ΙΣΤΟΡΙΑ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ και ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ,
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, Τ.Κ.24002,
ΤΗΛ 2724071016
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, Τ.Κ.24002,
ΤΗΛ 2724071016
Ο πολιτισμός σαν κινητήρια δύναμη ,στην σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία και οικονομία εξασφαλίζει ταυτότητα, αυτοπεποίθηση και κοινωνική αποδοχή. Παράλληλα δημιουργεί θέσεις εργασίας και απασχόλησης είτε άμεσα ,είτε έμμεσα στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα παραγωγής.
Η περιοχή μας με τουριστική διαφήμιση, έργα πολιτιστικής ανάπτυξης και έργα επίλυσης δημοτικών προβλημάτων των δημοτικών διαμερισμάτων , θα πετύχει την πολιτιστική της αναβάθμιση και ανάπτυξη.
Για την επίτευξη των στόχων αυτών σημαντικό ρόλο κατέχουν τα έργα υποδομής, οι υπηρεσίες και οι κατάλληλες εμπειρίες. Ο σχεδιασμός των έργων στοχεύει στο να αποκτηθεί ένας βιώσιμος εξοπλισμός της περιοχής που θα της επιτρέψει να εξελίσσεται σε μητροπολιτικό πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, με παρεμβάσεις που εντάσσονται στον ευρύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό. Σήμερα ο αρχαιολογικός μας χώρος είναι χωρίς σύγχρονο εξοπλισμό και χωρίς καμιά σημαντική παρουσία στη ζωή των κατοίκων της , γιατί κανένας φορέας δεν έχει αναλάβει την προβολή του , οι ανασκαφές αναστηλώσεις προχώρησαν ικανοποιητικά αλλά, δεν υπάρχει ακόμη αργαστή συνεργασία των κατοίκων Αρσινόης-Αρχαίας Μεσσήνης και του καθηγητή κυρίου Πέτρου Θέμελη που κάνει τις ανασκαφές.
Το υπάρχον μουσείο είναι δείγμα μουσείου σε σχέση με το υλικό που στοιβάζεται κάτω στις αποθήκες, οι δε χώροι εκδηλώσεων είναι λίγοι και κακώς εξοπλισμένοι π.χ. προαύλειοι χώροι σχολείων και γήπεδα.
Οι δυνατοί χώροι για τον πολιτισμό-ψυχαγωγία-εμπόριο, με στόχο τις κερδοσκοπικές λειτουργίες που θα ασκούν οι ιδιώτες και μη επιχειρηματίες να συντηρούν τα έξοδα λειτουργίας των συγκροτημάτων που είναι τα ακόλουθα.
*ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΚΟΝΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
*ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
*ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ
*ΧΩΡΟΙ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ-ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ-ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
*ΧΩΡΟΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑΣ
*ΧΩΡΟΙ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Οι επιπτώσεις σε σωστές βάσεις και η εν τη ενώσει η ισχύς θα επιφέρει την ανάπτυξη της περιοχής.
Η ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗ (Ο χώρος και η Ιστορία της)
Η Αρχαία Μεσσήνη ήταν μια από τις μεγαλουπόλεις της Αρχαίας Ελλάδας. Αυτό αποδεικνύεται από τα σωζόμενα αρχαία μνημεία της. και παρότι έπαθαν ζημιές από τον Αλάριχο , (βασιλιά των Ουτσιγότθων) ,Ορλόφ και Ιμπραήμ ,τις καταστροφικές δυνάμεις της φύσης και την αδιαφορία του ανθρώπου ,αυτά αντιστέκονται στη φθορά και διαμαρτύρονται λέγοντας ότι έχουν παρουσία. Τα τεμένη όμως έπαθαν τις μεγαλύτερες καταστροφές και ο Αλάριχος δεν κατέστρεψε τη Θήβα και Αθήνα επειδή τις θεωρούσε ιερές πόλεις..Άλλαξε πολλών πόλεων τα ονόματα και ο ποταμός Πάμμισος ονομάστηκε Πιρνάτσας Η Αρχαία Μεσσήνη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ, όπου οι ανασκαφές –αναστηλώσεις έχουν αποκαλύψει ένα μόνο τμήμα του ιστορικού πολεοδομικού συγκροτήματος. Ο αρχαιολογικός χώρος της έχει έκταση 4.000 στρεμμάτων ,περικλείεται από οχύρωση 9 χιλιομέτρων και τα τείχη περικλείουν ολόκληρη την αρχαία πόλη , την ακρόπολη και το σύγχρονο οικισμό, το χωριό Μαυρομμάτι ή Μαυρομμάτη ή Μαυροματιαίς (μετονομάστηκε Αρχαία Μεσσήνη πρόσφατα) ,χτισμένο στο κέντρο της περιφέρειας των τειχών και τον οικισμό Αρσινόη (Σιμίζα).
Η ανασκαφή της Αρχαίας Μεσσήνης διαρκεί πάνω από 100 χρόνια και συνεχίζεται εδώ και μερικά χρόνια από τον καθηγητή κύριο Πέτρο Θέμελη. και αποτελεί σπουδαίο πολιτιστικό ενδιαφέρον για όλη την Ελλάδα και τον κόσμο. Με τις ανασκαφές βρέθηκαν σημαντικά μνημεία αρχιτεκτονικής και των άλλων τεχνών. Το πολεοδομικό της σύστημα χαρακτηρίζει αρκετές ελληνιστικές πόλεις με εξέχον στοιχείο τη μνημειακή οχύρωσή της που βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση. Αξιοσημείωτα και μεγαλοπρεπή είναι τα μεγάλα δημόσια κτιριακά συγκροτήματα καλλιτεχνικοί θησαυροί, και αρχαιολογικά ανθρωπολογικά δημιουργήματα που μας δίνουν οι νέες ανασκαφές. Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον παρότι οι πυρκαγιές του 1981 και 1999 το κατέστρεψαν και παρουσιάζεται αμφιθεατρικά και τα τείχη με τους πύργους, μοναστήρια ,παλιά σπίτια, πηγή Κλεψύδρα, ομορφιά χρώματα και άρωμα της χλωρίδας , τα χρώματα-ήχοι της πανίδας της περιοχής στον κάθε επισκέπτη γίνεται διακίνηση ευχάριστων συναισθημάτων και τουριστικών –ορειβατικών-πεζοπορικών ξεναγικών διαδρομών. Εφ όσον γίνουν οι κατάλληλες απαραίτητες υποδομές –υπηρεσίες και δρομολογηθούν οι διαδικασίες μπορεί ο αρχαιολογικός αυτός χώρος να γίνει τόπος οργάνωσης φεστιβάλ και μήτιγκ κάθε είδους-μιας και διαθέτει θέατρο και στάδιο- όπως γίνεται και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα.
Ο χώρος και το ανθρωπογενές περιβάλλον
Είναι μοναδικό σ όλη την Ελλάδα να έχουν κτιστεί ο οικισμός Μαυρομμάτι και Αρσινόη (Σιμίζα) μέσα σε αρχαιολογικό χώρο τα οποία λόγο των αρχαιοτήτων υφίστανται τις συνέπειες στους διάφορους τομείς δραστηριότητας οι οποίες σιγά-σιγά θα πρέπει να ρυθμιστούν από τις υπηρεσίες των εμπλεκομένων φορέων με τις αρμοδιότητες που διαθέτουν. Στην αγορά της πόλης υπήρχαν τα αγάλματα του Διός Σωτήρος Ποσειδώνος και Αφροδίτης Η πηγή Κλεψύδρα στο κέντρο του χωριού Μαυρομμάτι αποτελεί το κύριο αξιοθέατο του χωριού και βορινά υπάρχει το βυζαντινό κτίσμα του αγίου Ιωάννη και στο κοιμητήριο το βυζαντινό κτίσμα άγιος Νικόλαος. Υπάρχουν επίσης οι βυζαντινοί ναοί Κλήσα Κούκε, Κλήσα Πόρτη, Φραγκοκκλήσι και άλλοι 5 ναοί αγνώστου ονόματος, με αξιοζήλευτη ναοδομία. Οι οικισμοί Μαυρομμάτι –Σιμίζα μπορεί με την προβολή τους να αποκτήσουν δυναμική με θετικές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία η οποία θα βασιστεί :
*Στην ιστορία της αρχαίας Μεσσήνης
*Στον αρχαιολογικό χώρο.
*Στην Ακρόπολη-τείχη
*Στα άγνωστα βυζαντινά μνημεία που είναι πάρα πολλά σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Ελλάδος
*Στο Μουσείο
*Στις γιορτές 15 Αυγούστου και 20 Σεπτεμβρίου που γίνονται προς τιμήν της Παναγίας.
*Στα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής
*Στους οικισμούς των διαμερισμάτων Κοκχυλίου με το κάστρο του, και του Χρυσότοπου με τα παλιά παραδοσιακά σπίτια , όπου θα πρέπει να ενταχθούν σε Ευρωπαϊκά προγράμματα ,όπως έγινε και στην Ευρυτανία που η τουριστική ανάπτυξη εκεί βελτιώνεται συνεχώς.
Για να γίνουν αυτά θα πρέπει οι αρμόδιοι φορείς να δρομολογήσουν την εκπαιδευτική λειτουργία του χώρου, την ανάγνωση της ιστορίας σε εικονική πραγματικότητα, να καθοριστούν οι θέσεις –στάσεις απόλαυσης – ανάπαυσης-μελέτης –φωτογράφησης μνημείων ,να χαραχτούν διαδρομές –μονοπάτια με κατάλληλο φωτισμό, χώροι στάθμευσης τροχοφόρων, περίφραξη του κυρίως αρχαιολογικού χώρου και επαναλειτουργία θεάτρου –σταδίου- γυμναστηρίου- αγοράς. και με ορμητήριο την Αρχαία Μεσσήνη να γίνουν διαδρομές στη γύρω περιοχή για κανό, καγιάκ, ανεμοπτερισμό, ορειβατικές διαδρομές με τα πόδια ή ζώα και γιατί όχι αγροτοτουρισμός και διαμονή σε εκπαιδευτικούς χώρους όπου να διδάσκεται η ιστορία –Ελληνική γλώσσα δημιουργία ιστοσελίδας ,ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και οτιδήποτε σχετίζεται με τις νέες τεχνολογίες. Η εγκατάλειψη του όρους Εύα με το βυζαντινό κτίσμα του αγίου Βασιλείου και Διονύσου, τις υπόγειες στοές ,τα λατομεία, τα ίχνη τροχηλασίας και αμαξοτροχιών, χαλιάς, ασβεστοκάμινο από το 369 Π.Χ., θα πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτερα για να γίνει τουριστικό μονοπάτι και πόλος έλξης τουριστών, εφ όσον θέλουμε να παει μπροστά ο τόπος μας, γιατί έχει εγκαταλειφτεί από την εποχή του 1970 που βγάζαμε μεροκάματο από την καλλιεργούμενη λεβάντα.
Επί Παυσανίου η πόλη Μεσσήνη απαριθμούσε 10 επίσημους ναούς και 20 αγάλματα του γλύπτη Δαμοφώντα . Όλων των ναών σώζονται τα ερείπια σε διάφορα μέρη , σε μερικούς από αυτούς αναγέρθηκαν βυζαντινοί ναοί και αυτοί έπειτα καταστράφηκαν . Η σκαπάνη του καθηγητή Πέτρου Θέμελη θα διώξει το σκοτάδι που επί αιώνες έκρυβε η αρχαία Μεσσήνη. Αμαξοτροχιές σώζονται άνωθεν του χωριού Μπέτσι ,Βόρεια της Ιθώμης που υπήρχε δρόμος προς Μεγαλόπολη. Άλλη οδός υπήρχε προς τις εκβολές του Παμμίσου 80 σταδίων. Πολλά σημεία αμαξοτροχιών υπάρχουν στη θέση Κακοπέτρι Νότια και Δυτικά του όρους Εύα.
3.ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΘΩΜΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΜΟΡΩΝ ΔΗΜΩΝ
Για να δρομολογηθεί και πραγματοποιηθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα η αειφόρος ανάπτυξη του δήμου Μεσσήνης και των όμορων δήμων και κοινοτήτων, αναγκαία και απαραίτητη προϋπόθεση είναι η μελέτη –έρευνα –καταγραφή όλων των παραμέτρων και δεδομένων του Φυσικού Πολιτιστικού και Ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της περιοχής, την πορεία της μέσα στον χρόνο, την αξιολόγηση των στοιχείων που διαθέτει και τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα στοιχεία μπορούν να αξιοποιηθούν ως συγκριτικά πλεονεκτήματα αειφόρου ανάπτυξης για την περιοχή. Στη συνέχεια η προβολή τους με ετήσια “Έκθεση Πολιτιστικής Κληρονομιάς - Περιβαλλοντικής Δράσης - Αγροτοτουρισμού του Δήμου ΜΕΣΣΗΝΗΣ”, είναι ένα γεγονός εικονικής αναπαράστασης ιδεών και προϊόντων, δρομολογώντας έτσι μια αναπτυξιακή και επιμορφωτική διαδικασία της τοπικής κοινωνίας, καθώς συμμετέχουν όλοι όσοι έχουν να παρουσιάσουν κάτι σημαντικό. Επίσης, καλούνται ειδικοί να μιλήσουν για θέματα τοπικής αειφόρου ανάπτυξης, δημιουργώντας ένα δίκτυο σχέσεων και δράσεων με ποιοτικούς στόχους για πρώτη φορά στην ιστορία της περιοχής μας.
Έτσι στο επίπεδο του Δήμου μας χρειάζεται συνδυασμός οραματισμού, τεχνοκρατικής γνώσης και ορθολογικών πολιτικών αποφάσεων με οράματα, αξίες, ιδανικά, ρήξεις τομές και ανατροπές που οφείλει να λαμβάνει υπ’ όψιν του το κάθε Δημοτικό Συμβούλιο ή η αναπτυξιακή εταιρεία της περιοχής που διαχειρίζεται ολοκληρωμένα προγράμματα,. για την ανασυγκρότηση της υπαίθρου, η κοινοτική πρωτοβουλία Leader και άλλα προγράμματα.
Το “Σχέδιο”, επίσης, αποσκοπεί στη διάκριση των ποιοτικών και ποσοτικών μακροπρόθεσμων στόχων έναντι μιας κοντόθωρης λογικής, που υπάρχει σε πολλούς Καποδιστριακούς Δήμους, και η οποία αναλώνεται μόνον στη διαχείριση της μίζερης καθημερινότητας, χωρίς προγραμματισμό και αναπτυξιακή πολιτική. Θέτει δηλαδή, το “Σχέδιο” οραματικούς και στρατηγικούς στόχους. Κατά συνέπεια η χάραξη της στρατηγικής του σχεδίου, εκτός απ’ την αναβάθμιση του πολιτιστικού επιπέδου, έχει σκοπό αφ’ ενός την συγκρότηση του υποκειμένου της τοπικής ανάπτυξης και αφ’ ετέρου την δημιουργία τεχνοκρατικής υποδομής, μεθολογικών εργαλείων και στελέχωσης, αλλά και φορέων υποβολής αναπτυξιακών προτάσεων και υλοποίησης έργων, είτε πρόκειται για τον Δήμο μας είτε για αναπτυξιακές εταιρείες, που υπάρχουν στην περιοχή μας. Υπάρχουν όμως εμπόδια και . Για παράδειγμα, οι πελατειακές πρακτικές, το άγχος της επανεκλογής με την εξυπηρέτηση μόνο της εκλογικής πελατείας και η καθήλωση της δημοτικής πρακτικής στην καθημερινότητα είναι παράγοντες που παρεμποδίζουν την τοπική ανάπτυξη. Έτσι, η στενότητα ανθρώπινων πόρων είναι παράγωγο της στενότητας των αντιλήψεων, που “βραχυκυκλώνει” τελικά την αναπτυξιακή διαδικασία. Αυτό το κλίμα μπορεί να ανατραπεί με την υιοθέτηση ενός επιχειρησιακού σχεδίου ανάπτυξης, το οποίο ταυτόχρονα μπορεί να είναι και το αντίδοτο στον φαύλο κύκλο των δημοτικών πελατειακών σχέσεων, στον βαθμό που κάνει ορατές τις μακροπρόθεσμες προοπτικές και τις καθιστά άξιες στον δημοτικό διάλογο.
Δεν έχουμε εδώ να αντιμετωπίσουμε μόνο το συχνό φαινόμενο τεχνοκρατικού ελλείμματος που συναντάμε συνήθως στους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), αλλά πρόκειται για ένα γενικότερο έλλειμμα συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας. Αυτό, για να καλυφθεί, προϋποθέτει λογικά και την ύπαρξη ενός τοπικού οράματος ανάπτυξης, υποστηριζόμενου από την τοπική κοινωνία, η οποία τελικά μπορεί να συμβάλλει μόνο μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες στην ενεργοποίηση των αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, εφόσον τις κατανοεί και επωφελείται από αυτές.
Εάν θέλουμε να ορίσουμε μια αφετηρία για τις προτεραιότητες του “Σχεδίου”, πρέπει να επικεντρωθούμε στην ενίσχυση της τοπικής απασχόλησης, την ενίσχυση του εισοδήματος και της τοπική αγοράς αλλά και την οικιστική ανάπτυξη και να καταλήξουμε σε άξονες προτεραιότητας, που είναι ο ορεινός τουρισμός, ο εκσυγχρονισμός και η ποιοτική αναβάθμιση της κτηνοτροφίας και της γεωργίας (π.χ. βιολογικές καλλιέργειες), η αξιοποίηση των υδάτινων πόρων της περιοχής και η πολιτιστική αναβάθμιση. Εξάλλου, το έντυπο αυτό αναφέρεται αναλυτικά σε αυτούς τους άξονες και τους ορίζει ως επίκεντρο της δημοτικής πολιτικής.
Για παράδειγμα η ανάδειξη του φυσικού πλούτου, των υδάτινων πόρων και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής απαιτεί χρόνο, μελέτη και συστηματική προβολή, και φυσικά δεν επαρκεί η προβολή δίχως παραδείγματα υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων, που μπορούν να λειτουργήσουν πιλοτικά προς μια αναπτυξιακή κατεύθυνση.
Γι’ αυτό η “Έκθεση Πολιτιστικής Κληρονομιάς , Περιβαλλοντικής δράσης και Αγροτουρισμού του δήμου Ιθώμης Μεσσηνίας” αποτελεί ένα σημαντικό παράδειγμα επικοινωνιακής δράσης για την προβολή της περιοχής. Πέραν όμως αυτού του παραδείγματος, προτείνεται ένα ολόκληρο επικοινωνιακό πρόγραμμα ανάδειξης του ιστορικού – πολιτιστικού τουρισμού και οικοτουρισμού. Έτσι το επικοινωνιακό πρόγραμμα είναι αναπόσπαστο μέρος προώθησης των αναπτυξιακών προτάσεων και παράλληλα προϋπόθεση για την αναπτυξιακή διέγερση της τοπικής κοινωνίας με όραμα την δημιουργία ενός ημιαστικού κέντρου με πολιτιστική ζωή.
Η ανάπτυξη της πνευματικής κίνησης απαιτεί με την σειρά της ανεπτυγμένη πολιτική και πολιτιστική επικοινωνία και αυτό δημιουργεί ένα επικοινωνιακό κόστος, το οποίο πρέπει να είναι διατεθειμένη να καλύψει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, θεσμικά και οικονομικά, για να πετύχει την αναπτυξιακή διέγερση της τοπικής κοινωνίας. Να μη γίνεται, δηλαδή, μίζερη σε νέες καινοτομικές ιδέες και δράσεις που μπορούν να αντλήσουν πόρους από άλλες πηγές χρηματοδότησης, πέρα από τα τακτικά έσοδα του Δήμου.
Δεν μπορεί να υπάρξει αναπτυσσόμενος πολιτισμός δίχως τις ελάχιστες οικιστικές προϋποθέσεις του ημιαστικού κέντρου. Βεβαίως το INTERNET(Διαδίκτυο) σε πολλούς τομείς εκμηδενίζει τις αποστάσεις και ο πολιτισμός μεταφέρεται έμμεσα σήμερα και στην ύπαιθρο. Οι άλλοτε μειονεκτικές παραγωγικά από την φύση ορεινές περιοχές, οι οποίες σήμερα μπορούμε να πούμε ότι είναι μειονεκτικές μόνο στο ανθρώπινο περιβάλλον γνώσεων και δεξιοτήτων, μπορούν να γίνουν το ίδιο πλεονεκτικές στο επίπεδο της τηλεργασίας και τηλεμάθησης αλλά και περισσότερο πλεονεκτικές στην ψυχαγωγία και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις.Οι δράσεις που προτείνονται από τους ΟΤΑ είναι:
* Να θέσει τους όρους ευθύνης της συμμετοχής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε αυτόν τον προγραμματισμό και την απαραίτητη κοινωνική συναίνεση.
* Να θέσει τις συνδυαστικές ενέργειες και προτεραιότητες των έργων που πρέπει να υλοποιηθούν μέσα σε ένα πενταετές πλάνο με την κοινωνία συμμέτοχο.
*Να προτείνει λύσεις για να αντιμετωπιστεί το έλλειμμα που υπάρχει σε φορείς υλοποίησης των προγραμμάτων.
* Να υποδείξει τρόπους εξεύρεσης των κατάλληλων ανθρώπινων πόρων και δημιουργίας κινήτρων για να επενδύσουν οι επιχειρηματίες στην περιοχή.
Οι βασικοί μακροπρόθεσμοι στόχοι του “Τοπικού Σχεδίου Ανάπτυξης ” είναι:
Η δημιουργία ημιαστικού κέντρου στην έδρα του Δήμου
Η ανάδειξη ιδιαίτερων οικιστικών και αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών.
Η ανάδειξη και αξιοποίηση των πολιτιστικών, ιστορικών και φυσικών μνημείων της περιοχής για την πρόκληση τουριστικών δραστηριοτήτων.
Η ανάδειξη οικοτόπων και φυσικών αξιοθέατων
Η ανάδειξη υπερτοπικών – διαδημοτικών δραστηριοτήτων υψηλής ελκυστικότητας με σημεία ιδιαίτερης επισκεψιμότητας (πηγές Παμμίσου, Ανδρονικομονάστηρο, Σαμαρίνα, Ψωριάρης, Τρίκορφο, κάστρα Σπιταλίου-Ανδρούσας-Μαγγανιακού-Κοκχυλίου-Λατζουνάτου-Μήλα, Κοντοβούνια, γεφύρι Μαυροζούμενας, αγία Θεοδώρα Βάστα κ.λ.π.).
Η ανάπτυξη καινοτομιών στις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες.
Η ανάπτυξη καινοτομικών δραστηριοτήτων στις βιολογικές καλλιέργειες και φαρμακευτικά φυτά.
Η ανάπτυξη συνεργασιών με όλους τους συλλογικούς φορείς του Δήμου και των γειτονικών Δήμων, όπου μπορεί να υπάρξει συνεργασία.
Η δημιουργία τουριστικής υποδομής (χώροι διαμονής, εστίασης, αναψυχής).
Άμεσοι στόχοι που σχετίζονται με την καθιέρωση και θέσμιση των μεγάλων επικοινωνιακών και πολιτιστικών γεγονότων είναι οι εξής:
Αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής στον τουρισμό, όπως η δημιουργία φυσικού πάρκου στους ποταμούς Πάμμισο και Μαυροζούμενα, υποδομές για τον αθλητικό τουρισμό (kayak, rafting κ.τ.λ.).
Ενέργειες “διαχείρισης και προστασίας υδάτινων πόρων – έγγειες βελτιώσεις”.
Αξιοποίηση πολιτιστικής κληρονομιάς (διάνοιξη ολυμπιακού μονοπατιού από την αρχαία Μεσσήνη έως την Αρκαδία, Σπάρτη και αρχαία Ολυμπία), μονές, γεφύρια, μύλοι κ.λ.π.).
Δημιουργία βιολογικού πάρκου στην περιοχή Ποτιστικά , στη Βαλύρα, εκπόνηση πιλοτικού προγράμματος για την ανάπτυξη των βιολογικών καλλιεργειών – υποστηρικτικές ενέργειες βελτίωσης της κτηνοτροφίας στα ορεινά δημοτικά διαμερίσματα του δήμου Ιθώμης.
Δημιουργία των προϋποθέσεων για την οικιστική ανάπτυξη και αξιοποίηση των χρηματοδοτικών και των ανθρώπινων πόρων στην περιοχή γύρω από τους ποταμούς Πάμμισο και Μαυροζούμενα.
Ενεργοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των παραδοσιακών συλλόγων, αλλά και σύσταση νέων συλλογικών μορφών οργάνωσης της τοπικής κοινωνίας.
Προσέλκυση περισσότερων νέων στη λεκάνη της Μακαρίας πεδιάδας(όπως τα παλιά τα χρόνια της εποχής του ΄50) μέσω των υπαίθριων δραστηριοτήτων και της δημιουργίας θέσεων εργασίας γι’ αυτούς, με την επαναφορά της ρυζοκαλλιέργειας και αγκαθωτής αγγινάρας.
Προτάσεις
Ανάδειξη οικοτόπων ( φαράγγια, καταρράκτες, σημαντικές πηγές, δάση, παραδοσιακά μονοπάτια κ.α. )
Επαναλειτουργία αρχαίων μονοπατιών για πεζοπορία-περιήγηση-ξενάγηση.
Ανάδειξη παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του χώρου ( πέτρινα γεφύρια, μύλοι, νεροτριβές κ.α. )
Μονοπάτια πρόσβασης για το φυσικό canoe-kayak στον ποταμό Μαυροζούμενα τους χειμερινούς μήνες.
Ανάδειξη αρχαίων δρόμων και μονοπατιών στα “βήματα του Παυσανία” από την αρχαία Μεσσήνη την αρχαία Ολυμπία. Κατάλληλες παρεμβάσεις (καθαρισμός – διευθέτηση αρχαίου μονοπατιού, αξιοποίηση πηγών, δημιουργία ξενώνων, ίδρυση μουσείου ).
Ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων (Αρχαία Μεσσήνη) και βυζαντινών μνημείων της περιοχής και των όμορων δήμων- κοινοτήτων.
Βελτίωση οδικού δικτύου
Έργα υποδομής για την διαχείριση των υδάτινων πόρων των ποταμών, με σκοπό την ανάπτυξη της οικολογικής γεωργίας-κτηνοτροφίας και κατ΄επέκτασην των παραγώγων προϊόντων τους..
Ίδρυση υποστηρικτικού κέντρου βιολογικής γεωργίας – κτηνοτροφίας.
Μουσείο τοπικής ιστορίας και πολιτισμού.
Ολοκληρωμένες προτάσεις για το πρόγραμμα ορεινών όγκων και το πρόγραμμα Natura (προστασία δασών, πάρκα θηραμάτων, περάσματα, μονοπάτια, κ.α. )
Δημιουργία τράπεζας ιδεών για την ανάπτυξη της περιοχής μας.
Ανάδειξη των οικοτόπων του οροπεδίου Ιθώμης,, Ψωριάρη, Τρικόρφου , Κοντοβουνίων, των γύρω μονοπατιών, των πηγών και των μνημείων τοπικής ιστορίας και μυθολογίας.
4.ΑΓΡΟΤΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ –ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Με τον όρο «αγροτουρισμό» εννοούνται διάφορες τουριστικές δραστηριότητες μικρής κλίμακας, οικογενειακής ή συνεταιριστικής μορφής που αναπτύσσονται σε αγροτικό χώρο από ανθρώπους που ασχολούνται με την γεωργία. Βασικός σκοπός του είναι να δώσει εναλλακτικές λύσεις στην απασχόληση των γεωργών και να βελτιώσει το εισόδημά τους, ενώ παράλληλα επιδιώκει την διαφύλαξη, την προβολή και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο αγροτικός κόσμος είναι η κοιτίδα της ελληνικής παράδοσης και μαζί με την όμορφη φύση αποτελούν την φυσιογνωμία της ελληνικής υπαίθρου. Σε συνδυασμό με το θρησκευτικό τουρισμό τα μοναστήρια πρέπει να αποτελούν ένα μεγάλο αναπτυξιακό έργο αξιοποίησης του χώρου και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Να έχουν ως κύριο αντικείμενο τη δημιουργία ξενώνων, τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και την ανάπλαση των νερόμυλων και νεροτριβών των μοναστηριών, με στόχο την προσέλκυση επισκεπτών σε ένα, χώρο που βρίσκεται ακριβώς στους πρόποδες του όρους Ιθώμης στη περιοχή του παλιού χωριού Δανηλέϊκα κοντά στη Δέση και τη λίμνη Κάκαβο, κοντά στο λόφο της Τσούκας, όπου εκεί έγινε ο δεύτερος μεσσηνιακός πόλεμος (μάχη Δερρών).
5.ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗ
Ο σπουδαιότερος αρχαιολογικός χώρος του Δήμου Ιθώμης Μεσσηνίας είναι αυτός της ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ. Πρόκειται για πόλη που αναπτύχθηκε ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους και πολλοί μύθοι πλέκονται γύρω από αυτήν. Στο υψηλότερο επίπεδο ακμής ωστόσο έφτασε στην κλασσική περίοδο από το Θηβαίο Επαμεινώνδα το 369 π.χ..
Ερείπια δημοσίων κτηρίων της εποχής και ναών είναι διάσπαρτα σε όλη την έκταση του σύγχρονου οικισμού, ενώ και πριν από την έναρξη της ανασκαφικής δραστηριότητας έχουν ανακαλυφθεί επιγραφές, αγαλματίδια, αγγεία, νομίσματα, ρωμαϊκοί τάφοι, πιστοποιώντας την εξέχουσα θέση αυτής της αρχαίας πόλης. Ο σύγχρονος επισκέπτης μπορεί να δει τμήματα των τειχών, πύργων της ακρόπολης, θεμέλια διαφόρων οικοδομημάτων, ίχνη αγωγών ύδρευσης το αρχαίο θέατρο, γυμναστήριο, στάδιο, Ασκληπιείο, τάφο Μαιθηδών ,κρήνη Αρσινόη καθώς και ερείπια κτισμάτων της περιόδου της φραγκοκρατίας ίχνη αρχαίας τροχηλασίας, ασβεστοκάμινα, το ναό του Βάκχου στην κορυφή του όρους Εύα το πάνω μοναστήρι που έχει κτιστεί από τα υλικά του τέμενους του Ιθωμάτα Διός Σωτήρος, Μαιθηδών, την αρχαία ακρόπολη και πολλά άλλα διάσπαρτα μνημεία στα δημοτικά διαμερίσματα του δήμου και στους όμορους δήμους-κοινότητες.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Μεσσήνης αποτελεί εξάλλου ένα τμήμα του νοητού κύκλου που θα μπορούσε να χαραχτεί γύρω από την Ολυμπία και που περιλαμβάνει τους αρχαιολογικούς χώρους που την περιστοιχίζουν σε ακτίνα 80 χλμ. Πρόκειται για τους αρχαιολογικούς χώρους, Πύλου- Κυπαρισσίας -Νέδας- Ολυμπίας -Αρκαδίας και Σπάρτης
Η μελέτη πρέπει να αναφέρεται στην περιγραφή της πληθυσμιακής, οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης των νόμων και των ρυθμών των σχετικών μεταβολών του βάσει έγκυρων και πρόσφατων στοιχείων εμπεριστατωμένων μελετών, καθώς και στον εντοπισμό των βασικών δεικτών των τριών νομών στο οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Το επόμενο μέρος αφορά στην καταγραφή, διάσωση, προβολή και ανάδειξη των ιστορικών μνημείων της περιοχής και της κατάστασης στην οποία βρίσκονται σήμερα, με ιδιαίτερη έμφαση στην παρουσίαση του ιστορικού παρελθόντος των περιοχών και στη μυθολογική τους παράδοση. Επισημαίνεται λοιπόν η σπουδαιότητα του ρόλου που διαδραμάτισαν οι αρχαίες αυτές πόλεις στην αρχαιότητα και σε υστερότερους χρόνους, ακολουθώντας μια κοινή ιστορική πορεία, ώσπου να φτάσουν στο σημερινό στάδιο της παρακμής και της εγκατάλειψης. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι μέσω αυτής της παρουσίασης οι εν λόγω περιοχές αναδεικνύονται σε περιοχές που μπορούν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον (κυρίως τουριστικό), το οποίο εμφανίζεται μειωμένο με τις σημερινές συνθήκες. Η καταγραφή μάλιστα γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να χαράσσονται στο νου του αναγνώστη διαδρομές, τις οποίες κάλλιστα μπορεί να προγραμματίσει με το όχημά του.
Ο κάθε άνθρωπος επομένως που ενδιαφέρεται για τις αρχαιότητες του τόπου μας και τις άγνωστες ομορφιές του, ο λάτρης της φύσης και του πολιτισμού, αλλά και ο προβληματιζόμενος για την εξέλιξη και την προοπτική αυτού του τόπου – ανεξάρτητα απ’ το αν κατάγεται από την εν λόγω περιοχή – είναι αυτός στον οποίο απευθύνεται το παρόν έντυπο.
Με τον όρο ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων εννοούμε πρωταρχικά τη λειτουργική ενοποίηση αυτών των χώρων και όχι τη χωρική. Αυτό σημαίνει πως ο επισκέπτης, σε όποιον χώρο και αν βρεθεί, θα είναι σε θέση να έχει εικόνα ολόκληρης της αρχαιολογικής περιοχής. Αυτό καθίσταται δυνατό με έντυπο υλικό, με ηλεκτρονικό υλικό, με κέντρα πληροφόρησης, με ικανότητα μεταφοράς, κλπ.
Ενοποίηση σημαίνει ακόμα με την διάρθρωση των χώρων και των εκθεμάτων να δημιουργείται η επιθυμία στον επισκέπτη να περιηγηθεί σε ολόκληρο τον χώρο και να του δίνονται προς τούτο όλα τα κατάλληλα μέσα, οι σχετικές πληροφορίες και οι δυνατότητες μεταφοράς.
Πιο αναλυτικά στα πλαίσια της λειτουργικής ενοποίησης προβλέπεται η δημιουργία υποδομών στις μεταφορές για επικοινωνιακή σύνδεση μεταξύ των , η δημιουργία τουριστικών περιπτέρων σε διάφορα προεπιλεγμένα μέρη, στα οποία θα δίνονται όλες οι σχετικές πληροφορίες για τους αρχαίους τόπου, τα ευρήματα, τις παραδόσεις, τις αποστάσεις, κλπ., και η διανομή έντυπου υλικού με σχετικό πληροφοριακό υλικό.
Προβλέπονται ακόμα αναστηλώσεις, πραγματικές αλλά και ψηφιακές, αναπλάσεις μνημείων και χώρων και εικονικές αναπαραστάσεις, μη ηλεκτρονικές.
Επιπλέον είναι απαραίτητες αισθητικές παρεμβάσεις, που συνίστανται σε καθαρισμό του περιβάλλοντος χώρου, σε λεύκανση μνημείων και προσθήκες, σε περιφράξεις και περιτειχίσματα.
Όσον αφορά στις υποδομές, είναι αναγκαία η δημιουργία κινητών μονάδων πρωτοβάθμιας περίθαλψης, η δημιουργία σταθμών επιβίβασης και η δημιουργία σταθμών υγιεινής προσωπικής φροντίδας.
Στον τομέα των παραγωγικών υπηρεσιών προβλέπεται η δημιουργία μικρών μουσείων και μουσειακών χώρων σε προεπιλεγμένες περιοχές με πρωτότυπα και ανάγλυφα ευρήματα, η κατασκευή μακετών αρχαίων περιοχών για δημιουργία ολοκληρωμένης εικόνας, η δημιουργία βιβλιοθηκών σε ανάλογες περιοχές με πηγές, φωτογραφίες και έντυπο υλικό, η δημιουργία ερευνητικού και συνεδριακού κέντρου για μελετητές από όλο τον κόσμο και η συστηματική λειτουργία του, η δημιουργία ενός λαογραφικού μουσείου, στο οποίο θα εκτίθεται με ποικίλα μέσα η πορεία του ελληνισμού μέσα στους αιώνες, και η προβολή του αναπτυξιακού αρχαιολογικού πόλου από το διαδίκτυο.
Τέλος οι λειτουργίες υποστήριξης περιλαμβάνουν την εγκατάσταση μικρών βιοτεχνιών σε επιλεγμένες περιοχές για παραγωγή τουριστικών ειδών, τη δημιουργία κέντρου πληροφόρησης για την αρχαιολογική διασπορά και την πολιτιστική κληρονομιά ολόκληρης της Πελοποννήσου, την δημιουργία εκθετηρίου σε προεπιλεγμένη περιοχή, στο οποίο θα εκτίθενται πολιτιστικές μονάδες ολόκληρης της περιοχής από την αρχαιότητα έως σήμερα, την εγκατάσταση μικρών οικολογικών μονάδων ξενοδοχεία για την φιλοξενία των τουριστών, συμβατών με τις αισθητικές παραμέτρους του περιβάλλοντος φυσικού και ιστορικού χώρου, τη δημιουργία ηλεκτρονικού πάρκου αρχαιολογικού τουρισμού, όπου ο επισκέπτης θα μπορεί να μεταφέρεται μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας σε όλες τις ιστορικές φάσεις της ελληνικής πορείας, και τη δημιουργία αθλητικού μουσείου στην περιοχή της ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ, στο οποίο θα εκτίθενται σε φωτογραφικό ή ηλεκτρονικό υλικό όλοι οι διεξαχθέντες των Ιθωμαίων. Οι παραπάνω δραστηριότητες θα έχουν επιπτώσεις:
Στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής, οι επιδράσεις θα είναι ευνοϊκές, γιατί θα δοθεί ώθηση στα αγροτικά παραδοσιακά προϊόντα, τα οποία θα είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του προγράμματος του αγροτουρισμού.
Στον τομέα της δευτερογενούς παραγωγής, η δημιουργία και η εγκατάσταση μικρών και άλλοτε οικόσιτων μονάδων παραγωγής τουριστικών προϊόντων θα αναζωπυρώσει τις οικονομικές δραστηριότητες.
Στον τομέα των υπηρεσιών, θα εμφανισθούν τα θετικότερα αποτελέσματα, αφού οι κύριες δράσεις του επενδυτικού προγράμματος αφορούν στον τομέα του θεματικού τουρισμού.
Οι αναπτυξιακές διασπορές θα αναπτυχθούν επίσης προς ενίσχυση της απασχόλησης και της αντιμετώπισης της ανεργίας στην περιοχή, στην συγκράτηση του πληθυσμού και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής.
6.ΕΚΘΕΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ-ΑΓΡΟΤΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Όσον αφορά στην οικονομική ενίσχυση της περιοχής, η καθιέρωση της Ετήσιας Έκθεσης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Περιβαλλοντικής Δράσης και Αγροτουρισμού θα έχει ανεπιφύλακτα θετικά αποτελέσματα, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, γύρω από τρεις βασικούς άξονες:
1.Την όσο δυνατόν ευρύτερη συμμετοχή και προβολή οικολογικών φορέων, γυναικείων οργανώσεων και συνεταιρισμών, οικοτεχνιών και βιοτεχνών, στους οποίους διατίθεται δωρεάν ο ειδικά διαμορφωμένος εκθεσιακός χώρος στο εσωτερικό ενός βυζαντινού- υστεροβυζαντινού μνημείου.
2. την καθιέρωση ενός Περιφερειακού Συνεδρίου με θέμα τον Αγροτουρισμό και το Πράσινο Επιχειρείν με τη συνεργασία του ΠΑΝ.Δ.ΟΙΚ.Ο. (Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων) και εισηγήσεις – προτάσεις σχετικά με τις βιολογικές καλλιέργειες, την αγροτική ανάπτυξη και τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες τοπικού και οικολογικού χαρακτήρα.
3. Την σύνδεση της επιχειρηματικής δραστηριότητας της περιοχής με την πολιτιστική της κληρονομιά και ανάπτυξη μέσα από ένα φεστιβάλ μουσικοθεατρικών εκδηλώσεων, που είχαν στόχο αφ’ ενός να προσελκύσουν το κοινό και αφ’ ετέρου να ενισχύσουν τη δημιουργική έκφραση και συνεργασία ανάμεσα στους νέους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.
Η διαφύλαξη της παράδοσης και της πολιτιστικής φυσιογνωμίας του κάθε τόπου είναι καθοριστική για τη διατήρηση της ταυτότητάς του και κατ’ επέκταση για την επιβίωση του. Γι’ αυτόν το λόγο εμφανίζεται ως επιτακτική η ανάγκη άνθρωποι συνειδητοποιημένοι, ικανοί και κυρίως με βαθιά αγάπη γι’ αυτόν τον τόπο να αναλάβουν την καταγραφή της ιστορίας του, των αξιοθεάτων και του λαογραφικού του υλικού.
Η πτωχική δημογραφική πορεία του Δήμου ΙΘΩΜΗΣ και της ευρύτερης περιοχής της βόρειας πλευράς της Ιθώμης, καθώς και η γενικότερη υπανάπτυξη αποτελούν συνισταμένη πολλών παραγόντων. Σίγουρα όμως η έλλειψη οποιασδήποτε πολιτιστικής δραστηριότητας και η καθολική έλλειψη μορφών ψυχαγωγίας και τρόπων δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου συνιστά μια από τις βασικότερες αιτίες. Και αυτό είναι εύλογο, αφού οι προαναφερθείσες ελλείψεις πλήττουν κυρίως τους νέους, που ενσαρκώνουν την ελπίδα και την προοπτική κάθε τόπου. Γι’ αυτό επιβάλλεται άμεσα η ίδρυση Πνευματικού-Πολιτιστικού Κέντρου
Η βιολογική γεωργία-κτηνοτροφία αναπτύχθηκε με σκοπό όχι μόνο την προστασία της υγείας του καταναλωτή, αλλά και ως λύση στα προβλήματα της συμβατικής βιομηχανίας και προς όφελος της γονιμότητας του εδάφους, της προστασίας των φυσικών πόρων και της βιοποιικιλότητας του κάθε τόπου, καθώς και ως τρόπος δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης.
Κατ’ αρχήν είναι απαραίτητη η κατασκευή σύγχρονων αρδευτικών έργων και ειδικά η ανακατασκευή του παλιού αυλακιού το οποίο παροπλίστηκε το 2975. Ιδιαίτερα η αξιοποίηση της Πέρα Μεριάς και των Ποτιστικών, μέσω αυτών των αρδευτικών έργων, θα αποβεί άμεσα επωφελής για τα 2/3 της περιοχής, καθώς καταλαμβάνει 5000 στρέμματα στην ευρύτερη περιοχή Αυτό έχει επιβεβαιωθεί από εμπεριστατωμένες μελέτες ειδικών, που έχουν αναγνωρίσει την καταλληλότητά της για αγροτοκαλλιέργειες, αγροτικές – κτηνοτροφικές επιχειρήσεις, λειτουργία ιπποφορβείων, εκτροφή σαλιγκαριών και σηροτροφία (παραγωγή μεταξιού).
Ένας άλλος χώρος στον οποίο πρέπει να επικεντρωθεί η συντονισμένη δράση των φορέων υλοποίησης του “Τοπικού Σχεδίου Ανάπτυξης” είναι η προστασία των δασών με τη δημιουργία ζωνών πυρόσβεσης και την ανακήρυξη από το πρόγραμμα NATURA προστατευόμενων περιοχών, με τη δημιουργία πάρκου για την διατήρηση χλωρίδας –πανίδας της περιοχής μας.
Όσων αφορά στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή , στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού και της αύξησης της ανταγωνιστικότητας, χρειάζεται να δοθεί έμφαση στα βιολογικά προϊόντα. Πρόκειται για “φυσικά” προϊόντα διατροφής, των οποίων η ζήτηση εμφανίζει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια εξαιτίας του οικολογικού κινήματος, της υπερβολικής χρήσης λιπασμάτων φυτοφαρμάκων και πάσης φύσεως χημικών από την πλειονότητα των παραγωγών και της πληθώρας διατροφικών σκανδάλων
Βέβαια η παραγωγή μόνη της δεν φτάνει. Είναι αναγκαία η μεταποιητική διαδικασία ως ενδιάμεσο στάδιο πριν τα προϊόντα εκτεθούν προς πώληση, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αναγκαία η δημιουργία μονάδων συγκέντρωσης και μεταποίησης προϊόντων. Λάδι ,ελιές ,σύκα , τυροκομικά , μελισσοκομικά, κτηνοτροφικά πρέπει να πάρουν τη θέση που τους ανήκει και να μην βαφτίζουμε ξένα προΙόντα ελληνικά όπως έγινε με τις ελιές και το λάδι.
Αναμφίβολα όλα τα προαναφερθέντα μπορούν να δρομολογηθούν και να υλοποιηθούν, εφόσον ιδρυθεί και λειτουργήσει Κέντρο Ενημέρωσης και Κατάρτισης των αγροτών της περιοχής. Τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Γεωργίας στα πλαίσια της διαρθρωτικής πολιτικής που ακολουθεί για την αναβάθμιση του αγροτικού παράγοντα, αναγνωρίζοντάς τον ως θεμέλιο λίθο της αγροτικής ανάπτυξης, έχει προωθήσει ένα διαρκώς εξελισσόμενο και βαλτιούμενο σύστημα γεωργικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΤΕΣ-ΚΕΓΕ). Απώτερος στόχος του είναι η αναδιάρθρωση και ο εκσυγχρονισμός της αγροτικής οικονομίας.
Οι προτάσεις μας για την οικιστική ανάπτυξη μπορούν να χωριστούν σε τρία επίπεδα:
στο πολεοδομικό σχέδιο για την δημιουργία ημιαστικού κέντρου
στην ανάδειξη των παραδοσιακών οικισμών
στην δημιουργία νέων οικισμών κοντά στους κεντρικούς οδικούς άξονες της εθνικής οδού Καλαμάτας – Τρίπολης Σπάρτης και Ολυμπίας .
Θα ήταν σημαντική παράλειψη η μη αναφορά της θετικής συμβολής της δημιουργίας “Κοινότητας Γνώσης” στην δημιουργία “κοινής πίστης” στο πρόγραμμα της τοπικής ανάπτυξης. Με τον όρο αυτό εννοείται η δημιουργία ενός πνευματικού χώρου με έμφαση στα αναπτυξιακά θέματα όπου θα υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης για όλα τα μέλη της τοπικής κοινωνίας. Ο πνευματικός αυτός χώρος μπορεί να έχει την μορφή πνευματικού κέντρου, βάσης δεδομένων – τράπεζας πληροφοριών ή ενός δικτυότοπου, συστηματικά τροφοδοτούμενων με επεξεργασμένες πληροφορίες, που διοχετεύονται συστηματικά προς κοινή χρήση.
Για την επίτευξη των στόχων του αναπτυξιακού σχεδίου μπορεί να ενεργήσει και η δημιουργία Κέντρων Ενημέρωσης και Συμβουλευτικής για την ανάπτυξη της περιοχής στην Καλαμάτα, την Τρίπολη και την έδρα του Δήμου. Στα κέντρα αυτά θα υπάρχει υποδομή εξοπλισμού, Τράπεζα Πληροφοριών, χώροι εκδηλώσεων και άφθονο επικοινωνιακό υλικό κάθε μορφής (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, βιντεοκασέτες, cds).
Η ανάπτυξη μιας τοπικής οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της και την ορθολογική διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων της.
Αυτό σημαίνει ότι, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα της διεθνούς οικονομίας, όπου κεντρικό ρόλο κατέχει η κοινωνία της γνώσης και η εξειδικευμένη εργασία, ενώ ο πρωτογενής τομέας παρουσιάζει φθίνουσα πορεία, η αναπτυξιακή πολιτική στο θέμα του ανθρώπινου δυναμικού πρέπει να δώσει μεγάλη βαρύτητα γιατί η συρρίκνωση του πληθυσμού της υπαίθρου είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που καθηλώνουν την ύπαιθρο σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, σε χαμηλά εισοδήματα και σε υποβαθμισμένες υπηρεσίες. Η αποκλιμάκωση αυτής της συρρίκνωσης μπορεί να επιτευχθεί μέσα από δράσεις που προάγουν την απασχόληση σε κλάδους με μεγάλη προστιθέμενη αξία, όπως είναι ο δευτερογενής και ο τριτογενής τομέας.
7. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ-ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
Οι ιδιώτες επιχειρηματίες μπορούν να ενισχυθούν για τον εκσυγχρονισμό των οικονομικών μονάδων τους, προκειμένου να γίνουν πιο ανταγωνιστικές και παραγωγικές. Ταυτόχρονα αυτό θα αυξήσει τη ζήτηση ανθρώπινου δυναμικού με ιδιαίτερες δεξιότητες και σύγχρονη κατάρτιση.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, λόγω και του κοινωνικού χαρακτήρα που εμπεριέχει, μπορεί να δραστηριοποιηθεί σε όλους του τομείς ενίσχυσης της τοπικής κοινωνίας. Ως προς το θέμα της διαχείρησης των πόρων, η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί μέσω των Δημοτικών Εταιρειών να αναπτύξει τέτοια επιχειρηματική δραστηριότητα που θα συμβάλλει ραγδαία στην απασχόληση, στην συγκράτιση του ενδογενούς δυναμικού, αλλά και στην προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού από άλλες περιοχές της χώρας, ενδυναμώνοντας τις οικονομικές συνθήκες της υπαίθρου. Ταυτόχρονα θα επιτύχει τη βελτίωση του πολιτιστικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής και των φιλοξενούμενών της. Τέτοιες δράσεις μπορεί να είναι φυσικά πάρκα αναψυχής, πάρκο θηραμάτων, δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων, ΚΑΠΗ, οικονομικές εταιρίες συμβουλευτικών υπηρεσιών, η διαχείριση των Δασών και άλλες δημοτικο-συνεταιριστικές επιχειρήσεις
Μία τέτοια δυναμική δραστηριότητα στην περιοχή σημαίνει άμεσα και την αύξηση των αναγκών για ικανό ανθρώπινο δυναμικό, τόσο στα πλαίσια της απορρόφησής του από άλλες επιχειρήσεις όσο και στα πλαίσια της αυτοαπασχόλησης.
Για την άμεση λοιπόν ένταξη και επανένταξη των επιχειρηματιών και των εργαζομένων αποτελεσματικά στην επιχειρηματική και εργασιακή αγορά, προωθείται η ίδρυση Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης, τα οποία συν τις άλλης θα περιλαμβάνουν κατάρτιση ειδικά για βιολογικά και αγροτικά προϊόντα, καθώς και κέντρα εκμάθησης χειρισμού Η/Υ και εξοικείωσης με το διαδίκτυο. Επίσης προτείνεται η στήριξη των επιχειρήσεων για την εκπαίδευση των εργαζομένων μέσω των ίδιων των ΚΕΚ ανάλογα με την ειδικότητα που έχουν σε διάφορους τομείς, όπως προώθηση και διαφήμιση, πωλήσεις, ηλεκτρονικό εμπόριο, τηλεργασία κ.τ.λ.
Ένα νεοεμφανιζόμενο είδος εκπαίδευσης, που θα συντελέσει σημαντικά στην εκπαίδευση κυρίως ενηλίκων ατόμων είναι η τηλεκπαίδευση. Αυτό προϋποθέτει την χρήση Η/Υ και του Διαδικτύου, η εκμάθηση του οποίου αποτελεί βασικό στόχο στην κατάρτιση, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Η χρήση του Διαδικτύου δίνει την δυνατότητα πρόσβασης σε ένα πλήθος πληροφοριών και γνώσεων, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια και την ενημέρωση των ατόμων, ανεξαρτήτων γεωγραφικών ορίων ή συνόρων.
Η τηλεκπαίδευση δίνει την δυνατότητα κατάρτισης και ειδίκευσης σε τομείς που δεν προσφέρονται σε μικρές κοινωνίες, ενώ παράλληλα ευνοεί και την συλλογή και επεξεργασία γνώσης που διατίθεται στην “άλλη άκρη της γης”. Αυτό θα δώσει την δυνατότητα συνεργασίας των κατοίκων και των ατόμων που θέλουν να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους με πανεπιστήμια, κολέγια, ερευνητικά κέντρα κ.λ.π. που εδρεύουν είτε σε άλλη πόλη της ίδιας χώρας (κυρίως σε αστικά κέντρα) είτε σε άλλη χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η τηλεκπαίδευση δημιουργεί δηλαδή νέους τρόπους εκπαίδευσης και νέες ευκαιρίες για εκείνους που δεν είχαν πρόσβαση στην εκπαίδευση με τα συμβατικά μέσα. Τομείς όπου επεκτείνεται η τηλεκπαίδευση είναι:
Η ανάγκη για εκπαίδευση και για επιμόρφωση μεγάλου αριθμού ατόμων, που βρίσκονται σε διαφορετικές περιοχές.
Η εκπαίδευση και επιμόρφωση ατόμων με ειδικές ανάγκες και ειδικότερα με κινητικούς περιορισμούς.
Η εκπαίδευση και επιμόρφωση ατόμων που ζουν σε δυσπρόσιτες περιοχές (π.χ. ορεινή και νησιωτική χώρα).
Η διευκόλυνση συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία ειδημόνων και συμβούλων που κατέχουν εξειδικευμένες γνώσεις σε διάφορους τομείς.
Η συνεργατική διεξαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας από διδάσκοντες που βρίσκονται σε διαφορετικές περιοχές.
8.ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Για την βελτίωση της παιδείας και της δια βίου κατάρτισης, εκτός της ίδρυσης των ΚΕΚ και της προώθησης της τηλεκπαίδευσης, για τα οποία έγινε λόγος στο προηγούμενο κεφάλαιο, θα πρέπει να προωθηθεί από την Πολιτεία και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση η διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων και εκδηλώσεων – ημερίδων – συνεδρίων και η έκδοση ενημερωτικού υλικού πάνω σε θέματα επαγγελματικού αλλά και γενικότερου ενδιαφέροντος, ώστε οι κάτοικοι της περιοχής να γίνονται κοινωνοί των παγκοσμίων εξελίξεων και να συμμετέχουν ενεργά στην Κοινωνία της Γνώσης.
Η επιτυχής υλοποίηση του “Τοπικού σχεδίου ανάπτυξης” συναρτάται άμεσα με την δραστηριοποίηση και ενεργοποίηση των νέων της περιοχής προς αυτόν τον σκοπό, καθώς αυτοί αποτελούν το πλέον ζωντανό, δραστήριο και ελπιδοφόρο τμήμα του πληθυσμού.
Για την ανάπτυξη και την επιτυχή υλοποίηση του είναι θεμελιώδης ο διάλογος στο Δημοτικό Συμβούλιο, αλλά και ο διάλογος στα πλαίσια ημερίδων και ενός τοπικού συνεδρίου με την συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, συλλογικών φορέων και ειδικών σε θέματα ανάπτυξης, ενώ για την επίτευξη της ευρύτερης συναίνεσης είναι απαραίτητος ο διάλογος και η συνεργασία με τους γειτονικούς Δήμους, την ΤΕΔΚ, τους φορείς της Περιφέρειας και εν γένει της Πολιτείας.
Η προώθηση της συνεργασίας με γειτονικούς Δήμους για πολλά έργα καθοριστικής σημασία για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής είναι κυρίαρχη προϋπόθεση για την υλοποίηση του “Τοπικού Σχεδίου” και αυτό έχει ήδη συνειδητοποιηθεί και αντιμετωπισθεί στην περίπτωση της αξιοποίησης του υδάτινου πλούτου του Παμμίσου και Μαυροζούμενας και θα αντιμετωπισθεί και μελλοντικά, εφόσον υπάρχει σταθερός προσανατολισμός προς την προώθηση μιας βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης για την περιοχή.
Κατ’ αρχήν μια από τις βασικές αδυναμίες της περιοχής είναι η ανεπάρκεια ανθρώπινου παραγωγικού και επιστημονικού ανθρώπινου δυναμικού. Το προτεινόμενο “Σχέδιο” σε αυτό ακριβώς το σημείο πρέπει να δώσει ουσιαστικές λύσεις και αυτές οι λύσεις υπάρχουν μέσα από την μεθοδολογία μετάκλησης ανθρώπινου δυναμικού στους τομείς αναπτυξιακής στόχευσης.
Σε ότι αφορά π.χ. τον οικοτουρισμό –αγροτουρισμό η πολιτική του “Σχεδίου” θα πρέπει να είναι τέτοια, ώστε σημαντικές εταιρείες που ασχολούνται με τις υπαίθριες δραστηριότητες και έχουν το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό να επενδύσουν στην περιοχή.
Κεφαλαιώδους σημασία είναι το ζήτημα ενημέρωσης και επικοινωνίας του Δήμου με του Δημότες με έναν θεσμικό και όχι προσωπικό τρόπο.
Οι δημότες πρέπει να γνωρίσουν και να συμμετέχουν στις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και δεν μπορούν να συμμετέχουν χωρίς να γνωρίζουν, γι’ αυτό είναι απαραίτητο ο κάθε Δήμος να εκδίδει έστω με απλό τρόπο ένα newsletter μηνιαίως, ώστε να ξέρει τι λέει και τι πράττει η συμπολίτευση και τι λέει η αντιπολίτευση στον Δήμο.
Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες μπορεί να είναι διπλός: αφ’ ενός πολιτιστικά και πολιτικά προωθητικός και αφ’ ετέρου καθαρά επιχειρηματικός, στον βαθμό που η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να ιδρύσει και να λειτουργήσει δημοτικές ή διαδημοτικές επιχειρήσεις.
Συγκεκριμένα ο προωθητικός ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συνίσταται στην διαμόρφωση του πολιτικού και επιχειρηματικού υποκειμένου με συνεχή ενημερωτική και επιμορφωτική λειτουργία, ώστε να αναλάβει τις επιμέρους αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και επενδύσεις στα πλαίσια του “Τοπικού Σχεδίου”.
Αυτό σημαίνει ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση προωθεί συστηματικά τους κεντρικούς αναπτυξιακούς στόχους της περιοχής, όπως στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να είναι ο οικοτουρισμός – αγροτουρισμός . Σημαίνει επίσης ότι ενδιαφέρεται για την επιμόρφωση των πληθυσμιακών μονάδων σε σχέση με νέες δεξιότητες, με τις νέες τεχνολογίες και με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα τη περιοχής, αλλά και με την στήριξη μεγάλων επικοινωνιακών και πολιτιστικών γεγονότων όπως η Έκθεση Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Περιβαλλοντικής Δράσης και Αγροτουρισμού Πελοποννήσου.
8.ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη της ανάπτυξης είναι η ευαισθητοποίηση και δραστηριοποίηση της Τοπικής Κοινωνίας, η ενεργός συμμετοχή στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του αναπτυξιακού προγράμματος. Για την πρόκληση αυτής της συμμετοχής θελεμιώδη ρόλο παίζει η πλήρης και σφαιρική ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας σχετικά με τις δυνατότητες ανάπτυξης και τις ενδεδειγμένες δράσεις, η προβολή του ζητήματος μέσω των μέσων ενημέρωσης και διαφόρων επικοινωνιακών γεγονότων.
Γενικότερα οι νέες τεχνολογίες της πληροφορικής και ειδικότερα το Διαδίκτυο (INTERNET), αφήνουν τεράστια περιθώρια για ομάδες πρωτοβουλίας και για την προώθηση του διαλόγου και της επικοινωνίας. Γι’ αυτό και ήταν απαραίτητη η δημιουργία σε αυτό ενός δικτυότοπου (site) σχετικού με την περιοχή και τις προοπτικές της. Αυτός μπορεί να εμπλουτιστεί με τη συμβολή όλων των δημιουργικών τμημάτων της κοινωνίας και την κατάθεση εκ μέρους του θέσεων, ιδεών και προτάσεων.
“Προϋποθέσεις για την τοπική ανάπτυξη του ορεινού συγκροτήματος Ερύμανθου” υπογράμμισε αρχικά ότι τα κυρίαρχα ζητούμενα στην αναπτυξιακή διαδικασία είναι να συζητούνται οι μελέτες, προτού εφαρμοστούν και να συναντιούνται οι οποιεσδήποτε αναπτυξιακές ιδέες στην τοπική κοινωνία με τους φορείς υλοποίησης, είτε είναι ιδιώτες είτε συλλογικοί φορείς. Επιπλέον ζητούμενο είναι να καλυφθεί το υπάρχον επικοινωνιακό έλλειμμα και οι αποστάσεις από την διοικητική γραφειοκρατία, που αποθαρρύνουν τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και την επιχειρηματικότητα.
Η αλήθεια είναι ότι δεν φταίει μόνο η πολιτική εξουσία σε οποιαδήποτε μορφή της, επειδή δεν κατανέμει ισόρροπα του πόρους. Έχω διαπιστώσει στην περιοχή ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση κάνει σοβαρές προσπάθειες από την πλευρά της για την ανάπτυξη, υπάρχουν όμως και άλλες εξουσίες, αδιόρατες συνήθως, που δεν τις υπολογίζουμε, όπως η παιδεία μας, η πολιτική και οργανωτική μας κουλτούρα , η παράδοση που έχουμε και οι παγιωμένες αντιλήψεις, οι θεσμοί κοινωνικού διαλόγου, η τηλεόραση που παρακολουθούμε κ.λ.π. Για όλα αυτά πρέπει να συζητήσουμε δημόσια.
Αλλά εάν όλα αυτά σας φαίνονται πολύ προχωρημένα, μπορούμε να ξεκινήσουμε και από την ποιοτική αναβάθμιση των υφιστάμενων παραγωγικών δραστηριοτήτων και προϊόντων, από το πώς θα μετατρέψουμε την υφιστάμενη γεωργία – κτηνοτροφία σε βιολογική.
9.ΠΡΟΤΑΣΗ
Ο ΔΗΜΟΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ με τον αρχαιολογικό χώρο της ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ έχει όλα τα προσόντα να κατακτήσει πρωτεύουσα θέση στην ανάδειξη στοιχείων του ανθρώπινου πολιτισμού , αφού πρώτα δρομολογηθούν υποδομές ,υπηρεσίες και εμπειρίες.
Οι πολιτισμοί που ακμάσανε και παρακμάσανε σε τούτο εδώ τον τόπο , έχουν αφήσει ανεξίτηλα τα ίχνη τους. Η μακραίωνη ιστορία του επιβεβαιώνεται κάθε μέρα από τον πλούτο των αρχαιολογικών ευρημάτων που έχουν έρθει στο φως. Πλήθος μνημείων βρίσκονται ακόμη στα σπλάχνα της και περιμένουν τους αρχαιολόγους ερευνητές να τα’ ανακαλύψουν.
Οι < ανθρωποί της> πρέπει εδώ και τώρα ν’ αποδείξουν ότι ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό και την ανάπτυξη της περιοχής ,μιας λειτουργεί η σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στην Καλαμάτα, το τμήμα Ιστορίας- Αρχαιολογίας και διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, στο πολιό κτήριο του 9ου Συντάγματος Πεζικού.
Για την κατάκτηση της γνώσης και της επιστήμης θα πρέπει ο ΔΗΜΟΣ ΙΘΩΜΗΣ να συνεργαστεί με τις εφορείες αρχαιοτήτων και το Πανεπιστήμιο για να δώσει απλόχερα στους φοιτητές όλες εκείνες τις προϋποθέσεις ενημέρωσης –πληροφόρησης –έρευνας-καταγραφής, για να αγαπήσουν το αντικείμενο που επέλεξαν, να αναδείξουν την περιοχή μας στην Ελλάδα και το εξωτερικό και μέλλοντικά να έχουν άριστες επαγγελματικές προδιαγραφές .
10.ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο σύγχρονος πολιτισμός, σε πολλά μνημειακά κτίσματα μεγάλης αξίας από κάθε πλευρά, έχει την τάση να εκμηδενίζει και καταστρέφει παραδοσιακά στοιχεία με την επικαλυψή τους από σύγχρονες κατασκευές αμφιβόλου αρμονίας, με αποτέλεσμα την αλλοίωση των πολιτιστικών μας μνημείων.
Σήμερα πολλά κινδυνεύουν είτε λόγο άγνοιας της αξίας τους, είτε από την εγκατάλειψη και αδιαφορία μας που καταστρέφουν όχι μόνο την παράδοση ,αλλά και την ψυχή μας και δημιουργούνται συναισθήματα λύπης, αγανάκτησης και φόβου μήπως δεν επανέλθουν στην αρχική τους μορφή και καταστραφεί η πολιτιστική μας κληρονομιά.
Με την μελέτη-έρευνα- καταγραφή συνειδητοποιούμε ότι επιβάλλεται η διάσωση και προβολή των έργων των προγόνων μας τα οποία κτίστηκαν με αγάπη και σεβασμό. Η έννοια του ιστορικού μνημείου δεν καλύπτει μόνο το μεμονωμένο αρχιτεκτονικό κτίριο , αλλά μαρτυρεί και την αστική ή αγροτική τοποθεσία, ένα πολιτισμό ,ένα ιστορικό γεγονός ή μια πορεία εξέλιξης.
Η αδιαφορία μας οδηγεί τη ζωντανή ιστορία του τόπου σε αφανισμό, ενώ γνωρίζοντας τα ιστορικά μας κληρονομούμε και υποθηκεύουμε στα παιδιά μας το σεβασμό και την αγάπη για τον τόπο μας.
Σήμερα όσο ποτέ επιβάλλεται η πνευματική ενασχόληση και δραστήρια συμμετοχή μας στην παράδοση για να διαφυλάξουμε ότι απόμεινε από την καταστροφή που προκαλέσαμε εμείς οι ίδιοι.
Σε διάλογο που είχα με ανώτερο στέλεχος κάποιας εφορείας αρχαιοτήτων μού είπε: Σε ζηλεύω με την καλή έννοια ,γιατί το υλικό που έχεις είναι για αρκετές διατριβές, πολλά μεταπτυχιακά και λίγα διδακτορικά.
Η απαντησή μου ήταν:
Θα μπορούσαν τα πανεπιστήμια, πολυτεχνεία, ΤΕΙ και άλλοι φορείς ,τη δουλειά που έκανα εγώ, να τη δώσουν σε φοιτητές στο αντικείμενο που διδάσκονται , να μελετήσουν την τοπική τους ιστορία. Έτσι σε πολύ λίγα χρόνια θα γνωρίσουμε ,αγαπήσουμε τον τόπο μας ,την ιστορία μας, τον πολιτισμό μας και θα γίνει η σύνδεση της τοπικής με τη γενική ιστορία.
Το κείμενο αυτό έχει στόχο-σκοπό, την ευαισθητοποίηση της πολιτείας και των διαφόρων φορέων, ή ανθρώπων με οικονομική ευχέρεια, για την συντήρηση αναστήλωση αποκατάσταση των βυζαντινών –μεταβυζαντινών μνημείων της περιοχής μας και της προβολής-διαφήμισης – αναδειξής τους τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.
Ήδη, υπάρχουν 2 έτοιμες μελέτες που έχουν γίνει από την αναπτυξιακή της καταργηθείσης νομαρχίας Μεσσηνίας, για τον τέως δήμο Ιθώμης. Τον ΣΧΟΑΠ και τα μονοπάτια του, που συμμετείχα και εγώ στην υποδειξή τους.
Τις μελέτες αυτές με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής, θα πρέπει να αξιοποιήσει ο νέος Καλλικρατικός δήμος Μεσσήνης, από το νεοεκλεγέντα δήμαρχο Στάθη Αναστασόπουλο, με τις νέες επανδρωμένες υπηρεσίες του, για να μην μείνουμε στη στασιμότητα και το μαρασμό.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΧΟΑΠ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΙΘΩΜΗΣ
ΣΤΑΔΙΟ Α: ΑΝΑΛΥΣΗ – ΔΙΑΓΝΩΣΗ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Α.1 ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ 1
Α.1.1 Θέση και βασικά χαρακτηριστικά 1
Α.1.1.1 Θέση – Έκταση - Γεωμορφολογία 1
Α.1.1.2 Ιστορία 3
Α.1.1.3 Διοικητική διάρθρωση 10
Α.1.1.4 Πληθυσμιακή εξέλιξη 11
Α.1.1.5 Οικονομική Φυσιογνωμία 11
Α.1.16 Προβλήματα 14
Α.1.17 Σχεδιασμός - Ανάπτυξη 15
Α.1.2 Χωροταξική ένταξη Δήμου – Ρόλος και διασυνδέσεις 16
Α.2 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ 18
Α.2.1 Πληθυσμιακή εξέλιξη και Δημογραφικά στοιχεία 18
Α.2.1.1 Εξέλιξη του μόνιμου πληθυσμού 1951-2001 19
Α.2.1.2 Παραθεριστικός Πληθυσμός 29
Α.2.1.3 Σύνθεση πληθυσμού κατά φύλο, ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης 29
Α.2.1.3.1 Σύνθεση κατά φύλο και ηλικία 29
Α.2.1.3.2 Μέγεθος νοικοκυριών 32
Α.2.1.3.3 Επίπεδο εκπαίδευσης 33
Α.2.1.4 Προσχολικός και μαθητικός πληθυσμός 34
Α.2.1.5 Πυκνότητα πληθυσμού 35
Α.2.2 Οικονομικές δραστηριότητες - Απασχόληση - Ανεργία 36
Α.2.2.1 Οικονομικές Δραστηριότητες 36
Α.2.2.1.1 Πρωτογενής Τομέας 36
Α.2.2.1.2 Δευτερογενής Τομέας 43
Α.2.2.1.2 Τριτογενής Τομέας 50
Α.2.2.2 Απασχόληση, Οικονομικά ενεργός πληθυσμός - Ανεργία 56
Α.2.2.2.1 Οικονομικά ενεργός πληθυσμός - Ανεργία 56
Α.2.2.2.2 Διαχρονική εξέλιξη της απασχόλησης – απασχόληση κατά τομέα 57
Α.2.2.3 Αναπτυξιακή προοπτική και δυνατότητες 59
Α.2.3 Βιοτικό Επίπεδο 61
Α.2.4 Επίπεδο διακυβέρνησης και συλλογική δράση φορέων 63
Α.3. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 64
Α.3.1 Φυσικό Περιβάλλον 64
Α.3.1.1 Κλιματολογικά στοιχεία 64
Α.3.1.1.1 Γενικά 64
Α.3.1.2 Υδρογεωλογία 77
Α.3.1.2.1 Επιφανειακά ύδατα 77
Α.3.1.2.2 Υδρογραφικό δίκτυο 80
Α.3.1.2.2.1 Γενικά 80
Α.3.1.2.3 Υδρογραφικό δίκτυο Λεκανών Δωρίου – Άνω Μεσσηνίας 88
Α.3.1.3 Αξιόλογα Οικοσυστήματα – Βλάστηση - Πανίδα 99
Α.3.1.3.1 Γενική περιγραφή οικοσυστημάτων, Χλωρίδα, Βλάστηση, Οικοτόποι 99
Α.3.1.3.2 Βλάστηση της περιοχής 105
Α.3.1.3.3 Πανίδα 108
Α.3.1.4 Αξιόλογα και ευαίσθητα οικοσυστήματα 114
Α.3.1.5 Αξιολόγηση Κατάστασης Περιβάλλοντος 116
Α.3.1.5.1 Πηγές ρύπανσης 116
Α.3.1.5.2 Περιβαλλοντικά προβλήματα 117
Α.3.1.6 Θεσμοθετημένες περιοχές προστασίας 119
Α.3.1.7 Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ) 120
Α.3.1.8 Περιγραφή και ανάλυση του φυσικού τοπίου 120
Α.3.1.8.1 Αξιολόγηση του Τοπίου σε σχέση με την τοπογραφία 121
Α.3.1.8.2 Αξιολόγηση του Τοπίου σε σχέση με το ανάγλυφο 121
Α.3.1.8.3 Αξιολόγηση του Τοπίου σε σχέση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Πρασίνου 121
Α.3.2 Πολιτιστικό – Αρχιτεκτονικό – Ιστορικό περιβάλλον 123
Α.3.2.1 Ιστορικό περιβάλλον 123
Α.3.2.2 Αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και αξιόλογα κτίρια 140
Α.3.3 Χωροταξική Οργάνωση ΟΤΑ – Χρήσεις γης 146
Α.3.3.1 Οικιστικό Δίκτυο 146
Α.3.3.2 Χρήσεις γης 147
Α.3.3.2.1 Γενική διάταξη χρήσεων γης 147
Α.3.3.2.2 Χρήσεις εξωαστικού χώρου – Σημειακές χρήσεις 150
Α.3.3.2.3 Συγκρούσεις χρήσεων γης 151
Α.3.3.3 Τεχνική Υποδομή 152
Α.3.3.4 Θεσμικό Πλαίσιο Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού και η εφαρμογή του στο Δήμο Ιθώμης 152
Α.3.3.4.1 Ο Ν. 2742 – Χωροταξικός Σχεδιασμός 152
Α.3.3.4.2 Ο Ν. 2508/97 Βιώσιμη Οικιστική Ανάπτυξη 153
Α.3.3.4.3 Υπουργικές Αποφάσεις (Υ.Α.) κατ’ επιταγή του Ν. 2508/97 153
Α.3.4 Γεωλογική διερεύνηση ΟΤΑ – Ασφάλεια – Πυροπροστασία 154
Α.3.4.1 Εισαγωγή 154
Α.3.4.2 Γεωμορφολογία 156
Α.3.4.2.1 Η Γεωμορφολογία της ευρύτερης περιοχής 156
Α.3.4.3 Γεωλογία 159
Α.3.4.3.1 Γεωλογία της ευρύτερης περιοχής 159
Α.3.4.3.2 Γεωλογία της περιοχής μελέτης 160
Α.3.4.3.3 Τεκτονική - Νεοτεκτονική 164
Α.3.4.4 Υδρολογία - Υδρογεωλογία 168
Α.3.4.4.1 Υδρογεωλογική συμπεριφορά των λιθολογικών ενοτήτων 170
Α.3.4.4.2 Υφιστάμενη κατάσταση ύδρευσης και προτάσεις αξιοποίησης υδροφορίας 172
Α.3.4.4.3Εκτίμηση τυχόν ρύπανσης των υδροφόρων οριζόντων 176
Α.3.4.4.4 Προτάσεις για τη διάθεση αποβλήτων οικισμών 177
Α.3.4.5 Στοιχεία Σεισμικότητας – Εδαφικής Σεισμικής Επικινδυνότητας 179
Α.3.4.5.1 Τεχνικογεωλογικά χαρακτηριστικά και σεισμική δραστηριότητα 188
Α.3.4.5.2 Συμπεριφορά των σχηματισμών στην σεισμική δραστηριότητα 190
Α.3.4.6 Τεχνικογεωλογική συμπεριφορά των γεωλογικών σχηματισμών 195
Α.3.4.6.1 Μηχανική – Υδρογεωλογική συμπεριφορά των λιθολογικών ενοτήτων 195
Α.3.4.7 Γεωλογική καταλληλότητα 198
Α.4 ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ 200
Α.4.1 Χαρακτηριστικά οικισμών 200
Α.4.2 Κοινωνική Υποδομή και Διοικητικές Υπηρεσίες 200
Α.4.3 Τεχνική Υποδομή 202
Α.4.3.1 Μεταφορική Υποδομή 202
Α.4.3.1.1 Ένταξη στα δίκτυα νομού / περιφέρειας 202
Α.4.3.2 Οδικό δίκτυο εντός του Δήμου 204
Α.4.3.3 Ύδρευση – Αποχέτευση - Απορρίμματα 205
Α.4.4 Θεσμικό Πλαίσιο 216
Α.4.4.1 Θεσμικό Πλαίσιο οικισμών 216
Α.4.4.1.1 Οικισμοί με σχέδιο πόλης 216
Α.4.4.1.2 Οικισμοί προϋφιστάμενοι του 1923 με σκαρίφημα ορισμού των ορίων του 216
Α.4.4.1.3 Οικισμοί προϋφιστάμενοι του 1923 χωρίς σκαρίφημα ορισμού ορίων 217
Α.4.4.1.4 Οικισμοί Στάσιμοι με καθορισμένο το κέντρο του οικισμού 217
Α.4.4.1.5 Οριοθετημένοι οικισμοί με το Π.Δ. 24-*4-85 (ΦΕΚ 181Δ/3-5-85) 217
Α.4.5 Τάσεις οικιστικής ανάπτυξης 221
Α.4.5.1 Εκτίμηση της προσφοράς - Αξιολόγηση των υφιστάμενων οικιστικών υποδοχέων και του οικιστικού αποθέματος 221
Α.4.5.2 Τιμές γης 222
Α.5 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ - ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 224
Α.5.1 Αξιολόγηση δεδομένων προγραμματικού πλαισίου – Στόχοι και κατευθύνσεις ανωτέρων ή ειδικών (τομεακών) επιπέδων σχεδιασμού του χώρου 224
Α.5.1.1 Χωροταξικός σχεδιασμός Περιφέρειας Πελοποννήσου (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.) 224
Α.5.1.2 Άλλες κατευθύνσεις (Γ.Π.Χ.Σ.Α.Α. & Ειδικά Πλαίσια για ΑΠΕ, Βιομηχανία και Τουρισμό) 231
Α.5.1.3 Βασικά δίκτυα υποδομής της περιοχής μελέτης – Προγραμματισμένα – Εκτελούμενα Έργα 240
Α.5.2 Swot Analysis 258
Α.5.2.1 Εισαγωγή 258
Α.5.2.2 Πλεονεκτήματα 258
Α.5.2.2.1 Θέματα ανάπτυξης και οικονομίας 258
Α.5.2.2.2 Φυσικό περιβάλλον και φυσικοί πόροι 259
Α.5.2.2.3 Πολιτισμικό περιβάλλον 259
Α.5.2.2.4 Τεχνικές υποδομές 260
Α.5.2.2.5 Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά και κοινωνικές υποδομές 261
Α.5.2.3 Αδυναμίες 261
Α.5.2.3.1 Θέματα ανάπτυξης και οικονομίας 261
Α.5.2.3.2 Φυσικό περιβάλλον και φυσικοί πόροι 262
Α.5.2.3.3 Πολιτισμικό περιβάλλον 263
Α.5.2.3.4 Τεχνικές υποδομές 263
Α.5.2.3.5 Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά και κοινωνικές υποδομές 264
Α.5.2.4 Ευκαιρίες 265
Α.5.2.4.1 Θέματα ανάπτυξης και οικονομίας 265
Α.5.2.4.2 Φυσικό περιβάλλον και φυσικοί πόροι 266
Α.5.2.4.3 Πολιτισμικό περιβάλλον 266
Α.5.2.4.4 Τεχνικές υποδομές 267
Α.5.2.4.5 Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά και κοινωνικές υποδομές 267
Α.5.2.5 Απειλές 268
Α.5.2.5.1 Θέματα ανάπτυξης και οικονομίας 268
Α.5.2.5.2 Φυσικό περιβάλλον και φυσικοί πόροι 268
Α.5.2.5.3 Πολιτισμικό περιβάλλον 268
Α.5.2.5.4 Τεχνικές υποδομές 269
Α.5.2.5.5 Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά και κοινωνικές υποδομές 269
Α.6 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ – ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ 270
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ 287 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου