ΣΧΟΟΑΠ ΤΕΩΣ ΔΗΜΟΥ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟ ΚΑΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ

Α.6. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ – ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ                

 Η αναλυτική περιγραφή της πρότασης αναφέρεται εν συντομία στις βασικές παραμέτρους που καθόρισαν τη μεθοδολογική προσέγγιση.

Η πρώτη εξ αυτών αφορά τις σύγχρονες προσεγγίσεις στην έννοια των «εναλλακτικών σεναρίων ανάπτυξης» στη διαδικασία του σχεδιασμού.

Η σταδιακή μετάβαση (ήδη από τη δεκαετία του ’70) στη συστηματική προσέγγιση του σχεδιασμού, η συνεχής εξέλιξη των μεθόδων και εργαλείων ανάλυσης και αξιολόγησης κατά στάδια, που δίνει τη δυνατότητα πρόβλεψης με μεγάλο βαθμό ακρίβειας, καθώς και η αυξανόμενη σημασία της επίδρασης εξωγενών παραγόντων στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κατάσταση των οικισμών συνηγορούν στην εγκατάλειψη της ιδέας περί τομεακής έμφασης στα εναλλακτικά σενάρια ανάπτυξης:

Ενισχυτικά στις προηγούμενες παραμέτρους λειτουργεί η διαπιστωμένη, επιτακτική πλέον, ανάγκη εφαρμογής των αρχών της αειφορικής προσέγγισης ανεξάρτητα από το χωρικό επίπεδο της παρέμβασης. Οι πρόσφατες εξελίξεις στη σχετική ελληνική νομοθεσία (ν. 2508/97) αντικατοπτρίζουν αυτό το σκεπτικό.

Επίσης, είναι γενικά αποδεκτό ότι ορισμένες δραστηριότητες αντιδρούν από μόνες τους (θετικά ή αρνητικά) και επηρεάζονται ελάχιστα από άμεσες παρεμβάσεις που αφορούν τους τομείς στους οποίους εντάσσονται.

Μια άλλη ομάδα παραμέτρων αφορά άμεσα το χώρο εφαρμογής της παρούσας μελέτης, σε όλες τις διαστάσεις του (οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική).

Από την ανάλυση των δεδομένων της υπάρχουσας κατάστασης και την επικοινωνία με τους εμπλεκόμενους φορείς, προέκυψαν οι εξής διαπιστώσεις:

     α.  Η έμφαση θα μπορούσε να δοθεί στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία -> καθετοποίηση -> μεταποίηση) και στον τουρισμό με επίκεντρο την Αρχαία Μεσσήνη. Κλειδί της ανάπτυξης στο μέλλον η θέση / προσβασιμότητα (σχέση με άξονες και κέντρα)

     β.  Υφίσταται αναγκαιότητα ανάληψης συνδυασμένων δράσεων, οι οποίες θα στοχεύουν στη δημιουργία ροπής σε όλους τους τομείς.

Επομένως η έννοια των εναλλακτικών σεναρίων έγκειται στη διαφοροποίησή τους ως προς:

     -    το χρόνο παρέμβασης (χρονική αλληλουχία – εξαρτήσεις παρεμβάσεων μεταξύ τους αλλά και με άλλες αναπτυξιακές παραμέτρους),

     -    την κοινωνική αποδοχή, κατά τη χρονική στιγμή υλοποίησης,

     -    το οικονομικό κόστος και πηγές χρηματοδότησης,

     -    την ένταση / έκταση,

     -    την εφικτότητα,

     -    τον προσδιορισμό και αποδοχή του ρόλου σημαντικών χρήσεων γης και δραστηριοτήτων.

Ως απόρροια των προηγούμενων, οι κατευθυντήριες αρχές του σχεδιασμού συνοψίζονται ως ακολούθως:

·       Υψηλός βαθμός κοινωνικής συναίνεσης – συμμετοχικός σχεδιασμός

·       Επιλογή έργων / ενεργειών με υψηλό βαθμό συνέργειας και συνάφειας.

·       Αξιοποίηση εγγενών δυνατοτήτων με ίδιες δυνάμεις.

·       Ανάδειξη και δικτύωση πολιτισμικού δυναμικού ως μέσου ενίσχυσης του τριτογενή τομέα, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης.

·       Συνδυασμός πολιτιστικών και αισθητικών παρεμβάσεων με βασικά έργα βελτίωσης υποδομών (κυκλοφορία-στάθμευση, κ/χ χώροι κ.λπ.) ώστε να προκύψουν άμεσα (με την έννοια του χρονικού ορίζοντα) πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στον τουρισμό και το εμπόριο.

·       Καινοτόμες παρεμβάσεις στην ψυχαγωγία / αναψυχή και τουρισμό.

·       Προώθηση έργων και ενεργειών χαμηλού κόστους και μεγάλης πολλαπλασιαστικότητας.

·       Ενίσχυση και προστασία των πόρων που σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα.

Εκτός αυτών –και σε ό,τι αφορά το φυσικό σχεδιασμό- ελήφθησαν υπόψη περιορισμοί και δεσμεύσεις, οι οποίοι έχουν σαφή χωρική έκφραση στις διάφορες υποπεριοχές.

Σημαντικοί παράγοντες στην υλοποίηση του σχεδίου θα είναι:

·       Η εκπόνηση των αναγκαίων μελετών εξειδίκευσης του βασικού πλαισίου ανάπτυξης που προτείνεται, ήδη από το αρχικό στάδιο εφαρμογής.

·       Η εξασφάλιση της ενεργού συμμετοχής του κοινού και των φορέων.

·       Η εξεύρεση των αναγκαίων χρηματοδοτήσεων, καταρχήν από το Δημόσιο, αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα υπό μορφή αντισταθμιστικών κεφαλαίων.

Ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης του Σχεδίου, λαμβάνοντας υπόψη την ταχύτητα μεταβολής εξωγενών παραμέτρων που επηρεάζουν την ανάπτυξη, πρέπει να επαναξιολογείται τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια έστω και αν με την πρόοδο της πενταετίας μπορεί να μην είναι πρακτικά δυνατόν να θεσμοθετηθούν κρίσιμες αλλαγές.

Πάντως, στο πλαίσιο της εκπόνησης της Α΄ φάσης της Μελέτης και σύμφωνα, αφενός, με τις επίσημες προδιαγραφές και, αφετέρου, με τις κατευθύνσεις που έλαβε από τον εργοδότη, η ομάδα μελέτης προχώρησε στη διατύπωση δύο εναλλακτικών σεναρίων ανάπτυξης και χωρικών ρυθμίσεων του Δήμου. Πρόκειται για το σενάριο των τάσεων και το σενάριο παρέμβασης, τα οποία έχουν ως εξής:

Σενάριο των τάσεων

Κατά την κατάρτιση του σεναρίου των τάσεων, βασική παραδοχή είναι η συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης και η επικράτηση των τάσεων, όπως έχουν καταγραφεί και αξιολογηθεί από την ομάδα μελέτης. Στο πλαίσιο της προβολής των τάσεων, γίνεται η παραδοχή της συνεχούς βελτίωσης των επικοινωνιών και των συγκοινωνιών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, αφού σε αυτούς τους δύο κρίσιμους τομείς οι τάσεις διαγράφονται κατ’ αρχήν θετικές.

·       Ως προς την εξέλιξη του πληθυσμιακού δυναμικού, βάσει της γραμμικής προβολής των αντίστοιχων μεγεθών της δεκαετίας 1991-2001 (λαμβανόμενης υπόψη της ηλικιακής σύνθεσης του πληθυσμού), αναμένεται περαιτέρω μείωση στο σύνολο του Δήμου του Ιθώμης, με τη διατήρηση διαφοροποιήσεων σε επίπεδο Δ.Δ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης πάντως, η εικόνα διαγράφεται μάλλον δυσμενής καθώς οι προβλέψεις είναι απαισιόδοξες.

·       Όσον αφορά τους παραγωγικούς τομείς, προβλέπεται μείωση της σημασίας του πρωτογενή τομέα, πιθανώς ελαφρά ενίσχυση του δευτερογενή –ιδίως λόγω της αναμενόμενης αύξησης των ενεργειακών επενδύσεων - και μικρή ενίσχυση του τριτογενή τομέα λόγω τουρισμού.

·       Όσον αφορά το φυσικό περιβάλλον του Δήμου, επισημαίνονται τα εξής:

-     Για τα οικοσυστήματα και τα επιμέρους είδη χλωρίδας και πανίδας, σοβαρές απειλές συνιστούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες γεωργίας και μεταποίησης. Κινδύνους υποβάθμισης δημιουργούν, ακόμη, η κατασκευή τεχνικών έργων π.χ. βελτίωση υπαρχόντων και κατασκευή νέων δρόμων. Η επικράτηση των υφιστάμενων τάσεων θα σημάνει αναμφίβολα την περαιτέρω υποβάθμιση των οικοσυστημάτων και τη μείωση των πληθυσμών ή και απώλεια κάποιων ειδών.

-     Η κατάσταση των φυσικών αποδεκτών αναμένεται κατ’ αρχήν να υποβαθμισθεί, λόγω του προβληματικού καθεστώτος διάθεσης των απορριμμάτων, της ελλιπούς διαχείρισης των αστικών λυμάτων και της γεωργικής ρύπανσης. Σε μακροπρόθεσμη, πάντως, βάση, αναμένεται η κατάσταση να μην επιβαρυνθεί υπέρμετρα και να υπάρξει έλεγχος και αντιμετώπισή τους, ιδίως στη διαχείριση των απορριμμάτων (τρεις θέσεις ΧΥΤΑ σε επίπεδο Νομού)

·       Συνολικά αρνητική αναμένεται να είναι η εικόνα όσον αφορά τους φυσικούς πόρους του Δήμου. Συγκεκριμένα:

-     Η γεωργική γη αναμένεται να υποβαθμισθεί λόγω των χημικών εισροών, η δε έκτασή της να μειωθεί λόγω εγκατάλειψης και καταστροφής αναβαθμών.

-     Λόγω της σπατάλης, της αστικής και γεωργικής ρύπανσης, αλλά και της απώλειας και υποβάθμισης των φυσικών εκτάσεων, αναμένεται να υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα και ποσότητα των υδατικών πόρων του Δήμου. Προς την ελάφρυνση των επιπτώσεων θα συνεισφέρει η λειτουργία μονάδας επεξεργασίας λυμάτων.

-     Η σοβαρή υποβάθμιση των δασών του Δήμου εξαιτίας των πυρκαγιών, της βόσκησης, των εκχερσώσεων και της δόμησης, φαίνεται ότι θα συνεχισθεί. Παρά την αυξανόμενη συνειδητοποίηση της κρισιμότητας της κατάστασης, δεν διαφαίνεται κάποια προσπάθεια κατ’ αρχήν ελέγχου και στη συνέχεια αναστροφής των δυσμενών τάσεων.

-     Το τοπίο αναμένεται να υποστεί σημαντική υποβάθμιση, εξαιτίας αφενός των ανεπαρκών μηχανισμών προστασίας και αφετέρου των αρνητικών επιπτώσεων που συνεπάγεται η επέκταση της δόμησης, οι πυρκαγιές, η βόσκηση καθώς και ο ανεπαρκής σχεδιασμός και η προβληματική κατασκευή τεχνικών έργων.

·       Όσον αφορά το ανθρωπογενές περιβάλλον του Δήμου Ιθώμης αναμένονται μικτές τάσεις, ως ακολούθως:

-     Επιδείνωση του οικιστικού περιβάλλοντος, λόγω υποβάθμισης ή και απώλειας αξιόλογων και παραδοσιακών στοιχείων, δυσμενών όρων δόμησης,  και επικράτησης των σύγχρονων –εν πολλοίς ακατάλληλων- μέσων και υλικών δόμησης.

-     Το καθεστώς της ελλιπούς προστασίας, ανάδειξης και προβολής των αρχαιοτή­των, μνημείων και χώρων ιστορικού ενδιαφέρον δεν αναμένεται να βελτιωθεί σημαντικά.

-     Τα λαογραφικά στοιχεία, οι παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα και η συλλογική μνήμη αναμένεται να διατηρηθούν και να μη γνωρίσουν την εκπτώχευση, που παρατηρήθηκε σε άλλες περιοχές της χώρας, οι οποίες γνώρισαν μεγάλη τουριστική ανάπτυξη.

-     Όσον αφορά τον τομέα των τεχνικών και κοινωνικών υποδομών, αναμένεται συνολική βελτίωση, χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα διασφαλισθεί η δυνατότητα πλήρους κάλυψης των αναγκών.

Σενάριο παρέμβασης

1.   Αποτελεσματική θεσμική οργάνωση

2.   Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και συνυπολογισμός των πολιτών

3.   Τήρηση των κείμενων νομοθετικών διατάξεων

4.   Εφαρμογή αυστηρών μηχανισμών ελέγχου

5.   Διατήρηση ευρείας και διαφοροποιημένης οικονομικής βάσης.

6.   Αναβάθμιση της ποιότητας της παραγωγής και βελτίωση των δομών εμπορίας και μεταποίησης (καθετοποίηση)

7.   Αναδιάρθρωση – ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου σε επίπεδα λειτουργικής, διοικητικής και οικονομικής αλληλεξάρτησης

8.   Ανάπτυξη / οργάνωση τουρισμού

9.   Σημαντική βελτίωση των συγκοινωνιών και του οδικού δικτύου

10.      Διαφύλαξη, εξοικονόμηση και αξιοποίηση φυσικών πόρων εν γένει / τεχνικές υποδομές

11.      Προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου. / τεχνικές υποδομές

12.      Ορθολογικός έλεγχος της κατανάλωσης φυσικού χώρου – μείωση της οικιστικής εξάπλωσης.

13.      Προστασία και αναβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος.

14.      Διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και  ταυτότητας.

15.      Βελτίωση της ποιότητας ζωής και κοινωνικές υποδομές.

1.   Αποτελεσματική θεσμική οργάνωση

Το θεσμικό πλαίσιο στο οποίο βασίζεται η εκπόνηση της μελέτης, καθώς και η διαδικασία έγκρισης και θεσμοθέτησης του ΣΧΟΟΑΠ κατοχυρώνεται με τα νομοθετήματα τον Ν. 2742/99 «Χωροταξικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 207Α της 07.10.1999) και τον Ν. 2508/97 «Βιώσιμη Οικιστική Ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 285Δ της 05.03.2004).

Η επίτευξη αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης μιας χωρικής ενότητας έχει ως υπόβαθρο την αποτελεσματική θεσμική οργάνωση και τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό ανάπτυξης, ο οποίος απαιτεί την υποχρέωση στην συγκεκριμένα και συνθετικά αντιμετώπιση όλων των δράσεων και παρεμβάσεων που αναπτύσσονται στην περιοχή, ανεξάρτητα από το αν αυτές συλλαμβάνονται, σχεδιάζονται και εφαρμόζονται μόνο με κριτήρια που προέρχονται από την ίδια την περιοχή ή υπακούουν σε ευρύτερες λογικές άλλων υπερκείμενων επιπέδων διοίκησης.

Για την εξασφάλιση της θεσμικής αποτελεσματικότητας απαιτείται μια αποκεντρωμένη, ιεραρχημένη και εκσυγχρονισμένη θεσμική οργάνωση, καθώς και η στενή συνεργασία μεταξύ των Δήμων και θεσμικών επιπέδων, όπως και η συνεργασία του Δήμου με διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ειδικά όσον αφορά τη συμμετοχή του σε χρηματοδοτούμενα προγράμματα.

2.   Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών

Ενώ έχει αναγνωριστεί ο κεντρικός ρόλος που διαδραματίζουν η τοπική κοινωνία, οι οργανώσεις και οι συλλογικότητες στο σχεδιασμό, η ενημέρωσή τους είναι ανεπαρκής.

Μια ολοκληρωμένη στρατηγική ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης είναι κυρίως αναγκαία λόγω της κρίσιμης κατάστασης των σημαντικών φυσικών πόρων και επομένως παίζει κεντρικό ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αειφόρο κοινωνική, οικονομική και τουριστική ανάπτυξη που θα σέβεται τις τοπικές ιδιαιτερότητες της περιοχής.

Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση περιλαμβάνει τις δράσεις επικοινωνίας και κινητοποίησης και είναι διαδικασία πολλών σταδίων, που ξεκινά από τη γνώση και καταλήγει στην περιβαλλοντική συνειδητοποίηση και υπευθυνότητα και στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών και φορέων. Ωστόσο ο στόχος της χώρας μας για την περίοδο 2007 – 2013 είναι η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης, επαγρύπνησης, ενημέρωσης και συμμετοχής των πολιτών και φορέων, κρατικών και μη, η ενίσχυση στην ανάληψη δράσεων περιβαλλοντικού χαρακτήρα και η βελτίωση των δυνατοτήτων πρόσβασης στην περιβαλλοντική πληροφορία (YΠΕΧΩΔΕ,2005,6) στη βάση της υιοθέτησης της Σύμβασης Aarhus (2005/370/ΕΚ).

Σύμφωνα με τα παραπάνω οποιαδήποτε προσέγγιση για την ολοκληρωμένη διαχείριση περιοχών απαιτεί την εισαγωγή ενός νέου τρόπου διακυβέρνησης, ο οποίος βασίζεται στη συμμετοχή και στη συνεργασία όλων των τμημάτων της κοινωνίας των πολιτών. Μέσω αυτής της εμπλοκής, οι καθημερινοί άνθρωποι, οι οποίοι αποκλείονταν παραδοσιακά από τη λήψη αποφάσεων, συμμετέχουν σε αποφάσεις που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητά τους, ενώ παράλληλα  παρέχεται η δυνατότητα ενδυνάμωσης και εκπαίδευσης  της τοπικής κοινότητας (Parker,1999,20)  

3.   Τήρηση των κείμενων νομοθετικών διατάξεων

Η πολυνομία και η πολυπλοκότητα του νομικού πλαισίου καθιστούν – συχνά – δύσκολη την εφαρμογή των νόμων. Η πραγματικότητα αυτή έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο χώρο και το περιβάλλον, καθώς αντανακλά στους τομείς της οικιστικής ανάπτυξης, της διατήρησης και της προστασίας αξιόλογων στοιχείων του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος, της περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων κ.λπ. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της εφαρμογής ενός σεναρίου παρέμβασης είναι προφανής η αναγκαιότητα πιστής τήρησης της νομοθεσίας, χωρίς την οποία οι ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις της αναπτυξιακής διαδικασίας στο χώρο και το περιβάλλον δεν μπορούν παρά να εντείνονται.

4.   Εφαρμογή αυστηρών μηχανισμών ελέγχου

Το ισχύον νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της αναπτυξιακής διαδικασίας και του χωρικού σχεδιασμού είναι σαφές ότι πρέπει να εφαρμόζεται απαρεγκλίτως, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν κατά το δυνατόν οι αρνητικές επιπτώσεις των παραγωγικών διαδικασιών και να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη για την τοπική κοινωνία και οικονομία. Στην περίπτωση του ΔήμουΙθώμης, παράδειγμα των προαναφερθέντων θα μπορούσε να αποτελέσει ο έλεγχος καλλιεργούμενων εκτάσεων, βιοτόπων και άλλων περιοχών ειδικού ενδιαφέροντος, της επέκτασης των οικισμών, της τήρησης του περιεχομένου των οικοδομικών αδειών, των περιβαλλοντικών όρων για την κατασκευή και λειτουργία έργων, των διατάξεων ελέγχου της βόσκησης και της εφαρμογής των διατάξεων για την αποτελεσματική προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων κ.λ.π.

Εκτός αυτού όσον αφορά την ανάπτυξη νέων υποδομών και οικονομικών δραστηριοτήτων είναι αναγκαία η ουσιαστική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργων και δραστηριοτήτων.

5.   Διατήρηση ευρείας και διαφοροποιημένης οικονομικής βάσης.

Λόγω του μη εκσυγχρονισμένου τρόπου καλλιέργειας, της σημαντικής απουσίας σαφούς κλαδικής φυσιογνωμίας, καθετοποίησης της παραγωγής και ολοκληρωμένου σχεδιασμού ανάπτυξης, η περιοχή αντιμετωπίζει προβλήματα οικονομικής ανάπτυξης.

Έτσι η δημιουργία μιας διαφοροποιημένης οικονομικής βάσης είναι κεντρική αρχή για την οικονομική ανάπτυξη, την βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών και την διατήρηση του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές.

Η περιοχή της Βαλύρας διαθέτει αξιόλογο δυναμικό για μια αγροτική περιαστική ανάπτυξη, στην οποία το μέγεθος της αγροτικής παραγωγής του Δήμου καθώς και των όμορων, θα μπορούσε να αποτελέσει δευτερεύον σημείο αναφοράς για την εισροή πρώτων υλών για την ενίσχυση της μεταποιητικής δραστηριότητας και κτηνοτροφικής παραγωγής (με πρωτεύον το Μελιγαλά). Ειδική έμφαση θα πρέπει να δοθεί δηλαδή στην ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας, στην τυποποίηση και σταδιακή βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων παραδοσιακών προϊόντων που συνδέονται με την ελιά και την κτηνοτροφία και στην μεταποίησης των προϊόντων.

Ο πρωτογενής τομέας μπορεί να παράγει προϊόντα υψηλής ποιότητας ιδίως κτηνοτροφικά. Η στήριξη της κτηνοτροφικής παραγωγής μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργία υποδομών, που θα εξασφαλίζουν τη διάθεση του προϊόντος (κατασκευή σφαγείων, συλλογή γάλακτος) καθώς και έργων για την αύξηση της παραγωγής (προστασία και βελτίωση των βοσκοτόπων, δημιουργία σταβλικών εγκαταστάσεων κ.λπ.)

Έμφαση πρέπει να δοθεί και στην ανάπτυξη του δευτερογενή τομέα (μεταποίηση και τυποποίηση τοπικών προϊόντων), στο γενικότερο πλαίσιο της σύνδεσης των παραγωγικών τομέων.

Όσον αφορά τον τουριστικό τομέα, η έμφαση πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη νέων ήπιων μορφών τουρισμού. Οι δυνατότητες ανάπτυξης προκύπτουν από την ύπαρξη αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων, γραφικών οικισμών, καθώς και ενδιαφέροντος τοπίου με αμφιθεατρικές πλαγιές, μακρινές θέες και εναλλαγές στις οπτικές φυγές. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη ενός τουριστικού ρεύματος, στους τομείς του φυσιολατρικού (πεζοπορία, παρατήρηση της φύσης και του τοπίου, ποδηλασία) και του πολιτιστικού (οργάνωση και ανάδειξη ενός δικτύου πολιτιστικών πόρων) τουρισμού.

6.   Αναβάθμιση της ποιότητας της παραγωγής και βελτίωση των δομών εμπορίας και μεταποίησης

Ο μη αειφόρος και μη εκσυγχρονισμένος τρόπος καλλιέργειας λόγω του απόλυτα παραδοσιακού χαρακτήρα των ειδών παραγόμενων προϊόντων, της τάσης εγκατάλειψης πολλών ειδών καλλιεργειών, του προσανατολισμού σε ένα μόνο είδος καλλιέργειας, τις ελαιοποιήσιμες ελιές, της μη αξιοποίησης των οικονομιών κλίμακας, των μη ανταγωνιστικών επιχειρήσεων, οι οποίες περιορίζουν την εμβέλειά τους σε τοπική κλίμακα καθώς και στόχος των αγροτικών δραστηριοτήτων σε γρήγορους και εφήμερους επιχειρηματικούς κύκλους, έχει οδηγήσει σε δυσλειτουργίες ορισμένων δραστηριοτήτων και στον περιορισμό της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.

Σύμφωνα με τα παραπάνω η περιοχή βρίσκεται σε στασιμότητα, σε αναζήτηση μιας κατάστασης δυναμικής αναπτυξιακής ισορροπίας, που μπορεί να διασφαλίζει, ταυτόχρονα, δημιουργία εισοδημάτων και διατήρηση της ιστορικής παραδοσιακής συνολικής εικόνας της περιοχής στην κλίμακα που κοινωνία και φύση προσδιορίζουν, στην ισορροπία των παρεμβάσεων ή πρωτοβουλιών των ιδιωτών με τις αντίστοιχες παρεμβάσεις του δημοσίου όλων των βαθμίδων.

Όπως έχει αναφερθεί παραπάνω, κεντρικό ρόλο για την αναβάθμιση της ποιότητας της παραγωγής και βελτίωση των δομών εμπορίας και μεταποίησης θα παίξει η καθετοποίηση της παραγωγής, η ένταξη σε ολοκληρωμένους σχεδιασμούς ανάπτυξης και η εν γένει ενίσχυση της πολυδραστηριότητας. Για την διασφάλιση προώθησης των τοπικών προϊόντων τόσο στη διεθνή όσο και στην εγχώρια αγορά είναι απολύτως απαραίτητη η δημιουργία κινήτρων για αύξηση της επιχειρηματικότητας, όσο αυτό είναι δυνατόν στο πλαίσιο του χαρακτηριστικού για την οικονομία σημερινού διεθνοποιημένου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος.

Αναγκαία προϋπόθεση για τη δημιουργία κινήτρων με στόχο την αγροτική περιαστική ανάπτυξη και την ενίσχυση της μεταποιητικής δραστηριότητας θα είναι η δημιουργία κατάλληλων υποδομών παροχής υπηρεσιών και η διασύνδεση μέσω σημαντικής βελτίωσης των συγκοινωνιών και του οδικού δικτύου με άξονες και πόλους ανάπτυξης εθνικής, ευρωπαϊκής και διεθνούς εμβέλειας, όπως:

·       Αθήνα, Κόρινθος, Πάτρα (ΠΑΘΕ οδικός και σιδηροδρομικός), διεθνούς και ευρωπαϊκής εμβέλειας.

·       Αθήνα, Κόρινθος, Τρίπολη, Καλαμάτα (εθνικής εμβέλειας).

·       Καλαμάτα, Κυπαρισσία, Πάτρα, Ρίο – Αντίρριο, Δυτικός Άξονας, (διεθνούς και ευρωπαϊκής εμβέλειας).

7.   Αναδιάρθρωση – ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου σε επίπεδα λειτουργικής, διοικητικής και οικονομικής αλληλεξάρτησης

Η ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ισόρροπη ανάπτυξη και χωρική συνοχή της περιοχής, γίνεται δε, μέσω της λειτουργικής εξειδίκευσης επιλεγμένων οικιστικών κέντρων όπου επικεντρώνεται η αναπτυξιακή δυναμική, μέσω της κατεύθυνσης των δημόσιων επενδύσεων, οι οποίες ενισχύουν συγκεκριμένες παρεμβάσεις και υποδομές, ανάλογα με την αναπτυξιακή δυναμική του Δήμου, τη στρατηγική του θέση, τις υφιστάμενες συνδέσεις του, την ένταξη του σε ευρωπαϊκά δίκτυα ή/και την διεθνή του ακτινοβολία.

Στην περίπτωση του Δήμου Ιθώμης αυτό σημαίνει την ενίσχυση του ρόλου της έδρας του Δήμου στην ευρύτερη περιοχή επιρροής της, μέσω του εξοπλισμού της με σύγχρονες και νέες διοικητικές και κοινωνικές υπηρεσίες ως και υπηρεσίες πολιτισμού, εμπορίου κ.λ.π., ώστε να καταστούν μοχλός δημιουργίας, διάχυσης και στήριξης της χωρικής ανάπτυξης και να βελτιωθούν και εξισορροπηθούν οι συνθήκες και η ποιότητα ζωής. Η νέα αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση (ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ) αναμένεται ότι θα τοποθετήσει σε διαφοροποιημένη βάση τα προαναφερόμενα.

Για την υλοποίηση ενός ιεραρχημένου οικιστικού δικτύου καθοριστικό ρόλο θα παίξει η ενσωμάτωση των μηχανισμών ανάπτυξης κινήτρων και προστασίας κατά λειτουργικό τρόπο στην οικονομική αναπτυξιακή διαδικασία, αλλά και στις δράσεις και παρεμβάσεις της διοίκησης κάθε επιπέδου.

8.   Ανάπτυξη / οργάνωση τουρισμού

Η περιοχή προσφέρεται ιδιαίτερα για την ανάπτυξη εναλλακτικών, ήπιων μορφών τουρισμού λόγω των φυσικών και πολιτιστικών πόρων που διαθέτει.

Προς το παρόν όμως δεν έχουν αξιοποιηθεί ανάλογα οι δυνατότητες για την ανάπτυξη τουρισμού και για τη συγκράτηση και έλξη επισκεπτών  του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Μεσσήνης. Οπότε βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη τουρισμού είναι δημιουργία υποδομών υποδοχής και εγκατάστασης των επισκεπτών, αφού είναι ανεπαρκείς έως υποτυπώδεις οι υφιστάμενες τουριστικές εγκαταστάσεις για την φιλοξενία και διανυκτέρευση των επισκεπτών. Επίσης κεντρικό ρόλο θα παίξει η δημιουργία ενιαίου πλέγματος πολιτισμικών πυρήνων εθνικής εμβέλειας και η ένταξη του Δήμου Ιθώμης σε αυτήν, σε συνδυασμό με τα επί μέρους τοπικά πολιτιστικά στοιχεία και ιστορικές διαδρομές, σε επί μέρους υποσύνολα ειδικών ενδιαφερόντων. Η ευρύτερη ενότητα Μελιγαλά-Αρχαίας Μεσσήνης-Βαλύρας προσφέρεται για την ανάπτυξη θεματικού πάρκου με έμφαση στη μυθολογία. Ιστορία και πολιτισμό.

Για την ανάπτυξη ήπιων τουριστικών δραστηριοτήτων στην ενότητα αυτή με αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, θα πρέπει να αναπτυχθούν ειδικές εκδηλώσεις και διαδρομές εναλλακτικού τουρισμού με αναφορά σε ιστορικά γεγονότα (οι μάχες των σπαρτιατών, επανάσταση του 1821 κ.α.), σε αρχιτεκτονικά στοιχεία (αρχαιολογικά μνημεία, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία, κάστρα κ.α.), στην υλική και άϋλη πολιτιστική κληρονομιά (Καρνάσια Μυστήρια, λαογραφικά και παραδοσιακά στοιχεία) και σε φυσικές και παραποτάμιες περιοχές αλλά και σε μύθους (Θάμυρι κλπ)..

Διευρύνοντας τις δυνατότητες σύντομης διαμονής και αμβλύνοντας ταυτόχρονα και την εποχικότητα της ζήτησης, η τουριστική αυτή ανάπτυξη θα αντιδρούσε και στην επικρατούσα διεθνή τάση της συνεχούς αύξησης ζήτησης για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, για αυθεντικές εμπειρίες (όπως για επαφή με την τοπική κουλτούρα και τη φύση) και της τάσης αύξησης για πιο συχνά, αλλά μικρότερης διάρκειας ταξίδια.

9.   Σημαντική βελτίωση των συγκοινωνιών και του οδικού δικτύου

Η βελτίωση της προσβασιμότητας πρέπει να συνοδεύεται από μέτρα προστασίας, βελτίωσης, αποκατάστασης και ανάδειξης του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και του τοπίου.

Οι σιδηροδρομικές γραμμές ως εξωτερικές συγκοινωνίες του δήμου είναι προβληματικές. Η χαμηλή συχνότητα των δρομολογίων και ο χαμηλός βαθμός εξυπηρέτησης των υποδομών (σταθμών) αποτελούν αποτρεπτικούς παράγοντες για την πραγματοποίηση επενδύσεων στον Δήμο, επομένως και γενικότερης ανάπτυξης, και αδυνατούν να εξασφαλίσουν ακόμη και ένα ελάχιστο επίπεδο ασφάλειας στον τοπικό πληθυσμό.

Η βελτίωση του οδικού δικτύου του Δήμου μέσω της αντικατάστασης και επέκτασής του αποτελεί επιτακτική ανάγκη, για λόγους ασφαλείας, αλλά και βελτίωσης του επιπέδου της καθημερινής ζωής.

Η λεωφορειακή εξυπηρέτηση είναι σχεδόν ανεπαρκής. Συγκεκριμένα, μόνο η έδρα του Δήμου συνδέεται με την Καλαμάτα (3 δρομολόγια την ημέρα), την Αθήνα και την Πάτρα (από 1 δρομολόγιο την ημέρα). Ιδιαίτερα θα πρέπει να τονισθεί η έλλειψη εσωτερικών συγκοινωνιών και λεωφορειακής εξυπηρέτησης. Για αυτόν το λόγο απαιτείται η επένδυση σε εναλλακτικές μορφές μεταφοράς όπως λεωφορειακές εξυπηρετήσεις, προκειμένου να βελτιωθεί το επίπεδο της καθημερινής ζωής, αλλά και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος

10.  Διαφύλαξη, εξοικονόμηση και αξιοποίηση φυσικών πόρων εν γένει.

Οι αξιόλογες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι βοσκότοποι και τα δάση αποτελούν ένα σημαντικό αναπτυξιακό κεφάλαιο του Δήμου. Το κεφάλαιο αυτό πρέπει να αξιοποιηθεί με τρόπο τέτοιο, ώστε να γίνεται η βέλτιστη χρήση του με ταυτόχρονη διαφύλαξή του. Για την επίτευξη αυτού του στόχου μεγάλο ρόλο θα παίξει η προστασία εδαφικών πόρων και η εφαρμογή φυτοκομικών έργων.

Ο Δήμος χαρακτηρίζεται από πλούσιους υδάτινους πόρους: υπόγεια νερά, πηγές, ποτάμια και χείμαρροι, οι οποίοι δέχονται σημαντικές πιέσεις και επιβαρύνσεις εξαιτίας των καλλιεργειών, της εισροής αστικών λυμάτων και πιθανόν και της νομαδικής κτηνοτροφίας. Προκειμένου να γίνει εξοικονόμηση και προστασία των υδατικών πόρων, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον έλεγχο της κατανάλωσης και στην αποτροπή της ρύπανσης. Ιδιαίτερο ρόλο θα παίξει η ορθολογική χρήση και διαχείριση υπογείων και επιφανειακών υδάτων και αποφυγή υπεράντλησης, όπως και η δημιουργία υποδομών για τη διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων.

Για την εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων απαιτείται η επένδυση σε συστήματα ανακύκλωσης και σε εναλλακτικές μορφές μεταφοράς και παραγωγής ενέργειας.

11.  Προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου.

Η έλλειψη σαφούς οριοθέτησης των χρήσεων γης εγκυμονεί σοβαρές απειλές, ιδίως για τα δάση αλλά και για τη γεωργική γη. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, άλλη μια σοβαρή απειλή για τα δάση συνιστά η βόσκηση, τόσο στις καμένες εκτάσεις, όσο και σε εκείνες, στις οποίες η δασική βλάστηση επιβιώνει ακόμη. Για τη γεωργική γη συνιστούν απειλές η δόμηση και η ρύπανση.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, απαιτείται η μεθοδευμένη και αποτελεσματική εφαρμογή μηχανισμών προστασίας των ευαίσθητων οικοσυστημάτων της περιοχής και της αισθητικής του τοπίου, των δασών και της γεωργικής γης.

Στο Δήμο Ιθώμης αφενός απαντάται ακόμα πλούσια και ενδιαφέρουσα χλωρίδα που περιλαμβάνει χαρακτηριστικά είδη της μεσογειακής ζώνης και σημαντικά είδη πανίδας, αφετέρου το φυσικό περιβάλλον έχει υποστεί σοβαρές αλλοιώσεις (ιδίως λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων γεωργίας και μεταποίησης, βόσκησης και δασικών πυρκαγιών), με αποτέλεσμα την υποβάθμιση των δασικών εκτάσεων. Για αυτό το λόγο η αποφυγή αποψίλωσης και προστασία δασικών εκτάσεων (φύλαξη, διαχειριστικά σχέδια κ.λπ.) αποτελεί επιτακτική ανάγκη.

Στο πλαίσιο του σχεδιασμού είναι σαφές ότι απαιτείται η ενσωμάτωση της συνιστώσας προστασίας του περιβάλλοντος και του τοπίου στην αναπτυξιακή διαδικασία.

12.  Ορθολογικός έλεγχος της κατανάλωσης φυσικού χώρου – μείωση της οικιστικής εξάπλωσης.

Για την προστασία και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, των μνημείων, του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου (τόσο στην εντός όσο και στην εκτός οικισμών περιοχή) απαιτείται ο καθορισμός και η τήρηση αυστηρών όρων και περιορισμών δόμησης, καθώς και μορφολογικών περιορισμών.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, απαιτείται ο καθορισμός και η χωρική οργάνωση των χρήσεων γης, η οριοθέτηση οικισμών όπου δεν υπάρχει, η εκπόνηση και εφαρμογή Σχεδίων Πόλης.

Σε σχέση με τον έλεγχο δόμησης είναι απαραίτητη η διευθέτηση των προβλημάτων δόμησης της περιοχής, όπως η μη νόμιμη και αυθαίρετη δόμηση.

13.  Προστασία και αναβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος.

Ο αποπληθυσμός ορισμένων οικισμών του Δήμου είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση και κατάρρευση παραδοσιακών κατασκευών.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, απαιτείται η στήριξη δράσεων για την κήρυξη των παραδοσιακών και ιστορικών οικισμών ή τμημάτων τους, η θεσμοθέτηση ειδικών όρων δόμησης, η ανάδειξη μεμονωμένων στοιχείων και συνόλων και η εισαγωγή νέων δραστηριοτήτων σε συνδυασμό με την επανάχρηση αρχιτεκτονικά αξιόλογων κτιρίων. Θα πρέπει να γίνουν πολεοδομικές παρεμβάσεις για την ανάδειξη λειτουργίας των ιστορικών οικισμών και την αναβάθμιση των κτιρίων αρχιτεκτονικών και παραδοσιακών στοιχείων.

14.  Διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και ταυτότητας.

Στην περιοχή του Δήμου Ιθώμης τα περισσότερα παλιά σπίτια των οικισμών δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Ωστόσο υπάρχουν μερικά εναπομείναντα πετρόκτιστα οικοδομήματα με χαρακτηριστικά της τοπικής αρχιτεκτονικής, όπως επίσης κτίρια που παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον και έχουν χαρακτηριστεί ως Διατηρητέα Μνημεία. Εκτός αυτού υπάρχουν προϊστορικές και κλασικές αρχαιότητες, καθώς και βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία. Σημειώνεται, πάντως, ότι η προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του Δήμου είναι ανεπαρκής, η  δε ανάδειξή της υποτυπώδης.

Για τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και ταυτότητας απαιτείται μελέτη καταγραφής, συντήρησης,  ανάδειξης  και δικτύωσης των αρχαιολογικών, βυζαντινών, και νεωτέρων μνημείων και ο εμπλουτισμός και εξοπλισμός των αντίστοιχων μουσείων και μουσειακών εκθεμάτων και συλλογών, σε συνδυασμό με μελέτες αξιοποίησης των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων και την διατήρηση υλικής και άϋλης κληρονομιάς (τοπικές συλλογές, βιβλιοθήκες, θέατρα, πολιτιστικά κέντρα κλπ).

Συγχρόνως η προστασία, ανακαίνιση και ανάδειξη κτιρίων, αρχιτεκτονικών και παραδοσιακών στοιχείων θα μπορούσε να συνδυαστεί με την αξιοποίηση παρεχόμενων δυνατοτήτων χρηματοδότησης από ολοκληρωμένα ή/και τομεακά προγράμματα εθνικά ή της Ε.Ε.

15.  Βελτίωση της ποιότητας ζωής και κοινωνικές υποδομές.

Η βελτίωση της ποιότητας ζωής είναι βασική προϋπόθεση για την οικονομική και κοινωνική αναζωογόνηση, τη σταθεροποίηση του πληθυσμού και τη βελτίωση της κοινωνικής συνοχής της περιοχής.

Για την βελτίωση της ποιότητας ζωής απαιτείται η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού μέσω αύξησης του εισοδήματός τους, δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και δραστηριοποίησης σε επιχειρηματικούς τομείς που ταιριάζουν στο ανάγλυφο και την τοποθεσία της περιοχής. Ενώ για την βελτίωση ευκαιριών στην αγορά εργασίας θα παίξει κεντρικό ρόλο η ανανέωση, εκπαίδευση και εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού. Για αυτό το λόγο απαιτείται η ενίσχυση εκπαιδευτικών υποδομών των οικιστικών κέντρων, καθώς και η εγκαθίδρυση παιδικών σταθμών και κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ).

Για την κοινωνική ενσωμάτωση και ισότητα των ευκαιριών διάφορων κοινωνικών ομάδων απαιτείται η ανάπτυξη προσβάσιμων χώρων, επικοινωνιών, υποδομών μεταφοράς και υπηρεσιών (π.χ. Κινητές ενότητες υπηρεσιών), καθώς και η εξασφάλιση της υγείας και ασφάλειας όλων των πολιτών.

Στη σταθεροποίηση του πληθυσμού της περιοχής θα επιδράσει και η βελτίωση κοινωνικής αναψυχής, η οποία καθορίζεται από την ενίσχυση των τοπικών πολιτιστικών δραστηριοτήτων και επιχειρήσεων πολιτιστικής ανάπτυξης (Αθλητικές εγκαταστάσεις, πολιτιστικά κέντρα, βιβλιοθήκες, θέατρο, μουσική, χορός κλπ), καθώς και από την ελκυστικότητα αστικού χώρου.

Για την αξιολόγηση των σεναρίων αυτών πραγματοποιήθηκε εκτίμηση των επιπτώσεων της εφαρμογής τους επί των κατωτέρω βασικών τομέων:

1.  Φυσικό περιβάλλον, με τις εξής συνιστώσες:

     α.  Οικοσυστήματα και είδη χλωρίδας και πανίδας (βιολογική ποικιλότητα).

     β.  Φυσικοί αποδέκτες, δηλαδή τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, που χρησιμοποιούνται για την τελική διάθεση των αποβλήτων.

2.  Φυσικοί πόροι, δηλαδή τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, που χρησιμοποιούνται ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ικανοποίηση των αναγκών του ανθρώπου. Επισημαίνεται ότι επιχειρείται ειδικότερη διάκριση αυτών σε γεωργική γη, υδατικούς πόρους, δάση και λοιπούς πόρους.

3.  Ανθρωπογενές περιβάλλον, με τις ειδικότερες κατηγορίες των πολιτισμικών πόρων (οικισμοί, αρχαιότητες – μνημεία άλλων περιόδων, λαογραφικά στοιχεία) και των τεχνικών και κοινωνικών υποδομών.

4.  Τοπίο, δηλαδή κάθε δυναμικό σύνολο βιοτικών και μη βιοτικών παραγόντων και στοιχείων του περιβάλλοντος, οι οποίοι μεμονωμένα ή αλληλεπιδρώντας σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, συχνά δεχόμενοι και την ανθρώπινη παρέμβαση, συνθέτουν μια οπτική εμπειρία, με τις ειδικότερες κατηγορίες των φυσικών και ανθρωπογενών τοπίων.

5.  Τομείς της οικονομίας: πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής. Στο σημείο αυτό εξετάζεται χωριστά ο τουρισμός ως ειδικότερος κλάδος του τριτογενούς τομέα, λόγω του αυξανόμενου δυναμισμού που αναμένεται ότι θα εμφανίσει.

ΠΙΝΑΚΑΣ Α5.1-1:       Συνοπτική παρουσίαση της αποτίμησης των επιπτώσεων κατά σενάριο

	ΣΕΝΑΡΙΟ ΤΑΣΕΩΝ			ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
	1η δεκαετία	2η δεκαετία	3η δεκαετία	1η δεκαετία	2η δεκαετία	3η δεκαετία
1.   ΦΥΣΙΚΟ  ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
1.   Οικοσυστήματα / είδη	-	- -	--	0	0/+	+
2.   Φυσικοί αποδέκτες	-/0	0	0/+	0/+	+	+
2.   ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ
1.   Γεωργική γη	-/0	-	--	0	0/+	+
2.   Νερό	-/0	- /0	-/0	0	+	+
4.   Δάση	-	-	-	+	+	++
5.   Λοιπά (π.χ. ορυκτός πλούτος)	-	-	-	0	0/+	+
3.   ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
1.   Οικισμοί	-	-	-	+	+	++
2.   Αρχαιότητες / μνημεία	-/0	-/0	0	+	++	++
3.   Λαογραφικά στοιχεία	-/0	-/0	+	+	+	+
4.   Τεχνικές / κοινωνικές υποδομές	0/+	+	+	+	+	++
4.   ΤΟΠΙΟ
1.   Φυσικό	0	-	-	0	+	++
2.   Δομημένο	-	-	0	0	0/+	+
			-
5.   ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ	Α: -/0	-	-	0/+	+	+
	Β:   -	-	-	0	0/+	0/+
	Γ:   -	-	-	0/+	+	+
	Τουρισμός:-	-	-	0	0/+	0/+

- -   :     Ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις                         +:             Θετικές επιπτώσεις

-     :     Αρνητικές επιπτώσεις                                          + + :        Ιδιαίτερα θετικές επιπτώσεις

0    :     Μηδενικές επιπτώσεις

Πηγή: Ομάδα Μελέτης

Σύμφωνα, πάντως, με τη θέση της ομάδας μελέτης, ο βασικός στόχος του σχεδιασμού για την περιοχή δεν μπορεί να είναι άλλος από τη σταδιακή εφαρμογή της αρχής της αειφορίας, η οποία για το Δήμο Ιθώμης οφείλει να διαθέτει τουλάχιστον τα εξής χαρακτηριστικά:

1.   Ορθολογικός έλεγχος της κατανάλωσης φυσικών πόρων και ενέργειας.

2.   Ορθολογικός έλεγχος της παραγόμενης ρύπανσης.

3.   Ορθολογικός έλεγχος της κατανάλωσης φυσικού χώρου –έλεγχος της οικιστικής εξάπλωσης.

4.   Προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου.

5.   Προστασία και αναβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος.

6.   Βελτίωση της ποιότητας ζωής.

7.   Διατήρηση /βελτίωση της κοινωνικής συνοχής.

8.   Διατήρηση ευρείας και διαφοροποιημένης οικονομικής βάσης.

9.   Διατήρηση /βελτίωση του επιπέδου παραγωγικότητας.

10.  Δημιουργία αποτελεσματικών υποδομών.

11.  Ουσιαστική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργων και δραστηριοτήτων.

12.  Διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.

13.  Διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας.

Η προσπάθεια για την εφαρμογή των αρχών της αειφορίας προβάλλει κατ’ ουσίαν ως η κατ’ εξοχήν αναπτυξιακή επιλογή και απαιτεί τη λήψη μίας σειράς σημαντικών αποφάσεων, τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων στους τομείς του σχεδιασμού και του αναπτυξιακού προγραμματισμού και τη δέσμευση και βέλτιστη αξιοποίηση των οικονομικών πόρων. Σα συγκροτημένη αναπτυξιακή προσπάθεια, συνάδει με το σενάριο της παρέμβασης, όπως περιγράφηκε προηγουμένως.