ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002
ΤΗΛ. 2724071016
Σήμερα οι νερόμυλοι αποτελούν μνημεία μιας άλλης εποχής αφού τα σημερινά δεδομένα του τρόπου ζωής και διατροφής άλλαξαν με το ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης και στην αλλαγή του τρόπου διατροφής μας. Οι περισσότεροι νερόμυλοι στέκονται ως στοιχειωμένα ντουβάρια κρυμμένοι μέσα στο πυκνό πράσινο, των ρεματιών, χωρίς την παρουσία της ανθρώπινης ζωής, ερημικοί, περιμένοντας θα έλεγε κανείς, κάποιους από τους νεώτερους, αφού ξεχάστηκαν από τους μεγάλους ,να τους ανακαλύψουν και να αναδείξουν την αλλοτινή τους, φυσική ομορφιά.
Περιμένοντας κάποιους πολίτες ή κάποιες αρχές να ασχοληθούν μαζί τους. έχουν γράψει ιστορία, έχουν προσφέρει με την λειτουργία τους, έχουν εκθρέψει γενιές και γενιές και έχουν αξιοθαύμαστη αρχιτεκτονική τέχνη, το κτίριο το μυλάλαυκο και η δέση. Δυστυχώς ορισμένοι, όχι όλοι, οι τόποι γύρω από τους νερόμυλους μπορούν σήμερα να αποτελέσουν χώρους επίσκεψης αφού διαθέτουν πλούσιο πράσινο με πανύψηλα δένδρα, άφθονο νερό, και την απόλυτη ηρεμία μέσα στον καθάριο φυσικό ορίζοντα. Στοιχείο απαραίτητο για τον σημερινό άνθρωπο, ο οποίος αναζητά τις φυσικές πηγές, το φυσικό τρόπο ζωής και όχι αδίκως χρειάζεται η ανακατασκευή τους, η αναπλασή τους . Μήπως κάποια μέρα φθάσουμε στην ανάγκη να επαναλειτουργήσουμε αυτές τις φυσικές παραγωγικές μονάδες αφού τα άλευρα του νερόμυλου είναι αναντίρρητα σπουδαία τροφή για τον σημερινό άνθρωπο καταναλωτή γι’ αυτόν που αναζητά τον πραγματικό άρτο, τον …. Επιούσιο. Η επαναλειτουργία του μύλου , στο Δυρράχιο, στη Μεσσηνία από τους αδελφούς Πελεκάση καθώς και σε άλλες περιοχές, Πλατανιώτισα Αιγίου, Πλανητέρο Κλειτορίας και αλλού, είναι γεγονός.
Περιμένοντας κάποιους πολίτες ή κάποιες αρχές να ασχοληθούν μαζί τους. έχουν γράψει ιστορία, έχουν προσφέρει με την λειτουργία τους, έχουν εκθρέψει γενιές και γενιές και έχουν αξιοθαύμαστη αρχιτεκτονική τέχνη, το κτίριο το μυλάλαυκο και η δέση. Δυστυχώς ορισμένοι, όχι όλοι, οι τόποι γύρω από τους νερόμυλους μπορούν σήμερα να αποτελέσουν χώρους επίσκεψης αφού διαθέτουν πλούσιο πράσινο με πανύψηλα δένδρα, άφθονο νερό, και την απόλυτη ηρεμία μέσα στον καθάριο φυσικό ορίζοντα. Στοιχείο απαραίτητο για τον σημερινό άνθρωπο, ο οποίος αναζητά τις φυσικές πηγές, το φυσικό τρόπο ζωής και όχι αδίκως χρειάζεται η ανακατασκευή τους, η αναπλασή τους . Μήπως κάποια μέρα φθάσουμε στην ανάγκη να επαναλειτουργήσουμε αυτές τις φυσικές παραγωγικές μονάδες αφού τα άλευρα του νερόμυλου είναι αναντίρρητα σπουδαία τροφή για τον σημερινό άνθρωπο καταναλωτή γι’ αυτόν που αναζητά τον πραγματικό άρτο, τον …. Επιούσιο. Η επαναλειτουργία του μύλου , στο Δυρράχιο, στη Μεσσηνία από τους αδελφούς Πελεκάση καθώς και σε άλλες περιοχές, Πλατανιώτισα Αιγίου, Πλανητέρο Κλειτορίας και αλλού, είναι γεγονός.
Ο τελευταίος μυλωνάς στη Βαλύρα ήταν ο Βασίλης Μανιάτης, διέθετε δε και κινηματογράφο σε μόνιμη αίθουσα προβολής και περιφερόταν και στα διάφορα χωριά της Μεσσηνίας. Το ίδιο όνομα υπήρχε στο νερόμυλο στα ΓΑΚ το 1827.
ΤΟΜΟΣ 15 Μέρος Γ
ΛΥΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΕΤΟΥΣ 1822
Ευρετήριο Τόπων 403 Τζεφερεμίνι
Γ.27,90,183,200
377 Ιμπλακίων Ανδρούσης Κουτζούκ Μάνης
Σελίδα 27. Όσα εδώσαμε προς τον Πετρόμπεην.
Τη 14 Μαρτίου από Τζεφερεμίνι με ανθρώπους μας 2339 γρόσια
Σελίδα 90. Λογαριασμός Δημοπρασίας Κιουτσούκ Μάνης και Ιμπλακίων.
Ιουνίου 8. Το χορίον Ντζιαφέρ Εμίνη ό και ή ομολογία της ασ.3600 ελάβομεν το πεσινάτη ασ .1000
Τον ιδίων Ντιαφέρ Εμινέον ένα μύλο 140. Το πεσινάτη του μύλου θα δοθεί το Σεπτέμβριο.
Σελίδα 183. Δια μίαν ομολογίαν όπου στείλαμε σήμερον του κυρ. Σπίρου Φρανζεσκόπουλου με το Γιωργάκη Μανιάτη του μύλου Τζαφερεμίνη. Επί του νώτου. Καταγραφή των όσων έμειναν ασύνακτα από δημοπρασία Ανδρούσης και Εμπλακίων επιστατούντος Θ. Καρδαρόπουλου και λοιπών.
ΤΟΜΟΣ 15 ΜΕΡΟΣ Α-Β ΤΟΜΟΣ 7
Σελίδα 32. Είσπραξη εισοδημάτωνμ επαρχίας Ανδρούσης. «Σημειώνω τα όσα χωρία εδώσαμεν εις Ιλτιζάμια το υποεφόρων και λοιπών.»
ΧΩΡΙΑ ΓΡΟΣΙΑ
Μαγγανιακό 406
Σιμίζα 600
Ζέζα 500
Μπουρνάζι 650
Σάμαρι 425
Λέζι 800
Ζερμπίσια 200
Τζεφαλινού 450
ΤΟΜΟΣ 16 (ΤΟΜΟΣ 9)
Από Θεοδώση Καρδαρόπουλο δια τον μύλο Λέζι
ΓΕΝΗΜΑ – ΑΛΕΣΜΑ – ΨΩΜΙ
Ένα από τα κυριότερα στοιχεία της διατροφής από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα είναι το ψωμί. Απαραίτητο για να φτιαχτεί είναι το αλεύρι. Έτσι οι μύλοι και προπαντός οι νερόμυλοι συνδέονται άμεσα με την μεταποίηση των δημητριακών σε αλεύρι, και είναι στενά συνδεδεμένοι με τη ζωή του Ελληνικού λαού. Οι νερόμυλοι συνδέονται επίσης με το πνευματικό βίο, τα δημοτικά τραγούδια, παραδόσεις, παροιμίες, παραμύθια, αινίγματα, θρησκεία, ήθη, έθιμα, λατρευτικά, την κοινωνική ζωή, χώρος συγκέντρωσης συζητήσεων και ανταλλαγής ειδήσεων, οικονομικής δραστηριότητας, προξενιών, αγοροπωλησιών κ.λ.π.
Σήμερα οι νερόμυλοι κατάντησαν σιωπηλά καταφύγια για διάφορα είδη χλωρίδας και πανίδας, δείχνοντας έτσι την ερημωσή τους.
Όσοι γλίτωσαν από τη φθορά του χρόνου και την καταστρεπτική μανία του ανθρώπου θα μας θυμίζουν έναν κόσμο που πέρασε τον σκληρό αγώνα για την καθημερινή και στοιχειώδη επιβιωσή του. Η γνώση όμως, σε αυτόν τον πολιτισμό, δεν είναι μόνα απλά χρήσιμη αλλά και διδακτική απέναντι στην ευμάρεια και τον καταναλωτισμό. Η καθημερινή τους ζωή κυλούσε μέσα από το πανδαιμόνιο φωνών και ήχων από ανθρώπους, ,ζώα, και τη λειτουργία του νερόμυλου, της χούρχουρης, της φτερωτής και των λιθαριών. Ήταν μια πολύβουη κοινωνία που θύμιζε παζάρι και κυκλοφορούσαν τα νέα από στόμα σε στόμα , ολόκληρης της περιοχής.
Η ζωή του μυλωνά σήμερα έμεινε μόνο στις αναμνήσεις και στις διηγήσεις καθώς ελάχιστοι έχουν απομείνει στο χώρο.
Η ΑΡΧΗ
Ο άνθρωπος επινόησε την κίνηση μιας στρογγυλής πέτρας πάνω σε μια άλλη επίπεδη και χοντρόκοβε τα δημητριακά για να κάνει χυλό, γαλέτα, ζυμαρικά, ψωμί, αλλάζοντας έτσι ριζικά τις διατροφικές του συνήθειες. Αργότερα χρησιμοποίησε τους χειρόμυλους , ιγδία (χαβάνια ή γουδιά) και τρίφτες.
Ο Όμηρος γράφει, στη ραψωδία Η, για το παλάτι του Αλκίνοου:
«Πενήντα μες τους πύργους του
Γυναίκες είχε αλέστρες
Όλες τους στο χειρόμυλο
Ξανθό σιτάρι αλέθουν», και στο πολύπαθο βασιλιά της Ιθάκης ,στη ραψωδία Υ αναφέρει:
«Και από το σπίτι σήκωσε
Φωνή γυναίκα αλέστρα
Που κει βρισκόντουσαν
Του αφέντη της οι μύλοι
Και δώδεκα δουλεύανε
Γυναίκες να τοιμάζουν
Κριθάλευρα, σιτάλευρα
Μεδούλι των ανθρώπων.
Οι άλλες σαν απάλεσαν
κοιμήθηκαν.Εκείνη όντας
αδύναμη, άλεθε το μύλο της ακόμα…»
Η αξιοποίηση της δυναμικής και κινητικής ενέργειας του νερού, με την εφέρευση του νερόμυλου, αναφέρεται από το Στράβωνα, το 60 π.χ. Όταν οι Ρωμαίοι κατάκτησαν την Ελλάδα χρησιμοποίησαν τον κατακόρυφο υδροτροχό, τη λεγόμενη ροδάνη, σε σχέση με τον οριζόντιο υδροτροχό. Η κατασκευή του υδρόμυλου διέφερε από περιοχή σε περιοχή και ακολουθούσε τις τοπικές αρχιτεκτονικές συνθήκες, μεθόδους και χρήση υλικών. Σε όλους τους νερόμυλους τα στοιχεία που τον απαρτίζουν είναι: Η δέση, το αυλάκι ή μυλαύλακο, η χούρχουρη ή υδατόπυργος ή βαγένι, το σπίτι με τις μυλόπετρες, και ο χώρος της φτερωτής. Αποτελούσαν αναπόσπαστο τμήμα της τοπικής και οικονομικής ιστορίας και είναι αξιοπρόσεχτα διατηρητέα μνημεία της προβιομηχανικής κοινωνίας και του λαϊκού πολιτισμού.
Η ΑΝΘΗΣΗ
Μετά την απελευθέρωση στην ηπειρωτική Ελλάδα υπήρχαν 6000 νερόμυλοι, στην Πελοπόννησο ήταν 2000 χιλιάδες και στην Αρκαδία έχουν καταγραφεί 450. Στη Μεσσηνία αρχίζει μια συστηματική μελέτη, κάπως καθυστερημένα, ενώ στη Δημητσάνα λειτουργεί υπαίθριο μουσείο υδροκίνησης , το οποίο έχει μουσειακό χαρακτήρα καθώς και στην Εφταπίτα του Αιγίου. Οι νερόμυλοι στην Πελοπόννησο ήταν ανατολικού τύπου, δηλαδή η φτερωτή τους ήταν οριζόντια και πολλοί λειτουργούσαν και ως λειτουρβιά, ή νεροτριβές, νεροπρίονα κ.λ.π .Πολλοί νερόμυλοι διέθεταν συστήματα συγκέντρωσης, μεταφοράς, αποθήκευσης και διοχέτευσης νερού. Εκτός από τα βασικά κτίσματα που ήταν απαραίτητα για κάθε νερόμυλο, υπήρχαν αποθηκευτικοί χώροι, χάνια (τόποι διαμονής) σταύλοι για τα διάφορα ζώα και κήποι για μποστανικά και κηπευτικά. Για τους μυλωνάδες έχουν γραφεί πάρα πολλές ιστορίες και τους χαρακτηρίζουν θρησκευόμενους, ενημερωμένους, κουτσομπόληδες, κλέφτες, γυναικάδες, πλεονέκτες , αχόρταγους, καλόκαρδους και φιλόξενους.. Ο μυλωνάς, είναι ο μόνος που έχει αποκτήσει ακουστικές δεξιότητες. Καταλαβαίνει με το αυτί το κάθε τι που έχει σχέση με τη λειτουργία του μηχανισμού κίνησης και άλεσης του μύλου. «….Ο μυλωνάς ξυπνάει αμέσως, μόλις αλλάξει ρυθμό ο μύλος ή σταματήσει….», προκειμένου να μας δείξει τις μυστικές και ακατέργαστες διεργασίες της ψυχής που μας παραπέμπει στην «ψυχολογία» , ο Ευάγγελος Παπανούτσος.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Οι περισσότεροι από τους νερόμυλους που λειτουργούσαν, σταμάτησαν στο τέλος της δεκαετίας του 60. Γιατί ο ηλεκτρισμός, ο κινητήρας, ο κυλινδρόμυλος είχαν μεγαλύτερη παραγωγικότητα, ευκολία, και ο χώρος που χρειαζόταν ήταν ελάχιστος. Από τότε έχουν εγκαταλειφθεί οι περισσότεροι νερόμυλοι και άλλοι καταρρέουν στα βάθη των ποταμών , άλλοι καλύπτονται από πυκνή βλάστηση και ελάχιστοι έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία.
Για τη διάδοση των ιστορικών και οικονομικών πληροφοριών, για τους νερόμυλους που αφορούν ιστορία, λαογραφία, γεωγραφία, οικονομία, αρχιτεκτονική έρευνα, είναι απαραίτητη η καταγραφή και συλλογή στοιχείων ,για κάθε μύλο.
Οι νερόμυλοι θα έπρεπε να χαρακτηριστούν ιστορικά παραδοσιακά διατηρητέα μνημεία, πρέπει να ενδιαφερθεί η πολιτεία, γιατί ορισμένοι μπορούν να αποτελέσουν μνημεία φυσικού κάλους αναδεικνύοντας την περιοχή, στην οποία βρίσκεται. Οι περισσότερες περιοχές, που βρίσκονται νερόμυλοι είναι λησμονημένα ερείπια σε ρεματιές ποτάμια και φαράγγια. Ευτυχώς που υπάρχουν και ορισμένοι ρομαντικοί που έχουν κάνει σημαντικά βήματα σε πολλές περιοχές της Ελλάδος που έχουν αναστηλωθεί και λειτουργούν, γευόμενοι το ψωμί ολικής άλεσης το οποίο καταργεί το ζάχαρο και τη χοληστερίνη.
ΝΑ ΞΑΝΑΔΩΣΟΥΜΕ ΖΩΗ ΣΤΟΥΣ ΝΕΡΟΜΥΛΟΥΣ
Οι νερόμυλοι σαν πολιτιστικό και φυσικό μνημείο , θα πρέπει να είναι αντικείμενο μελέτης πολυεπιστημονικά. Εφορείες Αρχαιοτήτων, Υπουργείο Πολιτισμού, Φορείς και Ιδιώτες να συνεργαστούν με όραμα και πρόγραμμα, για τη διάσωση, αποκατάσταση και προβολή τους. Είναι μια πράξη πολιτισμού με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, γιατί θα δημιουργεί στη συνέχεια πολιτισμό μέσα από την περιήγηση, τη μάθηση, τη γνώση, την ανακάλυψη, την συγκίνηση την ανάπαυση και την ψυχαγωγία.
Συγκρότημα Υδροκίνησης στο Φίλια, Αρτίκι ,Φίλια και Δυρράχι Μεσσηνίας
Το υδροκίνητο συγκρότημα στου Φίλια, βρίσκεται στην παραποτάμια περιοχή του ποταμού Τζαμή ή Χάραδρου. Πρόκειται για ένα βιομηχανικό συγκρότημα που έχει κριθεί διατηρητέο από το υπουργείο πολιτισμού, ως αξιόλογο δείγμα της πρώτης βιομηχανικής περιόδου, στην Ελλάδα. Ο χώρος παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον επισκέπτη με γενικότερες επιστημονικές πολιτιστικές και περιβαλλοντικές αναζητήσεις δινοντάς του την δυνατότητα να δει τόσο τον εξωτερικό όσο και τον εσωτερικό χώρο, τον καλοδιατηρημένο και σε αρτιότητα ευρισκόμενο μηχανολογικό εξωπλισμό, φτερωτές, γρανάζια, πιεστήρια μυλόπετρες, καμάρες και να πάρει πληροφορίες σχετικά με :
*Το ιστορικό πλαίσιο.
*Την περίοδο της βιομηχανικής τεχνολογίας, στην Ελλάδα.
*Τις ήπιες μορφές εκμετάλλευσης φυσικών πόρων.
*Την ενέργεια – υδροκίνηση.
Την τριάδα του βασικού σιτηρεσίου:Νερό- ψωμί – λάδι και τον υλικό πολιτισμό που απορρέει απ΄αυτήν παράδοση, ήθη, έθιμα.
*Τις ανθρώπινες δραστηριότητες και το περιβάλλον.
*Την ανθρώπινη επινοητικότητα.
*Την Τοπική Ιστορία και το Περιβάλλον.
*Την επαναλειτουργία παλαιών βιομηχανικών χώρων με καινούργιο προσανατολισμό χρήσης.
*Τη χρήση – χρησιμότητα του νερού των ποταμών, χειμάρρων.
*Τους Χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης.
*Την επιχειρηματική δράση στις αρχές του 20ου αιώνα, κατά το μεταβατικό στάδιο από την προβιομηχανία, στις πρώτες βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
*Την επιχειρηματική διορατικότητα του παρελθόντος, σε συνδυασμό με τις δεδομένες συνθήκες περιβάλλοντος αγροτική παραγωγή, γεωγραφικές ιδιαιτερότητες, δυσκολίες και ευκολίες κ.λ.π.
*Τέλος μπορούν να γίνουν διάφορα προγράμματα σχετικά με την τοπική ιστορία, τεχνολογία, διατροφή επαγγέλματα, βιώσιμη ανάπτυξη και περιβαλλοντική εκπαίδευση, ελιά και λάδι, σιτάρι και ψωμί,, παρατήρηση χλωρίδας και πανίδας, δραστηριότητες διαδρομής κ.λ.π.
Τα πλέον χαρακτηριστικά του βιομηχανικού συγκροτήματος ,στο Φίλια είναι :
Η κατακόρυφη φτερωτή, η μεγαλύτερη στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.
Οι Καμάρες με το μεγάλο ύψος και το εσωτερικό του ανακαινισμένου κτιρίου.
Εκεί λειτουργούν και οι νεροτριβές του Βλαχάκη που είναι τρίτης γενιάς και λειτουργεί κανάλι άρδευσης για να ποτίζονται οι καλοκαιρινές καλλιέργειες. Στον ποταμό Τζαμή έχουν γίνει διάφορα έργα, για να μην καταστρέφονται οι γειτονικές περιοχές, όταν πλημμυρίζει.
Συγκρότημα Υδροκίνησης στο Φίλια, Αρτίκι ,Φίλια και Δυρράχι Μεσσηνίας
Το υδροκίνητο συγκρότημα στου Φίλια, βρίσκεται στην παραποτάμια περιοχή του ποταμού Τζαμή ή Χάραδρου. Πρόκειται για ένα βιομηχανικό συγκρότημα που έχει κριθεί διατηρητέο από το υπουργείο πολιτισμού, ως αξιόλογο δείγμα της πρώτης βιομηχανικής περιόδου, στην Ελλάδα. Ο χώρος παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον επισκέπτη με γενικότερες επιστημονικές πολιτιστικές και περιβαλλοντικές αναζητήσεις δινοντάς του την δυνατότητα να δει τόσο τον εξωτερικό όσο και τον εσωτερικό χώρο, τον καλοδιατηρημένο και σε αρτιότητα ευρισκόμενο μηχανολογικό εξωπλισμό, φτερωτές, γρανάζια, πιεστήρια μυλόπετρες, καμάρες και να πάρει πληροφορίες σχετικά με :
*Το ιστορικό πλαίσιο.
*Την περίοδο της βιομηχανικής τεχνολογίας, στην Ελλάδα.
*Τις ήπιες μορφές εκμετάλλευσης φυσικών πόρων.
*Την ενέργεια – υδροκίνηση.
Την τριάδα του βασικού σιτηρεσίου:Νερό- ψωμί – λάδι και τον υλικό πολιτισμό που απορρέει απ΄αυτήν παράδοση, ήθη, έθιμα.
*Τις ανθρώπινες δραστηριότητες και το περιβάλλον.
*Την ανθρώπινη επινοητικότητα.
*Την Τοπική Ιστορία και το Περιβάλλον.
*Την επαναλειτουργία παλαιών βιομηχανικών χώρων με καινούργιο προσανατολισμό χρήσης.
*Τη χρήση – χρησιμότητα του νερού των ποταμών, χειμάρρων.
*Τους Χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης.
*Την επιχειρηματική δράση στις αρχές του 20ου αιώνα, κατά το μεταβατικό στάδιο από την προβιομηχανία, στις πρώτες βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
*Την επιχειρηματική διορατικότητα του παρελθόντος, σε συνδυασμό με τις δεδομένες συνθήκες περιβάλλοντος αγροτική παραγωγή, γεωγραφικές ιδιαιτερότητες, δυσκολίες και ευκολίες κ.λ.π.
*Τέλος μπορούν να γίνουν διάφορα προγράμματα σχετικά με την τοπική ιστορία, τεχνολογία, διατροφή επαγγέλματα, βιώσιμη ανάπτυξη και περιβαλλοντική εκπαίδευση, ελιά και λάδι, σιτάρι και ψωμί,, παρατήρηση χλωρίδας και πανίδας, δραστηριότητες διαδρομής κ.λ.π.
Τα πλέον χαρακτηριστικά του βιομηχανικού συγκροτήματος ,στο Φίλια είναι :
Η κατακόρυφη φτερωτή, η μεγαλύτερη στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.
Οι Καμάρες με το μεγάλο ύψος και το εσωτερικό του ανακαινισμένου κτιρίου.
Εκεί λειτουργούν και οι νεροτριβές του Βλαχάκη που είναι τρίτης γενιάς και λειτουργεί κανάλι άρδευσης για να ποτίζονται οι καλοκαιρινές καλλιέργειες. Στον ποταμό Τζαμή έχουν γίνει διάφορα έργα, για να μην καταστρέφονται οι γειτονικές περιοχές, όταν πλημμυρίζει.
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΕΜΟΜΥΛΩΝ, ΝΕΡΟΜΥΛΩΝ, ΝΕΡΟΤΡΙΒΩΝ, ΣΕ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΚΑΙ ΖΑΚΥΝΘΟ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
τοποθεσία | αριθμός | κατάσταση |
ΒΑΛΥΡΑ | 3 | |
ΣΤΕΝΥΚΛΑΡΟ, Μύλοι Βελιλάνου,Μαρμαρα,νεροτριβή | 3 | |
ΛΑΜΠΑΙΝΑ | 1 | |
ΜΟΝΗ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ* | 4 | |
ΑΝΔΡΟΜΟΝΑΣΤΗΡΟ | 1 | |
ΑΝΘΟΥΣΑ | 4 | |
ΑΡΣΙΝΟΗ | 1 | |
ΜΑΓΓΑΝΙΑΚΟ | 1 | |
ΚΑΜΑΡΙ | 3 | |
ΔΥΡΡΑΧΙ | 10 | |
ΦΙΛΙΑ, ΘΕΣΗ ΣΚΟΥΠΑ | 3 | |
ΧΑΝΔΡΙΝΟΥ | 1 | |
ΜΕΛΠΕΙΑ | 2 | |
ΑΝΔΡΟΥΣΑ | 1 | |
ΠΗΔΗΜΑ | 4 | |
ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟ, ΛΙΤΡΟΥΒΙΑ, ΝΕΡΟΜΤΡΙΒΕΣ | 2 | |
ΤΡΙΠΥΛΑ, ΝΕΡΟΤΡΙΒΗ | 1 | |
ΣΕΛΛΑ | 1 | |
ΡΟΔΙΑ | 1 | |
ΜΕΛΠΕΙΑ | 1 | |
ΑΡΤΙΚΙ | 2 | |
ΒΑΣΤΑ | 1 | |
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΚΟΡΦΟΥ,ΛΕΙΤΟΥΡΒΙΑ | 2 | |
ΚΟΠΑΝΑΚΙ, ΜΥΛΟΣ ΜΠΑΛΤΑ | 1 | |
ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ ΔΗΜΟΥ ΑΝΔΑΝΙΑΣ | ; | |
ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗ, ΒΕΛΙΚΑ | ; | |
ΔΗΜΟΣ ΑΥΛΩΝΟΣ,ΛΕΙΤΟΥΡΒΙΑ | ; | |
ΔΗΜΟΣ ΒΟΥΦΡΑΔΟΣ, ΜΥΛΟΣ ΜΠΑΡΚΑ, ΥΔΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΧΑΤΖΗ | ; | |
ΜΟΝΗ ΧΡΥΣΟΚΕΛΑΡΙΑΣ ΚΟΡΩΝΗΣ | 2 | |
ΜΠΟΛΕΝΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗ | 1 | |
ΝΕΑ ΚΟΡΩΝΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ | 4 | |
ΠΕΡΙΟΧΗ ΖΑΚΥΝΘΟΥ | ||
ΑΝΩ ΒΟΛΙΜΕΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ, ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΙ | 4 | |
ΑΓΑΛΑΣ,ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΣ | 1 | |
ΛΟΥΧΑ, ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΣ | 1 | |
ΓΥΡΙ, ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΣ | 1 | |
ΛΙΘΑΚΙΑ, ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΣ | 1 | |
ΚΑΛΛΙΘΕΑ, ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ | 1 | |
ΕΞΩ ΧΩΡΑ | 1 |
· Το μοναστήρι του Βουλκάνου είχε 4 μύλους, 2 νεροτριβές, 2 λιοτρίβια και 3 ληνοστάσια Οι 3 μύλοι ήταν χειμερινοί. Ο ένας βρισκόταν στη θέση Μαυροζούμενα, στο χωριό Ζέζα, ιδιοκτησία τώρα της Φάρμα του κρεοπωλείου, των αδελφών Μπουρίκα, στη Βαλύρα, ο άλλος στη θέση Καλογερικό, στη Μπολένα του Δήμου Αριστομένη και οι αλλοι 2 στη Μονή Χρυσοκελαριάς, κοντά στην Κορώνη που υπάρχει εκεί κοντά και ανεμόμυλος . Μια από τις πολλές καταστροφές που έκανε ο Ιμπραήμ ήταν και ο Μύλος. Σε έγγραφο της Μονής αναφέρεται: 1η Οκτωβρίου 1829, φτιάσαμε το μύλο και το γεφύρι της Μαυροζούμενας, Κεραμίδια, ξυλική, λιθάρια, βαγένια, νεροτρίβι που ήταν όλα καμένα ,από τον Ιμπραήμ.
· Στη Ζάκυνθο το 1867 και το 1869 χτίστηκαν αντίστοιχα οι μύλοι του Λαμπίση και Δενδρινού που λειτουργούσαν με ατμό. Το 1900–2 λειτουργούσαν 30 ανεμόμυλοι και 50 νερόμυλοι. Όλοι μαζί άλεθαν 40.000 και θα μπορούσαν να αλέσουν 110.000 guintali. To 1811 βρίσκονταν στην πόλη 62 μύλοι και γύριζαν με άλογα και 299 στην ύπαιθρο. Στην πόλη υπήρχε ένας μοναδικός ανεμόμυλος, 11 στην ύπαιθρο και 17 νερόμυλοι, 201 πηγές, 164 χείμμαροι, 3642 πηγάδια και 783 στέρνες, 287 μονοετή φυτά, 25 διετή και 225 πολυετή. Στο χωριό Καλλιθέα υπάρχει η δεξαμενή (πηγάδα) από μπορτσουλάνα και πλακόστρωτο μυλαύλακο υψωμένο 2 μέτρα, ενώ υπάρχει σε ζωγραφιά ο μύλος του Λινύδρου (σελίδα 552) , στη Λιθακιά, που τώρα δεν υπάρχει, και ο νερόμυλος στο Φαγιά (σελίδα 553), στο βιβλίο του Λουδοβίκου Σαλβατόρ, Αρχιδούκα της Αυστρίας, ερευνητή – φυσιοδίφη, του οποίου το βιβλίο μεταφράστηκε από το δάσκαλο Ζαφείρη Ακτύπη και εκδόθηκε, τo 2007, από τον Μπάστα με τίτλο: ZANTE 1900-2. Περιέχει 14 θεματικές ενότητες ,650 σελίδες, 54 φωτογραφίες της εποχής, 22 σκίτσα, 14 παρτιτούρες 134 πίνακες, είναι δερματόδετο με διαστάσεις 24χ32 εκατοστά.
· Στην Ιθάκη υπάρχουν πάρα πολλοί ανεμόμυλοι σε κατάσταση ερειπίων, ενώ στους νομούς Αιτολωκαρνανίας, Φωκίδας, Φθιώτιδας και Βοιωτίας υπάρχουν πάρα πολλοί νερόμυλοι εγκαταλειμμένοι, και ορισμένοι ρομαντικοί και ονειροπόλοι τους έχουν επισκευάσει, επαναλειτουργούν και είναι ένας τρόπος οικονομικής δραστηριότητας.
· Το 1873 οι μύλοι του Πηδήματος, στη Μεσσηνία, δόθηκαν προίκα στην κόρη του Γενναίου Κολοκοτρώνη, Ζωίτσα, όταν παντρεύτηκε το βουλευτή Παναγιώτη Κ. Μανέτα, καταγόμενο από Τρίπολη.
Στα ΓΑΚ φάκκελος 232, αρχείο Βλαχογιάννη τα έγγραφα 236,37,38 αναφέρουν ότι ο Γεναίος Κολοκοτρώνης σε δημοπρασία είχε αγοράσει το ήμισυ των μύλων και το άλλο μισό κατείχε ο Διον. Βασιλείου, κάτοικος Μικρομάνης. Σύμφωνα με τη διαθήκη του Θ. Κολοκοτρώνη, που συντάχτηκε το 1841, οι μύλοι ΤΟΥ Πηδήματος είχαν αγοραστεί νωρίτερα.
Στο χωριό Αλειτούρι, το 1863 ,κάτωθι του υδρόμυλου Γκόβου, στον ποταμό Βαλύρα, υπάρχει συμβόλαιο για την κατασκευή νέου υδρόμυλου, από τον Ιωάννη Μαρμαρά. Με ενοικιαστήριο, για υδρόμυλο, στις 15-5-1860,αριθμός 359-8, καθώς και ενοικιαστήριο, για υδρόμυλο, στις 29-5-1860στη θέση Καπλάνου, αριθμός 376-14, του ιερέα Αριστομένη Μαρμαρά, εγγονού του Ιωάννη Μαρμαρά
Συμβόλαια μύλου Πηδήματος, ιδιοκτησίας Δημόπουλου, Αρσινόης, δίκαιο νερού, αγρονομικός έλεγχος άρδευσης Βαλύρας, έγγραφα κοινότητας Βαλύρας για τους 3 μύλους της., έγγραφα ΓΑΚ, νομοθεσία ψωμιού, μύλοι Κλειτορίας Πλανητέρου, Πλατανιώτισας, Αιτωλοκαρνανίας κ.λ.π. γλωσσάρι εργαλείων - μύλων, μυλωνά κ.λ.π.
Χαρτογραφική αξιοποίηση των διατηρητέων μνημείων της φύσης με τη χρήση γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών (G.I.S, G.P.S, Google Earth).
Τα γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS, Geographical Information Systems) αποτελούν τα σημαντικότερα συστήματα για την εισαγωγή, διαχείριση, επεξεργασία και αξιοποίηση των γεωγραφικών δεδομένων. Οι δυνατότητες των συστημάτων αυτών αξιοποιούνται κατά τον καλλίτερο τρόπο, εφόσον τα γεωγραφικά δεδομένα εισαχθούν σε μία ειδικά σχεδιασμένη Γεωγραφική Βάση Δεδομένων (ΓΒΔ Geographical Data Base – GDB).Υπάρχουν επίσης τα GPS (Γεωγραφικά Συστήματα Θέσης) και το πρόγραμμα στο διαδίκτυο Google Earth με το οποίο μπορούμε να πλοηγηθούμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδος, ή σε άλλα μέρη, εκτός Ελλάδος
Μια εφαρμογή τους είναι και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών που απαιτεί τη συνεχή χρήση ενός μεγάλου αριθμού πληροφοριών που μεταβάλλονται δυναμικά, δημιουργώντας την ανάγκη και την ευκαιρία μαζί, μηχανοργάνωσης των εργασιών. Τα τελευταία χρόνια Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ ή GIS) χρησιμοποιούνται ευρέως για ιδανική κάλυψη ανίχνευσης από πυροφυλάκια, σχεδιασμό και διαδρομή εναέριων περιπολιών, εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης και εξάπλωσης μιας πυρκαγιάς, σύγκριση εναλλακτικών σχεδίων αντιπυρικής δράσης, αριστοποίηση της διάθεσης και κατανομής πυροσβεστικών δυνάμεων. Βρίσκουν επίσης εφαρμογές σε γεωργία, κτηνοτροφία, μεταφορές επικοινωνίες, πολεμικές επιχειρήσεις κ.λ.π..
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σήμερα ο πολιτισμός μας βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή μιας και υπάρχουν πληθώρα περιβαλλοντικών προβλημάτων, η διαχείριση φυσικών πόρων και αποβλήτων δεν είναι η ενδεδειγμένη με παραδείγματα το βιολογικό καθαρισμό, στην Ψυτάλλεια και τη μελέτη για την εκτροπή του Αχελώου, η νομοθεσία καταστρατηγείται, η παιδεία μας αλλοιώνεται με πρόσφατο το παράδειγμα της ιστορίας της έκτης δημοτικού, η διατροφή μας δεν είναι και τόσο υγιεινή και η κοινωνία μας δεν έχει πυξίδα προσανατολισμού, ξεκομμένη από τις ρίζες της. Αν υποβαθμιστεί, πληγεί, ή καταστραφεί ο πολιτισμός μας, τότε τα πάντα θα έχουν χαθεί. Δεν θα υπάρχει πλέον δυνατότητα έστω κάποιας αντίδρασης στην υποταγή και τον αφανισμό. Υπάρχουν όμως ελάχιστοι που αντιστέκονται όταν επιχειρηθεί ολόπλευρα και συστηματικά να γίνουμε άμορφη μάζα της παγκοσμιοποίησης χωρίς γλώσσα, ιστορία, μύθους, πίστη θρησκευτική ή μη, ήθη, έθιμα, εκδηλώσεις και συμπεριφορές. Υπάρχουν φωνές αντίδρασης που θα τον αναπτύσσουν και εμπλουτίζουν συνεχώς, διατηρώντας έτσι την ιστορία και φιλοξενία της Ελλάδος. .Η γνωριμία της περιοχής μας αποτελεί το θεμέλιο που θα κρατήσει το οικοδόμημα που λέγεται εθνική συνείδηση. Όσο περισσότερο μελετά κάποιος τον τόπο του, τόσο συνειδητοποιεί εκείνα που ακόμη λείπουν, για να τον γνωρίσει σε βάθος.. Αυτό το συναίσθημα το ένιωθα και νιώθω πολύ ζωηρά στην ψυχή μου, στις περιηγήσεις μας, φωτογραφήσεις τους και ερευνές μας, στην περιοχή μας. .Παρά την καλή μας πρόθεση και διάθεση, σίγουρα υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα, σφάλματα, λάθη, παραλείψεις και ανακρίβειες. Αν όμως συμβάλλει, παρά τις παραπάνω παρατηρήσεις μας, στο να μάθουμε να αγαπάμε την περιοχή μας και τον τόπο μας, τότε το έντυπο αυτό έχει εκπληρώσει το σκοπό του, για τον οποίο γράφτηκε.
 |
 |
 |
Ο ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΣΤΗΝ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου