ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.ΛΥΡΑΣ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΒΑΛΥΡΑΣ..ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

Τετάρτη 17 Ιουνίου 2015

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΒΑΛΥΡΑΣ..ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΟΙ ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΜΑΣΤΟΡΟΙ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ
ΟΙ ΚΑΜΑΡΕΣ ΤΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ ΠΡΟΣ ΑΓΙΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟ-ΜΠΙΖΑΝΙ

Οι λαγκαδινοί μάστοροι ξεκίναγαν από τα χωριά τους την άνοιξη και έφταναν στα χωριά της Μεσσηνίας, για να κτίσουν, σπίτια, γεφύρια, εκκλησιές, βρύσες, όλα από πέτρα. Όταν ξεκίναγαν να κτίσουν ένα σπίτι, η πρώτη συμφωνία ήταν η διασφάλιση, διατροφής των ζώων. Με τα ζώα άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια, μετέφεραν πέτρες, άμμο, ασβέστη, νερό, ξύλα, καλάμια, κεραμίδια και ότι άλλο χρειάζεται ,για να κτιστεί ένα σπίτι. Τα υπομονετικά τετράποδα δούλευαν κανονικοί εργάτες ,όλη μέρα, και θα έπρεπε τουλάχιστον να τρέφονται καλά.

To προηγούμενο Σάββατο συναντήθηκα με τον πανεπιστημιακό ορθοπεδικό γιατρό Γιάννη Τσιαούση, ο οποίος καταγράφει τα έργα των λαγκαδινών μαστόρων.Θα επισκεφτούμε τις 4 εκκλησίες Βαλύρας, Εύας, Αρχαίας Μεσσήνης, Σελλά, την οικία του ιερέα Αριστομένη Μαρμαρά, στο Στενύκλαρο και το πέτρινο γεφύρι στην Πολιανή, που είναι έργα των λαγκαδινών μαστόρων. Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης-έρευνας -καταγραφής θα τυπωθούν σε ένα καλαίσθητο λεύκωμα, τιμώντας έτσι τους λαγκαδινούς τέκτονες, με το πλούσιο αρχιτεκτονικό έργο που άφησαν, και να δώσω τα συγχαρητηριά μου, στον ακούραστο γιατρό Γιάννη Τσιαούση.

Στη Βαλύρα διασώζονται όμορφες μάντρες, εξώπορτες, τσατμάδες, καμάρες, παλαιά σπίτια. Η αρχιτεκτονική κληρονομιά της Βαλύρας είναι πλούσια και θα πρέπει να διασωθεί και προβληθεί.

Σε 5 συνέχειες θα προβάλλουμε την αρχιτεκτονική κληρονομιά της Βαλύρας και αφιερώνονται στους ανώνυμους λαγκαδινούς μαστόρους.

ΟΙ ΚΑΜΑΡΕΣ ΤΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ, ΣΤΙΣ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Α.Στη διαδρομή Αγίου Αθανασίου Μπιζάνι, τα σπίτια που έχουν καμάρες είναι;

Η οικία του Πουλόγιαννη. Σώζεται η μία καμάρα και η πέτρινη σκάλα.

Η οικία του Τσαγκάρη. Σώζονται οι δύο καμάρες και η πέτρινη σκάλα.

Η οικία Μπατάλια. Υπάρχει νέα οικία. Η παλιά κατεδαφίστηκε.

Η οικία Μπουζαλά στο Ξεροπήγαδο. Σώζεται η μία από τις δύο καμάρες.

Η οικία Σιάγκρη. Σώζεται η μία καμάρα η οποία χρειάζεται συντήρηση.

Η οικία Χριστάκη. Σώζονται η πέτρινη σκάλα και οι 2 καμάρες. Χρειάζονται συντήρηση, γιατί θα καταστραφούν ,αν δεν επισκευασθούν.

Η οικία Τσάμη. Έχει επισκευαστεί η οικία και δεν έχει ολοκληρωθεί.

Η οικία Μπόβη. Οι δύο καμάρες έχουν καταστραφεί.

Β-Γ. Oι καμάρες των σπιτιών στην οδό Αθηνών Μεσσήνης είναι στις οικίες Ηλιόπουλου και Λιοντήρη.

Στην οδό Βουλκάνου οι οικίες με καμάρες είναι

Γεωργακόπουλου, Μακρή, Σταυριανόπουλου, Μπάκα και Καρτερολιώτη η οποία κατεδαφίστηκε. Κατεδαφίστηκε η καμάρα στην οικία Περιβολάρη, Βασιλόπουλου, και σώζονται ορισμένες καμάρες του καλοκαιρινού νερόμυλου,

Δ.Στη διαδρομή αγίου Δημητρίου οι οικίες που έχουν καμάρες κατά σειρά είναι: Μανιάτη, Φερμάνη, Παπασαραντόπουλου, Γεωργόπουλου, Καραγεώργη και Μπόβη.

Ο αριθμός των καμαρών, η θέση των καμαρών σε σχέση με την οικία, ο προσανατολισμός των καμαρών, η χρήση των καμαρών, η επισκευή ή όχι των καμαρών, η καταστροφή καμαρών, φαίνονται από το φωτορεπορτάζ. Πολλές από τις καμάρες είναι εξωτερικές και φτιάχτηκαν ώστε πάνω τους να στηρίζεται η πέτρινη σκάλα, που οδηγεί, στην κύρια είσοδο του σπιτιού.

Στην οικία Βασιλόπουλου, που τώρα έχει κατεδαφιστεί η σκάλα ήταν μισή πέτρινη και μισή ξύλινη. Στο πλάι, που ήταν τα κάγκελα υπήρχε μια κατασκευή, που έκλεινε τη σκάλα και δεν μπορούσε κάποιος να ανέβει. Μια τέτοια κατασκευή υπάρχει και σώζεται στην Ανθούσα (Ζέζα). στην οικία του συμμαθητή μου Νίκου Δρούτσα , η οποία προστάτευε τους ιδιοκτήτες από επίδοξους κλέφτες.

Στην πέμπτη ανάρτηση θα παρουσιάσουμε τις εξώπορτες της Βαλύρας, από τις οποίες πολλές έχουν καταστραφεί.

Υπάρχει μόνο μια επιγραφή με τα ονόματα των λαγκαδινών μαστόρων, που έκτισαν τον ενοριακό ναό Βαλύρας, μαζί με τα ονόματα των επιτρόπων που ήταν τότε.
Στη διαδρομή Αγίου Αθανασίου Μπιζάνι, τα σπίτια που έχουν καμάρες είναι;
Η οικία του Πουλόγιαννη. Σώζεται η μία καμάρα και η πέτρινη σκάλα.
Η οικία του Τσαγκάρη. Σώζονται οι δύο καμάρες και η πέτρινη σκάλα.
Η οικία Μπατάλια. Υπάρχει νέα οικία. Η παλιά κατεδαφίστηκε.
Η οικία Μπουζαλά στο Ξεροπήγαδο. Σώζεται η μία από τις δύο καμάρες.
Η οικία Σιάγκρη. Σώζεται η μία καμάρα η οποία χρειάζεται συντήρηση.
Η οικία Χριστακη. Σώζονται η πέτρινη σκάλα και οι 2 καμάρες.Χρειάζονται συντήρηση.
Η οικία Τσάμη. Έχει επισκευαστεί η οικία και δεν έχει ολοκληρωθεί.
Η οικία Μπόβη. Οι δύο καμάρες έχουν καταστραφεί.