ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.ΛΥΡΑΣ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ ΚΑΙ Η ΒΑΡΚΑ

Πέμπτη 17 Μαΐου 2012

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ ΚΑΙ Η ΒΑΡΚΑ

ΓΕΦΥΡΑ ΒΑΛΥΡΑΣ (ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΤΡΙΝΗ ΓΕΦΥΡΑ 369Π.Χ.-;;;;;-ΜΕΤΑΛΛΙΚΗ 1893-1944-ΞΥΛΙΝΗ(1944-47)-ΤΣΙΜΕΝΤΕΝΙΑ 1953-έως σήμερα) ΚΑΙ Η ΒΑΡΚΑ (1944-1953)

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002

ΤΗΛ2724071016

Από τα πρακτικά της κοινότητας Βαλύρας, στον τόμο 11 και στην πράξη 28 υπάρχει το αίτημα της κατασκευής της σημερινής τσιμεντένιας γέφυρας, στη Βαλύρα, στο ποτάμι της Μαυροζούμενας ΤΟΜΟΣ 11ος 4-6-1950 ΕΩΣ 4-2-1953 28.ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΓΕΦΥΡΑΣ

Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας της Βαλύρας-βάρκα-τσιμεντένια γέφυρα. Η αρχαία πέτρινη γέφυρα στη Βαλύρα, (στη θέση της σημερινής τσιμεντένιας) κατασκευάστηκε από τον Επαμεινώνδα, μαζί με τις άλλες 6 (μια στον ποταμό Πάμμισο, κοντά στη Βαλτοκκλησιά που καταστράφηκε με τα έργα του αναδασμού, τη δεκαετία του ’70 και οι άλλες που βρίσκονται σε διάφερες θέσεις του πουαμού Μαυροζούμενα). Η δημιουργία της σιδερένιας γέφυρας Βαλύρας oολοκληρώθηκε γύρω το 1893 από Ιταλούς τεχνίτες, οι οποίοι κατασκεύαζαν-συναρμολογούσαν τα σίδερα επιτόπου.

Η διαταγή από το συμμαχικό στρατό της Μέσης Ανατολής ήταν να ανατινάζονται όλες οι γέφυρες στην Ελλάδα. Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας Βαλύρας έγινε από ειδική ομάδα σαμποτέρ του ΕΛΑΣ της οποίας επιδεφαλής ήταν ο Νέζης. Οι κάτοικοι του χωριού λόγω επικοινωνίας με την πέρα μεριά (ελαιώνες, κτήματα, βοσκοτόπια) προσπάθησαν να αποτρέψουν την ανατίναξη. Δεν το κατόρθωσαν και η ανατίναξη έγινε. Έτσι διαγράφονταν έντονα ο κίνδυνος αντιποίνων από τη μεριά των Γερμανών.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Γεώργιος Ματσούκας που είχε εκλεγεί επί εαμοκρατίας ειδοποιεί τους Γερμανούς στη διοίκηση Καλαμάτας με τον τηλέγραφο του σιδηροδρομικού σταθμού ότι πρόκειται να ανατιναχτεί η γέφυρα ενώ η ανατίναξη είχε γίνει. Η πράξη του αυτή έσωσε τη Βαλύρα από τα αντίποινα.

Τα ραδιόφωνα στην περίοδο της κατοχής ήταν σφραγισμένα και κόβοντας σύρματα από τον τηλέγραφο του σιδηροδρόμου και παίρνοντας ρεύμα από την πετρελαιομηχανή του ελαιοτριβείου Μακρή άκουγαν στο σπίτι του Σπυρόπουλου (το μαγαζί Ιθώμη) τα νέα για τους συμμάχους και τον αντιστασιακό αγώνα. Στο ποτάμι στην περιοχή του Μύλου υπήρχε ξύλινη γέφυρα την οποία είχαν φτιάσει οι Θανάσης Βίγκος, Θανάσης Μυλωνάς και Παναγιώτης Χριστάκης. Από τη γέφυρα αν την πέρασαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ. Λόγω κατοχής η οικογένεια Σφήκα έμενε στο σπιτάκι κοντά στο γοργόρεμα. Η οργάνωση του ΕΑΜ Βαλύρας ζήτησε λοστό. Οι ξένοι ΕΑΜίτες πήγαν στο Πλατύ και αφού κατέστρεψαν τη γέφυρα ήρθαν στη Βαλύρα. Οι μυλωνάδες που είχαν συνεννοηθεί με το τοπικό ΕΑΜ ειδοποίησαν το χωριό και τον Οκτώβρη του ’43 κόπηκε η γέφυρα. Στη συνέχεια την επιδιόρθωσαν βάζοντας ρέλλες και πλωτήρες γραμμής. Η ανατίναξη της γέφυρας έγινε το Φλεβάρη του ’44 μαζί με τις γέφυρες Θουρίας,Πλατύ, Διαβολιτσίου και Δεσύλλα. Οι τελευταίοι που πέρασαν από τη γέφυρα της Βαλύρας ήταν η γριά Φεφοπούλου με τα παιδιά της Φόντα και Αρετή παγαίνοντας στη μυλόλακα όπου είχαν τα πρόβατά τους. Η Βαλύρα σώθηκε γιατί ο Αναγνώστης Ξυδόπουλος (πατέρας του Γιάννη, Ανδρέα, και Ντίνας Ξυδοπούλου) και Γεώργιος Ματσούκας Ματσούκας ήταν φίλοι των Σχοινά - Περρωτή, που με τη γνωριμία και προσπάθεια τους απέφυγαν την αιματοχυσία. Η ξύλινη γέφυρα του Μύλου και η ξύλινη γέφυρα στου Καυκούλα παρασύρθηκαν από πλημμύρα πρωτοφανούς έντασης. Το νερό έφτασε μέχρι τα βαγένια του μύλου οι σταφίδες του μυλόλακκα είχαν σκεπαστεί από το νερό και η πλημμύρα παρέσυρε το μύλο και τη σιδηροδρομική γραμμή. Αυτό έγινε στις 26 προς 27/10. 1947. Η τσιμεντένια γέφυρα ολοκληρώθηκε, τον Οκτώβριο του 1953 και πέρασε το πρώτο αυτοκίνητο, όταν έγιναν τα εγκαίνια, από τον τότε υπουργό δημοσίων έργων και μετέπειτα πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή. Μετά την ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας η επικοινωνία γινόταν είτε από την ξύλινη γέφυρα, είτε από την βάρκα. Πλοηγοί της βάρκας αρχικά ήταν ο Κοιλάκος, αργότερα ο Θοδωράκης Καπότης, Χρίστος Ντουραμάκος και τελευταίος ήταν ο Γιώργος Γκομέσης (Μανιαδάκης). Η σιδερένια γέφυρα είχε γίνει καρτ-ποστάλ και την έχουν ζωγραφίσει οι βαλυραίοι Αλέκος Λιοντήρης και Ανδρέας Τσώνης. Το φωτογραφικό υλικό τεκμηριώνει το ιστορικό της γέφυρας και της βάρκας ,της Βαλύρας Μεσσηνίας.