Ο συνεταιρισμός και η γέφυρα της Βαλύρας

TOY ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
Τα στοιχεία αυτά είναι από συνέντευξη του Ηλία Μπουρίκα, που δυστυχώς έφυγε σύντομα, έχοντας να με ενημερώσει για πολλά γεγονότα του χωριού μας, ευχάριστα και δυσάρεστα.
Είναι δημοσιευμένα στην εφημερίδα , ΓΕΓΟΝΟΤΑ και ΕΒΔΟΜΑΔΑ στην ΠΆΤΡΑ, τα έτη 2000-1.
Τα έχω όλα σε δερματόδετο τόμο, όπως και όλα τα φύλλα της εφημερίδας Βαλύρα.


Α. Ο ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΒΑΛΥΡΑΣ.

Η ανασύσταση του συνεταιρισμού Βαλύρας  έγινε το 1932-33. 

Ιδρυτικά μέλη του ήταν ο Ιωάννης Λινάρδος (πατέρας του Ερρίκου) Ευστάθιος Γαλανόπουλος, Αναστάσιος Κοντοπανάγος, Βασίλης Γεωργακόπουλος πατέρας του Γιώρη με το παρατσούκλι (Πλατσάρας). Έγινε με μερίδα 1000 δραχμών και ήταν γεωργικός πιστωτικός και επεξεργασίας σύκων. Ο πρώτος γραμματέας του ήταν ο Γιώργος Ηλιόπουλος αδελφός του Ηλία Ηλιόπουλου (Κουρολιά).

Στις εκάστοτε διοικήσεις υπήρξαν οι Μήτσος Σταυριανόπουλος (της Ζαχάρως ο πατέρας),  Βίγκος Χαρίλαος, Αντώνης Παπαδόπουλος και Σπύρος Βίγκος. Τα ιδρυτικά μέλη  ήταν 200 και με την καλλιέργεια ριζιού έφθασαν 314.  Έγιναν όλοι από μόνοι τους συνέταιροι και η ιδέα ήρθε από το σχέδιο Μάρσαλ. Στη Βαλύρα ήρθαν και οι επιχειρηματίες Κακαβάς και Δουβόγιαννης Χαρίλαος οι οποίοι ανταγωνίζονταν το συνεταιρισμό και μετά από λίγα χρόνια έφυγαν οριστικά. Το 1952 η παραγωγή ήταν 240 τόνοι σε 460  στρέμματα  τα οποία ποτίζονταν με τρία ταμπούκια. Την χρονιά αυτή άνοιξε το εξοχικό του κέντρο ο Πούλος Τσαγκάρης και βγήκαν τα πρώτα διπλώματα ελκυστήρων φτάνοντας έτσι τα πρώτα τρακτέρ στη Βαλύρα. Από τη διοίκηση προσελήφθησαν ο Νίκος Γεωργακόπουλος και Κώστας Παπαϊωάννου που δούλευαν 24 ώρες το 24ωρο στηρίζοντας τον συνεταιρισμό.

Την απόφαση της καλλιέργειας του ρυζιού την  κανόνιζε η γενική συνέλευση. Οι πρόεδροι κάθε φορά ήταν: Γιώρης Γρίβας, Κώστας Γκομέσης, Γιώρης Τσάμης και Γιώρης Σφήκας. Το 1954 το μέλος του συνεταιρισμού Ηλίας Μπουρίκας πήγε στο σανατόριο. 

Ο Βασίλης Καπότης θέλοντας να εξυπηρετήσει τους συνεταίρους έδινε σπόρους, τροφές και λιπάσματα χωρίς να παίρνει χρήματα. Ο επόπτης του συνεταιρισμού ήταν χήτης  και βρήκε την ευκαιρία να κλείσει το συνεταιρισμό, γιατί το πάνω χέρι στον συνεταιρισμό τον είχαν  κομμουνιστές. Τότε ανέλαβε το συνεταιρισμό ο Μαρίνος Γεωργακόπουλος και τη θέση του Βασίλη Καπότη ο Θεμιστοκλής Καρύδης.

Αφού έγινε έλεγχος, απολογισμός και ανακοίνωση  του πορίσματος ανέλαβαν τη διοίκηση ο Πούλος Τσαγκάρης, Γιάννης Λιοντήρης, Θανάσης Ραμογιαννόπουλος και Αντώνης Παπαδόπουλος.

 Ο συνεταιρισμός διατηρείται και νοερά μέχρι το 1974 προϊστάμενος εποπτικού ήταν ο Παναγιώτης Λιοντήρης (Σιαφάκας) και σε μία περίοδο ήταν ο Γιώρης Καρύδης. Η Βαλύρα τότε είχε αρκετό χρήμα, γλέντια και ξενύχτια. Ο Ηλίας Μπουρίκας έγραφε άρθρα στην εφημερίδα «σημαία» για το συνεταιριστικό κίνημα. Ταμίας   ήταν ο Γιώργης Φωτεινός και ο μηχανικός εξοπλισμός ήταν δύο τρακτέρ (το ένα σαπίζει στο κτίριο του συνεταιρισμού) και δύο αντλητικά  70 ίππων το καθένα. Τότε δόθηκαν και τα πρώτα διπλώματα τρακτέρ για όλη τη Μεσσηνία.

Ξανάγινε έλεγχος και ο επόπτης κάνοντας λογιστικό έλεγχο και βρήκαν έλλειμμα 64000 από λιπάσματα και 17000 από το ταμείο του συνεταρισμού. 

Ο Ξενοφών Καρτερολιώτης, Γιώργης Στρατής αδελφοί Τσάμη και Αναστάσιος Μακρής έπαιρναν θετική στάση στη καλλιέργεια ρυζιού. Υδρονομείς που πότιζαν τα καρίκια ήταν ο Νίκος Περιβολάρης και Γιάννης Λύρας.  Ο Θανάσης Καρύδης ήταν στις μηχανές και τα τρακτέρ ενώ στα αντλητικά ήταν ο Χρίστος Ιωάννου και Βασίλης Δημόπουλος.

Χασάπης τότε στη Βαλύρα  ήταν ο Ντίνος Καρτερολιώτης και για να πάρει  κάποιος την Κυριακή ψητή γουρνοπούλα έπρεπε να δηλώσει από την Τρίτη. 

Ο επόπτης Γιάννης Κοκόλης έστειλε σε δίκη στο Ναύπλιο το Βασίλη Καπότη και καταδικάστηκε σε 6 μήνες φυλακή, ενώ δεν του είχε εκδώσει ο συνεταιρισμός δικαιολογητικά για μισθό, οδοιπορικά και αποζημίωση  για εκτός έδρας. Τη θέση του Βασίλη πήρε ο Νίκος Μπάκας. Ήρθε ο Βασίλης Καπότης με 25.000 τις οποίες θα κατέθετε για να μείνει στη δουλειά και να ξεχρεωθεί. Έπρεπε να ρωτηθεί ο επιθεωρητής και πρότεινε εκλογές και στο ψηφοδέλτιό του ο Ηλίας Μπουρίκας έλαβε 270 ψήφους και εκλέχτηκαν  οι Παρασκευάς Φειδάς, Βασίλειος Μπακόπουλος του Αριστείδη, Ευστάθιος Γαλανόπουλος και Θόδωρος Γεωργακόπουλος. Ο συνεταιρισμός χρεοκόπησε από την ιδεοπολιτική αντιπαλότητα των συνεταίρων και η ιδέα αυτή του συνεταιριστικού κινήματος είναι αρκετά απωθητική.

Β. Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ

Η γέφυρα της Βαλύρας υπήρχε σε καρτ ποστάλ πριν το 1900. Την οποία είχαν φτιάξει επί τόπου Βενετοί. Καταστράφηκε στις 16/2/1943 στον εμφύλιο από αντάρτες κατόπιν εντολής της Κυβέρνησης στη Μέση Ανατολή όπου είχαν δώσει εντολή να καταστρέφονται οι γέφυρες για να εμποδίζονται οι πολεμικές επιχειρήσεις των Γερμανών. Έτσι έγινε η ξύλινη γέφυρα και λειτουργούσε βάρκα για τη μεταφορά ανθρώπων και ζώων από Γιώργο Κοιλάκο, Χρίστο Ντουραμάκο, Θόδωρο Καπότη και Γιώργο Γκομέση (Μανιαδάκη). Η θεμελίωση της γέφυρας έγινε τον Ιούλιο του 1954 και αποτελεί σπουδαίο συγκοινωνιακό κόμβο. Λόγω της κλειστής στροφής έχουν συμβεί πάρα πολλά ατυχήματα και τα σίδερα –μαρμαροογκόλιθοι της παλαιάς σιδερένιας γέφυρας είναι διασπαρμένα σε διάφορα μέρη του χωριού Βαλύρας.

ΛΕΖΑΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ 

1.    Η σιδερένια γέφυρα Βαλύρας σε καρτ –ποστάλ

2.    Το ζευγάρι Τσάμη, Άγγελος Μπόβης στα φανάρια τα ξαδέλφια Μπόβη, η Κατίνα και Σταθούλα Βίγκου, Αλεξάνδρα Τσιάμη, Χρίστος Ντουραμάνος και Χρίστος Γεωργακόπουλος.

3.    Η ξύλινη γέφυρα Φερμάνης Γεωργακόπουλος, Θεοδωρακόπουλος, Γεωργακόπουλος

4.    Η βάρκα Γεωργακόπουλου, Μπάκα, Μουρούσια, Γεωργακοπούλου, Σινάπη και ο μικρός Θόδωρος Γεωργακόπουλος

5.    Η θεμελίωση Καρτερολιώτης Καλδής, Μπαλόπουλος και Πετρόπουλος. Ιούλιος 1954

6.    Η κατασκευή της γέφυρας. Γεωργακόπουλος, Θεοδωρόπουλος, Ηλιόπουλος, Μπαλόπουλος, Μπόβης.

7.    Η ολοκλήρωση

8.    Τα γραφεία του συνεταιρισμού. Φωτεινός Γεωργακόπουλος και Καπότης και

9.    Στα ρύζια Σκραπέτος, Γεωργόπουλος 1950

10.            6/6/1950. Στα ρύζια 3^ος και 4^ος Παπαϊωάννου  και Γεωργακόπουλος.

11.           Μεταφορά ρυζιού Μπαρακάρης, Στρατής, Γαλανόπουλος, Μπόβης 1953

12. Το τρακτέρ του συνεταιρισμού με τον Παναγιώτη Σταυριανόπουλο

13. Στέγαση αγροτολέσχης Βαλύρας

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΠΟΛΕΜΗΣΑΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΠΕΣΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΑΠΟ ΤΟ 1821-1975.ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ “ΕΒΔΟΜΑΔΑ” ΑΠΟ 4\9\2000-8\10\2001

Α\Α    ΤΙΤΛΟΣ                                                                           ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

Α.

1. Οι Αγυιόπαιδες                                                                               4-9

2. Η Βαλύρα στο χρόνο και το χώρο                                                   11-9

3+4. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα                                                   18-25/9

5+6+7+8  Πέντε γενιές Ανθρώπινης Παρουσίας                                2, 9, 16, 23/10

9. 1^ο . Αυτοί που πολέμησαν και αυτοί που έπεσαν για την

          Πατρίδα                                                                                     30/10

10. 2^ο . 1461-1821                                                                              6/11

11. 3^ο . Η Βαλύρα το 1821                                                                  13/11

12. 4^ο . Ο Γέρος του Μωριά στη Βαλύρα και ο κατατρεγμός της

κλεφτουργιάς.                                                                                    20/11

13. 5^ο . Στο καιρό του Μπραϊμη.                                                         27/11

14. 6^ο . Ιθώμης Σχολεία                                                                      4/12

15. 7^ο . Ιθώμης Δήμος                                                                       11/12

16. 8^ο . Ιθώμης Δήμος                                                                       18/12

17. 9^ο . Ιθώμης Δήμος                                                                       25/12

18. 10^ο . Ιθώμης Δήμος                                                                      1/8/2001

19. 11^ο . Ορεινά χωριά δήμου Ιθώμης                                                8/1

20. 12^ο . Ορεινά χωριά δήμου Ιθώμης                                                15/1

21. 13^ο . Πεδινά χωριά Δήμου Ιθώμης                                               22/1

22. 14^ο . Αρχαία Μεσσήνη - Μονές Βουλκάνου.                               23/1

23. 15^ο . Μαχητές Δήμου Ιθώμης                                                       5/2

24. 16^ο . Μαχητές Βαλυραίοι.                                                             12/2

25. 17^ο . Σκάλα - Μελιγαλά                                                                13/2

26. 18^ο Βαλκανικοί πόλεμοι                                                                27/2

27. 19^ο . Μικρασιατική εκστρατεία                                                     5/3

28. 20^ο. Φωτογραφικό υλικό. Περνώντας έναν αιώνα                        12/3

29. 21^ο . Ιωάννης Μεταξάς                                                                 19/3

30. 22^ο . Ιωάννης Μεταξάς                                                                 26/3

31. 23^ο . Πόλεμος του 40.                                                                   2/4

32+33. 24^ο +25^ο. Πόλεμος του 40.                                                     9+17/4

34. 26^ο. Κατοχή. Αντίσταση.                                                               23/4

35. 27^ο. Η Βαλύρα στην Κατοχή και την Αντίσταση                           30/4

36. 28^ο. Μεγαλλείο Ζερμπίσια                                                            7/5

37. 29^ο. Η ανατίναξη της Γέφυρας της Βαλύρας                                 14/5

38. 30^ο. Η μάχη στο Μελιγαλά                                                           21/5

39. 31^ο. Η μάχη στο Μελιγαλά και στη Καλαμάτα                             28/5                            

40. 32^ο. Η συμφωνία της Βάρκιζας                                                     5/6

41. 33^ο. Εμφύλιος. Εκλογές 46. Μακρόνησος                                    11/6

42. 34^ο. Μακρόνησος. Εκλογές . 5/5/52. Μπελογιάννης                    18/6

43. 35^ο. Πρόσωπα Βαλύρας. Παναγιώτης Παπαγιωργίου.                  55/6

44. 36^ο. Φερμάνης Κωνσταντίνος                                                       2/7

45. 37^ο. Καρύδης Αθανάσιος                                                              9/7

46. 38^ο. Φώτιος Τσαγκάρης-Γαρυφαλλια Κατσαμπάνη                     9/7

47. 39^ο. Οι ρίζες. Από το Κουσαμπάση μέχρι τον Ελασίτη του

      ΕΑΜ (Στέλιος Βασιλόπουλος)                                                     23/7

48. 40^ο. Όποιος μαθαίνει την ιστορία του μακραίνει η ζωή του.        30/7

49. 41^ο. Τα χάνια της Βαλύρας το 1821                                              6/8

50. 42^ο. Αυτοί που σκοτώθηκαν στη διάρκεια 1941-1949                 13/8

51. 43^ο. Το τίμημα των αγωνιστών το 1821 και 1941-1949               20/8

52. 44^ο. Οι εμφύλιοι του 1863 και 1944-1949.                                   27/8

53. 45^ο. Μαθητική φωτογραφία 1907-1908.                                       3/9

54. 46^ο. Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον.                                           10/9

55. 47^ο. UNRRA - ΜΑΡΣΑΛ - ΚΟΡΕΑ                                             17/9

56. 48ο. Ο συνεταιρισμός και γέφυρα της Βαλύρας                          24/9

57. 49ο. Τα γεγονότα από το 1951 έως το 1975 (Α μέρος)                1/10

58. 50ο. Τα γεγονότα από το 1951 έως το 1975 (Β μέρος)                8/10

Β. Αποχαιρετισμός της Δραχμής και καλωσόρισμα του Ευρώ. Δημοσιεύτηκε σε 6 (έξι) συνέχειες στην εφημερίδα "Εβδομάδα" από 22/10 - 26/11/2001.

Γ. Η γενιά του Πολυτεχνείου 1973. Φοιτητικές εκλογές, τότε και τώρα. Οι παληοί μας φίλοι γιά πάντα μείναν. Εφημερίδα "Γεγονότα" 15/11/2001, σελ.8