Τα φυτά αποτελούν ιστορικά τη σημαντικότερη πηγή για την ανίχνευση νέων φαρμακευτικών ουσιών παρά την τεράστια πρόοδο που έχει συντελεστεί στη χημική σύνθεση νέων φαρμάκων. Από τα 520 νέα φάρμακα που εγκρίθηκαν το διάστημα 1983-1994, το 39% ήταν φυσικά προϊόντα ή προέρχονταν από φυσικά προϊόντα.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η χρήση φυσικών συστατικών ως φαρμακευτικών ουσιών παρουσιάζει σημαντικό οικονομικό ενδιαφέρον, καθώς, για παράδειγμα, το 1999 τα 10 από τα 20 φάρμακα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στις Η.Π.Α. ήταν φυσικής προέλευσης και οι συνολικές τους πωλήσεις ανέρχονταν περίπου στα 16 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα, λόγω της ιδιομορφίας του κλίματος και του εδάφους, παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία στη χλωρίδα της. Τα ελληνικά είδη φαρμακευτικών φυτών που έχουν καταγραφεί ξεπερνούν τα 6.500, από τα οποία τα 1.500 είναι ενδημικά. Ενώ η Γερμανία, με έκταση τριπλάσια της Ελλάδας, έχει 2.700 είδη και 6 ενδημικά και η Αγγλία, με έκταση διπλάσια, έχει 1.550 είδη και 16 ενδημικά. Δηλαδή η Ελλάδα παρουσιάζει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στην καλλιέργεια φαρμακευτικών φυτών.Το όραμα της ευρωπαϊκής οδηγίας «Διατροφή για ζωή» (Nutrition for life) είναι ότι οι αλλαγές στη διατροφική αγωγή που βασίζονται στην ανάπτυξη της επιστήμης της διατροφολογίας και των νέων καινοτόμων μορφών προϊόντων (καινοφανή τρόφιμα), μαζί με τις συνακόλουθες αλλαγές στον τρόπο ζωής, μπορούν να έχουν μια σημαντική επίδραση στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και να παρατείνουν την παραγωγική περίοδο της ζωής. Αυτές οι αλλαγές θα συμβάλουν σημαντικά στη συνολική μείωση των εξόδων ιατρικής περίθαλψης.
Η ισορροπημένη διατροφή και ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι καίριες προϋποθέσεις για την καλύτερη νοητική και σωματική ανάπτυξη και απόδοση, καθώς και για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης χρόνιων μη μεταδοτικών ασθενειών. Επιπλέον, η επίδραση των παραγόντων αυτών ασκείται σε όλα τα στάδια της ανθρώπινης ζωής, από τα έμβρυα μέχρι τους ηλικιωμένους. Η προσθήκη συστατικών στις τροφές σε φυσιολογικές δόσεις ή σε υψηλότερες περιεκτικότητες έχει οδηγήσει στην παραγωγή λειτουργικών τροφών και τροφών για συγκεκριμένη θρεπτική χρήση. Για την ασφαλή ανακοίνωση αυτών των διατροφικών ωφελειών απαιτούνται ισχυρισμοί/δεδομένα που μπορούν να τεκμηριωθούν επιστημονικά. Η ανακάλυψη και η επιβεβαίωση της εγκυρότητας των βιολογικών δεικτών που βασίζονται στις επιδημιολογικές έρευνες, στις έρευνες σε κύτταρα, στις έρευνες φυσιολογίας (συμπεριλαμβανομένων των πορισμάτων σχετικά με τη βιολογία των συστημάτων του οργανισμού) και στις έρευνες παρεμβάσεων με κάποια αγωγή είναι όλες απαραίτητες γι’ αυτήν τη διαδικασία επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Οι ηγέτες στην αγορά της διεθνούς βιομηχανίας τροφίμων και ποτών αναγνωρίζουν τη σημασία της καλύτερης πρόληψης των ασθενειών, η οποία θα μειώσει σημαντικά τα τεράστια ποσά που δαπανούνται γι’αυτές τις ασθένειες από τα άτομα και τις οικογένειές τους, τις εθνικές και τοπικές οικονομίες και γενικότερα της κοινωνίας, και για τον λόγο αυτόν είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν σε σημαντικές μακροπρόθεσμες ερευνητικές προσπάθειες. Η χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος και η καθιέρωση μιας σειράς νέων τεχνικών στη γενετική και γονιδιακή έρευνα μας παρέχουν τα μέσα για μια επαναστατική προσέγγιση της κατανόησης των μηχανισμών που σχετίζονται με τη διατροφή και την υγεία.
Η ανάπτυξη τροφίμων βασισμένων στην εκμετάλλευση της τοπικής βιοποικιλότητας, σε συνδυασμό με τα κλασικά ποιοτικά τρόφιμα της χώρας, δημιουργώντας τα λεγόμενα τροφοφάρμακα, θα μπορέσει τα επόμενα χρόνια να δημιουργήσει ένα νέο περιβάλλον, με πραγματικά καινοτόμα τρόφιμα που θα έχουν το στοιχείο της τοπικότητας.
Η πρόκληση για τη χώρα μας είναι μεγάλη.
* Ο κ. Δημήτρης Κουρέτας είναι καθηγητής στο τμήμα Βιοχημείας-Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου