ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΟΥ ΒΑΛΥΡΑ (ΤΖΕΦΕΡΕΜΙΝΗ)

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Το χωριό μου Βαλύρα* πρώην Τζεφερεμίνι, στη διοικητική μεταρρύθμιση από την περίοδο της ενετοκρατίας μέχρι σήμερα, έχει 7 αλλαγές.

1. Ενετοκρατία.

2. Τουρκοκρατία

3. Δήμος Δερρών 1836-1840

4. Δημος Οιχαλίας  1841-1912

 Το 1899 ο Μεσσήνιος πατέρας της Λαογραφίας, Νικόλαος Πολίτης, είχε αποστείλει επιστολή στο δήμαρχο Οιχαλίας με θέμα:

 «Η ονομασία των χωρίων Οιχαλίας»,

στην οποία προέτρεπε την αντικατάσταση των ονομάτων των οικισμών και χωριών του δήμου που δεν έφεραν ελληνικά ονόματα, με ονομασίες που παραπέμπουν στην αρχαία ιστορία του τόπου τους, που τελικά δεν εισακούστηκε από το υπουργείο εσωτερικών.

        Το Τζεφερεμίνι μετονομάζεται εις "Δέραι

"

5. Κοινότητα Βαλύρας 1914-1997.

6. Δήμος Ιθώμης 1997-2010 . Νόμος Καποδίστριας. Έδρα δήμου Ιθώμης 10 χωριών.

 7. Δήμος Μεσσήνης 2010…. Νόμος Καλλικράτη. Συνένωση 7 δήμων και μιας κοινότητας

*Με το ΦΕΚ 306\22-12-1927 έγινε η μετονομασία από Τζεφερεμίνι σε Βαλύρα.

^{1.        ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ}

^{Η πρώτη τουρκική κατάκτηση της Πελοποννήσου έγινε μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1460 γιατί το Δεσποτάτο του Μωρέως είχε τη τύχη της πρωτεύουσας. Το 1685 ο Ενετός Μοροζίνης κατέλαβε τη Μεσσηνία και η ενετική κατοχή κράτησε μέχρι το 1715. Ο Francesco Grimmani ήταν προνοητής δηλαδή πολιτικός και στρατιωτικός κυβερνήτης και έκανε καταγραφή των κατοίκων. Οι περιοχές με τους κατοίκους ήταν αντίστοιχοι το 1700.}

^{Κυπαρισία 9057
Ολυμπία 5458
Καλαμάτα 4385
Λεοντάρι 4925
Καρύταινα 11813
Ναυαρίνο 1797
Μεθώνη 2689
Η περιοχή Ανδρούσας είχε 69 χωριά και 3 μοναστήρια. Είχε 1427 οικογένειες και 5573 κατοίκους από τους οποίους οι 2969 ήταν άνδρες και 2613 γυναίκες.}

 ^{Για το χωριό Τζεφερεμίνη (Βαλύρα) ο αριθμός των ηλικιών ανδρών γυναικών αναλυτικά είναι
Οικογένειες 55
Αριθμός κατοίκων 234
Άνδρες 97
Γυναίκες 137
Ηλικία Άνδρες Γυναίκες
1-16                 40        69
16-30               13         32
30-40               23         18
40-50               11          12
50-60               11            6
60¨και ανω       5             -}

^{Παρατηρούμε τη λεπτομέρεια και σχολαστικότητα του προνοητή Grimmani με την οποία είχαν οργανώσει οι Ενετοί την υποδουλωμένη Ελλάδα για να εισπράττουν τους φόρους. Το φορολογικό σύστημα ήταν δυσβάσταχτο και οι φόροι ήταν πάρα πολλοί. Φόρος σφαζομένων ζώων, φόρος παραγωγής σιταριού, λαδιού, κρασιού, ρυζιού, φόρος βοσκής, επιτηδεύματος, ψαρέματος, ενοικιάσεως “ντιβαριών” (ιχθυοτροφείων) και αμμοληψίας. Όλοι οι φόροι βγαίνανε σε δημοπρασία και όποιος έδινε τα περισσότερα ενοικίαζε την είσπραξη φόρου για ένα χρόνο. Οι Βενετικές εκφράσεις στις δημοπρασίες ήταν με τον κήρυκα “αλά ούνα”, “αλά ντούε”, “αλά τρε”.}

^{Η δεύτερη Βενετοκρατία κράτησε 27 χρόνια (1687-1714) ενώ η πρώτη κράτησε από το 1209-1540. Έφεραν μαζί τους ειδικούς που πίεζαν το λαό να “ξελογγώνει” τον τόπο, να κάνουν φυτουργίες σε μεγάλη κλίμακα από λεμονοπορτόκαλα, αμπέλια, ελιές, καπνό, να φτειάχνουν αλυκές, “ντιβάρια”(ιχθυοτροφεία) εργοστάσια ρακής, καλλιέργειες ρυζιού και βαμβακιού με την οδηγία του γεωπόνου Γραδενίνο. Διόρθωσαν τα προχώματα του Παμίσου, το αρδευτικό και αποχετευτικό σύστημα με χαντάκια, οργάνωσαν ιπποκίνητα λειτουρβιά, νερόμυλους, μεταξουργία, ανέπτυξαν το εμπόριο με τη “Μπαρμπαριά” (Αφρικάνικα λιμάνια), δημιούργησαν υπηρεσία αγροφυλακής (Μεϊντάνι), χωροφυλακής (λογχοφόρων), ταχυδρομική υπηρεσία που διεύθυνε ο βενετός συνταγματάρχης Ροτάλης, οργάνωσαν δικαστήρια, διώρισαν δικαστές και δικηγόρους και καθιέρωσαν τα εμποροπανήγυρα που διατηρούνται μέχρι σήμερα.
Για την οργάνωση του τόπου εκαυχιόταν και έλεγαν. Παραλάβαμε το Μωρηά δίχως δρόμους, δίχως γεφύρια, δίχως να έχουν ιδέα τι θα πει τροχοφόρο με σπιτάκια ξύλινα και πρόχειρα. Παραλάβαμε τον Μωρηά από τους Τούρκους ερείπιο που μέσα τον βόσκησε η φωτιά και τον φτιάξαμε τώρα μια πλούσια χώρα.
Έφεραν τοπογραφικά συνεργεία που τα διεύθυνε ο Βαν Ντυκ. Κατέγραψαν όλα τα κτήματα, χέρσα, λόγγους, εισπράττοντας από τους καλλιεργητές 3 σολδία το στρέμμα για αμοιβή καταμέτρησης. Αφού συνταχτηκε το κτηματολόγιο, με απόφαση του συμβουλίου των δέκα, καταργείται η ατομική ιδιοκτησία, τα χτήματα περιέχονται στο Βενετικό δημόσιο και στέλνεται στο Μωριά οικονομική υπηρεσία με τη διεύθυνση του καταστικατόρου Γρίττη για να νοικιάζει τα χτήματα στη δημοπρασία για 1-5 χρόνια με κατώτερη προσφορά ετησίου ενοικίου το 10% της αξίας της παραγωγής της προηγούμενης χρονιάς.
Οι φόροι που κατέβαλλε η Βενετία τη περίοδο αυτή ήταν 10% επί της ακαθαρίστου γεωργικής προσόδου. Τους φόρους τους έβγαζαν σε δημοπρασία και Βενετοί επιχειρηματίες οι πρόκριτοι Μεσσήνιοι χτυπούσαν τη δημοπρασία και
αναλάμβαναν την είσπραξη. Ο “Προβεδούρος” Έμμος σε μια αναφορά του γράφει πως τόσο πολύ ο λαός στενοχωριότανε όταν έβλεπε τα συνεργεία των φορατζήδων ώστε “η παρηγοριά της συγκομιδής γινότανε απελπισία”, ο λαός άρχισε ν’ αρνείται παλικαρίσια να μην πληρώνει φόρους και να προκαλούν τους ενοικιαστές φοροεισπράκτορες. Οι φόροι που εισέπρατταν οι Βενετοί από το Μωρηά έφτανε τα 500.000 ριάλια το χρόνο, ενώ οι Τούρκοι κατά τον Γκριμάνη δεν ξεπερνούσαν τα 250.000. Oι Μωραΐτες έφερναν σε δύσκολη θέση τους αρμοστές της Βενετίας και σε μια αναφορά του Γκριμάνη η ευθύνη για όλες τις καθυστερήσεις ανάπτυξης ήταν οι ραγιάδες. Ο Βενετός παπάς Φρα Παύλος Σάπρι κάνοντας προτάσεις στη Βενετία γράφει. Οι Έλληνες είναι άπιστοι και θα περάσουνε πάλι κάτω από το ζυγό των τούρκων, που τελικά δεν βγήκε ψεύτης. Να τους μεταχειριστείτε σαν άγρια θηρία. Ξεριζώστε νύχια, δόντια, ξεφτιλίστε τους και πάρτε τους κάθε φονικό όργανο.
Στην απογραφή του 1690 οι επαρχίες Καλαμάτας, Νησιού, Ανδρούσας, Ναυαρίνου, Μεθώνης και Κορώνης είχαν 225 κατοικημένα χωριά (69 είχε η Ανδρούσα), 10 μοναστήρια, κατεστραμμένα χωριά 23, κάτοικοι Μεσσηνίας 22765 και 5401 οικογένειες. Όλη η Πελοπόννησος είχε 86464 κατοίκους δηλαδή πυκνότητα 3,9 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.
Ο κάμπος της Μεσσηνίας ήταν γονιμότατος και εύφορος. Παρήγαγε κάθε είδους δημητριακά. Στης εκβολές του Παμίσου είχε πολύ ψάρεμα και νοικιαζόταν για ιχθυοτροφείο. Η αρχαία Μεσσήνη με το κάστρο της που είχε κύκλο 6 μίλλια που ο περιηγητής Αββάς Φρουμέντιος είδε 72 πύργους όρθιους με αρκετό δρόμο πλάτος πάνω στα τείχη. Τους διέλυσαν οι κάτοικοι της περιοχής παίρνοντας άκοπα την πέτρα για να χτίσουν τα σπίτια τους. Η περιοχή παρήγαγε μαλλιά, τυρί, μέλι, σιτάρι, μετάξι, σύκα, σταφίδα, καπνά, βαμβάκι, ρύζια, έχει δε και πολλά κοπάδια ζώα, που βόσκουν στο σπουδαίο κάμπο. Οι κάτοικοι είναι αγρότες δίχως πολιτισμό.
Την εποχή της δεύτερης τουρκοκρατίας 1715-1770 άλλαξαν τη διοικητική διαίρεση της Μεσσηνίας. Την χώρισαν σε 9 βιλαέτια που διατηρήθηκαν μέχρι το 1821. Ένα από τα 9 βιλαέτια ήταν το βιλαέτι Ιμπλακίων ή Εμπλακίων και Μικρομάνης που ήταν μια λωρίδα κλείνοντας την Τζεφεριμίνη και Μελιγαλά και εισχωρούσε μέχρι των δήμων Ιθώμης και Αριστομένη.
Κατά την απογραφή του ενετού Γκριμάνι το 1689 τα χωριά του δήμου Ιθώμης είχαν πληθυσμό που φαίνεται από το παρακάτω πίνακα.}

Το τερριτόριο Ανδρούσα που είχε τότε τα 69 χωριά και 3 μοναστήρια, όπως δείχνουν οι χάρτες και οι πίνακες των χωριών..