Γ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ,20-22-4-2018

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ.

Ολοκληρώθηκε το 3ήμερο εκπαιδευτικό συνέδριο, με τίτλο: Αναζητώντας την Καινοτομία, την Τέχνη, τη Δημιουργικότητα, στη σχολή Μωραίτη, στη Φιλοθέη. Δημιούργησα νέες γνωριμίες-συνεργασίες προσφέροντας αφενός την εμπειρία μου, αφετέρου το  ενημερωτικό υλικό που έχω, γιατί, η γνώση πρέπει να μην κρύβεται στα συρτάρια αλλά να διαδίδεται απλόχερα ανιδιοτελώς και χωρίς υστεροβουλία.

Στο συνέδριο έκανα παράλληλα και το φωτορεπορτάζ, που βλέπουμε την Αθήνα Νότια και Βόρεια από το κτίριο της σχολής Μωραίτη, το κτίριο της σχολής  Μωρίτη, άνθη από την Αθήνα, το οποίο και αναρτώ, καθώς και την εισηγησή μου.

Συγχαρητήρια στην οργανωτική και επιστημονική επιτροπή για την άρτια διοργάνωση του Γ εκπαιδευτικού συνεδρίου.
Αυτές τις ημέρες θα μελετήσω τις περιλήψεις των εισηγήσεων, μια και δεν ήταν δυνατόν να παρακολουθώ ταυτοχρόνως τις εισηγήσεις που γίνονταν ταυτόχρονα σε 8 διαφορετικές αίθουσες στη σχολή Μωραίτη.

Αύριο αρχίζει στις 6,15 μ.μ., το 6ήμερο φεστιβάλ στον Κεραμικό στο Γκάζι με τίτλο: Επιστήμη Χωρίς Σύνορα ,με πολλές ενδιαφέρουσες εισηγήσεις-παρουσιάσεις-δράσεις.

Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΜΟΥ

Αγαπητοί σύνεδροι καλημέρα σας.

Ευχαριστώ την οργανωτική επιτροπή που ενέκρινε την εισηγησή μου, και χαίρομαι που βρίσκομαι εδώ μαζί σας, νιώθοντας  την αύρα σας και θετική σας ενέργεια. Ονομάζομαι Λύρας Ιωάννης με καταγωγή από τη Βαλύρα Μεσσηνίας, έγγαμος με μία κόρη που σπούδασε γεωπόνος . Από μικρός ήμουν τζιτζικάκι, μελισσάκι, μυρμηγκάκι και σκουληκάκι, ζώντας το χωριό μου  απολαμβάνοντας , μαθαίνοντας , και γνωρίζοντας το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον του, τη φύση  του, και το  μεγαλείο του Θεού.

Σπούδασα την επιστήμη της ζωής, που λέγεται βιολογία, στο πρώτο βιολογικό τμήμα στην Ελλάδα, στο πανεπιστήμιο Πατρών, εγκαταλείποντας τη ΔΕΗ με τα πολλά προνόμια. Από την επιστήμη μου έμαθα πολλά, μου έδωσε πολλά, τα μετέδωσα στους μαθητές μου, και συνεχίζω να εφαρμόζω πράγματα τα οποία έμαθα στη βιολογία. Καταλήγω στο παρακάτω συμπέρασμα, το οποίο πρέπει να γνωρίζουμε όλοι. Δεν θα πρέπει να είμαστε του δήθεν και του φαίνεσθαι, αλλά του είναι και του γίγνεσθαι. Η ευτυχία δεν αγοράζεται ούτε πωλείται. Είναι μέσα μας, αρκεί να ψάξουμε να τη βρούμε, με το ερώτημα τι θέλουμε, τι ζητάμε, τι ελπίζουμε ,και τι θέλουμε από τη ζωή μας. Μόνο αυτό που είμαστε έχει την πραγματική του αξία.

Στην εκπαιδευτική μου σταδιοδρομία στάθηκα πάρα πολύ τυχερός γιατί αξιοποίησα όλα αυτά που μου δόθηκαν απλόχερα:

Το 1976  πρωτοδιορίστηκα στην περιοχή μου,   και τριχοτομήθηκα διδάσκοντας παράλληλα στα 3 σχολεία Μελιγαλά, Μερόπη, και Ανδρούσα.  Την ίδια σχολική χρονιά εισάγεται η Εκπαιδευτική Τηλεόραση και τα Πολιτιστικά Σάββατα. Το 1992 εισάγεται η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και δημιουργείται το πρώτο ΚΠΕ στην Κλειτορία Καλαβρύτων.  Το  1992 γίνεται η εισαγωγή των μαθημάτων Τεχνολογίας - Πληροφορικής, Χρήση Η\Υ, και  το 1997 το  Πρόγραμμα Οδύσσεια, στα οποία συμμετείχα και συμμετέχω ενεργά μέχρι και σήμερα, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες στην διδακτική μου διαδικασία,  βιωματική μάθηση, και όχι μόνο.  Δημιούργησα μια ιστοσελίδα με το όνομά μου σε συνεργασία με έναν από τους πρώτους μαθητές μου, έχει μεγάλη επισκεψιμότητα, και για μένα είναι μεγάλη ηθική αμοιβή να συνεχίζω τις πολυθεματικές μου αναρτήσεις ,  γνωρίζοντας αξιόλογους ανθρώπους, απ’  όλον τον κόσμο, και  έχοντας πάρει  4 βραβεία. Το ένα φέτος από την Ακαδημία Αθηνών σχετικά με τη Λαογραφία,

Και τώρα στο αντικείμενο της εισηγησής μου.

      Οι πιο πολλές γνώσεις στη Βιολογία αναφέρονται στο μικροσκοπικό και μοριακό επίπεδο. Το αναλυτικό πρόγραμμα ορίζει ως πρώτο σκοπό να γνωρίσουν οι μαθητές τις βαθμίδες δομής και οργάνωσης των έμβιων όντων. Έτσι επιβάλλεται  η χρήση κατάλληλου εποπτικού υλικού για την κατανόηση δυσνόητων εννοιών-δομών-λειτουργιών  για να γνωρίσουν και μάθουν οι μαθητές τα μυστικά που κρύβει η ζωή των οργανισμών.

       Η εισηγησή μου εστιάζεται σε 2 θεματικές ενότητες.

1. Στη χημική σύσταση-δομή του γενετικού μας υλικού , «το DNA μας» που έχει πρόγραμμα,  μνήμη και εξέλιξη και

2. Στην εξήγηση της διαφορετικότητας των οργανισμών που ανήκουν στο ίδιο είδος, με μόνη παράμετρο τους χρωμοσωμικούς και γαμετικούς συνδυασμούς.

Στο τρίγωνο Μαθητής-Διδασκαλία- Δάσκαλος , απαιτούνται:

Ο σωστός σχεδιασμός του διδακτικού υλικού, ο σαφής καθορισμός στόχων, και απαντήσεις σε ερωτήματα όπως ποιες έννοιες και με ποια σειρά θα διδαχθούν και τέλος η αισθητοποίηση της πληροφορίας να κάνει πιο κατανοητή, διασκεδαστική, πεπτική και αφομοιωτική τη γνώση και μάθηση.       Το μάθημα όταν γίνεται με παρατήρηση και δράση προσφέρει στο διδάσκοντα μεγαλύτερο βαθμό εποπτείας και ελέγχου των μαθητών της τάξης.       Μια διδακτική ενότητα πρέπει να περιέχει στόχους, σκοπούς, διαδικασίες διδασκαλίας και διδακτικής, δραστηριότητες μαθητών – πείραμα αν είναι δυνατόν – και τέλος αξιολόγηση. Ο προσδιορισμός συγκεκριμένων διδακτικών στόχων με καινοτόμες διδακτικές μεθόδους για κάθε μάθημα αλλά και για κάθε θεματική ενότητα διδασκαλίας είναι ιδιαίτερα απαραίτητος για τη χώρα μας και θα βοηθήσει δασκάλους και μαθητές.       Η έκφραση διδακτικός στόχος δηλώνει: «Τη συμπεριφορά εκείνη που θέλουμε να είναι σε θέση ο μαθητής να παρουσιάζει ύστερα από την παρακολούθηση της διδακτικής ώρας».

Με βάση την προκήρυξη των 18 θεματικών ενοτήτων του τρίτου εκπαιδευτικού συνεδρίου η δική μου εισήγηση συμπεριλαμβάνει τις 5 θεματικές ενότητες  από τις 18. Αυτές είναι:

2. Δημιουργικότητα στην εκπαίδευση

10. Εκπαιδευτική Έρευνα

11. Επικοινωνία στην Εκπαίδευση

13. Καινοτόμες διδακτικές πρακτικές(Μέθοδος Οριγκάμι ,Θεατρικό δρώμενο)

16. Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση

Η κύρια τέχνη του ΔΑΣΚΑΛΟΥ είναι να προσφέρει τη χαρά και δημιουργία στη μάθηση και γνώση, και να χαίρονται όλοι την διδασκαλία στην τάξη. Θεμελιώδες ζητούμενο της διδακτικής σχέσης είναι να διαλύει φόβους και αναστολές, απέναντι στην  απόκτηση οποιαδήποτε  γνώσης.

Μοντέλα-Προσομοιώσεις-Εικονική πραγματικότητα

Η αισθητοποίηση δύσκολων όρων – εννοιών – δομών - λειτουργιών της βιολογίας, με τη χρήση καινοτόμων μορφών διδασκαλίας (υπολογιστής, μέθοδος οριγκάμι, βιωματική μάθηση με δραστηριότητες, θεατρικά δρώμενα, μαθηματικοί τύποι), κάνει πιο γρήγορη την κατάκτηση και αφομοίωση-κατάκτηση, της γνώσης-μάθησης με το τρίπτυχο:

Φτιάχνω Παίζω  και Μαθαίνω, Βλέπω και Θυμάμαι, Αποχτώ Δεξιότητες.

Τα κύρια χαρακτηριστικά των μοντέλων  είναι:

 1.Μεγάλη οικονομία και απόδοση σκέψης.

2. Απουσία διαφωνίας, γιατί έχουν μεγάλη απλότητα και ευχέρεια απορρόφησης όταν διδάσκονται σωστά. και

3. Αποτελούν αποτελεσματική και ισχυρή εκγύμναση του νου και του πολλαπλασιάζουν την ικανότητα του.

Ο κύριος ρόλος των  εκπαιδευτικών μου μοντέλων εστιάζεται στη δομή-χημική σύσταση του DNA .

Το γενετικό υλικό των οργανισμών   DNA-RNA έχει πρόγραμμα , μνήμη και εξέλιξη , «το νήμα της ζωής όπως λέγεται»,  είναι εκείνο που ελέγχει με την βοήθεια του γενετικού κώδικα,  αφενός την κληρονομικότητα  των οργανισμών , αφετέρου τα ιδιαίτερα και μοναδικά χαρακτηριστικά των  οργανισμών , που ανήκουν στο ίδιο είδος. Το αλφάβητο του DNA  είναι οι αζωτούχες βάσεις Α, Τ, G, C, (Αδενίνη, Θυμίνη, Γουανίνη, Κυτοσίνη)  με βοηθητικά στοιχεία τη Rd (Δεοξυριβόζη) και το P (Φωσφορικό Οξύ). Η  Αδενίνη ζευγαρώνει πάντα με τη Θυμίνη με 2 δεσμούς υδρογόνου και η Κυτοσίνη πάντα με τη Γουανίνη με 3 δεσμούς υδρογόνου (Α=Τ,G=C). Το μόριο του DNA δομείται από 2  αντιπαράλληλες αλυσίδες με κατευθύνσεις 5 προς 3 και 3 προς 5, από τα  3  δομικά του στοιχεία (ορθογώνιο παρ\μο, κύκλο ,πεντάγωνο).

3 διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις για τη Χημική Σύσταση-Δομή του DNA (Χρήση Η\Υ , μέθοδος οριγκάμι, θεατρικό δρώμενο).

2. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΕΙΔΟΣ ΜΕ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟ ΤΟΥΣ ΓΑΜΕΤΙΚΟΥΣ-ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΟΥΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥΣ.

Για να κατανοήσουμε τη διαφορετικότητα των οργανισμών μεταξύ τους, που ανήκουν στο ίδιο είδος χρησιμοποιούμε  τα 4 διαφορετικά σχήματα (Τετράγωνο, Τρίγωνο, Κύκλο , Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο, (και   συμβολίζουν τα ομόλογα χρωμοσώματα και  ελέγχουν τις ίδιες ιδιότητες με 2 διαφορετικά χρώματα το κάθε σχήμα) ή τα 5 δάκτυλα των χεριών μας , που συμβολίζουν, τα ομόλογα χρωμοσώματα (τα δάκτυλα του δεξιού χεριού τα χρωμοσώματα  της μάννας και τα δάκτυλα του αριστερού χεριού τα χρωμοσώματα του πατέρα) και ελέγχουν τις ίδιες ιδιότητες, και σχηματίζουν συνολικά  32 διαφορετικούς συνδυασμούς  .Εδώ είναι ένα μυστήριο και θαύμα μαζί . Στους γονάδες μας  να υπάρχει αυτή η ακριβοδίκαιη διαίρεση, και να διατηρείται η σταθερότητα του αριθμού των χρωμοσωμάτων στο κάθε είδος.

Οι διαφορετικοί συνδυασμοί προκύπτουν από τους διαφορετικούς τρόπους σύναψης των ομολόγων χρωμοσωμάτων. Ο αριθμός των  διαφορετικών χρωμοσωμικών (μείωση)-γαμετικών (γονιμοποίηση) συνδυασμών  δίνεται  αντίστοιχα από τον τύπο 2^ν  και 2^2ν , όπου ν ο αριθμός των ομολόγων χρωμοσωμάτων.

Στον άνθρωπο  ο αριθμός των ομολόγων χρωμοσωμάτων είναι  ν=23. Οι  χρωμοσωμικοί συνδυασμοί είναι 2²³ =8.388.608 και οι γαμετικοί είναι 2²³.2²³ =2⁴⁶=70.368.744.177.664.  Η πιθανότητα ένα ωάριο ή ένα σπερματοζωάριο να έχουν ταυτόσημο γενετικό υλικό είναι 1\2 ^23, που είναι ένα απίθανο, πιθανό αποτέλεσμα. Οι χρωμοσωμικοί και οι επί μέρους χρωμοσωμικοί συνδυασμοί συνδέονται με την παρακάτω μαθηματική σχέση: Με ν = 4 από τους τύπους 2⁴   =16 και 2⁸ =256.   

Την εισηγησή μου αυτήν την αφιερώνω στον αείμνηστο συνάδελφο πανεπιστημιακό Δημήτρη Καλπαξή ,που  έφυγε πρόσφατα από τη ζωή αυτήν την εβδομάδα, πράγμα που είχα κάνει και πριν 20 χρόνια ,για το συνάδελφο Δημήτρη Παπασπύρου, στην εισηγησή μου το 1998 «SOS, Ένα Οικολογικό Παιχνίδι με τον Πολύκαρπο», στο  Θέατρο Απόλλων Πατρών παρουσία της χήρας γυναίκας του και των 2 παιδιών του.

Η Εμπειρία δεν διδάσκεται, αλλά κατακτιέται.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και το ενδιαφέρον σας.