1821.ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΤΕΩΣ ΔΗΜΟΥ ΙΘΩΜΗΣ. ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΝΙΚΗΤΑΡΑ ΤΟΥΡΚΟΦΑΓΟ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ.
Στο Πεδίο του Άρεως στην Αθήνα, υπάρχουν οι προτομές των ήρώων (άνδρες-γυναίκες).του 1821. Με ενημέρωσαν ηλεκτρονικά-τηλεφωνικά, να παρευρεθώ και εγώ στην εκδήλωση ,για να τιμήσουμε-στεφανώσουμε τους ηρωές μας, και με τη συμμετοχή  μέρους της μπάντας του δήμου Αθηναίων. Εκεί συνάντησα πολλούς Μεσσήνιους και μεταξύ αυτών από το χωριό Τουρκολέκα, που ήλθαν να τιμήσουν το Νικηταρά-Σταματελόπουλο  (διχάζονται οι γνώμες γιατί άλλοι λένε τη Νέδουσα και άλλοι  το Τουρκολέκα, τη καταγωγή του Νικηταρά). Αφού είπαμε διάφορα, λόγο καθυστέρησης του ιερέα, με προσκάλεσαν στις καλοκαιρινές εκδηλώσεις του χωριού Τουρκολέκα και τους υποσχέθηκα, οτι θα αναρτήσω τον ηρωά τους ο οποίος πέθανε τυφλός ζητιανεύοντας κάθε Παρασκευή,έξω απο το ναό της Ευαγγελίστριας του Πειραιά.

 "Ευλογημένη να'ναι η σπίθα που καίει αθάνατη, μέσα στα σωθικά της Ελλάδας. Η σπίθα αυτή που αψηφώντας τις φρόνιμες συμβουλές της λογικής, βάζει φωτιά σ'ολάκερη τη ψυχή. Γίνεται η πυρκαγιά και φέρνει το θαύμα. Γιατί στο θαύμα και όχι στη λογική, χρωστάει την ανάστασή του το γένος".
Τι άλλο μπορούμε να προσθέσουμε εμείς σε αυτά τα απλά, μα τόσο σοφά λόγια ενός από τους αγνότερους αγωνιστές της επανάστασης, του στρατηγού Μακρυγιάννη; Πώς άντεξε στα τετρακόσια και πλέον χρόνια σκλαβιάς, η ελληνική γλώσσα, πώς σώθηκαν οι παραδόσεις της φυλής μας, τα ήθη και τα έθιμά μας;
Ποια πίστη τα κράτησε όλα αυτά, όταν τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά; Χωρίς αμφιβολία, ο αγώνας αυτός, έχει την ουσία και τις διαστάσεις ενός θαύματος.
    Ξεκίνημα εθνικής ζωής και πηγή αληθινού πνευματικού βίου, ήταν ο απελευθερωτικός αυτός αγώνας!!!
Ας στραφεί ευλαβικά ο νους μας στους αθάνατους εκείνους προμάχους της εθνικής μας αποκατάστασης.
Ας τους υποσχεθούμε πως θ’ αποτελούν για μας αρχή και κανόνα ζωής και θα διαποτίζουν με το φρόνημά τους τους μεγάλους εθνικούς μας οραματισμούς.  Είναι χρέος ιερό, εθνική επιταγή, μέγιστο καθήκον!!!

ΤΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΩΝ  ΗΡΩΩΝ-ΑΡΙΣΤΟΥΧΩΝ ΤΟΥ 1821, ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΕΩΣ ΔΗΜΟΥ ΙΘΩΜΗΣ*
1. Κλεφτόγιαννης Γεώργιος. Αγωνιστής του 1821 ΑΜ 7393 (Ζερμπίσια – Στρατιώτης)
2. Ηλίας Κορμάς. Έπεσε στο Μανιάκι μαζί με τον Παπαφλέσσα. Ηταν  ενας από τους ισχυρούς οπλαρχηγούς της επαρχίας Ανδρούσης .  Εμυήθη από τον Παπαφλέσσα ,στη φιλική εταιρεία. Το 1823 διετάχθη να εκστρατεύσει υπό την αρχηγία του Δημητρίου Παπατσώνη ,αρχηγού της επαρχίας Εμπλακίων, στον Ισθμό της Κορίνθου. Στον εμφύλιο του 1823 εκινήθη κατά της κυβέρνησης μαζί με τους οπλαρχηγούς της περιοχής του ΓΙΑΝΝΗ ΦΩΤΕΙΝΟΠΟΥΛΟ,ΠΑΝ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟ και ΘΕΟΔ. ΜΑΡΓΕΛΗ. Ο γυμνασιάρχης από του ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ Δ. Β.ΜΠΑΛΑΦΟΥΤΗΣ, με τον τίτλο του βιβλίου ¨Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΟΥ¨, αναφέρει τους Κεφαλληναίους που έπεσαν μαζί του στο ΜΑΝΙΑΚΙ με τον ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ, ΚΕΦΑΛΑ, ΜΠΙΤΣΑΝΗ, ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ και πολλούς άλλους τους: ΗΛΙΑ, ΓΕΩΡΓΙΟ, ΚΩΝ\ΝΟ και ΝΙΚΟΛΑΟ ΚΟΡΜΑ, ΠΑΝ ΠΑΝΟΥΣΗ, ΚΩΝ. ΣΚΡΕΠΕΡΟ, ΦΩΤΕΙΝΟ ΣΚΡΕΠΕΤΟ, ΔΗΜ. ΤΣΕΚΟΥΡΑ, και ΠΑΝ. ΤΣΕΚΟΥΡΑ. Υπάρχει και μοιρολόι που αναφέρεται στους Κορμαίους και τον Παπαφλέσσα που σκοτώθηκαν στο Μανιάκι.
 Ήταν αρχηγός Κοντοβουνίων (Ιθώμης, Τριπύλα, Αριστομένης). Από Κεφαλληνού.

3. Γεώργιος Κορμάς. Διαδέχθηκε τον αδελφό του στην αρχηγία του σώματος των Ιθωμιτών. Προήχθη σε εκατόνταρχο. Αδικήθηκε από το βαυαρικό καθεστώς.
4. Πανούσης Παναγιώτης. Έπεσε ηρωικά στο Μανιάκι (Κεφαλληνού).
5. Πανουσόπουλος Θεόδωρος Δ. Πολέμησε στην ΤΡΙΠΟΛΗ, ΒΑΛΤΕΤΣΙ ,ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ, και ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΑ ΚΑΣΤΡΑ. Το 1840 ήταν δημοτικός σύμβουλος Ιθώμης ,εφημερίδα ΑΙΩΝ φύλλο170,12-6-1840.Το 1841 ήταν πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Ιθώμης. Συνελήφθηκε, κρατήθηκε και κακοποιήθηκε γιατί διαμαρτυρήθηκε για τη κακομεταχείριση συχωριανών του. Εφημερίδα ΑΙΩΝ φύλλο 233,9-2-1841 ,σελ 3α
6. Σκρεπετός Φώτης. Έπεσε στο Μανιάκι με πολλούς άλλους αγωνιστές (Κεφαλληνού)
7. Σκρεπετός Κωνσταντίνος Χιλίαρχος (Κεφαλληνού) 8. Τσεκούρας Δημήτριος. Έπεσε στο Μανιάκι Κεφαλληνού.9. Κούτσος Γιαννάκης. Αγωνιστής το 1821 (περιοχή Ιθώμης).10. Πολυχρονόπουλος Αναστάσιος. Έπεσε το 1821 (περιοχή Ιθώμης).11. Λαμπρόπουλος Θοδωρής. Πολεμιστής το 1821 (Βουρνάζι).12. Δεδούσης Κ. Πολεμιστής το 1821 (περιοχή Ιθώμης). 13. Δημακόπουλος Ιωσήφ. (Μονή Βουλκάνου).14. Κορμάς Ν. (Σιμίζα).15. Κλεφτόγιανης Παν. Πρόκριτος, Πολεμιστής το 1821.
16. Σωτηρόπουλος Γεώργιος. Πολέμησε με τον Ηλία Κορμά (Ρευματιά) 17. Κουτρουμπής Παναγιώτης Α.Μ. 7377. Διετέλεσε αγωνιστής, δημογέροντας και ένορκος στο Κακουργιοδικείο Τρίπολης (Ρευματιά). Μετά την απελευθέρωση διετέλεσε δημογέροντας του χωριού του και το 1841 κληρώθηκε ένορκος στο κακουργιοδικείο της Τρίπολης. Έχει αριθμό στο μητρώο αγωνιστών 7377.Εφημερίδα Ελληνικός ταχυδρόμος, 20 –10 1841,σελ. 123 Το 1852 διορίστηκε δημαρχιακός πάρεδρος στο δήμο Ιθώμης. ΓΑΚ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΑ,ΦΑΚ.340,3-7-1840.18. Από το χωριό Λάμπαινα πολεμιστές το 1821 ήταν οι: Αργυρόπουλος, Θεοφιλόπουλος, Καλογερόπουλος, Κοσμάς, Παπαγεωργίου, Πουλημενάκος,Σταθόπουλος,ΣταματόπουλοςκαιΧρονόπουλος. 19. ΚΟΤΖΙΑΣ ή ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ.Από ΡΕΥΜΑΤΙΑ. Πολέμησε στην ΤΡΙΠΥΛΗ, ΒΑΛΤΕΤΣΙ, ΑΡΓΟΣ, ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ, κατά του ΔΡΑΜΑΛΗ και στο Μανιάκι υπό τις διαταγές του Ηλία Κορμά και επέζησε της μάχης.
20.ΤΣΕΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. Από ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ. Είχε συμπολεμιστή απο Κεφαλληνού τον Δ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟ,ΑΧΕΒ,φακ.ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ.21 ΤΣΟΠΕΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Από περιοχή Ιθώμης.
22..ΔΕΛΛΗΓΙΑΝΗΣ Δ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ .Από ΜΕΛΙΓΑΛΑ.
23.ΣΜΥΡΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. Από ΓΚΟΛΕΜΙ ΙΘΩΜΗΣ. Μετά την απελευθέρωση διετέλεσε δημαρχιακός πάρεδρος του χωριού του ,στο δήμο Ιθώμης. ΓΑΚ Μοναστηριακά, φακ 370, 19 Ιουνίου και 3 Ιουλίου 1840.
24.ΚΟΥΒΕΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ .Από ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ ΙΘΩΜΗΣ. Έχει αριθμό στο μητρώο αγωνιστών 4760.
25.ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. Από ΜΠΕΤΣΙ ΙΘΩΜΗΣ. Μετά την απελευθέρωση διετέλεσε δημογέροντας του χωριού του και το 1840δημαρχιακός πάρεδρος στο δήμο ΙΘΩΜΗΣ. ΓΑΚ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΦΑΚ.340,3-7-1840.
26.ΣΚΡΕΠΕΤΟΣ ΦΩΤΗΣ. Από ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ. Πολέμησε σε διάφορες μάχες και το 1825 σκοτώθηκε στο Μανιάκι με τον ΗΛΙΑ ΚΟΡΜΑ.
27. ΤΣΕΚΟΥΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. Από ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ. Πολέμησε στη, ΤΡΙΠΟΛΗ, ΒΕΛΤΕΤΣΙ ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ ,ΚΟΡΙΝΘΟ, και σκοτώθηκε στο Μανιάκι. ΜΠΑΛΑΦΟΥΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΟΥ σελ.92.
28.ΓΑΤΖΟΣ ή ΣΓΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ .Από ΑΓΙΟ ΦΛΩΡΟ .Ήταν στρατιώτης του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΔΑΓΡΕ και σκοτώθηκε στο Μανιάκι.
29.ΚΟΡΜΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. Από ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ. Αδελφός του ΗΛΙΑ ΚΟΡΜΑ. Σώθηκε στη μάχη στο Μανιάκι και διαδέχτηκε τον αδελφό του Στον εμφύλιο και τη ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ του 1834 είχε χαρακτηριστεί εχθρός του καθεστώτος και αδικήθηκε από τους βαβαροκράτες ,αναγνωρίζοντας το βαθμό Α τάξης..
30..ΚΟΥΤΣΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ. Από περιοχή Ιθώμης.
31..ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ .Από περιοχή Ιθώμης. Σκοτώθηκε στη διάρκεια του αγώνα.
32.ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ.Από ΧΑΣΑΜΠΑΣΑ. Διετέλεσε δήμαρχος Ιθώμης και συνέδεσε το ονομά του με κοινωφελή έργα.
33. Οι ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ ,ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ,ΛΕΒΕΝΤΗΣ και ΜΟΥΡΙΚΗΣ .Από ΡΕΥΜΑΤΙΑ .Του ΜΟΥΡΙΚΗ η πολεμική στολή και τα οπλα βρίσκονται στο μουσείο Μπενάκη.
34. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. Από ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΕΙΟ. Πολέμησε στη ΤΡΙΠΟΛΗ,ΒΑΛΤΕΤΣΙ ΑΡΓΟΣ και ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ.Από την επαρχιακή δημογεροντία Μικρομάνης το 1825 επροτάθη πεντηκόνταρχος.
35. Αφήσαμε τελευταίο το Νικολιούλια. Ήταν το φόβητρο και ο τρόμος των Τούρκων. Τον δηλητηρίασε ο κουμπάρος του στη Μάνη και πριν ξεψυχήσει τον σκότωσε λέγοντά του. Εγώ 99 και εσύ 100. Άφησε απόγονους τους Κλεφτογιανναίους που ζουν ακόμη στο Ζερμπίσια.
* Υπάρχουν σε πρωτότυπα φωτοαντίγραφα σε δερματόδετο τόμο τα παραπαάνω στοιχεία καθώς και για πολλά χωριά της άνω Μεσσηνίας
Α\Α. 354-359 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ ΟΙΧΑΛΙΑΣ
Ονομαστικός κατάλογος με Χαλκούν Αριστείον από τα χωριά ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ , ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ ,ΣΙΜΙΖΑ και ΛΟΥΜΙ , α\α=354-436
Από το χωριό ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
354. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΟΒΗΣ 55. ΠΑΝΑΓ. ΔΟΥΡΑΜΑΚΟΣ 56. ΠΑΝ. ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ 57. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ 58. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ 359. ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
Από το χωριό ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ 397. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 401. ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ
402. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΑΤΑΛΟΠΟΥΛΟΣ 403. ΚΩΝ. ΚΟΥΒΕΛΑΚΗΣ 406. ΦΩΤ. Κ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ 407. ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
Από το χωριό ΣΙΜΙΖΑ
412. ΠΑΝΑΓ. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ 436. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΚΟΥΣΟΠΗΣ
Από το χωριό ΛΟΥΜΙ
413. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ 414. ΦΩΤΗΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ
ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΑΚΕΛΟΥΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΤΟΥ 1821 ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΑΡΙΣΤΕΙΟ
ΜΑΥΡΟΜΑΤΙ
Φ.115. Γεώργιος Μπαλόπουλος Χαλκούν, Θεόδωρος Δ. Παναγόπουλος Χαλκούν Κων/νος Γεωργακόπουλος Χαλκούν,Φ.268. Αλέξιος Κότζαρης Χαλκούν, Δημήτριος Θεοχαρόπουλος Χαλκούν, Κ . Ντούφας Χαλκούν,Φ.281. Γιαννάκης Σταθόπουλος Αργυρούν,Φ. 43. Κωνσταντής Κουβελάκης Αργυρούν, Κωνσταντίνος Γεωργόπουλος Αργυρούν Μήτρος Θαναντικόπουλος Αργυρούν, Φ.86. Κώστας Κωστόπουλος Αργυρούν, Φ.220. Αριστεία 1844, Γεώργιος Ν. Σταθόπουλος εξ Ιθώμης Σιδηρούν, Σπύρος Γεωργόπουλος εξ Ιθώμης Σιδηρούν, Φ135 Γιαννης Σταθόπουλος , Κωσταντής Παπαγιάννης , Αντώνιος Δ Γεωργοπουλος, Ιωάννης Γ. Κουβελάκης Πανουσόπουλος Βασίλειος Αναστάσης Χριστοπουλος , Αναστάσιος Κουντούρης (ΟΛΟΙ ΣΙΔΗΡΟΥΝ)
ΣΙΜΙΖΑ
Φ286 Κωνσταντίνος Γατόπουλος , Γιάννης Ντόκος, Φ.281. Νικόλαος Λέκας, Αργυρό
Φ.232. Νικόλαος Κορμάς πολέμησε εις Τρίπολη , Τρίκορφο, Μεσσηνία και Φρούρια .
Φ.258. Αδαμόπουλος Κωνσταντής. Μπαμπαδήμος Δημήτριος Ντόκος Γιαννάκης Πανουσόπουλος Γεώργιος. Ποτιώτης Κωνσταντής Τζήρος Παναγιώτης Χριστοφιλόπουλος Δημήτριος Χριστοφιλόπουλος Ευστάθιος Γιάννης Λέκας Γιάννης Τζήρος Ντεπεγιώτης Παναγιώτης Τσίρος Γιαννάκης..
ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ
Φ.115. Παναγιώτης Κλεφτογιάννης ΧαλκούνΦ135 Γεώργιος Κλεφτόγιαννης ΣιδηρούνΦ258 Ιωάννης Π. Κλεφτόγιαννης Σιδηρουν Νικόλαος Αναστασόπουλος Σιδηρουν Φ244 Ηλίας Γεωργόπουλος Σιδηρουν Ευστάθιος Ηλιόπουλος Σιδηρουν Γιαννάκης Σταθόπουλος Σιδηρούν ή Κορμάς Στρατίκης Σκραπετός Σιδηρουν Νικόλαος Γεωργόπουλος Σιδηρουν Ζωης Γιαννακόπουλος Σιδηρουν ή Παπαδημας
ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ
Φ.207 Πανάγος Ηλιόπουλος Χαλκούν Παναγιώτης Κορμάς Χαλκούν Παναγιώτης Κατζούρας Χαλκούν Γιαννάκης Κάτζουρας ΧαλκούνΦ258Κωστής Κωστόπουλος Σιδηρούν Δημήτριος Κωστόπουλος Σιδηρούν Γεώργιος Ντελής ή Θανασόπουλος Σιδηρούν Χρίστος Παναγιωτόπουλος ΣιδηρούνΦ.286. Γεώργιος Μπέκλος Χαλκούν Θωδορής Γιαννακόπουλος Σιδηρούν Ιωάννης Ρίζος Σιδηρουν Αθανάσιος Παναγόπουλος Σιδηρούν Παναγιώτης Παναγόπουλος Σιδηρούν
Φ286 ΛΟΥΜΙ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΕΖΗΣ Σιδηρούν ΗΛΙΑΣ ΚΟΝΤΑΞΗΣ Σιδηρούν ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ Σιδηρούν Φ258 ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Σιδηρούν
. ΛΕΖΙ
Φ.170 Ιωάννης Λέκας Φ218 Σιδηρούν Φ258 [34] Γιάννης Θεοδωρακόπουλος Χαλκούν Θεοδωράκης Καλιμάνης ΧαλκούνΧασάμπασαΦ.175. ΑναγνώστηςΛυμπερόπουλος Αργυρούν Φ258 006,017,024 Δαμήλης Λάμπρος,Κούβελας Ανας, Πανταζής Δημ. Μπουρνάζι Φ.227 258 006,017,024 Θεοδωρόπουλος Γιάννης
Φ43
202.Αριστεία των: ΗΛΙΑ ΜΠΟΤΣΙΚΑ κατοίκου Τζαφερεμινίου, ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ κατοίκου ΘΟΥΡΙΑΣ ΚΑΙ 3 από ΑΝΩ ΚΑΡΒΕΛΙ δήμου Αλαγωνίας, 5-10-1841.
203.Κατάσταση Αριστείων.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΡΜΑΣ χαλκούν ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ σιδηρουν ΣΚΑΛΑ
207.Αιτηση για αριστείο του ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΝΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ από Σκάλα Μεσσηνίας ,προς το δήμαρχο ΔΕΡΡΩΝ Βασίλη Λινάρδο και περιγράφει σε ποιες μάχες πολέμησε, 26-9-1839.212.Ομοίως ως ανω ,αίτηση ΗΛΙΑ ΜΠΟΤΣΙΚΑ,3-10-1839
222. Ομοίως ως ανω, αίτηση ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΠΑΚΑΝΔΡΑΚΗ από Σκάλα Μεσσηνίας
223.ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ. Ονομαστική κατάσταση α\α 1-44
1. ΗΛΙΑΣ ΜΠΟΤΣΙΚΑΣ ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ
6. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΜΗΛΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΤΟΚΟΣ
7. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΕΚΟΠΟΥΛΟΣ ΣΙΜΙΖΑ, ΠΕΤΡΟΣ ΘΑΝΑΣΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗΣ ΚΩΝ\ΝΟΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΑΝΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ 18.ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΔΕΔΟΥΣΗΣ ΧΡΥΣΟΒΑ19.ΔΗΜΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 20.ΗΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΜΗΛΑ 21.ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ ΛΟΥΜΙ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΕΚΚΑΣ ΣΙΜΙΖΑ 32. 33.ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ 42.ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΝΑΖΗΡΙ 228.Αίτηση για αριστείο του ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ , προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ ετών 49, 25-7-1839 και περιγράφει σε ποιες μάχες πολέμησε.
229. Αίτηση για αριστείο του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΖΑΝΑ ετων 52 κατοίκου ΜΗΛΑ προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ ετών 49, 25-7-1839 και περιγράφει σε ποιες μάχες πολέμησε .230.Αιτηση αριστείων δημάρχου ΙΘΩΜΗΣ,16-7-1839.
231.Αιτηση δημάρχου ΙΘΩΜΗΣ Δ. ΜΠΑΛΟΠΟΥΛΟΥ, προς τη διοίκηση Μεσσηνίας,13-7-1839 ,10 συνδημοτών του για περαιτέρω ενέργειες.232.Αιτηση του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ, γεν το 1789 προς το δήμαρχο Ι ΘΩΜΗΣ, ότι υπηρέτησε καθ΄ολην την διάρκεια του υπέρ ελευθερίας αγώνος 23-8-1839233.Αιτηση του ΠΑΝΑΓΙΏΤΟΥ ΝΤΟΚΟΥ , γεν το 1790, κατοίκου ΣΙΜΙΖΑ προς τον δήμαρχο ΙΘΩΜΗΣ ότι ήταν πενήνταρχος σ΄ολη την διάρκεια του αγώνα, 20\71839.
234. Αιτηση του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΕΚΟΠΟΥΛΟΥ , γεν το 1802 προς το δήμαρχο ΙΘΩΜΗΣ, ότι υπηρέτησε καθ΄ολην την διάρκειαν του υπέρ ελευθερίας αγώνος 20-7-1839, κατοίκου Σιμίζα.
235 . Αιτηση του ΜΗΤΡΟΥ ΘΑΝΑΣΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, γεν το 1793 προς το δήμαρχο ΙΘΩΜΗΣ, ότι υπηρέτησε καθ΄ολην την διάρκειαν του υπέρ ελευθερίας αγώνος 20-7-1839, κατοικος Μαυρομματίου.236. Αίτηση του ΚΩΝΣΤΑΝΤΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ , γεν το 1795 προς το δήμαρχο ΙΘΩΜΗΣ, ότι υπηρέτησε καθ΄ολην την διάρκεια του υπέρ ελευθερίας αγώνος23-8-839, κατοικος Μαυρομματίου 237. Αίτηση του ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΗ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ,γεν το 1802 προς το Δήμαρχο ΙΘΩΜΗΣ, ότι υπηρέτησε καθ΄ολην την διάρκεια του υπέρ ελευθερίας αγώνος 18-7-1839, κάτοικος Μαυρομματίου
238.Ομοίως αίτηση ΘΟΔΩΡΗ ΠΑΝΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ, γεν το 1794 κατοίκου ΣΙΜΙΖΑ, 18-7-1839 Φ220.ΑΠΟΦΑΣΗ 9-5-1844, ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΡΓΥΡΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΟΥ .ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΑΛΩΝΙΑ, ΑΜΜΟ, ΑΝΔΑΝΙΑ, ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΣ, ΑΡΙ, ΑΡΦΑΡΑ, ΕΥΑ, ΚΑΤΣΑΡΟΥ, ΜΙΚΡΟΜΑΝΗ, ΟΙΧΑΛΙΑ, ΠΛΑΤΥ,ΣΠΕΡΧΟΓΕΙΑ,ΒΑΛΥΡΑ,ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ,ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ,ΘΟΥΡΙΑ,ΚΑΡΤΕΡΟΛΙ,ΚΑΤΣΑΡΟΥ,ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΙ,ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ,ΜΕΛΙΓΑΛΑ,ΜΕΛΠΕΙΑ,ΜΠΑΛΑ,ΣΙΑΜΟΥ,ΣΠΑΝΟΧΩΡΙ,ΣΚΑΛΑ,ΣΤΕΝΥΚΛΗΡΟΣ και ΦΙΛΙΑ.
6. αα 1-45,χωριά Μεσσηνίας ,Δυρράχι 22. Αναγνώστης Γεωργόπουλος ,Τζεφερεμίνι 43. Μιχάλης Βρετός Ιθώμη, αα1-61 ,χωριά Μεσσηνίας ,Δυρράχι 20. Μιχάλης Σταματόπουλος (ιερέας), Τζεφερεμίνι 25. Γιαννάκης Σκλήρης, Μελιγαλά 26. Νικήτα Νιάρχο ,Μπάλα 27. Γεωργάκης Κλεφτόγιαννης, Ζερμπίσια  29. Κωνσταντης Μιχαλόπουλος Μαυρομμάτι αα1-61, χωριά Μεσσηνίας, Αναστάσοβα, Αρφαρά, Ασλάναγα ,Πολιανή, Τσερνίτσα 41. Από Γαρδίκι, Παπακυριαζής. 26. Αα 1-17,χωριά Μεσσηνίας ,Γκορτζόγλι, Ασλάγανα, Αρφαρά, Σίτζοβα, Μπούγα, Σίτσοβα,Πολιανή.28-28α. αα1-59, χωριά Μεσσηνίας52α. αα44-74. Από Κορώνη τα 30 ονόματα
55. αα1-56,χωριά Μεσσηνίας 35. Γεώργιος Ν. Σταθόπουλος Ιθώμη 36.Γεώργιος Π. Φερέτος Αμφεια 48.Παναγάκης Ν ικολακόπουλος,Ζευγολατιό72-73α-73β. αα 1-133 Χωριά Μεσσηνίας ,Καλαμάτα,Αλαγονία,Ανδανία,Οιχαλία ,Θουρία Εύα,Αριστομένη,Δήμος Παμίσου 37. Σταύρος Γεωργόπουλος ,δήμος Ιθώμης 38. Κωνσταντής Γεωργακόπουλος ,δήμος Ιθώμης 39. Αθανάσιος Κλεφτόγιαννης ,δήμος Ιθώμης 40. Μήτρος Θανασακόπουλος ,δήμος Ιθώμης 73α ,41. Αναγνώστης ,,,,,,,,,,,, ,δήμος Ιθώμης 42. Βασίλειος Κωνσταντόπουλος ,δήμος Ιθώμης 43. Χαράλαμπος Φλώρος ,δήμος Ιθώμης 44. Γεώργιος Ν. Σταθόπουλος ,δήμος Ιθώμης95.αα 1-55,χορήγηση αργυρού αριστείου από χωριά Σίτσοβα,Αναστάσοβα, Λαδά, Πολιανή κλπ. Από ΣΚΑΛΑ Μεσσηνίας Δημητριος Μπακάλης, από Ζευγολατιό Δημήτρης Μαράκας,από Σολάκι Δημ. Βασιλόπουλος και από ΑνΔανία Αντώνιος Μπότσος.99-99α. αα1-48, χωριά Μεσσηνίας ,Ανδανία, Θουρία, Οιχαλία, Αμφεια 31. Διαμαντής Νικολακόπουλος, Οιχαλία 32. Κων. Νικολακόπουλος ,Οιχαλία 49. Δημήτριος Τζεφερεμίνης ,Οιχαλία119-119α-119β. αα1-133, Χωριά Μεσσηνίας,Θουρία ,Αρις, Αμφεια61. Αθανάσιος Οικονομόπουλος ,Οιχαλία 62. Δημήτριος Καρδαράς,Οιχαλία 68. Καλόγερος Χριστόπουλος Δήμος Ιθώμης 69. Θόδωρος Δημητρακόπουλος
239. Ομοίως αίτηση ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, γεν το 1793 κατοίκου
ΣΙΜΙΖΑ, 29-7-1839 240. Ομοίως αίτηση ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ ΜΠΑΛΟΠΟΥΛΟΥ, γεν το 1798 κατοίκου ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙΟΥ ,29-7-1839.241. . Ομοίως αίτηση ΚΑΛΑΜΠΟΚΗ ……, γεν το 1799 , κατοίκου ΜΠΕΤΣΙ * , 20-7-1839.* Το χωριό ΜΠΕΤΣΙ τώρα δεν υπάρχει. Ο παλιός μαθητής μου στο ΜΕΛΙΓΑΛΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, καταγωγή από ΝΙΟΧΩΡΙ, κατόπιν πολλών οραμάτων έφτειαξε μόνος του το ναό του ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ , ο οποίος εγκαινιάστηκε την 1-5-2003 και είναι ένα στολίδι της περιοχής που το φυσικό τοπίο και ο χώρος θα αποζημιώσει τον επισκέπτη.242. Προς την στρατιωτική γραμματεία της επικράτειας. Περί αριστείων.Αίτηση των δημοτών ΒΕΛΥΡΑΣ :
ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΥ ΤΖΩΡΤΖΗ, ΔΗΜΟΥ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΠΟΥΡΙΚΑ, ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΑΝ. ΚΟΡΜΑ, ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΝΤΕΔΟΥΣΗ και ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΝΕΖΗ, δια του διοικητού Μεσσηνίας. Ο γραμματεύς
Γ. ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟΣ
243. Αίτηση του δημάρχου ΒΕΛΥΡΑΣ προς τη διοίκηση Μεσσηνίας των 7 συνδημοτών του για έγκριση αριστείων ΖΕΡΜΠΙΣΙΑ, 13\7\1839.
244.Αίτηση προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ του ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΔΕΔΟΥΣΗ , γεν το 1790 κάτοικος ΧΡΥΣΟΒΑΣ, 10-7-1839.
245. Αίτηση προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ του ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΝΕΖΗ , γεν το 1780 κάτοικο ΛΟΥΜΙ, 11-7-1839.
246. Αίτηση προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ του Δ.ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ, γεν το 1801 κάτοικος ΜΗΛΑ, 9 -7-1839.
247. Αίτηση προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ του Η.ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, γεν το 1792 κάτοικος ΜΗΛΑ ,9 -7-1839.
248. Αίτηση προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ του ΙΩΑΝΝΗ ΜΠΟΥΡΙΚΑ, γεν το 1801 κάτοικος ΛΟΥΜΙ , 9 -7-1839.
249. Αίτηση προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΟΡΜΑ, γεν το 1795 κάτοικος ΛΟΥΜΙ , 10 -7-1839.
250. Αίτηση προς το δήμαρχο ΒΕΛΥΡΑΣ του ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΥ ΤΖΩΡΤΖΗ .Περιγράφει τις μάχες που πολέμησε.
262.Αίτηση του δημάρχου Ιθώμης προς τη διοίκηση Μεσσηνίας των συνδημοτών ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΚΚΑ και ΠΑΝΑΓΙΏΤΗ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ , για περαιτέρω ενέργειες.
263.Αίτηση του ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΚΚΑ, γεν.το 1780 προς το δήμαρχο Ιθώμης. Περιγράφει που πολέμησε στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα. ΣΙΜΙΖΑ, 14-8-1839.
264. Αίτηση του Π.ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ , γεν. το 1799 προς το δήμαρχο Ιθώμης.
Περιγράφει που πολέμησε στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ , 14-8-1839.
277.Αίτηση του ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ προς το δήμαρχο ΕΥΑΣ. Κάτοικος ΝΑΖΗΡΙΟΥ. ΝΑΖΗΡΙ 30-8-1839.
278. Αίτηση του ΠΑΝΑΓΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥΚΟΥ προς το δήμαρχο ΕΥΑΣ Περί εθνοσήμου κάτοικος ΝΑΖΗΡΙΟΥ. ΝΑΖΗΡΙ 30-8-1839.

Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς ο Τουρκοφάγος (1782-1849)

 Στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του ο Πειραιάς  αντιμετώπισε ένα όνειδος!’ Ένα γεγονός ντροπής που τον σημάδεψε, όσο  μικρός και ανοργάνωτος  και αν ήταν.

        Δεν μπόρεσε(;), δεν θέλησε(;), να στηρίξει πιο θετικά, πιο δυναμικά, έναν ήρωα  που κατέφυγε στα χώματά του να περάσει τα  τελευταία  χρόνια της ζωής του, αλλά τον άφησε άρρωστο και απροστάστευτο  να ζητιανεύει στους δρόμους  σαν κοινός επαίτης. Και όχι μόνο τον άφησε, αλλά τον βοήθησε σ αυτό.

        Βέβαια δεν ήταν ο μόνος ήρωας  που αντιμετώπισε όλη την εχθρότητα της κοινωνίας  για την οποία αγωνίστηκε, που απελευθέρωσε. Μαζί του ήταν ο Κολοκοτρώνης, ο Πλαπούτας, ο Μακρυγιάννης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Καραϊσκάκης,η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους, ο Καποδίστριας και  πολλοί άλλοι .

        Ο λόγος για το Νικηταρά!

Μαρτίου 17, 2009 από Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού

Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς ο Τουρκοφάγος (1782-1849)

Νικηταρά –Νικηταρά

Πού ᾽χεις στα πόδια σου φτερά

και στην καρδιά ατσάλι.

Νικήτας, επιζωγραφισμένη λιθογραφία, A. Friedel, Λονδίνο – Παρίσι, 1827.

Ο Νικηταράς ήταν Αρκάς. Γεννήθηκε στο χωριό Τουρκολέκα της Μεγαλόπολης το 1782 και πατέρας του ήταν ο κλέφτης Σταματέλος Τουρκολέκας. Η μητέρα του Σοφία Καρούτσου ήταν αδελφή της γυναίκας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Ο Νικηταράς λοιπόν ήταν ανιψιός του Γέρου του Μωριά. Κατά μία άλλη εκδοχή, ο Νικηταράς γεννήθηκε το 1784 στο χωριό Νέδουσα Μεσσηνίας, ένα μικρό χωριό στους πρόποδες του Ταΰγετου, προς την μεριά του Μιστρά, 25 περίπου χιλιόμετρα από την Καλαμάτα. Έτσι κι αλλιώς, τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στο χωριό του πατέρα του, στο χωριό Τουρκολέκα του Δήμου Φαλαισίας της επαρχίας Μεγαλουπόλεως, του Νομού Αρκαδίας. Εντεκάχρονος, βγήκε στο αρματολίκι ακολουθώντας τον πατέρα του. Αργότερα εντάχθηκε στο «μπουλούκι» του περίφημου κλέφτη Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη. Κοντά του έμαθε τα μυστικά της πολεμικής τέχνης, ξεχωρίζοντας για την ανδρεία και την ευρωστία του. Ήταν ψηλός, μελαχρινός, πρώτος στο πήδημα και γρήγορος στο τρέξιμο. Η αλληλοεκτίμηση και η φιλία που αναπτύχθηκε μεταξύ του Καπετάνιου και του Νικηταρά, οδήγησαν τελικά στον γάμο του  με την κόρη του Ζαχαριά, την  Αγγελίνα. Το 1805, στο μεγάλο διωγμό των κλεφταρματολών, ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους και ο Νικηταράς ακολούθησε τον θείο του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στην Ζάκυνθο. Έκτοτε,  δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Την αφοσίωση του Νικηταρά προς τον θείο του ο λαός την είπε με δύο λόγια. « Μπροστά πηγαίνει ο Νικηταράς και πίσω ο Κολοκοτρώνης»  αλλά και θέλοντας να τονίσουν την στενή και άρρηκτη σχέση των δύο ανδρών έλεγαν: « Η κεφαλή ήτο του Κολοκοτρώνη και η χειρ του Νικηταρά ».

Εκείνο τον καιρό τα Επτάνησα τα εξουσίαζαν οι Ρώσοι. O Νικηταράς εντάχθηκε στο ρωσικό στρατό και με το τάγμα του πολέμησε εναντίον του Ναπολέοντα στην Ιταλία. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Ζάκυνθο και υπηρέτησε αυτή την φορά τους Γάλλους, που στο μεταξύ είχαν καταλάβει το νησί με την συνθήκη του Τίλσιτ. Στις 18 του Οκτώβρη του 1818  - ενώ βρισκόταν στην Καλαμάτα – μυήθηκε στη Φιλική εταιρεία από τον Ηλία Χρυσοσπάθη. Με συντροφιά τον Αναγνωσταρά και αργότερα τον Δ. Πλαπούτα, περιόδευσε την Πελοπόννησο κατηχώντας πολλούς στο μεγάλο μυστικό και ετοιμάζοντας τον λαό για τον επερχόμενο ξεσηκωμό.  Με την έκρηξη της επανάστασης, μαζί με τον θείο του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και άλλους οπλαρχηγούς μπήκε στην Καλαμάτα, στις 23 του Μάρτη του 1821. Είχε ενστερνισθεί βαθιά τις απόψεις και τα σχέδια του θείου του και πήρε μέρος σε όλες τις επιχειρήσεις για την κατάληψη της Τρίπολης που τότε ήταν το Διοικητικό κέντρο των Οθωμανών στην Πελοπόννησο. Στις 12-13 του Μάη επικεφαλής 800 ανδρών συμμετείχε στην νικηφόρα μάχη στο Βαλτέτσι. Αμέσως μετά και ενώ κατευθυνόταν προς το Ναύπλιο με 200 μόλις άντρες, προέκυψε η ανάγκη να αντιμετωπίσει στα Δολιανά, ισχυρή Τουρκική δύναμη 6.000 ανδρών υπό τον Κεχαγιάμπεη, υποστηριζόμενη και από πυροβόλα. Ήταν 18 του Μάη του 1821. Εκεί απέδειξε στο έπακρο τον ηρωισμό του και την σπάνια στρατιωτική του αρετή και ικανότητα. Κατάφερε να τους προξενήσει τεράστια  καταστροφή και σχεδόν να τους αποδεκατίσει.

Έντρομοι οι Τούρκοι σκορπίστηκαν στις γύρω ρεματιές για να γλυτώσουν, εγκαταλείποντας τα ζώα και τα πυροβόλα τους στα χέρια των Ελλήνων. Ο Νικηταράς, βλέποντας τους να φεύγουν τους φώναζε : « Σταθήτε Πέρσαι να πολεμήσωμε» και μάλιστα τους αποκαλούσε Περσιάνους. Αν στη μάχη στο Βαλτέτσι διακρίθηκε για την ανδρεία του, στην μάχη των Δολιανών, η ιστορία τον πήρε στα φτερά της. Οι επευφημίες των συντρόφων του έφτασαν ίσαμε τα ουράνια και για πρώτη φορά, βγαλμένο απ᾽τις καρδιές των συναγωνιστών του, ακούστηκε το παρατσούκλι που θα τον συνόδευε σε όλη του την ζωή. Με αυτό πέρασε στην ιστορία. Με αυτό έμεινε στη συνείδηση και την ψυχή των Ελλήνων.

Στρατηγός Νικηταράς ο Τουρκοφάγος

Με τις μάχες των Δολιανών και των Βερβένων, προξενήθηκαν ιδιαίτερα σοβαρές ζημιές στους Τούρκους – που αναγκάστηκαν να κλειστούν στην Τρίπολη- ξανάδωσαν κουράγιο  στους ξεσηκωμένους ραγιάδες, και προετοίμασαν το κλίμα για την άλωση της πρωτεύουσας του Μωριά, που πραγματοποιήθηκε στις 23 Σεπτέμβρη 1821, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά, την στρατηγική του Κολοκοτρώνη. Στα Δολιανά, τον Νικηταρά τον αγάπησαν. Τον έκαναν δικό τους. Τον δέχτηκαν ως δικό τους ήρωα. Τον τίμησαν και τον τιμούν με κάθε τρόπο. Στο προαύλιο του Αγιώργη, πολιούχου του χωριού, έχει στηθεί αναμνηστική στήλη, αφιέρωμα των απανταχού Δολιανιτών. Στον τόπο που έγινε η μάχη, στην χαράδρα του Τσάκωνα, απέναντι από τα σπίτια του Χριστοφύλη όπου είχαν ταμπουρωθεί ο Νικηταράς και ο Καραμήτρος, δημιουργήθηκε πλατεία με το όνομα του και στήθηκε η προτομή του. Ακόμη, η γιορτή της επετείου, αποτελεί λόγο και αιτία συνάθροισης των απανταχού Δολιανιτών, των Τουρκολεκιωτών και των άλλων Συνελλήνων που επισκέπτονται το χωριό για να αποτίσουν φόρο τιμής στον ήρωα αλλά και όλους, όσοι έδωσαν το αίμα τους για την λευτεριά αυτού του Βράχου του Κόσμου.

Αφού πέρασε λίγος καιρός από τις δίδυμες μάχες, ο Κολοκοτρώνης τον έστειλε επικεφαλής της δύναμης που πολιορκούσε το Ναύπλιο. Από εκεί έφυγε για την Ανατολική Στερεά. Οι επαναστατημένοι Αθηναίοι τον εξέλεξαν αρχηγό τους. Οι Μαυρομιχαλαίοι όμως δυσφόρησαν για την ενέργεια αυτή των Αθηναίων. Ο Νικηταράς – που δεν ήθελε να δημιουργεί προβλήματα και έριδες – έφυγε για την Λειβαδιά. Βοήθησε τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στην προσπάθεια του να ανακαταλάβει την πόλη. Υπήρξε τόσο δυνατή η αδελφική φιλία που αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο ανδρών, ώστε έσμιξαν το αίμα τους κι έγιναν αδελφοποιητοί, σταυραδέρφια.

Κατόπιν, επέστρεψε στην Πελοπόννησο για να βοηθήσει τον Κολοκοτρώνη στην συνεχιζόμενη πολιορκία της Τρίπολης. Όταν η πόλη έπεσε (23/09/1821) οι Έλληνες την λαφυραγώγησαν και μοίρασαν τα λάφυρα. Μεταξύ των ελάχιστων που αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στην διανομή ήταν και ο Νικηταράς.

Όλη του η ζωή ένας αγώνας. Μάχη στην μάχη. Δεν ήξερε και δεν ήθελε να ξαποσταίνει. Τον Δεκέμβρη του ᾽21 τον βρίσκουμε να πολιορκεί το Ναύπλιο. Η πολιορκία αυτή υπήρξε ατυχής και μάλιστα κινδύνευσε σοβαρά να αιχμαλωτισθεί από τους Τούρκους. Τον Απρίλη του ᾽22 με 700 παλικάρια παίρνει μέρος στην μάχη της Στυλίδας και της Αγίας Μαρίνας στο πλευρό του Ανδρούτσου. Η κορυφαία μετά τα Δολιανά στιγμή  της ζωής του έφτασε. Η Τουρκία απαλλαγμένη από τον Αλή πασά και τους όποια εσωτερικά της προβλήματα, πήρε την απόφαση να συντρίψει κάθε αντίσταση στην Πελοπόννησο.

Αρχηγός αυτής της πανστρατιάς ορίστηκε ο Χουρσήτ πασάς. Έξυπνος στρατηλάτης, ανδρείος αλλά άγριος και ωμός. Ο Χουρσήτ μισούσε τους Έλληνες, και περισσότερο τους Πελοποννήσιους, γιατί στην άλωση της Τρίπολης κατάσχεσαν τους θησαυρούς του και αιχμαλώτισαν τις γυναίκες του. Εκατό και πλέον πλοία ήταν έτοιμα να λάβουν μέρος στην εκστρατεία. Στον ισχυρό αυτό στόλο συμμετείχαν Τουρκικά πλοία αλλά και από την Αλγερία, την Τύνιδα και την Αίγυπτο.

Την τελευταία στιγμή – πιθανόν λόγω κάποιας μυστικής συκοφάντησης εκ μέρους των αντιπάλων του – ο Χουρσήτ αντικαταστάθηκε και  η αρχηγία δόθηκε στον Μαχμούτ πασά, τον γνωστό μας Δράμαλη.  Ο Δράμαλης είχε αρκετά θετικά αλλά και αρνητικά χαρακτηριστικά. Ενώ είχε ευγενική καταγωγή, ήταν νέος, ακμαίος, ωραίος, πλούσιος και ριψοκίνδυνος παράλληλα ήταν αλαζόνας, καυχησιάρης, ματαιόδοξος  και ανόητος. Κυρίως όμως φιλοχρήματος. Απόδειξη αυτής της αδυναμίας του αποτελεί το γεγονός της Ακροκορίνθου. Όταν ανακάλυψε τον θησαυρό του Κιαμήλ πασά, με ιδιαίτερη απληστία και χωρίς κανένα ενδοιασμό τον  καταχράστηκε, παίρνοντας συγχρόνως ως σύζυγο του την ωραιότατη χήρα του Κιαμήλ.

Στα τέλη του Ιούνη του 1822, το στράτευμα κίνησε για την Πελοπόννησο. Τριάντα χιλιάδες ήταν οι άνδρες που συγκεντρώθηκαν στην Λάρισα. Ισχυρό πυροβολικό, είκοσι χιλιάδες πολεμικά άλογα, τριάντα χιλιάδες μεταγωγικά άλογα και μουλάρια, και πεντακόσιες καμήλες. Μπροστά πήγαιναν οι Δερβίσηδες και οι ιμάμηδες που με στεντόρειες  φωνές απήγγειλαν κείμενα του Κορανίου, ενώ άλλοι τραγουδούσαν θρησκευτικά τραγούδια και πολεμικούς θούριους. Ακολουθούσαν οι πολεμιστές και πολλοί υπάλληλοι, αστρολόγοι, νεκρομάντεις, θαυματοποιοί, πωλητές καπνού, οπίου, ποτοπώλες, υπηρέτες, αργυραμοιβοί, δήμιοι κ.α.

Όπου περνούσε αυτός ο συρφετός άφηνε αποκαΐδια κι ερημιά. Ο σουλτάνος πανηγύριζε για τις καταστροφές που προκαλούσε στο διάβα του ο Δράμαλης. Μάλιστα, όταν έφτασε στα Γεράνεια όρη, ανέβηκε στην θέση που λέγεται «αέρες» και μεθυσμένος από χαρά και ικανοποίηση για την επιτυχία του, άρχισε να μοιράζει στους αξιωματούχους του τις επαρχίες της Πελοποννήσου.  Στις 5 του Ιούλη, η στρατιά πέρασε τον Ισθμό. Κατέλαβε χωρίς καμιά αντίσταση την Κόρινθο και προχώρησε στην Αργολίδα, περνώντας από τα Δερβενάκια. Η αλαζονεία του τον τύφλωνε. Ούτε για μια στιγμή δεν πέρασε από το νου του ότι πίσω του έκλειναν οι πόρτες.

Ότι « εκλείσθησαν αι πύλαι» όχι μόνο της στρατιωτικής του πορείας αλλά γενικότερα ολόκληρης της ύπαρξης του.

Ο Δημήτριος Βαρδουνιώτης στο βιβλίο του « Η καταστροφή του Δράμαλη» εξιστορεί μοναδικά και λεπτομερειακά, όλα όσα διαδραματίστηκαν στην Αργολίδα. Η θέση των Τούρκων είχε καταντήσει δεινή. Ο στρατός υπέφερε από την πείνα και την δίψα. Την οδυνηρή αυτή κατάσταση επιβάρυναν ακόμη περισσότερο, απρόβλεπτες ασθένειες και επιδημίες. Ο Δράμαλης αναγκάστηκε να πάρει την πικρή και μοιραία  απόφαση. Έδωσε την εντολή να γυρίσει η στρατιά στην Κόρινθο. Λογάριασε όμως με σύμβουλο του την ανάγκη. Λησμόνησε   τον Κολοκοτρώνη.

« Και περί τον όρθρον της 26 Ιουλίου εξεκίνησαν εξ Άργους πανστρατιά, διευθυνόμενοι προς το στενόν του Δερβενακίου, δι᾽ου είχον εισβάλει πρό τινων ημερών εις την Αργολίδα. Ώδευον, διηρημένοι εις δύο φάλαγγας (κολώνας). Ένεκα δε της πληθύος των στρατευμάτων και των κτηνών, εφαίνοντο μακρόθεν, ως παμμεγίστη μελανή νεφέλη, επισκιάζουσα την πεδιάδα όλην». (Η καταστροφή του Δράμαλη. σελ.139).  

Ο Νικηταράς ήταν κι εδώ παρών. Αρχικά συμμετείχε στην απόκρουση των Τούρκων στα Δερβενάκια, όπου διέλυσε την εκεί φρουρά. Κατόπιν, ανέβηκε στον Άγιο Σώστη και ταμπουρώθηκε στα στενά της χαράδρας. Με την θέση που επέλεξε και τον ηρωισμό του, κατάφερε να συντρίψει μεγάλο μέρος του στρατού που οπισθοχωρούσε. Οι Τούρκοι άφησαν εκεί περισσότερους από 3.000 νεκρούς. Μετά δύο μέρες επαναλαμβάνει τον άθλο του στη μάχη που έγινε στο Αγιονόρι. Εξολόθρευσε στην κυριολεξία το τμήμα των Τούρκων που επεχείρησε να περάσει από εκεί. Οι Τούρκοι μέσα στη σύγχυση και τον πανικό τους άφησαν πίσω τους πάνω από 600 νεκρούς. Η συμβολή του Νικηταρά και αυτή την φορά υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική και αποφασιστική. Ο Δράμαλης – σε πλήρη απόγνωση –  κατάφερε να ανέβει σ᾽ ένα γάιδαρο για να μπορέσει να φτάσει στην Κόρινθο. Αλλά και ο γάιδαρος μέσα στην αντάρα σκοτώθηκε. Ο Δράμαλης πεζός, έφτασε στην Κόρινθο εξουθενωμένος, ρακένδυτος και χωρίς σαρίκι. Ο εγωισμός και η περηφάνια του πληγώθηκαν αγιάτρευτα. Ποτέ δεν ξεπέρασε την ντροπή των Δερβενακίων. Έπεσε σε βαριά μελαγχολία. Αδύναμος και ταλαιπωρημένος αρρώστησε από πνευμονία η οποία τελικά τον οδήγησε στον θάνατο, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου του 1822.

Εν τω μεταξύ:

Μετά την μάχη στα Δερβενάκια, συγκεντρώθηκαν τα λάφυρα σε τεράστιους σωρούς. Αξιωματικοί και στρατιώτες μαζεύτηκαν για την μοιρασιά. Κάποιοι πρόσεξαν πως ένας συναγωνιστής τους έλειπε από την συντροφιά. Ήταν ο Νικηταράς.Παρά την άρνηση του να πάρει κι αυτός κάποια λάφυρα, στο τέλος και μετά από την επιμονή των συντρόφων του, πήρε μια σέλα, μια ταμπακέρα ξυλόγλυπτη κι ένα σπαθί. Την σέλα χάρισε αμέσως σε συμπολεμιστή και φίλο του. Την ταμπακέρα, την έστειλε στην γυναίκα του Αγγελίνα με το σημείωμα « Την στέλνω σε σένα που αγαπώ ύστερα από την Πατρίδα. Λάβε την για να με θυμάσαι». Το ξίφος το έστειλε στην Ύδρα για τις ανάγκες του στόλου. Οι πρόκριτοι όμως του νησιού, το επέστρεψαν λέγοντας ότι το σπαθί αυτό, μόνον όταν το κρατεί το χέρι του Νικηταρά έχει αξία. Την ίδια εποχή – λέγεται – ότι χάρισε ένα μικρόσωμο άλογο χωρίς ουρά στον λαϊκό στιχουργό του αγώνα Τσοπανάκο ενώ σε κάποιο νησί πρότεινε κι έστειλαν μια καμήλα. Οι νησιώτες που δεν είχαν ξαναδεί τέτοιο ζώο, ύστερα από σκέψη πολλή και με την σύμφωνη γνώμη του γεροντότερου, αποφάσισαν πως πρόκειται για « χιλιόχρονο λαγό ».

Η αφιλοκέρδεια και η ανιδιοτέλεια του Νικηταρά έμεινε παροιμιώδης. Ποτέ δεν ζήτησε και ποτέ δεν πήρε.  

Όταν άρχισαν οι εμφύλιες διαμάχες το 1823, ο Νικηταράς τάχθηκε – όπως ήταν φυσικό – με το μέρος του θείου του και κατά της Κυβέρνησης Κουντουριώτη. Παρ᾽ όλη την υποστήριξη του στον Κολοκοτρώνη, τήρησε μετριοπαθή στάση και δεν πήρε μέρος στις μάχες που έγιναν προσπαθώντας μάλιστα με τις παρεμβάσεις του, να συμφιλιώσει τα πράγματα.

Μετά την επικράτηση των Κυβερνητικών, πήγε στο Μεσολόγγι και εντάχθηκε στην υπηρεσία του Δ. Μακρή. Κλείστηκε στην πολιορκημένη πόλη και πολέμησε κατά του Κιουταχή, στην δεύτερη πολιορκία. Μετά την χορήγηση αμνηστίας, ενόψει της εισβολής του Ιμπραήμ, επέστρεψε στην Πελοπόννησο επικεφαλής στρατιωτικού τμήματος και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Το 1826 με συμπολεμιστή τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, έλαβε μέρος, με 800 άντρες, στη νικηφόρα μάχη της Αράχοβας.( Νοέμβρης 1826).

Γύρισε εσπευσμένα στο Ναύπλιο γιατί αρρώστησε βαριά από πλευρίτιδα. Μετά την θεραπεία του ακολούθησε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και πήρε μέρος σε πολλές μάχες κατά του Ιμπραήμ. Για δεύτερη φορά πολέμησε στο πλευρό του Καραϊσκάκη στην άτυχη μάχη του Φαλήρου τον Απρίλη του 1827. Εδώ, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι μαζί τους πολέμησε ένας από τους πιο τίμιους και γνήσιους φιλέλληνες. Πρόκειται για τον Αμερικανικής καταγωγής Τζώρτζ Τζάρβις ( George Jarvis) ο οποίος μετά από πολλές μάχες στο πλευρό του Κολοκοτρώνη, πέθανε στο Άργος στις 11 Αυγούστου του 1828, σε ηλικία 31 χρονών.

Μετά την απελευθέρωση εντάχθηκε στο κόμμα των ρωσόφιλων ( Ναπαίων). Πάντοτε όμως εκείνο που επεδίωκε με όλες του τις δυνάμεις ήταν η δικαίωση των αγωνιστών και η διασφάλιση του λαού  από τις ξένες επεμβάσεις. Στήριξε σθεναρά τον Κυβερνήτη Καποδίστρια και υπήρξε στενός συνεργάτης του. Στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση του Άργους έλαβε μέρος ως πληρεξούσιος του Λεονταριού ( Αρκαδίας).

Το 1829, με συνέταιρο τον Αρχιμανδρίτη Πύρρο τον Θετταλό, ιδρύουν χαρτοποιείο στο Κεφαλάρι, καταβάλλοντας 3.000 γρόσια έκαστος. Κατασκευάζουν χίλια περίπου φύλλα χαρτιού. Τα χρήματα όμως τελειώνουν κι έτσι οι εργασίες σταματούν. Μη έχοντας την δυνατότητα να συνεχίσουν την παραγωγή, απευθύνονται στον Καποδίστρια.  Ο Πύρρος δεν συμπαθεί τον Κυβερνήτη και πολλές φορές έχει εκφράσει τις εχθρικές διαθέσεις του. Πιστεύει όμως ότι θα ενδώσει και θα τους προσφέρει την βοήθεια του, προς χάριν της φιλίας του Κυβερνήτη με τον Νικηταρά. Ο Καποδίστριας γνωρίζει ότι μια τέτοια επιχείρηση δεν έχει μέλλον. Εξ᾽ άλλου θεωρούσε ότι προτεραιότητα είχαν άλλες ανάγκες και ενέργειες σχετικές με την ανώμαλη πολιτική κατάσταση και δεν απαντά καθόλου στο αίτημα των δύο συνεταίρων. Ο Νικηταράς βλέποντας την κατάσταση, συνειδητοποιεί ότι η δουλειά του χαρτοποιείου δεν μπορεί να προχωρήσει. Μεταφέρει τις μηχανές στο σπίτι του, στο Άργος.

Το 1830 διορίστηκε Γενικός Αρχηγός της Πολιτικής Φρουράς Πελοποννήσου, το 1831 Πρόεδρος του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου των Ελαφρών και το 1832 Γενικός Αρχηγός του Στρατοπέδου Κορίνθου και έπειτα Αρχηγός της Μεσσηνίας. Μετά  από όλα αυτά και μετά την άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο, στις 25 Ιανουαρίου του 1833, ο Νικηταράς και ο Πύρρος απευθύνουν και πάλι αίτημα προς αυτόν, ζητώντας την συνδρομή του για την επανεκκίνηση των εργασιών του χαρτοποιείου. Αλλά και ο Όθωνας δείχνει να μη συμμερίζεται τις απόψεις των δύο συνεταίρων. Η κατάσταση οδηγεί σε αδιέξοδο. Η επιχείρηση χαρτοποιίας λήγει άδοξα.

Η αλήθεια είναι πως ο Νικηταράς δεν συμπάθησε ποτέ τους Βαυαρούς γι᾽αυτό και έμεινε αμέτοχος και απομονωμένος. Το 1834 προάγεται σε Συνταγματάρχη και διορίζεται  στρατιωτικός νομοεπιθεωρητής αλλά τον Αύγουστο του ίδιου έτους, μετά το κίνημα της Μεσσηνίας, τον συνέλαβαν και τον φυλάκισαν. Το 1839, θεωρήθηκε ένοχος συνομωσίας κατά του Όθωνα. Φυλακίστηκε στο Παλαμήδι και το 1840 δικάστηκε, κρίθηκε αθώος και αφέθηκε ελεύθερος. Οι Βαυαροί όμως δεν δέχτηκαν την απόφαση του Δικαστηρίου και με υπογραφή του Όθωνα φυλακίστηκε στην Αίγινα. Με όλους αυτούς τους διωγμούς και τις ταλαιπωρίες ο Νικηταράς κουράστηκε. Η υγεία του κλονίστηκε σοβαρά. Στην δίκη που έγινε στις 18 Σεπτέμβρη 1841, δόθηκε εντολή να προσαχθεί καθιστός. Αμνηστεύθηκε και αποφυλακίστηκε σχεδόν τυφλός. Ασθενής και ταλαιπωρημένος φτάνει στο Άργος, στο σπίτι του. Μολονότι καμιά σχέση δεν είχε με τον τόπο αυτό, δέθηκε μαζί του. Εξ᾽ άλλου ένα αγρόκτημα στην θέση Σερεμέτι, κοντά στα όρια του Άργους προς το Ναύπλιο και την Νέα Κίο, που τότε βέβαια δεν είχε ακόμη δημιουργηθεί, ήταν όλη του η περιουσία αν και όπως διαβάζουμε στους « Μύλους της Αργολίδας» του Γιώργου Αντωνίου και ο οποίος επικαλείται κείμενο του Θεόδωρου Δ. Γιαννακόπουλου στα « Ναυπλιακά Ανάλεκτα ΙΙΙ 1998, και στο οποίο αναφέρεται ότι « …ο Νικηταράς είχε τρεις υδρόμυλους στο Κεφαλάρι Άργους (σύμφωνα με την διαθήκη της συζύγου του Αγγελικής, 197/1863 του συμβολαιογράφου Ναυπλίας Ι. Σαριγιάννη). Στο  Σερεμέτι πάντως ακούμπησε τις ελπίδες του για επιβίωση δική του και της οικογένειας του. Εκεί ο « ωκύπους» στρατηγός πότισε με τον ιδρώτα του την βαλτώδη γη και την μετέτρεψε σε γόνιμη και καλλιεργήσιμη.  Δεν ήταν όμως τυχερό του να ησυχάσει.

Σε μια αναφορά του προς τον Όθωνα, σχετική με το κτήμα στο Σερεμέτι και με ημερομηνία 24 Οκτωβρίου 1841 γράφει:

Μεγαλειότατε,

Εις διαφόρους περιστάσεις και εποχάς έκαμα γνωστόν εις την Υμετέραν Μεγαλειότητα ότι δι᾽ αδείας της υπό της αισίας ελεύσεως της Ελληνικής Κυβερνήσεως, μοι παρεχωρήθησαν όλες οι εντός της κατά την Αργολίδα θέσεως Σερεμέτι εθνικές γαίες, χέρσας δε ούσας, και καταπλακωμένας υπό των υδάτων. Ηγωνίσθην, εξόδευσα, ότι εντίμως απελάμβανα, απεξήρανα τας γαίας αυτάς και εγεώργησα ικανόν μέρος αυτών, ενήργησα φυτείας, αυταί δε κατεστράφησαν εκ των ώδε ανωμαλιών, επανέλαβα μετά ταύτα τας γεωργικάς εργασίας δια να δυνηθώ να πραγματοποιήσω τον οποίον η Κυβέρνησις προέθετο σκοπόν, του να εξασφαλίση πόρον ζωής εις την πολυάριθμον οικογένειαν γηραιού στρατιωτικού, όστις τίποτε άλλο δεν απήτησε πώποτε.

Μετά την σύστασιν του ιπποφορβείου, μου αφηρέθησαν αι γαίαι αυταί, μοι αφέθη όμως μέρος αυτών κατά το τοπογραφικόν σχέδιο του αρχηγού του πυροβολικού. Τούτο συνέβη μεταξύ των ετών 1836 και 1837. Έκτοτε ασχολούμαι με την βελτίωσιν της καλλιεργείας των οποίων μοι αφέθησαν γαιών, αλλ᾽επέπρωτο ίσως καθ᾽ ήν στιγμήν χαίρω τα αποτελέσματα της δικαιοσύνης της Υ.Μ. να ίδω να αφαιρούν από εμέ γη ως είρηται αφεθείσαν εις την κατοχήν μου γαίας Σερεμετίου, και να μάθω ότι ικανόν μέρος αυτών εξετέθη εις δημοπρασίαν.

Ο Νικηταράς δεν είχε άλλους πόρους, δικούς του. Για να αποξηράνει, να εμπλουτίσει και να καλλιεργήσει την γη του χρειάστηκε να δανειστεί. Δανείστηκε για να φτιάξει το σπίτι του. Δανείστηκε όμως και για συντηρήσει τους στρατιώτες του τον καιρό του αγώνα. Οι τόκοι τον έπνιξαν.

Σε αναφορά του στην Γερουσία και την Βουλή, το δίκιο τον πνίγει και ο λόγος του πύρινος:

«…Ως εκ τούτου κατεδαπάνησα εις αυτό πολλά εις καλλιέργειαν, οικοδομήσας οίκους, ανοίξας χάνδακας, εμφυτεύσας αμπελώνας, δένδρα και λοιπά˙ προς τούτοις δε και όσα εργάσιμα, ζώα και άλλα χρήματα. Αλλ᾽η Αντιβασιλεία αυθαιρέτως και αυτογνωμόνως με αφήρεσεν το πλείστον μέρος αυτού˙αλλά και σύρουσά με εις τας καθύγρους φυλακάς˙εν αυτή τη φυλακή με κατηνάγκασε ή να οικοδομήσω την εν Ναυπλίω οικίαν μου ή να την πουλήσω και ούτω με εξέθεσεν εις πολλά δυστυχήματα˙διότι αναγκασθείς να εμπιστευθώ εις ξένους την φροντίδα της οικοδομής και υποπεσών σε σφετερισμούς και τόκους, αντί 30 ή 35 χιλιάδων δραχμών δαπάνης η οικοδομή ανέβη εις 79.775, την ακρίβειαν των οποίων βλέπετε εις επισυναπτόμενον ενταύθα κατάλογον. Αναγκασθείς εκ τούτου να δανεισθώ εσχάτως 20.000 δρχ. από την Τράπεζαν, αδύνατο να πληρώνω το χρεώλυστρον και το μέλλον απειλεί τα χειρότερα˙ και δια να γνωρίζετε κάλλιον την αλήθεια σας επισυνάπτω δεύτερον ονομαστικόν κατάλογον των όσων κατά τον Αγώνα εδανείσθην δια να οικονομώ εν μέρει τους υπ᾽εμού στρατιώτας και δια τα οποία σήμερον σύρομαι καθ᾽εκάστην εις τα δικαστήρια και πληρώνω ως αν έμελον να υποβάλλωμαι δια τον πατριωτισμόν μου( συγχωρήσατέ μοι να το ειπώ) εις πρόστιμα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Ακολούθως δε ότι αποφασισθή και εγώ βέβαια υπάγομαι εις την εθνικήν θέλησιν και απόφασιν».

Ακόμη και τώρα, ο Νικηταράς πειθαρχεί. Ο Έλληνας πατριώτης, που μπορούσε να βγει από τον αγώνα πάμπλουτος, τώρα φτωχός και χρεωμένος εκλιπαρεί την βοήθεια και υποστήριξη από τους κατέχοντες θώκους που εκείνος τους εξασφάλισε. Το 1843 προάγεται σε υποστράτηγο ενώ μετά την εξέγερση της 3^ης του Σεπτέμβρη του 1847 διορίστηκε Γερουσιαστής, αξίωμα που του εξασφάλισε μια πενιχρή σύνταξη. Παρά τις προσπάθειες του όμως, του ίδιου και της οικογένειας του, αλλά και τις εντολές της Κυβέρνησης για αναστολή των διώξεων λόγω χρεών, το κτήμα στο Σερεμέτι τελικά δεν σώθηκε, εκποιήθηκε.

Ο Νικηταράς και η Αγγελίνα απέκτησαν τρία παιδιά. Τον Γιάννη και δύο κόρες. Ο Γιάννης έγινε στρατιωτικός, ενώ η μια του κόρη τρελάθηκε από την λύπη της όταν είδε τον πατέρα της μετά την φυλάκισή του στην Αίγινα, εξουθενωμένο, τυφλό και ανήμπορο. Ο Νικηταράς μπορεί να υπέφερε πολλά, αλλά ποτέ δεν βαρυγκώμισε και ποτέ δεν είπε πικρή κουβέντα για την Πατρίδα. Μπορεί να μη δικαιώθηκε – όπως άλλοι- στα μάτια των συγχρόνων του. Έχει όμως σημαδέψει ανεξίτηλα τις ψυχές του λαού. Έχει δικαιωθεί στην συνείδηση των νεοελλήνων που τον τιμούν και τον έχουν κατατάξει στους κορυφαίους Έλληνες αγωνιστές.

Το κείμενο με τα λόγια του Λυκούργου Κρεστενίτη που έστειλε στις 25 του Ιούνη 1849, προς την Βουλή των Ελλήνων, δείχνει τον σεβασμό και την εκτίμηση κάποιων Ελλήνων προς το πρόσωπο του οπλαρχηγού:

« Το όνομα του Νικήτα και το δια της σπάθης αυτού αποδοθέν εις τον ίδιον ( του Τουρκοφάγου) τις δύναται να αρνηθή ότι δεν ήχησε καθ᾽όλην την Ευρώπη και την Ασίαν, προφερόμενον εισέτι με σέβας και θαμασμόν παρά πάντων; Τις δύναται να αμφιβάλη ότι ο βίος του Νικήτα θέλει καλύψει πολλάς της ιστορίας σελίδας και θέλει στολίση αυτήν με ανδραγαθήματα του ήρωος τούτου, τα οποία εις τας επερχομένας γενεάς θέλουν χρησιμεύσει ως τύπος και παραδειγματισμός του ακραιφνούς πατριωτισμού και του ηρωισμού, όστις αναβιβάζει τον πολίτην στρατιώτην εις την εύκλειαν της αληθούς δόξης;

Η εικών του Νικήτα, ζώντος έτι αυτού, ανήρτηται και εν Ελλάδι και εν τη αλλοδαπή μεταξύ εκείνων των μεγάλων ανδρών˙μετά θάνατον δε η προτομή αυτού θέλει κατασταθή σεβαστόν μνημείον εις  πάντα τόπον. Οι ξένοι περιηγηταί ασπάζονται σήμερον με σέβας τον Νικήταν, αλλά μετά θάνατον και ξένοι και ομογενείς, διαβαίνοντες εκ των Δερβενακίων θέλουν χαιρετά με δάκρυα το ηρώον του Νικήτα, ως σήμερον το του Μιλτιάδου τρόπαιον».

Παρ᾽όλα αυτά, η φτώχεια και η τύφλωσή του τον οδήγησαν τελικά στην επαιτεία. Με εντολή της αρχής που όριζε τα πόστα επαιτείας στον Πειραιά, του όρισαν μια θέση κοντά στην σημερινή εκκλησία της Ευαγγελίστριας και του επέτρεπαν να στέκεται εκεί κάθε Παρασκευή.
Η ΑΛΛΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΑΡΑ
 Ο Νικηταράς – Νικήτας Σταματελόπουλος, γεννήθηκε το 1781 στο χωριό Μεγάλη Αναστασίτσα και όχι στο Τουρκολέκα απ’ όπου η καταγωγή του. Ο πατέρας του Σταματέλλος Τουρκολέκας ήταν αρματωλός στο Λιοντάρι. Είχε παντρευτεί τη κόρη του προεστού στο Άκοβο Αναστασίου Καρούτσου, η οποία ήταν αδελφή της γυναίκας του Θόδωρου Κολοκοτρώνη. Ήταν λοιπόν ανεψιός του Γέρου του Μοριά.

Στις 25 του Σεπτέμβρη του 1849, ο γενναιότερος των γενναίων, πεθαίνει ξεχασμένος, τυφλός και πάμφτωχος.

Ιωάννης Νικήτα Νικηταράς

Όταν πέθανε ο Στρατηγός Νικηταράς ο γιος του Ιωάννης – που είχε το όνομα του αδελφού του Νικηταρά – ήταν 20 χρονών. Αυτό προκύπτει από την απόφαση συνταξιοδότησης της « Αγγελικής χήρας μετά του Ιωάννου 20ετούς ορφανού του ποτέ στρατηγού της φάλαγγος Νικήτα Σταματελόπουλου». Η σύνταξη αυτή χορηγήθηκε στις 26 Αυγούστου 1854 και το ποσό ήταν 111 δραχμές. Ο Ιωάννης δεν κράτησε το οικογενειακό όνομα Σταματελόπουλος αλλά το αγαπημένο προσωνύμιο του πατέρα του Νικηταράς.

Παντρεύτηκε την πανέμορφη Βασιλική, το γένος Τσίπη, γνωστής Αργείτικης οικογένειας. Έζησε στο Άργος, στο σπίτι της σημερινής οδού Νικηταρά 5, που σήμερα μεν δεν υπάρχει αλλά που πήρε το όνομα της ακριβώς από αυτό το γεγονός. Ο Ιωάννης και η Βασιλική δεν απέκτησαν παιδιά. Αυτό δεν τους εμπόδισε να αποτελέσουν υπόδειγμα ζεύγους και κόσμημα για την πόλη του Άργους που πάντα με την συμπεριφορά τους, υπενθύμιζαν το ήθος και την φυσιογνωμία του Νικηταρά.

Ο Ταγματάρχης Ιωάννης Νικηταράς, πέθανε 60 χρονών και ετάφη στο Κοιμητήριο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η σύζυγός του Βασιλική αντίθετα, πέθανε σε πολύ μεγάλη ηλικία το 1942 και ετάφη στον ίδιο τάφο.        

  

Όσιος νεομάρτυρας Ιωάννης Τουρκολέκας

Στις 24 του Οκτώβρη εορτάζεται η μνήμη του αγίου νεομάρτυρα Ιωάννη Τουρκολέκα, αδελφού του Νικηταρά του Τουρκοφάγου. Κάθε χρόνο το χωριό Τουρκολέκα του Δήμου Φαλαισίας, της επαρχίας Μεγαλουπόλεως, του Νομού Αρκαδίας, τιμά την μνήμη του οσίου, ο οποίος αποκεφαλίστηκε στις 24 του Οκτώβρη του 1816 στην Μονεμβασιά, και του οποίου ναός υπάρχει στο χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε.

Η ΠΡΟΤΟΜΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ.

   ΤΙΜΗΣΑΜΕ-ΣΤΕΦΑΝΩΣΑΜΕ,ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠ'ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ,ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΟΔΕΙΑ ΤΗΣ ΜΠΑΝΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ, ΣΤΙΣ 16-3-2014, ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ-ΑΓΩΝΙΣΤΡΙΕΣ, ΤΟΥ 1821

Πηγές

• Πρακτικά του Β΄Τοπικού Συνεδρίου Αργολικών Σπουδών, Τόμος 14, Άργος 30 Μαΐου-1 Ιουνίου 1986, Ιωάννης Π. Χιωτακάκος, σελ.414-418.
• Δημήτριος Καμπουρόγλου, από «Το εικοσιένα», Πανηγυρικοί Λόγοι Ακαδημαϊκών, έκδ. Ακαδημία Αθηνών, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήναι 1977.
• Οδυσσέα Κουμαδωράκη, « Άργος το πολυδίψιον » Εκδόσεις Εκ Προοιμίου, Άργος 2007.
• Δημητρίου Κ. Βαρδουνιώτου, « Καταστροφή του Δράμαλη », Εκ των τυπογραφείων Εφημερίδος ¨Μορέας¨, Εν Τριπόλει 1913.     
  
  
  

  Πόσα ήταν τα ’21; Καιρός να μάθουμε την αλήθεια.

  Το άγνωστο ’21, οι μισές αλήθειες και η παραχάραξη της Ιστορίας

  “…Οι λέγοντες ότι η Επανάσταση ήταν μόνον Εθνική, ή είναι αδιάβαστοι, ή δε μας λένε την αλήθεια. Σκοτώνοντας τους Τούρκους ήξερε ότι σκοτώνει το σύμμαχο των κοτζαμπάσηδων. Χωρίς τον αφανισμό πρώτα αυτουνού, δεν μπόραε να ξεπάτωνε τους άλλους. Το ότι σ’ αυτό η Επανάσταση γελάστηκε, δεν πάει να πει διόλου ότι τους εφείσθη. Θα τους πέρναε εν στόματι μαχαίρας. Το ότι νόμισε ότι για τούτο είχε καιρό, αυτό την έφαγε…Η Επανάσταση απότυχε…”

   Γιάννης Σκαρίμπας

  Η 25η Μαρτίου πλησιάζει και ετοιμάζονται οι λόγοι που θα εκφωνηθούν στις διάφορες εκδηλώσεις και θα αποτίσουν φόρο τιμής στους αγωνιστές του ’21. Και είναι βέβαιο ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους θα ακολουθήσουν την πεπατημένη και θα μιλήσουν για τα 400 χρόνια σκλαβιάς, για την καταπίεση που υφίσταντο όλοι οι Έλληνες, για το κρυφό σχολειό, για την Αγία Λαύρα, για τον αγώνα που αποφάσισαν να δώσουν ενωμένοι ενάντια στον κατακτητή, για τις νίκες που επέτυχαν και την αποτίναξη του ξένου ζυγού.

  Ελάχιστοι θα αναφέρουν ότι δεν υπέφεραν όλοι οι Έλληνες το ίδιο, ότι την πιο κρίσιμη στιγμή της Επανάστασης οι Έλληνες σκοτώνονταν σε έναν εμφύλιο πόλεμο στον οποίο σπαταλήθηκε και ολόκληρο το πρώτο δάνειο που κατάφεραν να εξασφαλίσουν από την Αγγλία, ότι εξαιτίας αυτού του εμφυλίου η Επανάσταση ηττήθηκε στρατιωτικά και χρειάστηκε η στρατιωτική επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων για να αποχωρήσουν οι Τούρκοι και ότι μπορεί μεν να γλυτώσαμε από τον τουρκικό ζυγό δεθήκαμε όμως στο άρμα της Αγγλίας.

  Αλλά και αυτοί που θα παρακουθήσουν την αυριανή παρέλαση από τις εξέδρες των επισήμων θα είναι αυτοί που – τι ειρωνεία! – μας μιλούν σήμερα για σύνεση, μετριοπάθεια και ρεαλισμό, μας λένε ότι δεν είναι ώρα για τζάμπα μάγκες και μας καλούν να είμαστε υπάκουοι αν θέλουμε οι ξένοι φίλοι μας να συνεχίσουν να μας δανείζουν!

  Αλήθεια, τι θα έλεγαν αυτοί οι άνθρωποι αν ζούσαν παραμονές της επανάστασης του 1821; Νομίζω πως όλοι μπορούμε να φανταστούμε και το λιγότερο που θα πρέπει να κάνουμε σε αυτούς αύριο είναι να τους κατεβάσουμε με το ζόρι από τις εξέδρες. Η υποκρισία, η παραχάραξη της ιστορίας και η καπηλεία των αγώνων άλλων έχουν και τα όρια τους!!!

  Οι μισές αλήθειες και η παραχάραξη της Ιστορίας ήταν ανέκαθεν η αγαπημένη ενασχόληση της εξουσίας και των υπηρετών της προκειμένου να κρατούν το μακάριο λαό σε καταστολή και ύπνωση, βέβαιος αυτός ότι έχουν εκπληρωθεί οι στόχοι και οι προσδοκίες του και να μην αναμοχλεύει παλιές ιστορίες που μιλούν για επανάσταση, για δικαιοσύνη, για ισότητα, για ελευθερία.

  Πόσα ήταν τα ’21;

  Τι ήταν, όμως, το ’21; Ήταν ένα ή περισσότερα; Ας διαβάσουμε τι “απάντησε” σε αυτό το ερώτημα ο ιστορικός Δημήτρης Φωτιάδης

  “ Δύο ήταν τα Εικοσιένα : Το ένα του λαού και των πιο προοδευτικών ανθρώπων εκείνου του καιρού, το άλλο των κοτζαμπάσηδων και των πολιτικάντηδων. Του πρώτου οι ρίζες αντλούνε τους χυμούς τους από τα ¨Δίκαια του ανθρώπου” του Ρήγα Βελεστινλή, πάνω στ’ άλλο πέφτει βαρύς ο ίσκιος της “Πατρικής Διδασκαλίας” του Μακαριωτάτου Πατριάρχη της Αγίας Πόλης Ιερουσαλήμ Κυρ Ανθίμου – ή πιο σωστά του Γρηγορίου ”

  Συνεχίζοντας τη σκέψη του συγγραφέα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν ήταν δύο τα ’21 αλλά πολύ περισσότερα. Όσα και οι διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και τάξεις που συμμετείχαν στην Επανάσταση και όσα αυτά που επιθυμούσαν να πραγματωθούν.

  Σύμφωνα με τον Douglas Dakin «Παρά τον φαινομενικά μοναδικό σκοπό για τον οποίο οι Έλληνες άρχισαν την Επανάσταση υπήρξε τελικά τόση ποικιλία δευτερευόντων σκοπών και τέτοια σύγκρουση συμφερόντων ώστε σε κάθε στιγμή σχεδόν κινδύνευε η εθνική υπόθεση. Οι ανώτερες κοινωνικές τάξεις ήθελαν την οθωμανική κοινωνία χωρίς τους Τούρκους, οι στρατιωτικοί ήθελαν να δημιουργήσουν για τον εαυτό τους ανεξάρτητες σατραπείες και να γίνουν μικρογραφίες του Αλή-πασά, και τα χαμηλότερα στρώματα ήθελαν απλώς να βελτιώσουν τη θέση τους, να γλιτώσουν από τους φόρους, να γίνουν ιδιοκτήτες και να αυξήσουν την έκταση της γης που καλλιεργούσαν, και να ανέβουν υψηλότερα στην κοινωνική κλίμακα. Ανάμεσα στις φτωχότερες και στις πλουσιότερες τάξεις υπήρχε πάντοτε λανθάνουσα η σύγκρουση. Αλλά η σύγκρουση αυτή ποτέ δεν κατέληξε σε ανοιχτή αναμέτρηση κατά τα γεγονότα, που επακολούθησαν. Η φτωχολογιά, που δεν αποτελούσε μια ομοιόμορφη μάζα, δεν είχε δικούς της αρχηγούς και ούτε εμφανίστηκαν διανοούμενοι ή πολιτικοί να την καθοδηγήσουν σαν κοινωνική τάξη. Αρχηγοί της τελικά ήταν οι τοπικοί προύχοντες, που βρίσκονταν πολύ ψηλότερα στην κοινωνική κλίμακα και με τους οποίους την ένωναν οι περίπλοκοι δεσμοί της ελληνικής κοινωνίας.”

  Για να αντιληφθούμε το χάσμα που χωρίζει το όραμα του Ρήγα από το σκοτάδι της πλειοψηφίας των ρασοφόρων, ας δούμε τι ονειρευόταν ο Ρήγας, τι πρέσβευε η επίσημη εκκλησία και ποιος ήταν ο ρόλος των κοτζαμπάσηδων

  Το όραμα του Ρήγα 

  

   Σύμφωνα με τον Douglas Dakin  «Στο Σύνταγμα του ο Ρήγας προέβλεπε την ίδρυση ενός βαλκανοασιατικού κράτους με επικρατούσα παιδεία την ελληνική. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για την τουρκική Αυτοκρατορία χωρίς τους Τούρκους δυνάστες και χωρίς τους χριστιανούς πασάδες, δηλαδή τον Πατριάρχη, τους δουλοπρεπείς επισκόπους και όλους εκείνους, που ευημερούσαν με τη συνεργασία τους με την οθωμανική εξουσία. Το κράτος αυτό η ελληνική Δημοκρατία, μολονότι θα περιλάμβανε ανθρώπους από διαφορετικές φυλές, με διαφορετικές γλώσσες και διαφορετικές θρησκείες, θα ήταν ένα και αδιαίρετο. Όλοι, ακόμη και οι μουσουλμάνοι, θα είχαν το δικαίωμα να ψηφίζουν και να παίρνουν δημόσια αξιώματα. Υποτίθεται, πως επίσημη γλώσσα της διοίκησης θα ήταν τα ελληνικά και πως η διοίκηση αυτή θα ήταν κεντρική, δεδομένου, ότι οι Σλάβοι και οι Ρουμάνοι ηγέτες, όπως και οι σημαίνοντες Έλληνες, θα απολάμβαναν τα αγαθά μιας ελληνικής παιδείας»

  Από τη Χάρτα του Ρήγα, που είναι σχεδόν αντίγραφο της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, διαβάζουμε : “Όλοι οι άνθρωποι,Χριστιανοί και Τούρκοι,κατά φυσικόν λόγον είναι ίσοι…Ο Βούλγαρος πρέπει να κινείται όταν πάσχει ο Έλλην και τούτος πάλιν δι’εκείνον και αμφότεροι δια τον Αλβανόν ή Βλάχον”……. “…ο λαός μόνον ημπορεί να προστάζει, και όχι ένα μέρος ανθρώπων ή μία πόλις και ημπορεί να προστάζει δι’ όλα, χωρίς κανένα εμπόδιον”

  Σύμφωνα με το Γερμανό Καρλ Μέντελσον Μπαρτόλντυ “’Οπως οι αβράκωτοι της Γαλλικής επαναστάσεως…ούτω και ο Ρήγας εκάλει πάντας τους υπό των Τούρκων πιεζομένους χριστιανούς, Σέρβους, Βουλγάρους και Αλβανούς, να συμμαχήσωσιν κατά των Τούρκων, όπως ανάψει ούτω της ελευθερίας η πυρκαιά από των ορέων της Βοσνίας μέχρι των ερήμων της Αραβίας” και “…εις το νέον ελεύθερον κράτος θα συγκατέλεγε και τους Τούρκους που θα εδέχοντο ν’αποσχισθούν του Σουλτάνου και να ζήσουν εις την επικράτειαν, η οποία θα εσχηματίζετο, με ίσα δικαιώματα προς τους άλλους”

  Αυτά έλεγε ο Ρήγας Φεραίος και όχι μόνο το:

  “Ως πότε παλικάρια, θα ζούμε στα στενά,
  μονάχοι σα λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά;
  Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
  παρά σαράντα χρόνους σκλαβιά και φυλακή.” 

  που είναι το μόνο που μαθαίναμε γι’αυτόν στο σχολείο και πέραν τούτου ουδέν. Αλήθεια, ποιο από τα οράματα του Ρήγα έχει πραγματωθεί;

  Το σκοτάδι του ανώτερου κλήρου

   

  

   Από την άλλη μεριά, τo 1798 εκδίδεται από το πατριαρχικό τυπογραφείο η «Πατρική Διδασκαλία» , ένα εμετικό και σκοταδιστικό τουρκόφιλο έντυπο, που επιτίθεται εναντίον των ιδεών της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας και ουσιαστικά κατά των ιδεών του Ρήγα. Ως συγγραφέας του αναφέρεται ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Άνθιμος, αλλά πολλοί ιστορικοί πιστεύουν πως συγγραφέας του ήταν ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ (σύμφωνα με άλλους, αποτελεί έργο του Αθανάσιου Πάριου, «άγιου» της Ορθόδοξης Εκκλησίας).

  Η «Πατρική Διδασκαλία» προειδοποιούσε για «τας νεοφανείς ελπίδας της Ελευθερίας», τις οποίες ο συγγραφέας θεωρούσε ως «νεοφανή και έντεχνον παγίδα», το τελευταίο τέχνασμα το οποίο «εμεθοδεύθη ο πρώτος αποστάτης Διάβολος» για να παραπλανήσει τους ευσεβείς. Ως αντίδοτο στην παγίδα της ελευθερίας, ο συγγραφέας συμβούλευε υποταγή στην «ισχυράν βασιλείαν των Οθωμανών» η οποία, σύμφωνα με αυτόν, ήταν το δώρο του Θεού προς τους ορθόδοξους χριστιανούς, σταλμένο για να τους προστατεύει από τις αιρέσεις. Σύμφωνα με τον συγγραφέα επίσης, η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε δημιουργηθεί από το Θεό εκ του μηδενός, σε μια εποχή που η χριστιανική ρωμαϊκή αυτοκρατορία άρχισε να «χωλαίνει εις τα της ορθοδόξου πίστεως φρονήματα», με σκοπό να «είναι εις μεν τους Δυτικούς ωσάν ένας χαλινός, εις δε τους Ανατολικούς ημάς πρόξενος σωτηρίας». Οι πραγματικοί ορθόδοξοι χριστιανοί, κατά συνέπεια, όφειλαν να υποταχθούν με ευγνωμοσύνη στους θεόσταλτους αφέντες τους και να ξεχάσουν κάθε μάταιη συζήτηση για απατηλές ελευθερίες πάνω σ’ αυτή τη γη. Το «νυν θρυλλούμενον σύστημα της ελευθερίας», που είχε εμφανισθεί στις χώρες της Δύσης εκείνη την εποχή, αντέβαινε προς «τα ρητά της θείας Γραφής και των Αγίων Αποστόλων, οπού μας προστάζουν να υποτασσόμεθα εις τας υπερέχουσας αρχάς». Δεν αντιπροσώπευε παρά αναρχία και«ακαταστασία», όπου «το καθ’ αυτό σκοπούμενον ταύτης της ελευθερίας μία μισητή ολιγαρχία και τυραννία, ως εκ της πείρας φαίνεται». Ο υπαινιγμός σε σχέση με τη Γαλλική Επανάσταση ήταν σαφής σ’ αυτές τις τελευταίες προειδοποιήσεις.

  Λίγα χρόνια αργότερα, το 1807, ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ έσπευδε να καταδικάσει τις επαναστατικές διεργασίες και με πατριαρχική εγκύκλιο προς την Αίγινα, την Ύδρα, τον Πόρο κτλ, συνιστούσε στους νησιώτες να μη στασιάσουν και να μη δεχτούν τις προτάσεις της Ρωσίας προς επανάσταση: «Και άλλοτε δια πολλών εκκλησιαστικών ημών εγκυκλίων και γραμμάτων εδηλώσαμεν προς πάντας τους ομογενείς ημών ευσεβείς…της κραταιάς και αηττήτου βασιλείας το χρέος όπου έχομεν να φυλάττωμεν το πιστόν ημών του ραγιαλικίου και να δεικνύομεν πάντοτε λόγοις και έργοις και κατ’ εξοχήν εν τοις παρούσι καιροίς… να διατηρήσετε εαυτούς ανωτέρους πάσης διαβολής και ενέδρας των υπεναντίων και εχθρών της κραταιάς βασιλείας…να μην τολμήσετε καθ’ οιονδήποτε τρόπον να δεχτείτε ποτέ τους υπεναντίους και εχθρούς της κραταιάς βασιλείας…» διαβάζουμε στο βιβλίο του Γιάννη Κορδάτου “Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επαναστάσεως του 1821”

  Και γιατί, άλλωστε, να μην έχει αυτή τη στάση η επίσημη εκκλησία αφού σύμφωνα με το Εγκυκλοπαιδικό λεξικό Ελευθερουδάκη “… ο Οικουμενικός Πατριάρχης επείχεν απόλυτον εξουσίαν επί των εκκλησιαστικών μοναστηρίων και του κλήρου, ηδύνατο να καθαιρεί αρχιερείς και ιερείς, να χειροτονή αντ΄αυτών άλλους και να δικάζη αμέσως και εμμέσως τας μεταξύ χριστιανών διαφοράς. Τα εκκλησιαστικά κτήματα ανεγνωρίσθησαν αναφαίρετα και αφορολόγητα, η δε διαχείρισις τούτων αφέθη ελευθέρα εις τον Πατριάρχην και τους υπ’ αυτόν αρχιερείς και λοιπούς ιερωμένους. Πας δε χριστιανός υπεχρεώθη να διαθέτη ωρισμένον μέρος της περιουσίας του υπέρ της Εκκλησίας…”

  Ας δούμε, επίσης, τι έλεγε ο Ανώνυμος της Ελληνικής Νομαρχίας για το ανώτερο ιερατείο “ …Εκείνοι οι αυτόματοι και ουτιδανοί άρχοντες, οι φιλάργυροι και αμαθείς αρχιεπίσκοποι… Εκείνοι οι αυθάδεις και όντως βάρβαροι προεστοί…Τι λέγουσι λοιπόν , οι αυτοί οι βρωμεροί και χυδαιότατοι άνθρωποι; Πώς είναι δυνατόν να νικηθή ένα τόσο μεγάλο βασίλειον; Ημείς δεν ημπορούμεν να κυβερνηθώμεν μόνοι μας…μάλιστα εκείνοι οι βρωμοάρχοντες της Κωνσταντινουπόλεως, οπού όσον ύφος και αλαζονείαν έχουσι, άλλην τόσην αμάθειαν…Τι λοιπόν ημπορώ να τους είπω δια να τους καταπείσω;… Να τους κράξω, ίσως, άτιμους; Αλλ’ αυτοί το έχουν δια προτέρημα”

  Δεν έφταναν, όμως οι παραινέσεις του πατριάρχη προς τους Έλληνες να μην επαναστατήσουν, αλλά χρησιμοποιούσε και το όπλο του αφορισμού – που για πολλούς ανθρώπους εκείνη την εποχή ήταν χειρότερος και από το θάνατο. Το 1806 αφόρισε τον Κολοκοτρώνη μαζί με άλλους κλεφτoκαπεταναίους της Πελοποννήσου, ενώ μετά την έκρηξη της Επανάστασης αφόρισε και τον αρχηγό της Αλέξανδρο Υψηλάντη και τη Φιλική Εταιρεία καθώς και όλους όσοι συμμετείχαν στο κίνημα. 

  Αλλά και πολύ αργότερα, μετά και από αυτήν ακόμη την επικράτηση της Επανάστασης, σύμφωνα με τον Douglas Dakin, «Στις 9/21 Μαΐου 1828 ο Καποδίστριας δέχτηκε στην Αίγινα μιαν αντιπροσωπεία από τέσσερις μητροπολίτες, που έφερναν μια επιστολή του Πατριάρχη Αγαθαγγέλου. Η επιστολή αυτή, που είχε ήδη δοθεί στη δημοσιότητα, παρότρυνε τους Έλληνες να πειθαρχήσουν στο νόμιμο ηγεμόνα τους, το Σουλτάνο. Ο Καποδίστριας απάντησε……ότι οι Έλληνες, ακλόνητοι στη χριστιανική τους πίστη, προτιμούσαν να πεθάνουν, παρά να υποταγούν και ότι δεν επρόκειτο ποτέ να αναγνωρίσουν μια εκκλησιαστική αρχή εξαρτημένη από τους Τούρκους.»

  Ο ρόλος των κοτζαμπάσηδων 

  

   Αφού είδαμε το όραμα του Ρήγα και την αντίδραση του ανώτερου κλήρου προς οτιδήποτε νεωτερικό και προς την ίδια την Επανάσταση ακόμη, ας δούμε και το ρόλο που έπαιξαν οι κοτζαμπάσηδες-προεστοί-δημογέροντες-πρόκριτοι, οι οποίοι ασκούσαν εξουσία στο όνομα του Σουλτάνου, περισσότερο με την εύνοια των εκπροσώπων του και λιγότερο με την αναγνώριση των υπόλοιπων μελών της κοινότητας.

  Η κύρια αρμοδιότητα των κοτζαμπάσηδων ήταν η είσπραξη των φόρων, μέρος των οποίων το παρακρατούσαν οι ίδιοι. Ο Καρλ Μέντελσον Μπαρτόλντυ , γράφει για τους κοτζαμπάσηδες:     “…εκτός του ανωτέρου Κλήρου, του οποίου το εγωιστικόν συμφέρον ήτο ν’ απολαύει της ευνοίας του διβανίου, είχε μορφωθή και κάποια αριστοκρατία, ης τα μέλη, εφαίνοντο λησμονούντα εν τη ευμαρεία του βίου, το δυστύχημα της απατρίας… Ήσαν ούτοι οι Φαναριώται εν Κωνσταντινουπόλει και οι προύχοντες(κοτζαμπάσηδες) εν τη λοιπή Ελλάδα, άνθρωποι, όμως τοιαύτης φήμης, ώστε οι συμπατριώτες των τους ονόμαζαν Χριστιανότουρκους”

  Ο N. Mπελογιάννης στο βιβλίο του «TO ΞENO KEΦAΛAIO ΣTHN EΛΛAΔA» γράφει γι’ αυτούς :   «Mόλις ξέσπασε η επανάσταση, ο λαός πρόσφερε ό,τι είχε και δεν είχε. Oι αγρότες τα ζώα τους και τα γεννήματά τους, οι τσοπαναραίοι και το τελευταίο τους πρόβατο, οι κοπέλες τις προίκες τους, οι γυναίκες τους άντρες τους, κι όλοι μαζί, χωριάτες και τσοπάνηδες, ναύτες και μικροτεχνίτες, άντρες και γυναίκες έδιναν το αίμα τους και τη ζωή τους για να λευτερωθεί ο τόπος από τον ξένο ζυγό. Στο μεγάλο αυτό εθνικό σάλπισμα της λευτεριάς, οι αστοκοτζαμπάσηδες ξέρετε τί πρόσφεραν; Aφού αντιδράσανε στην κήρυξη της επανάστασης κι ύστερα αναγκάστηκαν να πάρουν μέρος θέλοντας και μη, όχι μόνο δεν άνοιξαν το παραφουσκωμένο πουγκί τους να δώσουν έστω κι ένα γρόσι για τον αγώνα, αλλά βουτήχτηκαν και μεταξύ τους ποιος θα πρωταρπάξει περισσότερα χτήματα απ’ αυτά που παράτησαν οι Tούρκοι. Kι όμως, τα χτήματα τούτα -πολλά κι αρκετά εύφορα- ονομάστηκαν «εθνικά» κι είχε αποφασιστεί να πουληθούνε και τα λεφτά να διατεθούν για τον αγώνα. Mα και η πράξη τούτη ήτανε, το πιο πολύ, μανούβρα των κοτζαμπάσηδων για να μη μοιραστούν τα χωράφια στο λαό, μα να τα πάρουν αυτοί για ένα κομμάτι ψωμί, αν δεν κατάφερναν να τα βουτήξουν με το ζόρι. Oι ζάμπλουτοι πάλι Kουντουριώτηδες κι άλλοι πλούσιοι καραβοκυραίοι, αφού εξόντωσαν τον αρχηγό των ναυτών, τον ανδρείο καπετάνιο Oικονόμου, που τους ανάγκασε να ‘ρθούνε με το ζόρι στην επανάσταση, ρίχτηκαν με τα καράβια τους πιο πολύ στο πλιάτσικο, παρά στον τούρκικο στόλο».

  Αυτός, πάλι, ο Οικονόμου ποιος ήταν; Μαθαίνουμε για τον Κουντουριώτη, για τη Μπουμπουλίνα, για το Μιαούλη και για τόσους άλλους πλοιοκτήτες, αλλά για τον Οικονόμου δε μιλάμε πολύ. Ίσως γιατί η ιστορία του βγάζει στη φόρα πολλά άπλυτα που πρέπει να τα κουκουλώσουμε.

  Όπως διαβάζουμε στην Πάπυρος-Λαρούς-Μπριττάνικα “ ο Αντώνης Οικονόμου από την Ύδρα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Παπαφλέσσα το 1820 στην Κωνσταντινούπολη και αμέσως μετά επέστρεψε στην πατρίδα του για να προετοιμάσει την εξέγερση και άρχισε εντατική στρατολογία ανάμεσα στους Υδραίους ναυτικούς. Παρόλα αυτά, οι πλοιοκτήτες και οι προεστοί της Ύδρας δίσταζαν. Στις 28 Μαρτίου 1821, όμως, ο Οικονόμου με οπαδούς του ξεσήκωσαν το λαό και τον προέτρεψαν να καταλάβει τα πλοία που βρίσκονταν στο λιμάνι , ενώ ταυτόχρονα κατηγόρησαν τους προεστούς για ολιγωρία και μειωμένο πατριωτισμό. Στη συνέχεια, κατέλαβαν το διοικητήριο και έδιωξαν το διορισμένο από τους Τούρκους διοικητή. Οι προεστοί αιφνιδιάστηκαν και δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν. Αναγκάστηκαν, λοιπόν, να αναγνωρίσουν την εξουσία του Οικονόμου και, κάτω από τη λαική πίεση, να δώσουν 130.000 τάληρα για τον εξοπλισμό του στόλου. Έτσι, στις 16 Απριλίου 1821 η Ύδρα κήρυξε επίσημα την Επανάσταση και ο Οικονόμου ανέλαβε την πολιτική και στρατιωτική εξουσία. Αυτό ήταν κάτι που οι άρχοντες του νησιού δεν ήταν διατεθειμένοι να αποδεχθούν και άρχισαν να ραδιουργούν εναντίον του. Μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες εναντίον του και αφού τον κυνήγησαν, κατόρθωσαν να τον κρατούν περιορισμένο σε μοναστήρι της Πελοποννήσου. Μόλις, όμως, ο Οικονόμου πληροφορήθηκε τη σύγκληση της Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου αποφάσισε να πάει εκεί με σκοπό να ζητήσει δικαιοσύνη από τα μέλη της . Οι προεστοί της Υδρας, όμως, αποφάσισαν να τον θανατώσουν και ήρθαν σε συννενόηση με τον κοτζάμπαση Ανδρέα Λόντο, ο οποίος έστειλε 70 μισθοφόρους και σκότωσαν τον Οικονόμου, ενώ αυτός κατευθυνόταν προς την Επίδαυρο. Η δολοφονία αυτή έβλαψε την Επανάσταση, επειδή υπήρχαν οι δυνατότητες να πετύχαινε ο Οικονόμου την εκποίηση των πολεμικών πλοίων και τη δημιουργία εθνικού στόλου με απείρως καλύτερα αποτελέσματα στο ναυτικό αγώνα”

  Βλέπουμε, λοιπόν, στην περίπτωση του πραγματικού επαναστάτη Οικονόμου πώς οι προεστοί της Ύδρας συνεργάστηκαν με τους κοτζαμπάσηδες της Πελοποννήσου για να δολοφονήσουν τον άνθρωπο που αμφισβητούσε την εξουσία τους. Και αυτή η δολοφονία δεν ήταν η πρώτη ούτε η τελευταία.Ο ρόλος, όμως, των κοτζαμπάσηδων στην καθημερινή ζωή των υπόδουλων Ελλήνων έχει αποτυπωθεί και σε διάφορα τραγούδια της δημοτικής μας μουσικής, όπως το παρακάτω :

  - “Βασίλη κάτσε φρόνιμα να γίνεις νοικοκύρης,

  για ν’ αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες

  χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν”

   

  - “Μάνα μου ‘γω δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης,

  να καμ’ αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν,

  και να’μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι των γερόντων*

   

  *κοτζαμπάσηδες

  Αλλά και στο παρακάτω δημοτικό τραγούδι φαίνεται πως ο απλός λαός έβαζε στην ίδια μεριά – και απέναντί του – τους Τούρκους με τους κοτζαμπάσηδες.

  Εγώ ραγιάς δε γένομαι, Τούρκους δεν προσκυνάω, δεν προσκυνώ τους άρχοντες και τους κοτζαμπασήδες,

  μον’ καρτερώ την άνοιξη να’ ρθούν τα χελιδόνια,

  να βγούν οι βλάχες στα βουνά, να βγουν οι βλαχοπούλες

  Αλλά την πραγματική αγωνία των κοτζαμπάσηδων για το τι θα συμβεί μετά την Επανάσταση, τη δείχνουν οι διάλογοι του Παπαφλέσα με τους κοτσαμπάσηδες και τον Παλαιών Πατρών Γερμανό στο Αίγιο (τότε Βοστίτσα), στις 26 Γενάρη 1821, όταν ως πληρεξούσιος του Αλέξανδρου Υψηλάντη τους συνάντησε , προκειμένου να τους πείσει να συμμετάσχουν στην Επανάσταση.

  Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, αρνιόταν την επανάσταση ρωτώντας: «Πού πολεμοφόδια; Πού όπλα; Πού χρήματα πολυάριθμα; Πού στρατός πεπαιδευμένος; Πού στόλος εφοδιασμένος;» για να καταλήξει: «… Αλλ’ εις την εποχήν ταύτην οποία δείγματα θετικότητας έχομεν, διά να πιστεύσωμεν όσα λέει ο Δικαίος και όσα γράφει ο Υψηλάντης;». 

  Αμέσως μετά, ο Σωτήρης Χαραλάμπης είπε: «… πιστεύω πως η Ρωσία, όπου έχει την ίδια θρησκεία μ’ εμάς, θα συντροφέψει τον Υψηλάντη με στρατεύματα… Μα εμείς εδώ, αφού ξεκάνουμε τους Τούρκους, σε ποιον θα παραδοθούμε; Ποιον θα ‘χουμε ανώτερο; Ο ραγιάς, αφού πάρει τα όπλα δε θα μας ακούει πια και δε θα μας σέβεται και θα πέσουμε στα χέρια εκείνου, που δεν μπορεί να κρατήσει το πιρούνι να φάει! Κάλλιο οι Τούρκοι κι ο ραγιάς υπόδουλος, παρά λεύτερο έθνος με το λαό να ‘χει δικαιώματα!”

  Ο Παπαφλέσσας, οργισμένος, τους απάντησε : «Η επανάσταση είτε θέτε είτε όχι θα γίνει! Πάρτε το απόφαση. Αν εσείς γυρεύετε να την εμποδίσετε, εγώ πήρα προσταγή από την Αρχή να ξεσηκώσω το λαό και να την κάνω. Και τότες όποιον βρουν ξαρμάτωτο οι Τούρκοι, ας τον κόψουν…».

  Για να του ανταπαντήσει ο Παλαιών Πατρών Γερμανός: «Είσαι απατεώνας, άρπαγας, εξωλέστατος!» (Αμβρόσιος Φραντζής «Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδας)

  Αλλά και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, ο ρόλος τους ήταν πολλές φορές αντιδραστικός όταν καταλάβαιναν ότι κινδύνευε η εξουσία τους. Όταν, για παράδειγμα, ο Κολοκοτρώνης κινήθηκε να βοηθήσει στην πολιορκία της Πάτρας, οι πρόκριτοι της Αχαίας απείλησαν με εμφύλιο πόλεμο αν ο Κολοκοτρώνης πλησίαζε. Έτσι, με δεδομένη τη στρατιωτική τους ανικανότητα, δεν κατάφεραν να την καταλάβουν και η Πάτρα έμεινε στα χέρια των Τούρκων μέχρι το τέλος.

  Για το γεγονός αυτό, ο Καρλ Μέντελσον Μπαρτόλντυ γράφει : 
  “… Οι πρόκριτοι της Αχαίας, αρχηγούντος του Παλαιών Πατρών Γερμανού και του Ανδρέα Ζαίμη, έγραψαν προς τον Υψηλάντην, ότι απέστεργον την βοήθειαν του Κολοκοτρώνη, επιθυμούντες να απαλλαγώσι μόνοι των από τους εν Πάτραις Τούρκους. Ηπείλησαν, μάλιστα, ότι θα ανθίσταντο ενόπλως κατά του Κολοκοτρώνη, και παρεκάλεσαν τον κρύφιον εχθρόν του Δεληγιάννην να τους βοηθήσει”

  Επιμύθιο. 

  Διαβάζοντας τα παραπάνω, μπορούμε να αντιληφθούμε ποια εκδοχή του ’21 τελικά επικράτησε. Ούτε το όραμα του Ρήγα πραγματώθηκε, ούτε επίσης το όραμα των λογίων και φιλελλήνων για ένα σύγχρονο δυτικό κράτος στα πλαίσια του Διαφωτισμού. Ούτε, βέβαια, το όραμα του απλού λαού για συμμετοχή του στη διανομή του πλούτου. Αυτό που επικράτησε ήταν το Εικοσιένα των κοτζαμπάσηδων, των πολιτικάντηδων και των σκοταδιστών ρασοφόρων και αυτές τις αμαρτίες πληρώνουμε ακόμη

   Το παραπάνω κείμενο στηρίχθηκε στο βιβλίο του Γ.Σκαρίμπα “ΤΟ 1821 ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ”

  Άλλες πηγές που χρησιμοποιήθηκαν είναι η διπλωματική εργασία του Α.Ξυνιά “ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΤΟΥ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1844” από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

  Πληροφορίες αντλήθηκαν και από τις παρακάτω ιστοσελίδες

  http://www.pare-dose.net/3157

  http://www.alfavita.gr:81/old/3679

  http://www.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id=1706296&publDate=2003-03-25%2000:00:

  http://mavrioxia.blogspot.gr/2013/03/21_24.html?spref=fb