Περιγραφή
Τα θεμέλια της πρώτης ελληνικής Κοινότητας στη Μασσαλία μπαίνουν το 1820 με την ίδρυση της ελληνορθόδοξης Εκκλησίας από εμπόρους, κυρίως Χιώτες, εγκατεστημένους ήδη μόνιμα στο λιμάνι. Η Κοινότητα ενδυναμώνεται με τη σταδιακή άφιξη άλλων εμπόρων από την Κωνσταντινούπολη και τα Ιόνια νησιά, γίνεται σύντομα σημαντικό μέλος της ελληνικής επιχειρηματικής διασποράς και επιβάλλεται στην οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης. Στις αρχές του 20ού αιώνα, μέλη των ίδιων πάντα αρχοντικών εμπορικών οικογενειών διοικούν την Κοινότητα και την ελληνορθόδοξη Εκκλησία.
Μετά το 1916, η σύνθεση και η κοινωνικοοικονομική διαστρωμάτωση της τοπικής ελληνικής διασποράς μεταβάλλονται ριζικά από διαδοχικά κύματα προσφύγων και μεταναστών. Αμφίδρομες σχέσεις και αλληλεπιδράσεις δημιουργούνται μεταξύ των κυρίων συνιστωσών της νέας πολυπληθούς και ετερογενούς παροικίας, οι οποίες εκφράζονται ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες και τα πρόσωπα, διαταράσσουν την κοινωνική συνοχή της και συντελούν αναπόφευκτα στην τελική και πλήρη διαφοροποίησή της.
Η πολύμορφη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συλλογική οργάνωση και δραστηριότητα στους κόλπους της μασσαλιώτικης ελληνικής παροικίας κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, αποτυπώνει ανάγλυφα τον σταδιακό μετασχηματισμό της. Στόχος αυτού του βιβλίου είναι να φωτίσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τους πρωταγωνιστές και τα γεγονότα, και να αναδείξει τον τρόπο έκφρασης, διατήρησης και επιβίωσης της ελληνικής ταυτότητας στην πόλη.
Παρουσιάζονται για πρώτη φορά τόσο οι μεγαλοαστικές φιλανθρωπικές πρακτικές, οι ελιτίστικοι όμιλοι και λέσχες, όσο και οι προσφυγικοί συνοικιακοί σύλλογοι αλληλεγγύης, τα ναυτεργατικά σωματεία, οι αριστερές οργανώσεις του Μεσοπολέμου και του Εμφυλίου καθώς και οι εκκλησιαστικές ενώσεις. Μέσα από εξονυχιστική καταγραφή επιχειρείται η σφαιρική προσέγγιση των παραγόντων που διαμόρφωσαν την τοπική συλλογική έκφραση και καταδεικνύεται η σταδιακή δημοκρατικοποίηση της ελληνικής παροικίας. Περιλαμβάνεται επίσης ένα λεπτομερές βιογραφικό λεξικό, συνοδευόμενο από σπάνιες φωτογραφίες αρχείων.
Είναι το αποτέλεσμα μακρόχρονης και ενδελεχούς έρευνας σε έναν τεράστιο όγκο αρχειακών τεκμηρίων και έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό στη βιβλιογραφία για την ελληνική διασπορά στην Ευρώπη.
Συγγραφέας
Μουσικούδη Ιωάννα
Η Ιωάννα Μουσικούδη ζει και εργάζεται στη Μασσαλία όπου διδάσκει νεοελληνική γλώσσα και ιστορία. Είναι συνεργάτης ερευνήτρια στο εργαστήριο σύγχρονης ιστορίας TELEMMe, AMU-CNRS του Πανεπιστημίου Aix-Marseille. Έκανε αρχικά παιδαγωγικές σπουδές και στη συνέχεια σπούδασε στο τμήμα Ιστορίας–Αρχαιολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών από όπου έλαβε πτυχίο ιστορίας. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού (DEA) και διδακτορικού τίτλου (Doctorat) Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Paul Valéry–Montpellier III. Έχει εργαστεί ως Λέκτορας στο τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Aix-Marseille. Από τον Φεβρουάριο του 2025 αποτελεί αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών Μασσαλίας. Η τρέχουσα έρευνά της επικεντρώνεται στη σύνθεση, οργάνωση και ιστορική εξέλιξη της ελληνικής διασποράς στην ευρύτερη περιοχή της Μασσαλίας από τον 19ο αιώνα έως σήμερα. Οι κυριότεροι ειδικοί ερευνητικοί τομείς της περιλαμβάνουν την ελληνική συλλογική δραστηριότητα, την ελληνόγλωσση εκπαίδευση, τη διοίκηση της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και την ιστορία του Ελληνικού γενικού Προξενείου Μασσαλίας. Τα γενικότερα επιστημονικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στη μελέτη της ελληνικής διασποράς και μετανάστευσης παγκοσμίως, καθώς και στους τρόπους έκφρασης, διατήρησης και μετάδοσης της ελληνικότητας.
ΛΥΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΒΑΛΥΡΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Καλησπέρα σας,
Ονομάζομαι Ιωάννα Μουσικούδη και είμαι καθηγήτρια στη Μασσαλία και ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο.
Σύντομα θα εκδοθεί το δεύτερο βιβλίο μου (στα γαλλικά και τα ελληνικά) για τη συλλογική δραστηριότητα των Ελλήνων της Μασσαλίας που θα περιλαμβάνει και ένα βιογραφικό λεξικό των μελών των διοικητικών συμβουλίων όλων των Συλλόγων.
Πληροφορήθηκα από την Ελληνική Διασπορά ότι ο Παναγιώτης Λύρας (ή Paul όπως αναφέρεται σε όλα τα γαλλικά έγγραφα) Λύρας, ήταν αδελφός του πατέρα σας.
Ο θείος σας ήταν σημαίνον πρόσωπο στη Μασσαλία και το βιβλίο μου θα περιέχει ένα μικρό βιογραφικό του.
Κάθε περαιτέρω πληροφορία είναι ευπρόσδεκτη, όπως και φωτογραφίες του θείου σας αν υπάρχουν για να κοσμήσουν με την άδειά σας το βιογραφικό του.
Με θερμούς χαιρετισμούς,
Ιωάννα Μουσικούδη,
Φιλόλογος, ιστορικός, Δρ. Νεοελληνικών Σπουδών,
Επιστημονική συνεργάτιδα Πανεπιστημίου Aix-Marseille
TELEMMe - AMU-CNRS
Temps, Espaces, Langages, Europe Méridionale, Méditerranée
+33 601 93 76 43 /imoussikoudi@gmail.com
Καλησπέρα και πάλι
Σας ευχαριστώ ΠΑΡΑ πολύ για όλο αυτό το υλικό! Είναι καταπληκτικό.
Εγώ είχα πρόσβαση μόνο στα γαλλικά αρχεία. Σας στέλνω το βιογραφικό που είχα συντάξει, αλλά θα το εμπλουτίσω τώρα με τα στοιχεία που μου δώσατε και θα βάλω και φωτογραφίες. Αν υπάρχει τίποτα λάθος πείτε μου.
Λύρας Α. Παναγιώτης ή Παύλος (Lyras Paul) (1882 – 1953) έμπορος από την Καλαμάτα. Διέμενε στη Γαλλική Γουϊνέα και εμπορευόταν για τον εμπορικό οίκο Paterson & Zochonis που είχε έδρα στο Μάντσεστερ. Παντρεύτηκε το 1917 στη Μασσαλία με την Βατία Καστρωμένου από την Αθήνα (1887 – 1959) ενώ διέμενε ακόμη στη Γαλλική Γουϊνέα όπου γεννήθηκε και ο γιος του Αθανάσιος – Παύλος το 1918. Ο Παναγιώτης Λύρας εγκαταστάθηκε στη Μασσαλία το 1919 και ανέλαβε τη διεύθυνση του υποκαταστήματος του εμπορικού οίκου Paterson & Zochonis. Στη Μασσαλία βαφτίστηκε ο γιος του και γεννήθηκαν μετέπειτα οι δύο κόρες του, Έλση (γεν. 1923) και Λυδία (γεν.1929). Ήταν συστατικό μέλος της ελληνορθόδοξης εκκλησίας και Επίτροπος το 1937. Τον συναντούμε επίσης ανάμεσα στα ιδρυτικά μέλη του Ελληνικού Εμπορικού Επιμελητηρίου Μασσαλίας ως Paul Lyras όπως αναγράφεται και σε όλα τα γαλλικά έγγραφα. Στα αρχεία της ελληνορθόδοξης εκκλησίας αναφέρεται πάντα ως Παναγιώτης Αθανασίου Λύρας
Καλημέρα σας κύριε Λύρα,
Δεν ξέρω για ποιο λόγο έχει σβηστεί από το αρχείο μου το μήνυμα σας με τις τόσο σημαντικές οικογενειακές φωτογραφίες που μου είχατε στείλει.
Μπορείτε σας παρακαλώ να μου στείλετε και πάλι τις φωτογραφίες; Κυρίως τη φωτογραφία του γάμου του Παναγιώτη Λύρα, αλλά και όλες τις υπόλοιπες για να μπορέσω να διανθίσω το βιογραφικό του;
Συγγνώμη για την ενόχληση, αλλά πραγματικά καμιά φορά η τεχνολογία μας απογοητεύει.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνεργασία και την κατανόηση,
Ιωάννα Μουσικούδη
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ και πάλι.
Ναι φυσικά θα τις αποθηκεύσω αμέσως. Ίσως χρειαστώ δύο τρεις διευκρινίσεις στην τελική διάρθρωση του βιβλίου.
Καλή σας μέρα και να είστε πάντα καλά.
.JPG)
.JPG)
Καλημέρα σας κύριε Λύρα,
Και τη σελίδα όπου αναφέρεται ο θείος σας και φυσικά τη φωτογραφία του (που προέρχεται από το δικό σας αρχείο) μπορείτε ελεύθερα να την αναρτήσετε με όποιες παρατηρήσεις θέλετε…
Σας ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον
και την υποστήριξη!
Καλό σας Σαββατοκύριακο ,
8-3-25
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου