ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.ΛΥΡΑΣ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΒΑΛΥΡΑΣ. .ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΒΑΛΥΡΑΣ. .ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΟΙ ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΜΑΣΤΟΡΟΙ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ
ΟΙ ΚΑΜΑΡΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΙΩΝ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ, ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ανηφορίζοντας το δρόμο της οδού αγίου Δημητρίου Βαλύρας, με μια λεπτομερή ματιά, θα διαπιστώσουμε τη σπάνια αρχιτεκτονική κληρονομιά της Βαλύρας, η οποία χρόνο με το χρόνο χάνεται, καταστρέφεται , και εξαφανίζεται, όπως διαπιστώνεται από τη μελέτη-έρευνα – καταγραφή. Αναφερόμαστε στις καμάρες των σπιτιών, που πολλοί ούτε καν τις γνωρίζουν και άλλες είναι πετρόχτιστες και άλλες είναι από μπορτσουλάνα. Είναι συνολικά 6 σπίτια με καμάρες, από τα οποία τα 4 έχουν 3 καμάρες και τα 2 μία καμάρα.

Το πρώτο σπίτι που συναντάμε στο δρόμο προς άγιο Δημήτριο είναι αριστερά του δρόμου του Μανιάτη.
Έχει 3 καμάρες πετρόχτιστες οι οποίες αν δεν συντηρηθούν ο χρόνος και η αδιαφορία μας θα οδηγηθούν στην καταστροφή και εξαφανισή τους. Έχουν κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο. Η μικρή είναι κάτω από την πέτρινη σκάλα και το πέτρινο χαγιάτι , η μεσαία οδηγεί στο σπίτι, το οποίο τώρα δεν υπάρχει και η τρίτη είναι τυφλή. Ο ρόλος των καμαρών ήταν πολλαπλός που θα περιγράψουμε παρακάτω.

Η δεύτερη οικοδομή είναι του Φερμάνη με τρείς καμάρες με κατεύθυνση από Νότο προς Βορρά με πετρόχτιστη σκάλα και χαγιάτι και είναι αριστερά του δρόμου. Η οικία έχει ανακαινιστεί και τα παλιά χαρακτηριστικά δεν υπάρχουν.

Η τρίτη οικοδομή είναι η οικία Παπασαραντοπούλου. Εκεί διέμενε ο Τζεφερεμίν Αγάς και είναι δεξιά του δρόμου. Διασώζεται το πηγάδι, η πέτρινη σκάλα και οι δύο καμάρες από μπορτσουλάνα και η άλλη είναι πέτροχτιστη. Δυστυχώς η πολεμίστρα έχει μεγάλο μέρος της καταστραφεί καθώς και η πετρόχτιστη σκάλα έχει αλλοιωθεί από αγριοσυκές. Χρειάζεται επειγόντως αποκατάσταση των ζημιών, γιατί θα καταστραφεί, αυτό το αριστούργημα αρχιτεκτονικής. Οι 2 καμάρες είναι από μπορτσουλάνα με κατεύθυνση βόρεια και νότια, και η άλλη πετρόκτιση, κατω από την πέτρινη σκάλα

Η τέταρτη οικοδομή είναι του Γεωργόπουλου. Είναι αριστερά του δρόμου και κάτω από την πέτρινη σκάλα υπάρχει μια μόνο μικρή καμάρα, η οποία έχει κατεύθυνση ανατολική. Λέγεται ότι στο σπίτι αυτό έμεινε ο Κολοκοτρώνης όταν ήταν την πρώτη φορά στη Βαλύρα, ενώ τη δεύτερη φορά στου Πουλόπουλου. Το σπίτι αυτό μαζί με του Παπασαραντόπουλου είναι τα μοναδικά τριώροφα παλιά στη Βαλύρα.

Η πέμπτη οικοδομή είναι του Καραγιώργη. Είναι αριστερά του δρόμου με τρεις καμάρες πετρόχτιστη σκάλα και χαγιάτι, στο οποίο υπάρχει ειδική κατασκευή, για πολλαπλές χρήσεις. Έχει τρεις καμάρες με άνοιγμα από Νότο. Είναι επισκευασμένη και δεν φαίνονται τα παλιά τους χαρακτηριστικά. Λέγεται ότι ήταν η καλοκαιρινή κατοικία του Τζαφέρ Αγά, γιατί και οι δύο οικίες πού διέμενε είχαν πολύ καλό οπτικό πεδίο και οι οικίες είχαν μέτρα προστασίας.

Περνώντας την εκκλησία του αγίου Δημητρίου, που κάποτε ήταν μετόχι της μονής Αιμυαλών Γορτυνίας, φτάνουμε στην τελευταία οικοδομή της Βαλύρας, δεξιά του δρόμου, την οικία Μπόβη. Ο παλιός ιδιοκτήτης Παναγιώτης Μπόβης , ήταν πολεμιστής του 1821, και αργότερα πάρεδρος του δήμου Οιχαλίας. Σώζεται ο καρυοφιλιάς του, από τους απογόνους του, που έχει επάνω 8 χαρακιές και δηλώνουν ότι είχε σκοτώσει 8 τούρκους.

Οι σεισμοί του 1965 και 1986 τραυμάτισαν την οικία και έχει περισωθεί μόνο η μία καμάρα, από μπορτσουλάνα με άνοιγμα από ανατολικά.