Πιλοτική χαρτογράφηση του “Μηναγιώτικου μονοπατιού Natura 2000”
Στα πλαίσια της προσπάθειας ανάδειξης και προβολής της κοιλάδας του Μηναγιώτικου ρέματος της Νότιας Μεσσηνίας που χαρακτηρίζεται από σημαντικούς και ευαίσθητους οικοτόπους καθώς και ένα ιδιαίτερο πολιτισμικό απόθεμα, το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας έχει αποστείλει στην Περιφέρεια Πελοποννήσου δύο ερευνητικές μελέτες που αφορούν την τεκμηρίωση και ανάδειξη των περιβαλλοντικών και πολιτισμικών πόρων αντίστοιχα της εν λόγω κοιλάδας. Με στόχο, να αποτελέσουν την αφετηρία από την Περιφέρεια για την σύνταξη ενός βιώσιμου σχεδίου δράσης ήπιας ανάπτυξης εναλλακτικού τουρισμού, που θα αφορά την χαρτογραφική αποτύπωση, την ιστορική και περιβαλλοντική τεκμηρίωση, τον καθαρισμό, την σήμανση (σημείων πληροφόρησης και προσανατολισμού) και την προβολή του παραποτάμιου μεσογειακού “Μηναγιώτικου Μονοπατιού Natura 2000” με στόχο την ανάδειξη και την αξιοποίησή του, αλλά και τη διασύνδεσή του με το δίκτυο μονοπατιών της Πελοποννήσου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, η ερευνητική μελέτη περιβαλλοντικής τεκμηρίωσης της εν λόγω κοιλάδας, ανέδειξε σημαντικούς και ευαίσθητους μεσογειακούς οικοτόπους, καθώς λόγω ιδιαίτερων κλιματολογικών συνθηκών, εντοπίζεται ένας μεγάλος αριθμός ενδημικών ειδών φυτών και ζώων. Ανάμεσα στα σημαντικά είδη οικοτόπων, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, που απαντώνται στην περιοχή είναι ο τύπος οικοτόπου 92C0«Δάση Platanus orientalis- Δάση ανατολικής πλατάνου», ο τύπος οικοτόπου 92D0 «Nerium oleander, Vitex agnus-cactus / πικροδάφνες και λυγαριές», ο τύπος οικοτόπου 9290 «Δάση με Cupressus (Acero-Cupression), κυπαρισσοδάση», ο τύπος οικοτόπου 9320 «Δάση με Olea και Ceratonia, αγριελιάς και χαρουπιάς», ο τύπος οικοτόπου 9340 «Δάση με Quercus ilex – Δάση Αριάς», ο τύπος οικοτόπου 9350 «Δάση με Quercus macrolepis, Δάση βαλανιδιάς», ο τύπος οικοτόπου 9540 «Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου» κ.α., που εμπεριέχουν ένα σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα για την ευρύτερη περιοχή της Νότιας Πελοποννήσου. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι, δύο αιωνόβια δένδρα, μια Βελανιδιά (Αριά) και μια Λυγαριά, που βρίσκονται στην περιοχή της αφετηρίας του εν λόγω μονοπατιού, είναι υποψήφια προς ένταξη στον Κατάλογο των Διατηρητέων Μνημείων της Φύσης.
Με κόκκινη γραμμή το “Μηναγιώτικο μονοπάτι Natura 2000”
Παράλληλα, η μελέτη πολιτισμικής τεκμηρίωσης, ανέδειξε σημαντικά στοιχεία πολιτισμικής κληρονομίας που σχετίζονται άμεσα με την κοιλάδα του Μηναγιώτικου ρέματος. Μεταξύ αυτών, αξίζει να αναφερθεί η αναφορά που γίνεται στο Μηναγιώτικο ρέμα από τον Γάλλο φιλέλληνα Σατωμπριάν (François-René de Chateaubriand), κατά την περιήγηση του στην περιοχή τον Αύγουστο του 1806, κατευθυνόμενος από την Μεθώνη προς την Κορώνη. Επίσης, η Γαλλική Επιστημονική Αποστολή του Μοριά (Expedition scientifique de Morée), την Άνοιξη του 1829, στα πλαίσια επιτόπιων ερευνών αποτύπωσης και τεκμηρίωσης σε σχέση με το περιβάλλον και τον πολιτισμό της περιοχής, κατά την διαδρομή της από την Μεθώνη στην Κορώνη θα μελετήσει το εν λόγω ρέμα, κάνοντας εκτενή αναφορά στο πόρισμα των επιστημονικών εργασιών της. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι, στις παρυφές της κοιλάδας του Μηναγιώτικου ρέματος, κοντά στον οικισμό Κάτω Αμπελόκηποι, έλαβε χώρα η πρώτη πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλήνων και Τουρκοαιγυπτίων κατά το κρίσιμο έτος 1825 για την Ελληνική Επανάσταση, ενώ πρόσφατα ο Δήμος Πύλου Νέστορος, ύστερα από κατάθεση φακέλου ιστορικής τεκμηρίωσης σε σχέση με την εν λόγω μάχη από το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας, αναγνωρίζοντας τον ιδιαίτερο συμβολισμό αυτής της πολεμικής σύγκρουσης, αποφάσισε την καθιέρωση της μάχης στα Κάτω Μηνάγια ως Δημόσιας Εορτής Τοπικής Σημασίας και την δημιουργία μνημείου πεσόντων στην περιοχή της σύγκρουσης.
Παράλληλα, το Υπουργείο Πολιτισμού, πριν δύο έτη, χαρακτήρισε ως Διατηρητέο Νεώτερο Μνημείο το εμβληματικό Δημοτικό Σχολείο του οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων, που βρίσκεται στην αφετηρία του εν λόγω μονοπατιού και δίπλα στις πηγές του Μηναγιώτικου ρέματος, ενώ έχει δρομολογήσει τις διαδικασίες για την μελέτη αποκατάστασής του από την Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων. Βάσει αυτού, στα πλαίσια της αειφόρου διαχείρισης, ανάπτυξης και αποτελεσματικής διατήρησης της βιοποικιλότητας αυτής της ιδιαίτερης περιοχής, το Ινστιτούτο Πολιτισμού έχει καταθέσει πρόταση στην Περιφέρεια για την δημιουργία Παρατηρητηρίου Περιβαλλοντικών και Πολιτισμικών πόρων στο κτήριο του διατηρητέου δημοτικού σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων μετά την αποκατάστασή του από την πολιτεία. Επίσης, στα πλαίσια ανάδειξης των προβιομηχανικών πολιτισμικών πόρων της εν λόγω κοιλάδας, το επιστημονικό περιοδικό «Ο Μυλολόγος» φιλοξενεί στο τρέχων τεύχος του (Άνοιξη 2020) ερευνητική μελέτη που αφορά την ιστορία των υδρόμυλων των Μηναγιώτικου ρέματος (https://issuu.com/inst.cult.mess/docs/mylologos_t4), την οποία επιμελήθηκε το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας. Τέλος, σε σχέση με την τεκμηρίωση και την ανάδειξη των πολιτισμικών πόρων της εξεταζόμενης περιοχής, ετοιμάζεται ερευνητική μελέτη ιστορικής τεκμηρίωσης σε σχέση με τα δύο βενετικά οχυρά που βρίσκονται κοντά στις πηγές του Μηναγιώτικου ρέματος, καθώς και για την ερειπωμένη μεσαιωνική εκκλησία του Αγ. Νικολάου που βρίσκεται στην ίδια περιοχή.
Βάσει όλων αυτών, το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας προχώρησε σε μια πρώτη πιλοτική χαρτογράφηση του σχεδιαζόμενου παραποτάμιου μεσογειακού «Μηναγιώτικου Μονοπατιού Natura 2000» με την χρήση δορυφορικών δεδομένων, που θα ξεκινάει από τις πηγές του Μηναγιώτιου ρέματος, στην περιοχή του οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων και θα καταλήγει στις εκβολές του, στην περιοχή της Φοινικούντας, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το μονοπάτι θα διαπερνά μεγάλος μέρος (κατά τα 2/3 της συνολικής του διαδρομής) της προστατευόμενης γεωγραφικής περιοχής του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000 του Ακρωτηρίου Ακρίτας. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι, ένα μικρό τμήμα (περίπου 1 Km) της αφετηρίας του παραποτάμιου μονοπατιού, ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, έχει καθαρισθεί και σηματοδοτηθεί από τοπικούς φορείς κοντά στις πηγές του Μηναγιώτικου ρέματος στα όρια του οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων και είναι πλέον επισκέψιμο (Μονοπάτι Παλιών Νερόμυλων).
Με βάση τα δορυφορικά δεδομένα, το μήκος του μονοπατιού φθάνει τα 13 Km, ενώ ο χρόνος διαδρομής θα κυμαίνεται μεταξύ 2,30 και 3 ωρών. Το μέγιστο υψόμετρο της διαδρομής βρίσκεται στην αφετηρία του μονοπατιού (πλατεία οικισμού Κάτω Αμπελοκήπων) και φθάνει τα 343 μέτρα. Στο εικονιζόμενο χάρτη έχουν αποτυπωθεί δύο σημεία γεωγραφικής αναφοράς της διαδρομής. Έτσι, το νότιο στίγμα αφορά το στενότερο σημείο της κοιλάδας του Μηναγιώτικου ρέματος όπου σχεδιάζεται η κατασκευή του Μηναγιώτικου φράγματος και το βόρειο γεωγραφικό στίγμα αφορά την ύπαρξη του σωζόμενου υδρόμυλου «Μασούρα», ενώ το γεωγραφικό τμήμα ανάμεσα στα δύο αυτά σημεία προβλέπεται να κατακλυστεί με νερό στα πλαίσια της τεχνητής λίμνης που θα δημιουργηθεί μετά την κατασκευή του εν λόγω φράγματος. Βάσει τυπικών προδιαγραφών δεδομένων χαρακτηρισμού μονοπατιών, η ομορφιά της περιβαλλοντικής διαδρομής στο εν λόγω μονοπάτι μπορεί να χαρακτηριστεί βάσει κλίμακας 4/5, ενώ η δυσκολία της διαδρομής βρίσκεται σε επίπεδο 3/5.
Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, η δημιουργία – αναβίωση του μεσογειακού «Μηναγιώτικου Μονοπατιού Natura 2000» θα αποτελέσει την αφετηρία για την προστασία και ανάδειξη των σημαντικών πολιτισμικών και περιβαλλοντικών πόρων που συναντώνται κατά μήκος της κοιλάδας του Μηναγιώτικου ρέματος, ενώ θα δώσει την δυνατότητα μιας ολιστικής προσέγγισης σε σχέση με την αειφόρο ανάπτυξη αυτής ιδιαίτερης περιοχής, με γνώμονα την ισόρροπη σχέση μεταξύ φύσης και ανθρώπου. Παράλληλα, θα αναδείξει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα για τους ανθρώπους, την φύση και την τοπική οικονομία, χωρίς να αλλοιώνει τα τοπικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, που την καθιστούν σημείο περιβαλλοντικής και πολιτισμικής αναφοράς της Μεσσηνίας.
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Επισκέψιμο το μονοπάτι παλιών Νερόμυλων στους Κάτω Αμπελόκηπους
Οι φυσιολάτρες και οι πεζοπόροι του εναλλακτικού τουρισμού έχουν πλέον την ευκαιρία να πεζοπορήσουν σε ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα σπάνιας βιοποικιλότητας της Νότιας Μεσσηνίας. Πρόκειται για ένα παραποτάμιο μονοπάτι που αναβίωσε στην γεωγραφική περιοχή του οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων του Δήμου Πύλου Νέστορος και το οποίο πρόσφατα δημιουργήθηκε – αναβίωσε, ύστερα από πρωτοβουλία συλλογικής οντότητας του οικισμού και εθελοντική εργασία των κατοίκων (καθαρισμός, βελτιώσεις βατότητας, σηματοδότηση). Το εν λόγω μονοπάτι βρίσκεται κοντά στις πηγές του Μηναγιώτικου ρέματος, ενώ η παραποτάμια διαδρομή του θα αποτελεί μελλοντικά τμήμα της αφετηρίας του σχεδιαζόμενου μεσογειακού «Μηναγιώτικου Μονοπατιού Natrua 2000», που θα ξεκινάει από το διατηρητέο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων, που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις πηγές του Μηναγιώτικου ρέματος, και θα καταλήγει στις εκβολές του, στην περιοχή της Φοινικούντας.
Χάρτης αποτύπωσης υδρόμυλων στο Μηναγιώτικο ρέμα
Το Μονοπάτι παλιών Νερόμυλων ξεκινάει από την πλατεία του οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων, που αποτελεί και το μέγιστο υψόμετρο της διαδρομής (350 m), και καταλήγει νοτιότερα στον καταρράκτη του «Παλιόμυλου» (υψόμετρο 325 m), διατρέχοντας μια διαδρομή μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου με μικρή υψομετρική διαφορά. Ο χρόνος πεζοπορίας της διαδρομής προσεγγίζει τα 20 λεπτά ενώ, σε σχέση με το βαθμό δυσκολίας της διαδρομής, βρίσκεται στην κλίμακα 1 (1/5) και ενδείκνυται ακόμη και για αρχάριους περιπατητές. Σε σχέση με την βλάστηση της πεζοπορικής διαδρομής, χαρακτηρίζεται ως πυκνή δενδρώδης (κατηγορία 4/5), ενώ η ομορφιά της διαδρομής εντάσσεται στην κατηγορία 4 (4/5). Τέλος, σε σχέση με την σήμανση του μονοπατιού, κατά μήκος του μονοπατιού υπάρχουν ενημερωτικές πινακίδες προσανατολισμού και κατεύθυνσης.
Σε ότι αφορά την περιβαλλοντική ταυτότητα της περιοχής, σημαντικοί είναι οι τύποι οικοτόπων που συναντώνται τόσο κατά μήκος της κοιλάδας του μονοπατιού όσο και ευρύτερα στην περιοχή που περιβάλλει το ιστορικό μονοπάτι. Έτσι, ανάμεσα στα σημαντικά είδη οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ που βρίσκονται στην περιοχή της κοιλάδας του μονοπατιού, είναι o τύπος οικοτόπου 3290 «Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion», o τύπος οικοτόπου 92C0 «Δάση Platanus orientalis – Δάση ανατολικής πλατάνου», ο τύπος οικοτόπου 9290 «Δάση με Cupressus (Acero-Cupression), κυπαρισσοδάση», ο τύπος οικοτόπου 9320 «Δάση με Olea και Ceratonia, αγριελιάς και χαρουπιάς», ο τύπος οικοτόπου 9340 «Δάση με Quercus ilex – Δάση Αριάς», ο τύπος οικοτόπου 9540 «Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου», κ.α. Βάσει της ύπαρξης των οικοτόπων αυτών και λαμβάνοντας υπόψη ότι η περιοχή αυτή γειτνιάζει με προστατευόμενη περιοχή του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000 και αποτελεί εν δυνάμει περιοχή ένταξης στο εν λόγω δίκτυο, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των οικοτόπων και των ειδών ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Έτσι, πρόκειται για μια γεωγραφική περιοχή που μπορεί να συμβάλει στην ουσιαστική βελτίωση της οικολογικής συνοχής του ευρωπαϊκού δικτύου και στη λειτουργική συνδεσιμότητα των περιοχών Natura 2000, ενώ αποτελεί πρόσθετο καταφύγιο για τα είδη και τους τύπους οικοτόπων εκτός των ορίων των περιοχών του ευρωπαϊκού δικτύου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, δύο αιωνόβια δέντρα που βρίσκονται στην αρχή της εν λόγω πεζοπορικής διαδρομής είναι υποψήφια προς ένταξη στον κατάλογο των διατηρητέων μνημείων της φύσης, ύστερα από αίτηση – μελέτη του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας προς της αρμόδιες δασικές αρχές. Πρόκειται για μια αιωνόβια βελανιδιά (αριά) και μια αιωνόβια λυγαριά που αποτελούν τοπόσημα της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής και έχουν ταυτιστεί με την περιβαλλοντική και πολιτισμική εξέλιξή της.
Ο καταρράκτης Παλιόμυλου στο ιστορικό μονοπάτι των Μύλων σταυς Κάτω Αμπελόκηπους
Παράλληλα, σημαντικά είδη πανίδας συναντώνται εντός του συνόλου των παραπάνω οικοτόπων της περιοχής. Μεταξύ αυτών αξίζει να αναφέρουμε την αλεπού, το τσακάλι, τον λαγό, το κουνάβι, τον ασβό κ.α. Επίσης, η θέση της περιοχής αυτής, στη δυτική μεταναστευτική διαδρομή των πτηνών στην Ελλάδα, σε μια από τις νότιες άκρες των Βαλκανίων, σε συνδυασμό με την εμφάνιση κατάλληλων τύπων οικοτόπων, καθιστούν αυτή την περιοχή πολύ σημαντική. Είναι χαρακτηριστικό ότι, τουλάχιστον τρία απειλούμενα είδη μεγάλων αετών, είναι αξιοσημείωτα στοιχεία της τοπικής ορνιθοπανίδας. Πρόκειται για τον Στικταετό (Aquila clanga), τον Βασιλαετό (Aquila heliaca) (“Κινδυνεύοντα”) και τον Χρυσαετό (Aquila chrysaetos). Έτσι, η περιοχή αυτή χρήζει ειδικής προστασίας, ώστε να διατηρήσει τα ευαίσθητα είδη οικοτόπων που διαθέτει, αλλά και για να προστατευθούν τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα που διαθέτει, καθώς και τα είδη που εξαρτώνται άμεσα από το νερό.
Εξίσου σημαντική είναι και η πολιτισμική ταυτότητα της περιοχής του μονοπατιού. Έτσι, ο περιπατητής μπορεί να δει το λιθόκτιστο Δημοτικό Σχολείο που βρίσκεται στην είσοδο του εν λόγω οικισμού και το οποίο αποτέλεσε αρχηγείο Εθνικής Αντίστασης της Νότιας Μεσσηνίας κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου, ενώ αυτή την περίοδο το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκινάει την σύνταξη της μελέτη αποκατάστασής του. Επίσης, κατά την είσοδο στον οικισμό ο πεζοπόρος μπορεί να δει τις μυλόπετρες των δύο παραδοσιακών ελαιοτριβείων που λειτουργούσαν κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα (εμπρός από την επιβλητική μυλόπετρα του ενός ελαιοτριβείου βρίσκεται η δενδρώδης Λυγαριά που είναι υποψήφια προς χαρακτηρισμό ως διατηρητέο μνημείο της φύσης, ενώ απέναντι βρίσκεται ο ναός του Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης), ενώ στην πλατεία του οικισμού μια μικρή πετρόκτιστη κρήνη αποτελεί σημείο ανάπαυλας και ξεκούρασης. Ακολούθως, στην είσοδο του μονοπατιού δεσπόζει η ιστορική κρήνη του οικισμού με τις περίτεχνες καλαίσθητες πέτρινες γούρνες που κατασκευάστηκε το 1908 (δίπλα στην κρήνη βρίσκεται η αιωνόβια βελανιδιά που είναι υποψήφια για χαρακτηρισμό ως διατηρητέο μνημείο της φύσης) και μέχρι την δεκαετία του 1960 αποτελούσε την κύρια εστία υδροδότησης του οικισμού, ενώ σήμερα, ετοιμάζεται μελέτη ιστορικής και αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης από το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας για να σταλεί στο Δήμο Πύλου Νέστορος, ώστε να ενταχθεί σε πρόγραμμα χρηματοδότησης και να αποκατασταθεί. Στη συνέχεια, κατά μήκος του εν λόγω μονοπατιού, ο πεζοπόρος μπορεί να δει τα ερείπια δύο υδρόμυλων (νερόμυλος «Λεμπέση» και νερόμυλος «Παλιόμυλος»), ενώ το μονοπάτι καταλήγει στον ιστορικό καταρράκτη «Παλιόμυλου». Αξίζει να σημειωθεί ότι, ο ιστορικός «Παλιόμυλος» αποτυπώνεται σε ενετικό χάρτη κτηματογράφησης του διαμερίσματος της Μεθώνης κατά το έτος 1690 (Β΄ Ενετοκρατία), ενώ στη συνέχεια, κατά την σύστασή του νεοελληνικού κράτους, πέρασε από οθωμανική ιδιοκτησία στο ελληνικό κράτος και αποτέλεσε εθνικό υδρόμυλο (1843), ενώ λίγο πριν το τέλος του 19ου αιώνα κατέρρευσε λόγω πλημμύρας.
Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι, στα πλαίσια του αρχηγείο της Εθνικής Αντίστασης (1941-44) που είχε ως έδρα το δημοτικό σχολείο του οικισμού, στελέχη της αντιστασιακής οργάνωσης του ΕΑΜ της περιοχής με κάποιες τεχνικές γνώσεις, εκμεταλλευόμενοι την ύπαρξη του Μηναγιώτικου ρέματος, δημιούργησαν στον ιστορικό «Παλιόμυλο», που βρίσκεται δίπλα στον καταρράκτη, μια υδροηλεκτρική εγκατάσταση, μια μικρογραφία ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας, προς λειτουργία κρυφού ραδιοφώνου. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από το βιβλίο του Φιλόλογου και Συγγραφέα Θεόδωρου Κ. Μπλουγουρά «Μνήμες από την Εθνική Αντίσταση 1941-44, Μηνάγια Πυλίας» (Εκδόσεις Παπαδήμα), σχετικά με αυτό το ιστορικό γεγονός αντιστασιακού αγώνα, που μεταξύ άλλων αναφέρει: “Ανυπολόγιστη η συμβολή του «Παλιόμυλου» στο έργο της Οργάνωσης, στον απελευθερωτικό αγώνα της Επαρχία Πυλίας. Με την κρυψώνα του, την κρέμασή του, τη νεροκαταρακύλα του – σπάνια συγκυρία μεγάλης σημασίας, μοναδικής! Τα πάντα αθέατα εκεί. Αθέατα από… «βάσκανο» μάτι. Αθέατη και η χρήση της φορτισμένης μπαταρίας για τα ερτζιανά. Μεταφορά της αγκαλιά η παραμάσκαλα κρυφά κι ανάκρυφα τη νύχτα κι ακροποδητί άκρη άκρη της ρεματιάς στου «Πανταζοβασίλη» το μύλο, κοντά χιλιόμετρο πιο κάτω. Φεγγαρόφωτη ή νύχτα! Προσοχή και κόντρα προσοχή ζερβά, δεξιά και μπρος και πίσω για καμιά περίεργη παρουσία. Σκοτεινή η νύχτα! Με μάτια αστρίτη το ξέσκισμα του σκοταδιού για τυχόν αναπάντεχο τίποτα. Και στις δυο περιπτώσεις πρόσθετη προσοχή και μάτια τέσσερα στ΄ ακρόχειλα του βράχου – το παραμικρό παραπάτημα ίσον κίνδυνος θάνατος! Χρέος το ακίνδυνο το ασφαλές της μεταφοράς [….]. Ένα ραδιόφωνο εκεί στου “Πανταζοβασίλη” το μύλο. Με χίλια μύρια βάσανα οικονομημένο και φυλασσόμενο ως κόρη οφθαλμού και κρατημένο μυστικό από τα στελέχη της Οργάνωσης, πως κρατημένο! Με όρκο και σταυρό! Σύνδεση του με την μπαταρία και την ορισμένη ώρα το σήμα. Άκρα ησυχία γύρω – λίγοι άλλωστε οι ακροατές, δυο ή τρεις μονάχα, κι ο Γιώργος του «Πανταζοβασίλη» ο δάσκαλος, με μολύβι και χαρτί στα χέρια. Ρόκα τ’ αφτί για καταγραφή των μεταδιδόμενων καταλεπτώς, ήτοι με το νι και με το σίγμα! Το σήμα του Λονδίνου πρώτα. Σε μισή ώρα του Καΐρου. Και σε άλλη μία της Μόσχας. «Εδώ Λονδίνο!»… «Εδώ Κάιρο»… «Σας μιλάει η Μόσχα!».. Ρίγος συγκίνησης!… Λονδίνο, Κάιρο, Μόσχα αρχή αρχή με τον Εθνικό Ύμνο! Με τον ελληνικό Εθνικό ‘Ύμνο! Ρίγος συγκίνησης, όρθια η τρίχα, δάκρυα στα μάτια… Αλλά το χρέος, χρέος: Μηχανή το χέρι στο χαρτί… Σελίδες και σελίδες… Κατεβατά τα νέα για ενημέρωση του κόσμου της Επαρχίας από πρώτο χέρι και από υπεύθυνη πηγή. Τυπογραφείο πλάι. Γραφομηχανή, μεμβράνες, χαρτί, πολύγραφος.. Και ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ – «Ο ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ» – κάθε εβδομάδα στην κυκλοφορία. Και τι κυκλοφορία… Κρυφή κι ανάκρυφη! Και σφιχτοχερική – λίγο το χαρτί, πανάθεμά το, απελπιστικά λίγο, πονοκέφαλος για την Οργάνωση… Τρία έως δέκα ΔΕΛΤΙΑ – «Ο ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ»- σε κάθε χωρίο, ανάλογα τον πληθυσμό. Αποστολή με έμπιστο πρόσωπο σε έμπιστα πρόσωπα, στον «Υπεύθυνο» του κάθε χωριού, για προώθηση σε΄ όλα τα μέλη, στου «οργανωμένους» χέρι το χέρι και κόρφο τον κόρφο. Κρυφή κι ανάκρυφη η ανάγνωση. Στο κατώι… Στο μαγειριό… Στο χωράφι, κοιτώντας και τριγύρω κάθε τόσο καλού κακού…».
Βάσει όλων αυτών, η ανάδειξη του ιστορικού μονοπατιού αποβλέπει σε ένα διττό στόχο, τόσο στην προστασία και προβολή της περιβαλλοντικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της περιοχής, όσο και στην ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού ως μοχλού αειφόρου ανάπτυξης και δημιουργίας, που θα προσδώσει προστιθέμενη αξία στην περιοχή, χωρίς να αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά της. Παράλληλα, η ανάδειξη του μονοπατιού, επιδιώκει να αποτελέσει την αφετηρία για την σύνταξη, από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, ενός ευρύτερου σχεδίου ήπιας ανάπτυξης που θα αφορά την δημιουργία – αναβίωση και την προβολή του παραποτάμιου μεσογειακού «Μηναγιώτικου Μονοπατιού Natura 2000», το οποίο θα αποτελεί προέκταση του Μονοπατιού παλιών Νερόμυλων και θα καταλήγει στις εκβολές του Μηναγιώτικου ρέματος, στην περιοχή της Φοινικούντας.
Έτσι, η δημιουργία του «Μηναγιώτικου Μονοπατιού Natura 2000» θα αποτελέσει τον πυρήνα, σε σχέση με την προστασία και ανάδειξη των σημαντικών πολιτισμικών και περιβαλλοντικών πόρων της κοιλάδας του Μηναγιώτικου ρέματος. Παράλληλα, θα δώσει την δυνατότητα μιας ολιστικής προσέγγισης σε σχέση με την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής, με γνώμονα την ισόρροπη σχέση μεταξύ φύσης και ανθρώπου, ενώ θα αναδείξει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα για τους ανθρώπους, την φύση και την τοπική οικονομία.
Συγχαρητήρια σε όλους τους φορείς που προβάλουν ,διασώζουν και αναδυκνείουν την πολιτιστική κληρονομιά και να γίνουν παράδειγμα προς μίμηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου