήσει γρήγορα ξεχωριστή θέση στην καθημερινή ζωή και την οικονομία όχι μόνο της μινωικής Κρήτης, αλλά και της μυκηναικής Ελλάδας, ιδιαίτερα κατά την Υστεροελλαδική περίοδο (1450-1100π.Χ.), όπως στοιχειοθετείται μέσα από τις πινακίδες Γραμμικής Β γραφής που βρέθηκαν στην Κνωσό και την Πύλο, από τις ελαιοτεχνικές εγκαταστάσεις που εντοπίστηκαν και από τα αποθηκευτικά αγγεία (ψευδόστομοι αμφορείς και πίθοι) που διασώθηκαν στις αποθήκες των μεγάλων ανακτορικών κέντρων, καθώς και σε ναυάγια της εποχής εκείνης. Μέσα από τις μαρτυρίες αυτές, και κυρίως από τις γραπτές πηγές , αντλούμε πληροφορίες για την παραγωγή του λαδιού και το εμπόριό του, για τις ποσότητες που εισρέουν στις ανακτορικές αποθήκες, αποστέλλονται σε διάφορους τόπους, εργαστήρια, ιερά, θεότητες.

Η ΕΛΙΑ, ΤΟ ΛΑΔΙ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ.

Θεραπευτική χρήση του ελαιόλαδου.

Για τον τομέα της διατροφής και της ιατρικής το ελαιόλαδο έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο ως πηγή θρεπτικών συστατικών όσο και ως θεραπευτικό μέσον.

Οι θεραπευτικές μάλιστα του ελαιόλαδου ήταν γνωστές στον Ιπποκράτη και γενικότερα στην ιατρική επιστήμη της αρχαιότητας. Τόσο ο πατέρας της ιατρικής Ιπποκράτης, όσο και ο Διοσκουρίδης μιλούσαν για την ευεργετική δράση του λαδιού αυτού. Οι αρχαίοι Έλληνες ανακάτευαν το ελαιόλαδο με μύρα και το μίγμα το χρησιμοποιούσαν για επάλειψη του σώματός τους μετά το λουτρό και πριν από το δείπνο. Στην Ιλιάδα η Αφροδίτη αλείφει το σώμα του Έκτορα με έλαιο αρωματισμένο με ρόδα. Στις ελληνικές και ρωμαϊκές παλαίστρες η επάλειψη των αθλητών με ελαιόλαδο ήταν αναγκαία και είχε σκοπό τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας του αίματος.

Κύριες διαπιστώσεις του θεραπευτικού ρόλου του ελαιόλαδου.

Κατά τη διάρκεια επίσης του αιώνα μας ερευνήθηκαν περισσότερο επιστημονικά ο ρόλος του ελαιόλαδου όσον αφορά τη σχέση του με την εμφάνιση καρδιακών παθήσεων αλλά και με την παρουσία της χοληστερίνης υψηλής πυκνότητας (HDL) στον οργανισμό μας. Η μορφή αυτή αποτελεί, ως γνωστό, την καλή χοληστερίνη, σε αντίθεση με τη χοληστερίνη χαμηλής πυκνότητας (LDL) που αποτελεί την κακή χοληστερίνη (Kiritsakis 1991).

Κατανάλωση ελαιόλαδου και καρδιοπάθειες.

Είναι πλέον γνωστό ότι η χοληστερίνη μπορεί να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά τις καρδιαγγειακές παθήσεις ανάλογα με τον τύπο λιποπρωτεΐνης (χαμηλής ή υψηλής πυκνότητας) που την μεταφέρει. Οι λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL) μεταφέρουν τη χοληστερίνη μέσα στα κύτταρα, ενώ οι υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (HDL) μεταφέρουν τη χοληστερίνη από τα κύτταρα στο συκώτι, η οποία εκκρίνεται στη συνέχεια. Έτσι, αν αυξηθεί η χοληστερίνη που περιέχεται σε πρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας, έχουμε τη δημιουργία αθηρωσκληρωτικής χοληστερίνης στις αρτηρίες και εμφάνιση καρδιακών παθήσεων. Αντίθετα, αύξηση της χοληστερίνης στη λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας παρεμποδίζει την αρτηριοσκλήρωση (Lands 1986).

Η ενεργητική μάθηση και συμμετοχή των παιδιών των συγκεκριμένων ομάδων, περνώντας από τα στάδια της ολοκληρωμένης μάθησης και συγκεκριμένα της παρατήρησης, της κατανόησης, της εφαρμογής, της ανάλυσης, της σύνθεσης και της αξιολόγησης των στοιχείων, που συλλέχθηκαν μέσα στο χώρο δράσης, συνέβαλαν στην οργάνωση και ταξινόμηση των γνώσεών τους αφενός και στην προώθηση του ελαιόλαδου αφετέρου.

Επίδραση των διαφόρων υλικών συσκευασίας στην ποιότητα του ελαιόλαδου.

Ο χρόνος ζωής (shelf-life) του ελαιόλαδου επηρεάζεται από την σύσταση αυτού (ακορεστότητα, ύπαρξη προοξειδωτικών και αντιοξειδωτικών μικροσυστατικών), καθώς και από εξωγενείς παράγοντες όπως το φως, το οξυγόνο και τη θερμοκρασία. Η επίδραση του φωτός και του οξυγόνου, επηρεάζεται άμεσα από το υλικό της συσκευασίας. Το υλικό συσκευασίας συμβάλλει στην διατήρηση της ποιότητας του ελαιόλαδου στο άριστο δυνατό επίπεδο και στον μέγιστο δυνατό χρόνο, που κυμαίνεται συνήθως περί τον ένα χρόνο.

Η επίδραση των προσβολών του δάκου στον ελαιόκαρπο πάνω στην ποσότητα και ποιότητα του παραγομένου ελαιολάδου.

Ο δάκος (Baectrocera oleae Bern), ο οποίος αποτελεί το σπουδαιότερο εντομολογικό εχθρό της ελαιοπαραγωγής στην λεκάνη της Μεσογείου και που προσβάλλει αποκλειστικά μόνο τον ελαιόκαρπο, προκαλεί ειδικότερα στις ελαιοποιήσιμες ποικιλίες ζημιά η οποία διακρίνεται α)σε πρώιμη πτώση των προσβεβλημένων καρπών β0σε μείωση της ποσότητας της σάρκας του καρπού και γ)στην υποβάθμιση της ποιότητας του λαδιού.

Μεσογειακή Διατροφή και Σκευάσματα Ελαιόλαδου με Αρωματικά Φυτά και Αρτύματα: Μελέτη Οξειδωτικής Σταθερότητας και Οργανοληπτικής Αποδοχής από τους Καταναλωτές.

Το ελαιόλαδο παραδοσιακά χρησιμοποιείται σε σαλάτες και φαγητά αρτυμένα με αρωματικά φυτά ή μπαχαρικά. Η προσθήκη των φυτικών αυτών υλικών δεν έχει μόνο οργανοληπτική αξία. Σήμερα τα αρωματικά φυτά και αρτύματα θεωρούνται ως σημαντική πηγή φυσικών αντιοξειδωτικών με δράση in vivo και in vitro. Οι παραδοσιακοί καταναλωτές γνωρίζουν τις χρήσεις του ελαιόλαδου και των αρωματικών φυτών στη Μεσογειακή Διατροφή. Οι νέοι όμως καταναλωτές πιθανά χρειάζονται ειδικά προϊόντα με τις απαραίτητες οδηγίες χρήσης που θα τους εξοικείωναν με τη Μεσογειακή κουζίνα και διατροφή.

Στην παρούσα εργασία μελετάται η οξειδωτική σταθερότητα σκευασμάτων ελαιολάδου με σκόρδο, δενδρολίβανο και ρίγανη και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα δοκιμών οργανοληπτικής αποδοχής των νέων αυτών προϊόντων από παραδοσιακούς καταναλωτές. Τα συμπεράσματα των μελετών ενισχύονται από έρευνα αγοράς μεταξύ νέων καταναλωτών ελαιολάδου και δείχνουν ότι υπάρχει δυνατότητα διακίνησης ορισμένων ποσοτήτων ελαιολάδου με τη μορφή σκευασμάτων σε τιμές υψηλότερες από τις συνήθεις. Η πρόκληση είναι μεγάλη για αγροτικές χώρες όπως η Ελλάδα, όπου υπάρχει επιτακτική ανάγκη αύξησης του εισοδήματος των αγροτών και συγκράτηση του πληθυσμού στους τόπους πρωτογενούς παραγωγής προϊόντων. Η διεθνής συγκυρία δίνει σε εθνικά προϊόντα μας προεξέχουσα θέση στο διαιτολόγιο των Ευρωπαίων, Αμερικανών αλλά και Ιαπώνων καταναλωτών. Θα την αξιοποιήσουμε σε όφελός μας ή θα επιτρέψουμε σε άλλους να διαχειριστούν τη δική μας παράδοση και εθνικό πλούτο;

ΒΑΛΣΑΜΕΛΑΙΟΝ (St. John’s Wort oil)

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉ ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Hyperίum perforαtum L. (Υπερικόν το Διάτρητον)

ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ : Βάλσαμο, Βαλσαμόχορτο, Λεινόχορτο, Μαστίγιο του Διαβόλου, Βότανο της Μάγισσας, Χάρη του Θεού, Περίκη, Χελωνόχορτο, Κοψοβότανο, Ψειροβότανο, Σπαθόχορτο, Θαύμα του Θεού, Βότανο του Αγ Ιωάννη του Προδρόμου.

ΙΣΤΟΡΙΑ: ΟΙ Πατέρες της Ιατρικής Επιστήμης ο Ιπποκράτης κι ο Διοσκουρίδης το παρασκεύαζαν και το χρησιμοποιούσαν για την αποθεραπεία διαφόρων ασθενών τους. Εν συνεχεία χρησιμοποιήθηκε από τους Ευρωπαίους για την καταπολέμηση ενός ευρέως φάσματος ασθενειών μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονταν η γρίπη, τα κρυολογήματα, οι μολύνσεις του δέρματος, οι πληγές, και η ενίσχυση του οργανισμού.

Τρόπος Παρασκευής : Το Βαλσαμέλαιο παρασκευάζεται με εκχύλιση (εξανθοσμία) του Βαλσαμόχορτου μέσα σε Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο με την επίδραση της ηλιακής ακτινoβoλίας.

Που οφείλεται η δράση του: Το Βαλσαμέλαιο αποτελείται από το Βαλσαμόχορτο (Βότανο του Αγ Ιωάννη του Προδρόμου ή επιστημονικά Υπερικό) και Ελαιόλαδο. Το Βαλσαμόχορτο έχει προικιστεί από την φύση με διάφορες φυσικές ουσίες όπως η υπερφορίνη η σεροτονίνη η νοραδρεναλίνη και πολλές άλλες αλλά κυριότερη από όλες είναι η υπερικίνη. Κυρίως εξαιτίας αυτής αλλά και των υπόλοιπων που προαναφέρθηκαν το Βαλσαμόχορτο έχει πληθώρα θεραπευτικών ιδιοτήτων οι κυριότερες από τις οποίες είναι οι εξής:

1) Κρυολόγημα: Το Βαλσαμόχορτο έχει αντιϊκές ιδιότητες χάρη στα φλαβονοειδή ,στις ξανθόλες και στην υπερικίνη που περιέχει και αποτελεί βοηθητικό θεραπευτικό συμπλήρωμα.

2) Δυσμηνόρροια: Βοήθα στην μείωση των έντονων συσπάσεων της μήτρας που προκαλούνταί μερικές φορές κατά την διάρκεια της εμμηνορρυσίας διότι εμποδίζει την προσταγλανδίνη που είναι υπαίτια για τις συσπάσεις της μήτρας.

3) Εμμηνόπαυση: Βοήθα στην ρύθμιση των επιπέδων τις προγεστερόνης και των οιστρογόνων.

4) Διαταραχές Προσαρμογής -Αγχώδης διαταραχή: Το Βαλσαμόχορτο βοηθά στην ρύθμιση των εκκρίσεων των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου.

5) Ηλιακά Εγκαύματα και εγκαύματα μικρής εκτάσεως: Το Βαλσαμόχορτο έχει μακρά ιστορία από την αρχαία Ελλάδα αλλά και από την σύγχρονη Γερμανία για την δράση του στην αποκατάσταση των ιστών που έχουν υποστεί εγκαύματα. Επίσης βοήθα στην μείωση του ερεθισμού και της κοκκινίλας.

6) Μελανιές : Λόγω των ενδυναμωτικών ιδιοτήτων που έχει (Φλαβονοειδή) επιταχύνει την επούλωση των σπασμένων αγγείων.

7) Καλόγεροι (Δοθιήνες) : Τα αντιβακτιριακά συστατικά του Βοτάνου καταπολεμούν το βακτήριο του σταφυλόκοκκου το οποίο προσβάλει το θυλάκιο της τρίχας και εν συνεχεία προχωρεί στα βαθύτερα επίπεδα του δέρματος με αποτέλεσμα την μείωση ή και την εξαφάνιση των καλόγερων.

8) Δερματίτιδες: Καταπολεμά την απολέπιση την φολίδωση την πύκνωση τις αλλαγές χρώματος και τον κνησμό χάρη στα φλαβονοειδή που εμπεριέχει το Βότανο με αποτέλεσμα την μείωση ως και την εξάλειψη των ανωτέρω παθήσεων του δέρματος.

9) Παχυσαρκία: Το Βότανο δεν καταπολεμά την ίδια την παχυσαρκία ωστόσο όμως προκαλεί μια μικρή μείωση της όρεξης και ανεβάσει την ψυχολογική διάθεση (αποθαρρύνει έτσι την προσφυγή στο φαγητό για συναισθηματικούς λόγους) και επίσης μειώνει την κατακράτηση υγρών. Οι φυτοστερόλες που περιέχει το Βότανο δρουν μειωτικά στα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης που παρουσιάζονται συχνά στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.

10) Διαστρέμματα: Τα φλαβονοειδή και οι φαινόλες που εμπεριέχονται στο Βότανο μειώνουν την φλεγμονή που προκαλείται από το διάστρεμμα με αποτέλεσμα την ανακούφιση της περιοχής. Ομοίως μπορεί να βοηθήσει σε μείωση διάφορων άλλων πόνων από κτυπήματα η από αποδυνάμωση μυών.

11) Ήπια Κατάθλιψη: Η Υπερικίνη και η υπερφορίνη που εμπεριέχονται στο Βότανο ενισχύουν την διατήρηση των υψηλών επιπέδων του νευροδιαβιβαστή σεροτίνη και την ρύθμιση των χημικών ουσιών του εγκεφάλου. Όπως η νοραδρεναλίνη με αποτέλεσμα την σταθεροποίηση της διάθεσης και των συναισθημάτων του ατόμoυ. Σαν αποτέλεσμα είναι η άρση της ήπιας καταθλιπτικής διάθεσης.

12) Αϋπνία: Το Βαλσαμόχορτο αυξάνει τον βαθύ ύπνο σε άτομα που πάσχουν από αϋπνία και ενισχύει την ενεργοποίηση των κυμάτων θήτα τα οποία συνδέονται με τον καλή ποιότητα ύπνου.

13) Στρες: Το Βότανο λόγω της υπερικίνης και της υπερφορίνης που εμπεριέχει ρυθμίζει τις ουσίες που εκκρίνει ο εγκέφαλος και επηρεάζουν την συναισθηματική διάθεση ενώ τα φλαβονοειδή που περιέχει το Βότανο δρουν ως ένα ήπιο ηρεμιστικό που δεν προκαλεί όμως υπνηλία.

14) Ενοχλήσεις και σύνδρομο Καρπιαίου σωλήνα: Τα προβλήματα στον καρπό εμφανίζονται λόγω πολύ συχνών και ομοίων επαναλαμβανόμενων κινήσεων του (π.χ χρήση υπολογιστών). Λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης του Βοτάνου μειώνεται το πρήξιμο το μούδιασμα στα δάχτυλα και την ανακούφιση από το αίσθημα του πόνου. .

Μερικές ακόμα ιδιότητες του Βαλσαμόχορτου που χρήζουν αναφοράς είναι οι εξής:

15) Ανθελμινθικό (καταπολέμηση σκωλήκων του εντερικού σωλήνα)

16) Αντιφλογιστικό (Καταπολέμηση εσωτερικού καψίματος)

17) Αποχρεμπτικό (Καταπολέμηση Φλεγμάτων)

18) Ήπιο Διεγερτικό,

19) Άριστο επουλωτικό και

20) Τονωτικό για το νευρικό σύστημα.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ: Η εφαρμογή γίνεται εξωτερικά με επάλειψη στο σημείο που υπάρχει το πρόβλημα για τις περιπτώσεις 1.5.6.7.8.10.14 και 19 ενώ για τις υπόλοιπες με κατάποση.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ: Επειδή η υπερικίνη που εμπεριέχεται στο Βότανο είναι μπορεί να προκαλέσει φωτοευαισθησία σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα συνίσταται η χρήση του όταν δεν υπάρχει άμεση έκθεση στον ήλιο. Συνεπώς να το χρησιμοποιείτε βραδινές ώρες. Για εσωτερική χρήση προτείνεται η λήψη του μετά από το δείπνο. Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται και κάποια άλλη φαρμακευτική αγωγή συμβουλευθείτε τον ιατρό σας πριν την χρήση του Bαλσαμέλαιου.

ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ