ΠΛΑΚΟΠΑΓΙΔΑ ΜΕ ΔΥΟ ΠΕΤΡΕΣ ΚΑΙ 4 ΞΥΛΑΚΙΑ.ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΟΚΟΠΙΚΟΣ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Εμπειρίες, τεχνικές, δεξιότητες, συναισθήματα των παιδικών μας χρόνων, στο κυνήγι με πλακοπαγίδες. Μετά την πλακοπαγίδα της φραγκοσυκιάς, φτιάχναμε και την πλακοπαγίδα με πέτρες.
Υλικά κατασκευής.
Δύο πέτρες. Η μια επίπεδη με λεπτό πάχος σε σχήμα ορθογώνιο και η άλλη σε σχήμα παραλληλεπίπεδο.
4 ξυλάκια. Το ένα από καλάμι πλάτους 1 εκατοστού με μήκος ίσο με την πέτρινη επίπεδη πλάκα. Τα άλλα δύο ξυλάκια να έχουν ίσος μήκος. Το τέταρτο ξυλάκι έχει μήκος ανάλογα με την απόσταση   στις δύο πέτρες, λίγο μικρότερο,από τα ισομήκη.
 Η μια πέτρα ήταν λεπτή και επίπεδη σε σχήμα ορθογώνιο, μικρού πάχους και η άλλη ήταν  οποιουδήποτε σχήματος ορθογωνίου παραλληλογράμμου. Τα 4 ξυλάκια που χρησιμοποιούμε είναι  υποστήριγμα της πέτρινης πλάκας.

 Τα 4 ξυλάκια είχαν απλή  κατασκευή. Το ένα είχε επίπεδη επιφάνεια, πλάτους ενός εκατοστού και μήκους λιγότερο 2 εκατοστά ,από το μήκος της πέτρινης πλάκας. Ήταν κυρίως από καλάμι. Το τοποθετούσαμε στο μέσο της λεπτής πέτρινης πλάκας Ήταν  2 εκατοστά πάνω από το μέρος της πέτρινης πλάκας και 5-8 πόντους, πάνω από τη βάση της πέτρινης πλάκας που στηριζόταν στο έδαφος. Οι δύο πέτρες ήταν απέναντι η μία στην άλλη. Η πλάκα ήταν με μικρή  κλίση, ώστε με το μικρό άγγιγμα σε ένα από τα τρία οριζόντια ξυλάκια, η πλάκα έπεφτε. Τα άλλα 3 ξυλάκια ήταν κλαδιά από οποιοδήποτε δέντρο ή θάμνο. Τα δύο ήταν υποχρεωτικά ισομεγέθη. Στο ξυλάκι που ήταν στην λεπτή πέτρινη πλάκα, είναι εφαπτόμενο σε όλη την επιφανειά της. Κρατώντας το άλλο ξυλάκι,  το στήριζα στην άλλη πέτρινη πλάκα αντιστήριξης, κρατώντας με το άλλο χέρι το κάτω μέρος του εφαπτόμενου ξύλου, γιατί χωρίς αντίσταση η πέτρινη πλάκα λόγο της μικρής κλίσης θα έπεφτε. Κρατώντας στο άλλο χέρι μου τα  δύο ισομεγέθη ξυλάκια, τα στήριζα, στο κάτω μέρος του εφαπτόμενου ξύλου που απέχει από το έδαφος 5-8 εκατοστά, σχημάτιζα ισοσκελές τρίγωνο . Στα  δύο ισομεγέθη ξυλάκια  είχα δέσει εκ των προτέρων το δόλωμα και αφού έβρισκα το άνοιγμα  της γωνίας ισορροπούσε η πλάκα. Ήταν θέμα φυσικής η όλη ισορροπία της πέτρινης πλάκας Η λεπτή πλάκα έβλεπε προς το μέρος του φράκτη ή της πατουλιάς, γιατί εκεί κάθονταν τα πουλιά. Μεταξύ τους είχα ανοίξει ένα μικρό λακκάκι, για να μην θανατώνονται, και να μην μπορούν να φύγουν. Πολλές φορές αν ήταν κότσυφας κερομύτης και ήταν ζωντανός, τον βάζαμε σε κλουβί και κάθε πρωί είχε ωραίο κελάηδημα. Μια χρονιά έπιασα ζευγάρι, ημέρεψαν γέννησαν και ελευθερώθηκαν φεύγοντας με τα μικρά τους . Η πέτρα αντιστήριξης ήταν μικρότερη για να βλέπουν τα πουλιά το δόλωμα. Όταν το πουλί πατούσε ένα από τα τρία ξυλάκια, το εφαπτόμενο ξύλο έμενε μετέωρο και με την κλίση, που είχε η πλάκα, έπεφτε και το πλάκωνε. Γι’ αυτό άλλωστε την λένε πλακοπαγίδα. Το μυστικό του στησίματος της πλακοπαγίδας με πέτρες το ξέραμε λίγοι, γιατί στο στήσιμο της ισορροπίας έπρεπε να δουλεύεις ταυτόχρονα με τα δύο χέρια και τα τέσσερα ξύλα. Τις πέτρες αυτές τις βρίσκαμε στη λίμνη Γκρεμίνα της Μαυροζούμενας. Ήταν μεγάλες πλάκες , τις κόβαμε σε μικρά κομμάτια και τις μεταφέραμε σε χώρους που κυνηγούσαμε. Έμεναν εκεί και όταν τελείωνε το κυνήγι τις κρύβαμε μέσα στο χώμα, ή σε πατουλιές, ή σε φράχτες, από φραγκοσυκιές.

Κάποτε 5  βαλυραίοι φύλαγαν γαλιά 2 κορίτσια και 3 παιδιά) στην περιοχή της Σκάλας. Πήγαν το γαλιά τους για να φάνε σιτάρι, στο μέρος που ήταν η αλωνιστική μηχανή. Εκεί οι σκαλαίοι είχαν στήσει πλακοπαγίδες από πέτρες. Ένα γαλάκι ασθενιάρικο το οποίο έλεγαν Κοποπίκο (πολλοί της γενιάς μου ξέρουν τι σημαίνει και έχω παρακάτω ολόκληρο το υλικό από το διαδίκτυο), πήγε να φάει το σιτάρι και το πλάκωσε η πέτρα. Ψάχνοντας να το βρούν φεύγοντας για το σπίτι ο Κοποπίκος έλειπε. Τον βρήκαν πλακωμένο,αλλα ευτυχώς ήταν ζωντανός. Ο ένας φοβήθηκε μην πεθάνει και οι άλλοι δύο του έβγαλαν ένα ποιήμα:
Μάνα παραπάτησα
 και το  γαλάκι πάτησα΄
κάτω από την πλακοπαγίδα
τον Ποκοπίκο βρήκα.
...........................

Κατόπιν πολλών  αναγνωστών που θέλησαν να πληροφορηθούν και αυτού του είδους την πλακοπαγίδα, δυσκολεύτηκα ύστερα από πολλά χρόνια, στην κατασκευή της. Αντί για καλάμι πήρα το χάρακα, δώρο από την επίσκεψη στην βουλή των ελλήνων, το 2006, και τρία καλαμάκια για σουβλάκια. Το στήσιμο μου έφαγε πάνω από 10 λεπτά,, γιατί τα 3 ξυλάκια γλίστραγαν πάνω στο χάρακα και ήθελαν μεγάλη προσοχή.  Τελικά τα κατάφερα και τη φωτογράφισα.Διαφορετικά θα πήγαινα να κόψω καλάμι για να βάλω στο στήσιμο της πλακοπαγίδας

Λίγοι από τους αγυιόπαιδες της μετακατοχικής μου γενιάς , έχουν αυτού του είδους την κατασκευή και τους αφιερώνω αυτήν την ανάρτηση, διακινώντας συναισθήματα, πηγαίνοντας πολλά χρόνια πίσω, στα παιδικά χρόνια της αθωότητας, που μάθαμε να ζούμε κυνηγώντας, ψαρεύοντας και βοτανίζοντας.

Αναμνήσεις, εμπειρίες, φύση, περιβάλλον. Σπούδασα πρώτα τη φύση και μετά τη βιολογία. Συναισθήματα που είναι βαθιά χαραγμένα στη μνήμη μας, και είναι νοσταλγικά. Είχαμε τον πλούτο της φτώχειας και τώρα έχουμε τη φτώχεια του πλούτου.

 ΠΕΤΡΙΝΗ ΠΛΑΚΟΠΑΓΙΔΑ.

 2 ΠΕΤΡΕΣ 3 ΞΥΛΑΚΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΞΥΛΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑ ΤΟ ΧΑΡΑΚΑ. Ο ΧΑΡΑΚΑΣ ΕΦΑΠΤΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΛΕΠΤΗ ΠΕΤΡΑ.ΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΚΛΙΣΗ, Η ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΑΝΩ ΑΝ ΑΦΗΣΩ ΤΗΝ ΠΛΑΚΑ ΘΑ ΠΕΣΕΙ,ΓΙΑΤΙ Ο ΧΑΡΑΚΑΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΝΤΙΣΤΗΡΙΞΗ. Η  ΑΝΙΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΑ ΔΥΟ ΞΥΛΑΚΙΑ ΚΑΤΩ ΠΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΝ ΙΣΟΣΚΕΛΕΣ ΤΡΙΓΩΝΟ, Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ. Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. ΑΝ ΠΕΙΡΑΧΤΕΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ 3 ΞΥΛΑΚΙΑ Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΠΕΤΡΙΝΗ ΠΛΑΚΑ ΠΕΦΤΕΙ

  ΠΕΤΡΙΝΗ ΠΛΑΚΟΠΑΓΙΔΑ.

 2 ΠΕΤΡΕΣ 3 ΞΥΛΑΚΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΞΥΛΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑ ΤΟ ΧΑΡΑΚΑ. ΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΚΛΙΣΗ,Η ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΑΝΩ Η ΑΝΙΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΑ ΔΥΟ ΞΥΛΑΚΙΑ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΣ ΙΣΟΣΚΕΛΕΣ ΤΡΙΓΩΝΟ, Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ. Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

  ΠΕΤΡΙΝΗ ΠΛΑΚΟΠΑΓΙΔΑ. 

2 ΠΕΤΡΕΣ 3 ΞΥΛΑΚΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΞΥΛΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑ ΤΟ ΧΑΡΑΚΑ. ΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΚΛΙΣΗ,Η ΣΤΗΡΙΞΗ Η ΑΝΙΣΤΗΡΙΞΗ, Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ.

ΤΑ ΤΡΙΑ ΞΥΛΑΚΙΑ ΚΑΙ Ο ΧΑΡΑΚΑΣ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΑΜΙ

Ο ΠΟΚΟΠΙΚΟΣ

ποκοπίκος = pygmy

Το παιδικό περιοδικάκι με τις περιπέτειες του Γκαούρ και του Ταρζάν πρωτοκυκλοφόρησε στα χρόνια του Σχεδίου Μάρσαλ. Η πληγωμένη εθνική μας υπερηφάνεια, καθώς βγαίναμε από Κατοχή και Εμφύλιο, ήθελε, δίπλα και απέναντι στον Ταρζάν του Έντγκαρ Ράις Μπέροουζ, έναν Γκαούρ (προφανώς από τον γκιαούρη), έναν μελαψό Έλληνα στη ζούγκλα (η ζούγκλα ήταν ένα από τους χώρους όπου μπορούσε πια να αναπτυχθεί ελεύθερα ο ηρωισμός μοναχικών Ελλήνων ηρώων, βλέπε Γκρέκο, Μικρός Σερίφης κ.ά.).

Δημιουργός των 113 τευχών Γκαούρ-Ταρζάν ήταν ο Νίκος Ρούτσος (1904-1981), ο οποίος, μεταξύ άλλων, έγραφε και στίχους για ρεμπέτικα (διαβάστε στη σχετική ιστοσελίδα τη σχέση του με τη Συννεφιασμένη Κυριακή). Σε δεύτερους ρόλους έπαιζαν ο πυγμαίος Ποκοπίκο και η Χουχού. Στο εξώφυλλο του τεύχους Οι αρραβώνες του Ποκοπίκο, σε κάποια από τις επανεκδόσεις της σειράς, βλέπω τον Ποκοπίκο να καταντάει πιθηκάκι και η Χουχού να παίρνει τις διαστάσεις της Χοντρής του Θησαυρού.

Παρότι στο «εβδομαδιαίο ελληνικό περιοδικό πατριωτικής πνοής» ο Ποκοπίκο είναι άκλιτο όνομα, που μπορούμε να εικάσουμε ότι δημιουργήθηκε από οικείες ιταλικές λέξεις για το λίγο και το μικρό (poco, piccolo), στη συνέχεια, με τη σημασία του μικρού και του ολίγιστου, βλέπουμε να κλίνεται και να γράφεται με πεζό αρχικό, π.χ.

[…] όπως περιστρέφονται γύρω απ' το τίποτα οι τύποι του Μπιγκ Μπράδερ, χαζοί όσο κι εκείνοι που τους χαζεύουν, κακομοίρηδες, ανούσιοι, ποκοπίκοι.
Ένας θίασος τυχάρπαστων ποκοπίκων απ' το πουθενά [...]
(Είναι από τους όρους που χρησιμοποιεί συχνά ο Στάθης της «Ε».)

Να σημειώσω ότι η Οικογένεια Ποκοπίπου, μια μεταγενέστερη σειρά παιδικών βιβλίων, είναι (ατυχής) απόδοση των Berenstain Bears που δείχνει έλλειψη φαντασίας. Επίσης, οι σχετικές εγγραφές στο slang.gr χρειάζονται διορθώσεις.

Για την αγγλική απόδοση:
pygmy (2) (chiefly derogatory) a very small person, animal, or thing; a person who is insignificant or is deficient in a particular respect: he regarded them as intellectual pygmies. (ODE)

Να ’ξερα από πού προέρχονται οι στίχοι (από εκπομπή της ΕΡΤ· τους βρήκα στο διαδίκτυο):
Εγώ είμαι ο Ποκοπίκαρος, της ζούγκλας παλικάρι,
τραβάω τη χαντζάρα μου κι ο χάρος όποιον πάρει.
Κι εγώ είμαι η ξακουστή Χουχού, πιο όμορφη απ’ όλας,
με χάρες και με τσαχπινιές ... με συγχωρείτε κιόλας.

Χρήσιμες ιστοσελίδες:
http://www.rebetiko.gr/news/papistas/routsos.htm
http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=106735
http://www.greekcomics.gr/forums/ind...showtopic=4457
http://www.slang.gr/lemma/show/Pokopikos_15768
http://www.slang.gr/lemma/show/pokopiko_12463/
http://en.wikipedia.org/wiki/Berenstain_Bears