TO ΜΥΔΙ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΤΗΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑΣ, και η χλωριδα-πανίδα της

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ. ΠΩΣ ΤΟ ΜΥΔΙ ΝΙΚΗΣΕ ΚΑΙ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟ ΝΕΡΟΦΙΔΟ Το μύδι (Mytilus) είναι γένος θαλάσσιων οργανισμών, που ανήκει στην οικογένεια Μυτιλίδες. Με τη σειρά της η οικογένεια αυτή ανήκει στα Δίθυρα ελασματοβράγχια ή πελεκύποδα μαλάκια. Το χαρακτηριστικότερο είδος ονομάζεται Mytilus edulis. Διακρίνουμε πολλές ποικιλίες ανάλογα με το σχήμα, το μέγεθος και τον τόπο προέλευσης. Απαντάται σε όλες τις ελληνικές θάλασσες και τα γλυκά νερά ποταμών. . Θεωρείται εύγευστη τροφή και πολύ θρεπτική. Για το λόγο αυτό εκτρέφεται σε μυδοκαλλιέργειες.Έχει όστρακα με μήκος 5 εκ. και με χρώμα κυανό και μαύρο, τα οποία στερούνται ακτινωτών ραβδώσεων. Στο εσωτερικό τους υπάρχει μάργαρο, που όμως δεν είναι πολύ στιλπνό. Μεταξύ των δύο οστράκων, στην πιο ίσια πλευρά τους υπάρχει μια τούφα από ίνες, ο βύσσος. Με τη βοήθεια του βύσσου το μύδι στερεώνεται στο βυθό, στις πέτρες ή και σε άλλα αντικείμενα.Πρόκειται για ωοτόκα ζώα. Τη γονιμοποίηση των αυγών την αναλαμβάνει το αρσενικό. Από τα αβγά βγαίνουν προνύμφες, οι οποίες επί έναν μήνα πλέουν στη θάλασσα και έπειτα προσκολλώνται σε κάποια επιφάνεια.Τα μύδια τρέφονται με μικροοργανισμούς της θάλασσας. Καθώς το νερό περνά μέσα από το όστρακο, το μύδι κατακρατεί τους οργανισμούς αυτούς.  Στο ποτάμι της Βαλύρας τη Μαυροζούμενα, που κάποτε τα νερά ήταν πεντακάθαρα, κάναμε μπάνιο, ψαρεύαμε, αξιοποιούσαμε τη χλωρίδα  και πανίδα του, ήταν τόπος ψυχαγωγίας και ομορφιάς, λειτουργούσαν οι δύο νερόμυλοι, και με τη δέση και το αυλάκι ποτίζαμε τους μπαξέδες μας και τα ρύζια του κάμπου.Μαζεύαμε καλάμια, λυγιές, ιτιές,βουτούμι, μαρίτσα, βουρλά κ.λ.π. για την καλαθοπλεκτική, στην οικοδομή για τσατμάδες -σκεπές και στις διάφορες αγροτικές καλλιέργειες. Οι λίμνες του ποταμού Βαλύρα ή Πύρνακα ή Μαυροζούμενα που κάναμε το καλοκαίρι μπάνιο ήταν: Μαρινεϊκα, Μαύρη, Κάκαβος (εδώ έκαναν μπάνιο μόνο οι τολμηροί γιατί είχε πολύ μεγάλο βάθος και σπηλιές), Δέση (εδώ έφερε ο Ντουραμάκος καλικότσια τον αγά γιατί τον έπιασε να μην δουλεύει στο αυλάκι, από τον κάμπο και ήταν ένα σημαντικό έργο άρδευσης του χωριού μέχρι το 1975, χρονολογούμενο από το Βυζάντιο), Κοτρόνια, Γκρεμίνα Μπουζαλά, Μούλκια (Άνω – Κάτω). Στρογγυλή, Μακρυά, Μαντά, Μύλος, Θεοφίλενας, Γύρες, Κατάστημα, Πινημένη, Κουβέλια, Διπόταμα. Ο Μύλος στον οποίο ανδρώθηκαν πολλές γενιές βόλευε γιατί ήταν κοντά στο χωριό, είχε πρόσβαση από πολλά σημεία, ήταν λίμνη για αρχάριους και έμπειρους κολυμβητές είχε πολλά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τις άλλες λίμνες και ήταν για όλους μας το δεύτερο σπίτι μας για πολλά καλοκαίρια (και μέρες του χειμώνα), το Σχολείο, Πανεπιστήμιο, Ασκληπιείο, Εκκλησία και ο καλύτερος Δάσκαλός μας. Ζήσαμε από κοντά τη δημιουργία της φύσης, θαυμάζοντας και δοξάζοντας το μεγαλείο και την αρμονία της απεραντοσύνης του σύμπαντος , επικοινωνώντας με το Θεό βλέποντας τα άστρα της νύχτας που απέχουν έτη φωτός. Οι φωνές σώπασαν γύρω στο 1970. Οι κάτω των σαράντα ετών δεν γνώρισαν το χωριό μας. Είναι ανέραστοι με τη φύση και τις ομορφιές της. Οι φωτιές το 1981 και 1998 ρήμαξαν το χωριό,την Τσούκα, ποτιστικά, πέρα μεριά και Ιθώμη και 2007 είχαμε και πολλούς νεκρούς στην Ηλεία . Στις 13/8/2000 ήταν επιθυμία του Γιώργη Ντελή να φάει ψάρια από το ποτάμι. Πήρα μια κόφα και πήγα στο Μούκλι με το αυτοκίνητο (παλιά πήγαινα με τα πόδια ή το γαϊδούρι). Το άφησα στο σπίτι του Καρύδη. Στα ποτιστικά, κάμπο, κτήματα, παρασπόρι, γανιές, όλο το χωριό ξεκαλοκαίριαζε με τα ζώα, μπαξέδες, γλέντια. Η ζωή ήταν φυσική χωρίς μιζέριες, κακίες και νοσηρά συναισθήματα. Τώρα ψυχή πουθενά. Συνάντησα από μακρυά μόνο τον εγγονό του Κοντοδήμου όπου ο μπάρμπας του και πιο πάνω οι Μανιαταίοι είχαν μόνιμο στέκι τις καλαμωτές που με τις κατεβασιές του Οκτωβρίου και Μαρτίου γέμιζαν οκάδες χέλια και ψάρια, τα παλιά καλά χρόνια. Το 2007  με παρέα τον Κώστα Ράμμο και το μαθητή μου Γιάννη Λινάρδο,κάναμε ένα πρωινό περπάτημα μέχρι τη δέση, για να μαζέψουμε θρούμπι, ρίγανι  και θυμάρι.  Το ποτάμι είχε στερέψει και το λιγοστό νερό, υπήρχε σε μικρές λίμνούλες γεμάτες ψάρια.Στην επιστοφή στα Μούλκια κάναμε μια παύση, πήγαμε και είδαμε μια μικρή λίμνη γεμάτη ψάρια, καβούρια, χέλια, φίδια, βατράχια, νεροχελώνες, γλάρους,κοράκια, καρακάξες, και μύδια. Στην άκρη της όχθης είδαμε ένα νερόφιδο να κτυπιέται.Πηγαίνοντας κοντά διαπιστώσαμε ότι το νερόφιδο πήγε να φάει το μύδι, του έπιασε όμως το χείλος του και αντί να φάει το νερόφιδο, το μύδι, σκοτώθηκε το νερόφιδο, από το μύδι.Είναι ένα βιολογικό συμβάν, που αν δεν πηγαίναμε, δεν θα απολαμβάναμε αυτό το γεγονός, το οποίο είναι και σπάνιο να συμβεί. Τώρα το ποτάμι είναι τελείως εγκαταλελλειμένο, έχει απαξιωθεί, η  νέα γενιά ούτε καν το γνωρίζει, έχει γίνει σκουπιδότοπος,  και η χλωρίδα-πανίδα του παραμένει αναξιοποίητη.Στα παιδικά μου χρόνια, μέσα από το ποτάμι ή το αυλάκι φτάναμε στη Δέση και το καλοκαίρι ήταν σχεδόν καθημερινό μας δρομολόγιο, τώρα έχει γίνει απροσπέλαστο και δύσβατο, λόγο του παροπλισμού του και της μη χρηστικής του λειτουργίας, της χλωρίδας-πανίδας του.Θα πρέπει να δρομολογηθεί σύλλογος των φίλων του ποταμού Μαυροζούμενα, να χαρακτούν μονοπάτια με περιβαλλοντικές διαδρομές και δράσεις,να ξαναγίνει το μονοπάτι  που περνούσαν οι νερουλάδες και φρόντιζαν  το πότισμα των μπαξέδων με τη σειρά. Να προβληθεί το αρχαιότερο και μεγαλύτερο  γεφύρι σε λειτουργία, το γεφύρι  της Μαυροζούμενας στην Ελλάδα και το εξωτερικό,καθώς και τα 2 παλιά  γεφύρια που βρίσκονται μέσα στο ποτάμι, οι νερόμυλοι, το αυλάκι και η Δέση.Πήγαμε με το μαθητή μου δάσκαλο  Βασίλη Καράμπελα και τους μαθητές του που συμμετέχουν στο πρόγραμμα καταγραφής πέτρινων γεφυριών, επίσκεψη στο γεφύρι της Μαυροζούμενας, και το χάρηκαν μελετώντας, το γεφύρι, τη χλωρίδα και πανίδα, το διπλανό μαγγανοπήγαδο νόρια.Αυτές τις ημέρες θα γίνει η ανάρτηση με όλες τις δραστηριότητες του δημοτικού σχολείου Βαλύρας, τη σχολική χρονιά 2013-14. Τέλος οι νέοι εκλεγμένοι τοπικοί και δημοτικοί άρχοντες, θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητες στο ποτάμι της Μαυροζούμενας, για να γίνει πόλος έλξης τουρισμού και ειδικά του αγροτοτουρισμού, ψαρεύοντας, κυνηγώντας, και βοτανίζοντας.  Η ΚΑΛΑΜΩΤΗ ΣΤΟ ΜΟΥΛΚΙ THΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑΣ, ΠΙΑΝΟΝΤΑΣ ΨΑΡΙΑ, ΧΕΛΙΑ Κ.Λ.Π.  ΤΟ ΝΕΡΟΦΙΔΟ ΘΑΝΑΤΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΔΙ  ΝΕΡΟΧΕΛΩΝΑΚΙΑ ΣΤΗ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑ  ΤΟ ΝΕΡΟΦΙΔΟ ΘΑΝΑΤΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΔΙ  ΤΟ ΝΕΡΟΦΙΔΟ ΘΑΝΑΤΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΔΙ  ΤΟ ΝΕΡΟΦΙΔΟ ΘΑΝΑΤΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΔΙ  ΤΟ ΝΕΡΟΦΙΔΟ ΚΑΤΩ ΣΤΗ ΔΕΣΗ ΤΗΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑΣ  ΤΑ ΜΥΔΙΑ ΟΠΩΣ ΥΠΗΡΧΑΝ ΣΕ ΛΙΜΝΗ ΧΩΡΙΣ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑ  ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΕΛΩΝΩΝ  ΨΑΡΙΑ-ΚΑΒΟΥΡΑΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑΣ.ΧΑΜΟΣΟΥΡΤΙΑ,ΙΤΑΛΟΙ,ΣΚΥΛΟΜΑΡΙΝΑ,ΤΡΙΧΟΠΟΥΛΑ   ΨΑΡΙΑ-ΚΑΒΟΥΡΑΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑΣ.ΧΑΜΟΣΟΥΡΤΙΑ,ΙΤΑΛΟΙ,ΣΚΥΛΟΜΑΡΙΝΑ,ΤΡΙΧΟΠΟΥΛΑ    ΨΑΡΙΑ-ΚΑΒΟΥΡΑΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑΣ.ΧΑΜΟΣΟΥΡΤΙΑ,ΙΤΑΛΟΙ,ΣΚΥΛΟΜΑΡΙΝΑ,ΤΡΙΧΟΠΟΥΛΑ