ΕΠΙΖΩΝΤΕΣ ΒΑΛΥΡΑΙΟΙ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ ‘40

 ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Η αγάπη μας,  για τη γενέθλια  πρέπει να μεγαλώνει  και να την μεταλαμπαδεύουμε  στους απογόνους μας, για να αγαπούν και αυτοί την πατρώα γη. Να μην ξεχαστούν πρόσωπα, γεγονότα, καταστάσεις και πράγματα που έχουν σχέση με την υπαρξή μας, στον τόπο που γεννηθήκαμε.

Η πορεία της εξέλιξης του καθενός μας , ακολουθεί το  δρόμο της,  και ωφέλησε  τους καλούς που είχαν αξίες, οράματα και ιδανικά  και έβλαψε αυτούς  που είχαν στο μυαλό τους, στις σκέψεις, ιδέες  και πράξεις τους την καταστροφή και αδικία.

Το παρελθόν ενός τόπου έχει μεγάλη  ιστορική σημασία για το παρόν και το μέλλον του. Λαός που δεν γνωρίζει την ιστορία του τόπου του, του χωριού του, της οικογενείας  του, που διακόπτει  τη συνέχεια  με το χθες είναι καταδικασμένος. Είναι λυπηρό που ο τόπος μας έχει ιστορία, κληρονομιά, πλούτο,  δόξα, ομορφιά, δύναμη που   να μην έχει καταλογογραφηθεί τον 21^ο αιώνα,  όλο αυτό το υλικό σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή   από τους ειδικούς επιστήμονες, για να μπορεί ο καθένας μας να έχει άμεση πρόσβαση στην ενημέρωση-πληροφόρηση-γνώση-έρευνα.

Είναι ντροπή να λέμε ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων και να τους  αγνοούμε παντελώς. Θα πρέπει το υπουργείο παιδείας, οι νέοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες να δώσουν κίνητρα σε φοιτητές-μελετητές-ερευνητές, να καταγράψουν την τοπική ιστορία κάθε περιοχής, από τα διάφορα αρχεία, για το καλό της Πατρίδας μας και του Ελληνικού  Έθνους και να βλέπουμε με αισιοδοξία το μέλλον, συμπληρώνοντας τη γενική ιστορία ,έτσι ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα της αλήθειας και να ταυτίσουμε το είναι με το φαίνεσθαι.

Τέλος η σύνδεση της τοπικής με τη γενική ιστορία,  το τρίπτυχο χώρος- χρόνος-φαινόμενα, τα κείμενα, οι περιγραφές, το φωτογραφικό υλικό, οι χάρτες, θα δώσουν στον αναγνώστη τη δυνατότητα να γνωρίσει, κατανοήσει, αγαπήσει, και σεβαστεί τον πλούτο της περιοχής μας.

 Η ερευνητική εργασία πρωτογενούς υλικού  συνιστά αντικείμενο έρευνας από  ειδικούς και με σκοπό τη διοργάνωση σεμιναρίων, συνεδρίων, εκθέσεων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, διαλέξεων και εκδηλώσεων, με στόχο τη βιωματική μάθηση-γνώση και ενσωμάτωση της μνημειακής-πολιτιστικής-πολιτισμικής κληρονομιάς, στην καθημερινή μας ζωή.

Κάνουμε καταγραφή προσώπων που έζησαν, πολέμησαν, εξορίστηκαν και έγραψαν, φέρνοντας στο φως τη φρίκη του εμφυλίου και όλων των δεινών που έζησε η χώρα μας από ξένους και ντόπιους κατακτητές. Τα πρόσωπα αυτά είναι από τη Βαλύρα και ο καθένας είχε διαφορετικές εμπειρίες και βιώματα. Τ΄ αντιστασιακά τραγούδια, τραγουδήθηκαν και γράφτηκαν στα κελλιά και στα μπουντρούμια, των  σκοτεινών φυλακών. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των τιμίων αγωνιστών, σ΄ ένα θέατρο τρόμου, σ΄ αυτόν τον ξερότοπο της εξορίας, που δε λαλεί μήτε τζιτζίκι στο καβούκι του, γιατί δε βρίσκει χλόη, κλαρί, λουλούδι και θάμνο να σταθεί. Η πνοή των τραγουδιών του μεταξύ των άλλων, εκφράζει την αγανάκτηση και τη διαμαρτυρία ενός τίμιου αγωνιστή, πυρωμένου από τη δίκαια οργή, για τα΄ απάνθρωπα βασανιστήρια των αγωνιστών της αντίστασης, από τους οχτρούς του λαού, μέσα στα βαθειά δεσμωτήρια, ξένους και ντόπιους. Δεν αυτοκαλείται ποιητής, είναι ο σεμνός προμάχος τιμίων λαϊκών αγώνων. Απευθύνεται προς ένα μαρτυρικό και περήφανο λαό, π΄ αγωνίζεται ως το θάνατο, για τις ανθρώπινες αξίες.

Ο αγωνιστής του λαού κοντά στα δικά του τα΄ αναμνηστικά, τα φυσικά, τα πονεμένα, τα ιστορικά λαϊκά αντιστασιακά τραγούδια κάνει μια μικρή ανθολογία επίσης αντιστασιακών χαρακτηριστικών τραγουδιών του λαϊκού αγώνα, που γράφτηκαν κάπου στο βουνό και τραγουδήθηκαν μέσα στη φωτιά της μάχης, για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους κατακτητές και τραγουδήθηκαν από τον ίδιο τον ανώνυμο λαό που τα έδωσε από τα σπλάχνα του, στα φτερά του λεύτερου αγέρα.

Η αντίσταση του λαού μας, αποτελεί μια τεράστια σημαία της λευτεριάς τιμημένη. Είναι η σημαία της ζωής και της δικαιοσύνης, που φτερουγίζει στις καρδιές της νέας γενιάς. Και δικαιώνεται το τιμημένο αυτό λάβαρο, στα ιδανικά του ένδοξου και τιμημένου ελληνικού λαού , π΄ αγωνίστηκε και βγήκε νικητής, αφού συνέτριψε στις μάχες, τους Γερμανοϊταλούς, κατακτητές ,και τους ντόπιους συνεργάτες τους.

Ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου του Χρίστου , γεννήθηκε το 1918 στο χωριό Βαλύρα Μεσσηνίας. Ήταν αδελφός της μάννας μου, είχε φοιτήσει στο  Ελληνικό Σχολείο Βαλύρας . Έχει ανέκδοτο χειρόγραφο υλικό σε 3 τετράδια  περιγράφοντας βιώματα, πρόσωπα, γεγονότα, και καταστάσεις, του Ελληνοιταλικού πολέμου, κατοχής , αντίστασης , εξορίας, κ.λ.π. το οποίο  δακτυλογραφεί η εγγόνα του Ελένη,κόρη του Κώστα, και το 1976 κυκλοφόρησε η συλλογή με τα ποιήματά του με τίτλο:

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ.

 

Έχει 32 σελίδες  με 26 ποιήματα. Προλογίζει ο Νίκος Γ. Δασκαλόπουλος ο οποίος έχει γράψει και αυτός  με τον Τσούση ποιήματα στο έντυπο αυτό. Ο θείος μου Παναγιώτης Παπαγεωργίου έχει και άλλα 6 ανέκδοτα ποιήματα.

Μπήκε στο Εαμικό κίνημα το 1943, ως ανταρτοεπονίτης. Σταμάτησε την αμαξοστοιχία του σιδηρόδρομου στη Βαλύρα Μεσσηνίας, που μετέφερε Ιταλούς. Μπήκε στην ομάδα κρούσης της Ο.Π.Λ.Α. Κατόπιν ανέλαβε στρατιωτικός υπεύθυνος του Εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. της Βαλύρας. Το 1944 μπαίνει στην υποδειγματική Ε.Π.Ο.Ν. ανταρτοεπονίτης του 9^ου Συντάγματος του Ε.Λ.Α.Σ. Έλαβε μέρος και διακρίθηκε για το αγωνιστικό του θάρρος και την αυταπάρνηση, σε πολλές μάχες, ενάντια στους ναζίδες Γερμανούς και στους Γερμανοντυμένους συνεργάτες τους.

Πήγε καταδιωκόμενος στην Πάτρα το 1948 πιάστηκε από την Ασφάλεια. Πέρασε από δίκη στο Στρατοδικείο της Κόρθος, δικάσθηκε και  15 χρόνια φυλάκιση και κλείστηκε στα υγρά και σκοτεινά κρατητήρια της Γιούρας. Εκεί μέσα στα σκοτεινά κελλιά, στο νησί του θανάτου, έγραψε τα τραγούδια του. Η χούντα τον έπιασε το 1967. Τον εξόρισε ξανά στη Γυάρο, (για να αφήσει τα κόκαλα του) σταυρωμένος από τη λύσσα θηρίων, θρασύδειλων τυράννων, και βασανιστών. Αλλά επέστρεψε νικητής και δημιούργησε οικογένεια αποκτώντας 3 παιδιά με την ομοϊδεάτισσα Μαρία Γιαννοπούλου από Ράδου Αρκαδίας.

Ο Κων/νος Φερμάνης γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1922 και πέθανε το 2001.

Έζησε στο χωρίο τη παντοδυναμία του χωροφύλακα που τον έλεγαν «καπετάνιο», το παπά, το δάσκαλο, και τους πλούσιους του χωριού. Έζησε τον αγροφύλακα που ήταν άξεστος, αγράμματος και τυρανίσκος του χωριού. Ήταν και οι καλοί, το «αλάτι» που εμπόδιζε να προχωρήσει η σαπίλα και η βρωμιά στη τοπική κοινωνία του χωριού. Έζησε σε όλο της το μεγαλείο τη «Τρούμπα» του Πειραιά.

Το 1940 γίνεται εθελοντής στην Αεράμυνα. Στις 12 Απριλίου του ΄41 είναι στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας. Τραυματίζεται στο πλοίο από το βομβαρδισμό των Γερμανών όταν πήγαιναν για Σούδα. Εντάσσεται στη 1^η Ελληνική Ταξιαρχία στο 3^ο Τάγμα στη Μέση Ανατολή. Το 1942 είναι στη Συρία. Δημιουργείται ο ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών) που προωθούσε δεξιούς και βασιλικούς αξιωματικούς και κυνηγούσαν κάθε άλλον που δεν ήταν δικό τους. Αυτός προσχώρησε στον Α.Σ.Ο. (Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση) και τους κλείνουν στα «σύρματα» στο στρατόπεδο «ΤΜΙΜΙ».

Στις 6/8/45 οι Αμερικανοί έριξαν την ατομική βόμβα και σε 3 ημέρες τη δεύτερη στο Ναγκασάκι. Τους αποφυλακίζουν στις 9/11/45. Όσοι προορίζονταν για Πειραιά τους έβγαλαν τα σήματα ΕΛΑΣ, ΕΛΑΝ και το εθνόσημα.

Το βιβλίο με τίτλο «Αμαρτωλές και ανίκανες ηγεσίες» το αφιερώνει στους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους στον αντιφασιστικό αγώνα και τον εμφύλιο, και καταριέται τους υπεύθυνους και των δύο πλευρών που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις (η κάθε μία για δικούς της σκοπούς), να φουντώσει ο εμφύλιος ,με αποτέλεσμα να χυθεί ποτάμι το πολύτιμο αίμα των χιλιάδων νέων Ελλήνων, να γίνουν ανυπολόγιστες καταστροφέ,ς και να πάει για πολλά χρόνια πίσω η χώρα μας.

Το βιβλίο έχει 306 σελίδες και 14 φωτογραφίες. Έκδοση 1990 Πειραιάς. Δεν πρόλαβε να εκδώσει τα δύο βιβλία με τίτλο «Αμαρτωλά και βρώμικα πάθη».

Φίλε Ντίνο είσαι πάντα στις καρδιές των ανθρώπων που αγάπησες και σε αγάπησαν.

Δημήτριος Περιβολάρης. Με την ονομασία Μάχη του Ρίμινι είναι γνωστή η κύρια επίθεση των Συμμάχων στη Γοτθική Γραμμή των Γερμανών (συνολικού αναπτύγματος 350 χλμ., από την Πίζα έως το Ρίμινι) τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 1944, κατά την Ιταλική Εκστρατεία του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, η κωδική ονομασία της οποίας ήταν Operation Olive. Η Μάχη του Ρίμινι έχει χαρακτηρισθεί ως η μεγαλύτερη μάχη από υλικής πλευράς που έγινε ποτέ σε ιταλικό έδαφος. Πάνω από 1.200.000 άνδρες έλαβαν μέρος στη μάχη, που έληξε με νίκη των Συμμάχων, παρότι δεν επιτεύχθηκε η αποφασιστική διάσπαση του μετώπου στην οποία έλπιζαν.Στη μάχη του Ρίμινι έλαβε μέρος η ελληνική Γ' Ορεινή Ταξιαρχία, με συνολική δύναμη 3.377 άνδρες.

Στην επίθεση αυτή συμμετείχε και ο Βαλυραίος  Δημήτρης Περιβολάρης και υπήρχε φωτογραφία του με το οπλοπολυβόλο. Του έμεινε το προσωνύμιο «Ρίμανης».

Ο Στέλιος Βασιλόπουλος είναι απόγονος του κοτσαμπάση Πουλόπουλου από τη Σκάλα Μεσσηνίας.
Συμμετείχε ενεργά στην εθνική αντίσταση και ήταν ένας από τους πρωτεργάτες στην ανατίναξη του μεταλλείου στο Ζερμπίσια Μεσσηνίας, το οποίο προμήθευε μετάλλευμα το Γερμανικό στρατό κατοχής και ο πατέρας του ήταν επιστάτης  στο μεταλλείο.
Κατέγραψε σε 37 ποιήματα χρόνια της κατοχής, κάνοντας μια προσπάθεια να πλατύνει τη γνώση, να δημιουργηθούν ερωτήματα, να φθάσουμε σε αναζήτηση, να διακινήσει συναισθήματα και να μάθουμε αντικειμενικά την αλήθεια για τον πόλεμο του ’40 τον εμφύλιο, την κατοχή, και την εθνική άντίσταση.
Ο τίτλος είναι: «Μνήμες Πικρές Κατοχικές» με υπότιτλο «Ποιήματα Κατοχής» Αθήνα 1985. Είναι τυπωμένο σε λευκό χαρτί και έχει 63 σελίδες.

Φώτιος Κων/νου Τσαγκάρης

Γεννήθηκε το 1898 στη Βαλύρα -Μεσσηνίας. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρωτοάσκησε την ιατρική στο χωριό του και την γύρω περιοχή, σαν γιατρός Γενικής Ιατρικής, από παθολόγος, μαιευτήρας, χειρούργος κλπ.

Στο χωριό του Βαλύρα στο σπίτι του Σταύρου Μπόβη άνοιξε και λειτούργησε κλινική μέχρι το 1934 που περιέθαλπε τους έχοντες ανάγκη κλειστής ιατρικής φροντίδας, ασθενείς του. Στη Βαλύρα και γύρω περιοχή προσέφεραν τις υπηρεσίες τους και οι γιατροί Γεωργακόπουλος και Κολλιόπουλος. Πρακτική μαμή ήταν η γριά Σουνέλο και Μπουζαλοκατερίνη. Τα μάγια έλυνε ο Μανώλης Χατζηαγάς, γείτονάς μου, μικρασιάτης στην καταγωγή.

Ο Φώτης Τσαγκάρης πήρε μέρος στο Μικρασιατικό πόλεμο ως στρατιώτης και .

στον πόλεμο του 40 προσέφερε σαν γιατρός, από τις τάξεις του Στρατού.

Με την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα απεχώρησε από τις τάξεις του Στρατού και τον Μάιον του 1941 εγκατασταθείς με την οικογένειά του στην Καλαμάτα. Το Δεκέμβριο του 1941 διορίστηκε στο ΙΚΑ Καλαμάτας. Παράλληλα έκανε και επισκέψεις σε ασθενείς στα σπίτια για  να καταφέρνει μετά βίας να επιβιώνει με την οικογένειά του.

Οι Καλαματιανοί, όσοι τον θυμούνται, ακόμα μιλούν για την πραότητα, την καλοσύνη και την αφιλοκέρδειά του. Όχι μόνο, λένε, δεν έπαιρνε αμοιβή από τους φτωχούς αλλά τους βοηθούσε  από το υστέρημά του.

Στα τέλη του 1942, μετά από προτροπή πολλών συμπολιτών του, έγινε Δημοτικός Σύμβουλος Καλαμάτας. Δήμαρχος ήταν τότε ο Στασινόπουλος. Στις αρχές Μαΐου 1943 έφυγε με άδεια ο Δήμαρχος και αναπληρωτής Δήμαρχος έγινε ο Φώτης Τσαγκάρης. Αργότερα έγινε Δήμαρχος.

Σαν Δήμαρχος, άνθρωπος και γιατρός πρόσφερε, απ' όπου μπορούσε και όπως μπορούσε, τις καλές του υπηρεσίες στο στενάζοντα από τη σκλαβιά, πεινασμένο λαό της Καλαμάτας και της γύρω περιοχής.

Κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες για την απελευθέρωση Ομήρων και φυλακισμένων, από τους Γερμανούς, Καλαματιανών και πολλές φορές τα κατάφερε.

Τότε η ικανοποίησή του και η χαρά του ήταν μεγάλη.

Στα τέλη Ιανουαρίου 1944 μετετέθη στο ΙΚΑ της Αθήνας και στις 14-2-1944 παραιτήθηκε από τη θέση του Δημάρχου Καλαμάτας και έφυγε οικογενειακώς για την Αθήνα. Αργότερα επέστρεψε στο ΙΚΑ Καλαμάτας απ' όπου και συνταξιοδοτήθηκε.

Έζησε και πέθανε φτωχός αλλά σεβαστός απ' όλους.

Τις εντυπώσεις του, και τα βιώματά του τα χρόνια της Κατοχής, τα πικρά εκείνα χρόνια, ως Δήμαρχος Καλαμάτας ιστορεί στο βιβλίο του "Αναμνήσεις της Μεσσηνιακής Κατοχής", "Από την σκοπιάν της Δημαρχίας καλαμάτας".

Πέθανε στις 16-4-1977 και ετάφει με δαπάνη του Δήμου Καλαμάτας, τιμητικά.

Ο Δημήτριος Κοντοπαγάνος Ταξίαρχος ε.α.. το 1999 τύπωσε το έντυπο με τίτλο «Αναμνήσεις από τη περίοδο της δεκαετίας 1940-49». Το αφιερώνει στους 38 συμμαθητές του στης στρατιωτικής σχολής Ευελπίδων τάξεως 1942 οι οποίοι έπεσαν κατά τη 10ετία του 1940. Έζησε τα γεγονότα του 44 στην Αθήνα (Δεκεμβριανός τον εμφύλιο του 46-49 και περιγράφει σε 35 σελίδες τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, κατοχή, εθνική αντίσταση. Δεκεμβριανά και εμφύλιο.

Η γυναίκα του Σοφία τύπωσε την ποιητική της ανθολογία (Αθήνα 2000) και εκτός των άλλων αφιερώνει ποιήματά της στους πολεμιστές που έπεσαν στα πεδία των μαχών το 1821, 1940-41, 1944 και 1946-79. Είκοσι ποιήματα αφιερώνει στους παραπάνω πολεμιστές και το σύνολο των σελίδων του εντύπου είναι 76.

Η Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη - Τσαγκάρη γεννήθηκε στο Δώριο -Τριφυλίας, από γονείς αγρότες, και σε ηλικία 7 ετών έχασε τον πατέρα της, και μεγάλωσε σε οικογένεια με Κέντρο-Αριστερή Ιδεολογία. Άνθρωποι του στενού οικογενειακού της περιβάλλοντος, πήραν μέρος στην Αντίσταση και γι' αυτό διώχθηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν.
Στα Γράμματα εμφανίστηκε το 1993 και έχει εκδώσει 25 τίτλους βιβλίων.  Έχει συνεργαστεί με τα περιοδικά "Πνευματική Ζωή", "Τριφυλιακή Εστία", "Εστία", "Έκφραση", τις εφημερίδες "Μεσσηνιακά Νέα", "Νουμάς", "Βαλύρα", "Τα Νέα των Σουλιμαίων" κ.α.
Είναι μέλος Λογοτεχνικών Σωματείων και έχει τιμηθεί με πολλές και ποικίλες Πανελλήνιες διακρίσεις. Τιμητικά Διπλώματα, Βραβεία και μετάλλια από τη Δ.Ε.Ε.Π., Βραβείο από τη "Διεθνή Ακαδημία Γραμμάτων και Τεχνών ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ", και βραβείο, από το "Πατερικό και Βυζαντινό Ινστιτούτο Αμερικής".
Για το έργο της έχει ανθολογηθεί σε Λογοτεχνικές Εγκυκλοπαίδειες, (Διαρκής Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, τόμος 15, 1, 17 και 19, του Μιχ. Σταφυλά, (Πελοποννησιακή Λογοτεχνία, 8ος τόμος, Η Λογοτεχνία της Μεσσηνίας, σελ. 168-171) του Κων. Μ. Σταμάτη κ.α.
Ποιήματά της έχουν περιληφθεί σε αρκετές ποιητικές Ανθολογίες.
Στα έργα της, σ' όλα τα βιβλία της, δεν χάνει ευκαιρία να αναφέρεται πολύ συχνά στον πόλεμο και τις συμφορές του, ειδικά στον εμφύλιο, και να υμνεί την Ειρήνη και τα αγαθά της.
Ειδικά στο βιβλίο της "Στην άκρη της πόλης", που οι ήρωές της είναι παιδιά του πολέμου της, στέρησης και της προσφυγιάς, ιστορεί τα πάθια και τις συμφορές του πολέμου. Είναι ένα βιβλίο καθαρά αντιπολεμικό, ένας ύμνος και μια ακόμα σημαία για την Ειρήνη.

Τα τελευταία  χρόνια, η Γαρυφαλλιά ζει και δημιουργεί στη Βαλύρα -Μεσσηνίας.
Ξεχωρίζουν ιδιαίτερα τα παρακάτω:
"Ειρήνη" (ποίημα από τη συλλογή τα Χελιδόνια) σελ. 50
"Οι δύο φίλοι" από το βιβλίο διηγημάτων. "Στην άκρη της πόλης" σελ. 38.
Από το βιβλίο "Οι λεύκες ξαναγέμισαν πουλιά". Σελ. 52: από... "Δεκάξη χρόνων ήμουν που γίνηκε ο πόλεμος... (έως σελ. 53)... Ανάθεμά τους που τον κάνουν..."
Και σελ. 30 από "... Πέρασαν χρόνια και ο Μητσοτούρκος περνούσε καλά... (έως) ... όλοι οι πόλεμοι είναι παραλογισμός, μα οι εμφύλιοι είναι η κορφή του παραλογισμού και η πιο βαριά κατάρα..."Ακούσματα, μνήμες και βιώματά της, στάθηκαν η αφορμή
για να γράψει  τα διηγήματα-ποιητικές συλλογές Ιστορίες, άλλες ευχάριστες και άλλες δυσάρεστες, σαν αυτές πουγράφει η ίδια η ζωή, δίχως να ρωτάει κανέναν και χωρίς να δίνει πουθενά λογαριασμό, γιατί έτσι της αρέσει.

Στο διαδίκτυο κτυπώντας το ονομά της υπάρχει αρκετό πληροφοριακό υλικό, και μου έχει δωρίσει σχεδόν όλα τα βιβλία της.