Το Σερνικοβότανο της Βαλύρας και η Θεία Οικονομία

  Στον θείο Αποστόλη, τον γεωπόνο, που δεν απέκλινε από τα σχέδια του Θεού

     Οι άνθρωποι ,από αρχαιοτάτων χρόνων, ανάλογα με τις αντιλήψεις και ανάγκες τους, παρακαλούσαν τον Θεό, όπως τον αντιλαμβάνονταν, ανά ιστορική περίοδο, να τους χαρίσει τέκνα. Ιδιαιτέρως ,ζητούσαν  γιούς ,προκειμένου να  τύχει    διαιώνισης το γένος τους . Όταν  έχαναν την πίστη τους και ο κακός λογισμός τους έλεγε ότι ο Θεός δεν τους  ακούει, κατέφευγαν σε άλλες μεθόδους,  ήπιες έως πολύ  κακές, αλλά και στα βότανα , σε  παραϊατρικές προσεγγίσεις. Ήθελαν να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας του στόχου τους, όσον αφορούσε την τεκνοποίηση και τον οικογενειακό τους προγραμματισμό,αλλά και τη διασφάλιση της συνέχειας της αγάπης και πίστης από τον σύντροφό τους, ιδίως οι γυναίκες. Για παράδειγμα, η  Ραχήλ, η δεύτερη και αγαπημένη  σύζυγος του Ιακώβ, (Γεν.30.1-22)  που ήταν στείρα, ζήτησε από την αδελφή της Λεία, την πρώτη γυναίκα του  ίδιου άντρα, τους μανδραγόρες του γιου της Ρουβάν, αλλά τελικά ο Θεός αποφάσισε, πότε ήταν η κατάλληλη περίοδος, με βάση τη  ταπείνωση τής Ραχήλ και του Ιακώβ, για να αποσύρει την αισχύνη από πάνω της και να καρποφορήσει.

Ο λόγος της στειρότητας της ήταν ότι υποτιμούσαν  τη Λεία, που την είχε παντρευτεί ο Ιακώβ, χωρίς να την αγαπά, γιατί, λόγω του εθίμου ,του την έδωσε  ως  γυναίκα του κρυφά ο πεθερός του Λάβαν, και τον  ανάγκασε να εργαστεί για ακόμη επτά συνεχή έτη, προκειμένου να έλθει σε γάμο με την αγαπημένη του Ραχήλ, τη μικρότερη κόρη. Εδώ, αντιλαμβανόμαστε,  ότι  ο γάμος απαιτεί θυσίες ,για να αρέσουμε στον Θεό. Έφαγε η Ραχήλ από τη  ρίζα του μανδραγόρα, με στόχο να μπορέσει να συλλάβει,  με αντάλλαγμα τη παραχώρηση της νυφικής κλίνης  στη μεγαλύτερη αδελφή της.  Όμως, ο Θεός βοήθησε τη Λεία ,απέκτησε κι άλλα δύο παιδιά από τη δούλη της, που την έβαζε να κοιμάται με τον Ιακώβ, ενώ   η Ραχήλ συνέχιζε να παραμένει στείρα.  Μέχρι που τη θυμήθηκε ο Θεός και της διάνοιξε τη μήτρα.   Η Ραχήλ  γέννησε τον Ιωσήφ, που σημαίνει “προσθήκη”. Τον ονόμασε έτσι    , περιμένοντας από τον Θεό να της προσθέσει και άλλο παιδί και της έδωσε τον Βενιαμίν.    Ο μανδραγόρας  είναι άκρως τοξικός, προκαλεί σπασμούς στο στομάχι, ακόμη και θάνατο.  Ως φαρμακευτικό  φυτό, το αναφέρει   ο Ιπποκράτης , για καταστολή του πόνου  κατά τις χειρουργικές επεμβάσεις. Το χρησιμοποιούσαν βέβαια στην αρχαιότητα και στο κρασί, ρίχνοντας μέσα φλούδες από τον φλοιό της ρίζας του  μανδραγόρα (Ιππ.420,19 ,Ξεν.Συμπ.2,24,Πλατ.Πολ.488γ, Δημ.133, Διοσκ.5,81), για ευχάριστη μέθη.

      Εκείνο ,που είναι ευρέως γνωστό στην Ελλάδα, ως σερνικοβότανο, είναι ο αρσενικός βολβός της ορχιδέας  με το όνομα “όρχις ο γραπτός” που ονομάζεται σαλέπι, στην Αραβική γλώσσα. Σαλέπι ,σημαίνει οι όρχεις της αλεπούς. Στην αρχαιότητα ,το ονόμαζαν σατύριον, γιατί ο Όρχις ήταν  τέκνο μιας νύμφης και ενός σάτυρου. Καταδικάστηκε να γίνει λουλούδι, όταν, κατά τη διάρκεια των Βακχικών Μυστηρίων ,αποπειράθηκε να βιάσει μια ιέρεια(Διοσκ.3.143,Πλουτ.2,126Δ).  Η συγκεκριμένη  ορχιδέα, έχει έναν δεξιό αρσενικό  βολβό και έναν θηλυκό , που είναι ασθενικός. Χρειάζεται περίπου επτά έτη για να μεγαλώσουν οι  βολβοί της. Ποσοτικά, χίλιοι βολβοί δίνουν ένα κιλό σκόνη σαλέπι, το οποίο πωλείται πανάκριβα, ως μπαχαρικό.  Με το σαλέπι φτιάχνουμε   το γνωστό ρόφημα, που προτιμάμε, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αναμειγνύοντας το μαζί με  ο,τι άλλο θέλουμε, όπως γάλα, κανέλλα, γαρίφαλα, και μία μικρή ποσότητα σαλέπι, όσο χωράει στη μύτη ενός   κουταλιού του γλυκού .Δεν περιέχει καφεϊνη ή τεϊνη και μπορούν να το πιούν και τα παιδιά. Κατά τη χρονική περίοδο 1950 έως 1980 στη Βαλύρα Μεσσηνίας ,και όχι μόνο,  επικρατούσε η άποψη, ότι τρώγοντας ο άνδρας από τον αρσενικό  βολβό,  θα αποκτούσε  γιούς, κι αντίστοιχα,   η γυναίκα από τον θηλυκό  βολβό,  θα γεννούσε κόρες.  Χλωρούς  βολβούς από  “όρχι γραπτό” ήταν αδύνατον να βρουν οι Βαλυραίοι και  η σκόνη,το σαλέπι ως ρόφημα,   τους βοηθούσε κυρίως στο κρύωμα, κατά τη διάρκεια του  χειμώνα,  επίσης στη βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος , και τους παρείχε  ζεστασιά και θαλπωρή. Το σερνικοβότανο, ήταν όνειρο άπιαστο ,που μόνο λίγοι τυχεροί είχαν κατορθώσει να το  προσεγγίσουν, στα βόρεια και απόκρημνα μέρη της Ελλάδας, πάνω από πεντακόσια μέτρα ύψος, ή τους το  έφερναν από άλλες χώρες των Βαλκανίων, κάποιοι ταξιδιώτες.

      Όλα ξεκίνησαν,  σχετικά με αυτά που θα σας διηγηθώ, από τον Θεοδόση, έναν πλανόδιο  μεσήλικα, που πέρασε από το  σιδηρουργείο του Μπαρμπαλιά  στη Βαλύρα, προς το τέλος της Άνοιξης του 1975. Αφού συστήθηκαν,  τον κέρασε ο πατέρας μου καφέ και δροσερό νερό.    Κάθισε ο Θεοδόσης σε μια ψάθινη καρέκλα, μπρος στη είσοδο του μαγαζιού, άπλωσε πάνω σε ένα σιδερένιο, στρογγυλό τραπέζι τα βότανα του, και άρχισε τη μυστική κατήχηση.

Η καταγωγή του   ήταν από   τον νομό Τρικάλων. Κάθε χρόνο, από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο, παρακολουθούσε   το σερνικοβότανο ψηλά στο Περτούλι, σε ένα απόκρημνο σημείο, κοντά στον Αχελώο ποταμό. Το συνέλεγε, και με τη βοήθεια του Θεού ,γύριζε όλη την Ελλάδα. Δεν το έδινε στους ανθρώπους έναντι χρημάτων, γιατί αυτό όργιζε το Θεό, όπως είχε καταλάβει ,και  δεν επιδρούσε σωστά στον οργανισμό τους  ,  αλλά τους ζητούσε να του δώσουν  εκείνοι, ο,τι έχουν ευχαρίστηση, για τη διατροφή και τα ναύλα του. Συνήθως, τον μετέφεραν διάφοροι γνωστοί του , που είχαν βοηθηθεί με το σερνικοβότανο, από τόπο σε τόπο. Έφτασε και στη Βαλύρα, από το Νησί, δηλαδή τη Μεσσήνη. Τον κατέβασαν κάποιοι  φίλοι του εκεί ,συλλέκτες βοτάνων, γιατί  ήθελαν να του δείξουν τις άγριες ορχιδέες ,που  φύτρωναν σε ένα κτήμα τους, στον Μεσσηνιακό κάμπο. Αφού  παρουσίασε τον αρσενικό και θηλυκό  βολβό του φυτού στον Μπαρμπαλιά, τον ρώτησε αν θα ήθελε να του αφήσει   μερικούς. Εκείνος, δίστασε λιγάκι και του είπε:

-  Αργά μου το λες, Θεοδόση . Έχω τρεις μεγάλες κόρες, απάντησε ο πατέρας μου,  και με κοίταξε που  καθόμουν μέσα στο μαγαζί, και τακτοποιούσα επιμελώς το γραφείο του.

-Νέος είσαι ακόμα,  απάντησε ο  Θεοδόσης, δεν θέλεις αρσενικό παιδί;

-Δε βαριέσαι, κουράστηκα πια, να τις σπουδάσω θέλω , να γίνουν χρήσιμες στην κοινωνία και καλοί άνθρωποι, για να ξεκουραστώ. Βλέπεις τι τραβάω εδώ με το καμίνι κάθε μέρα;Είναι θάνατος!

-Άκου  Ηλία, είπε ο Θεοδόσης, και τον τράβηξε από το χέρι. Κάτσε λίγο να σου πω. Κάνει καλό και στην υγεία αυτό. Καρδαμώνεις και γίνεσαι θηρίο.

-Αυτό μου έλειπε τώρα ,να μουρλαθώ και να χάσω τα αυγά και τα πασχάλια μου.

-Πώς το λένε αυτό το βότανο; ρώτησε ο Μπαρμπαλιάς.

-Έλα να σου πω στο αυτί, είπε ο Θεοδόσης, μην ακούσει το κορίτσι και μας παρεξηγήσει!

-Για πες μου  εσύ, μήπως χρειάζεσαι κάτι από το μαγαζί, που να μου περισσεύει, να σου το χαρίσω, αφού έκανες τόσο κόπο και έφτασες  μέχρι εδώ ,αφιλοκερδώς, για να μας ενημερώσεις, τον ρώτησε ο πατέρας μου.

-Σε ευχαριστώ, ο Θεός να σε έχει καλά. Αν σου περισσεύει κανένα σκαλιστήρι και καμιά μικρή ψαλίδα, θα μου ήταν πολύ χρήσιμα.

- Τυχερός είσαι! Ήρθες  τη μέρα που μόλις καθάρισα την αποθήκη. Έχω κι από τα δύο, είναι λίγο παλιά, αλλά τώρα θα σου τα τροχίσω, περίμενε να βάλω και το  ξύλο στο σκαλιστήρι και να πας στην ευχή του Θεού.

Φεύγοντας ο  Θεοδόσης ,άφησε και  μια ρίζα από την ορχιδέα,και έναν ακόμη αρσενικό βολβό, για όσους τυχόν το χρειαστούν στο χωριό.

-Θα το κρεμάσω εδώ στο γραφείο  , να το βλέπουν οι άνθρωποι όταν έρχονται, είπε ο Μπαρμπαλιάς και τον ξεπροβόδησε  , δίνοντας του και μισό καρβέλι φρέσκο ψωμί ,για τη διαδρομή.

Έκτοτε, το σερνικοβότανο έγινε θέμα συζήτησης στο μαγαζί, με όσους το έβλεπαν και εξέφραζαν την δική τους άποψη.

Πρώτη που  το είδε ,ήταν η γιαγιά Αλέξω, που την φωνάζαμε Κοντούλα.

-Αυτό είναι ένας “μονάρχης” , είπε κλείνοντας το μάτι η Κοντούλα. Πάντως  Λια  μου,   τόσο η πεθερά σου, τον κουνιάδο σου τον Μίμη, όσο και εγώ τον Τάκη, τους συλλάβαμε με αυτό που μας συμβούλεψε ο παππάς. Εσύ, που δεν ήθελες να ακούσεις τη πεθερά σου, να τι έπαθες! Απέκτησες τρεις θυγατέρες στη σειρά.

-Αχ! Κοντούλα , είσαι μία εσύ, είπε ο Μπαρμπαλιάς και την χτύπησε ελαφρά στη πλάτη ,χαμογελώντας. Και οι κόρες μου καλές είναι. Είμαι ευχαριστημένος. Παίρνουν τα γράμματα, πιο  καλά από τους γιούς.

 Στη συνέχεια , είδε το σερνικοβότανο η μητέρα μου Ευγενία.

-Τι λες! Αυτό είναι το σερνικοβότανο; Τέτοια ακριβώς ρίζα,  με  αρσενικό και   θηλυκό βολβό, βρήκα στο κτήμα μας στα Αγρίλια , όταν έσκαβε ο Νίκος με το αλέτρι,  εξήγησε η   μητέρα μου.

-Είσαι σίγουρη; ρώτησε ο πατέρας μου έκπληκτος.

-Αλήθεια σου λέω Ηλία, φυτρώνει  κάτω από τα βάτα, στις σιδηροδρομικές γραμμές, στη πλαγιά, απέναντι από το κτήμα  μας. Είναι ένα σωρό εκεί ανθισμένα.

- Τώρα με έβαλες σε υποψία Βγενικούλα. Έχω δουλειά ακόμη για να πεταγόμαστε να το δούμε και πρέπει να πλυθώ και να ξεκουραστώ λιγάκι, γιατί μας έχει καλέσει ο ξάδερφος μου ο Αποστόλης, ο γεωπόνος, ο γιος του ιερέα  , να πάμε στο Μήλα ,στο σπίτι τους  απόψε. Κατέβηκε ο Αποστόλης από την Αθήνα και τηλεφώνησε. Δεν πετάγεσαι μέχρι τη πλατεία να πάρεις διάφορα, εσύ ξέρεις, και συ, είπε  σε μένα,   θέλουν να σε δουν, που έχεις το όνομα της μάνας μου, της   ξαδέρφης του παππούλη. Να ετοιμαστείς ,για να έρθεις μαζί μας απόψε. 

Μόλις έφυγε η  μητέρα μου, πέρασε ο ιερέας του χωριού, που είχε πάει στον Άι Γιώργη για να κανονίσει για έναν νέο τάφο.

-Έλα παπά μου να σε κεράσω , είπε ο Μπαρμπαλιάς, και το μόνο που κατάφερε, ήταν να τον κρατήσει για λίγο ,στην είσοδο του μαγαζιού. Αφού του έδωσε ένα σακουλάκι με κουλουράκια από τον φούρνο στην πλατεία κι ένα  χαρτονόμισμα υπέρ υγείας, που δίπλωσε βιαστικά ,σε μία άσπρη κόλλα χαρτί μα τα μουτζουρωμένα του χέρια,  έδειξε στον παππούλη το σερνικοβότανο και τον ρώτησε,    αν ο Θεός συμφωνεί να το παίρνουν οι άνθρωποι, μήπως το δώσει κατά λάθος σε κανέναν και τον πάρει στο λαιμό του.

- Για να κρίνουμε αν είναι καλό  για να το χρησιμοποιούν οι άνθρωποι, είπε ο σεβάσμιος ιερέας, είναι σημαντικό να διαπιστώσουμε πόσο καλό ή  βλαβερό είναι για το σώμα και τη ψυχή.  Να αναρωτηθούμε αν είναι αρεστό στον Θεό. Γιατί ένας λογικός άνθρωπος, που θέλει να είναι αρεστός στον Θεό, όπως έλεγε ο Άγιος Αντώνιος,  αναγνωρίζει ότι τα πάντα γίνονται με την πρόνοια του Θεού και πιστεύει. Και ,συνέχισε, ο λογικός άνθρωπος, κατανοεί ότι όλα γίνονται όπως πρέπει για να λάμψουν οι αρετές μας. Με λίγα λόγια Ηλία μου, του εξήγησε ο άξιος ιερέας της Βαλύρας,  όταν κρίνει ο Θεός ότι θα σου κάνει καλό να έχεις κόρες, αντί για  γιούς, όσα σερνικοβότανα κι αν καταναλώσεις, όσο κι αν προσπαθήσεις για το αντίθετο, έστω κι αν εσύ δεν το βλέπεις, θα αποκτήσεις κόρες. Ακόμα κι αν δεν αναγνωρίσεις πόσο σε βοήθησε ο Θεός για να τον ευχαριστήσεις, ο Πανάγαθος πατέρας   χαίρεται, γιατί σε προστάτευσε και σε οδήγησε στο σωστό δρόμο, σε αυτό που είναι καλό για τη ψυχή σου.

-Είμαι ευχαριστημένος,  απάντησε ο  πατέρας μου και με κοίταξε χαμογελώντας. Ήθελα αρσενικά παιδιά ,πριν από δεκαπέντε χρόνια, και στενοχωρήθηκα πολύ, που απέκτησα τρεις τσούπρες, αλλά έχω καλά κορίτσια και δεν έχω παράπονο από τον Θεό.

-Πάτερ, ρώτησα, ο Θεός πιστεύετε ότι   έφτιαξε αυτό το φυτό  για να χρησιμοποιείται ως σερνικοβότανο  ή μήπως έχει και άλλες ιδιότητες;

-Ο Θεός, είναι μέσα σε όλα , απάντησε ο παππούλης.  Αν θελήσει ο Θεός να λειτουργήσει ως σερνικοβότανο, το συγκεκριμένο φυτό, γιατί αυτό εξυπηρετεί το θείο σχέδιο, θα κάνει τη δουλειά του, ευχαριστώντας τον Θεό.

-Με λίγα λόγια,  να το δώσω  σε όποιον το χρειαστεί και “έχει ο Θεός”, συμπέρανε ο  πατέρας μου.

-Αφού το κοίταξε προσεκτικά ο ιερέας, σαλέπι είναι,  απάντησε. Το τρίβουν και γίνεται σκόνη, όπως τα μπαχαρικά.  Το πουλάνε ως ρόφημα στο  δρόμο , στις μεγάλες πόλεις,που κάνει κρύο τον χειμώνα, προς τα Βόρεια μέρη, μέσα σε μπακιρένια σαμοβάρια ,οι σαλεπιτζήδες.  Προστατεύει από το κρυολόγημα και δυναμώνει τον οργανισμό. Δεν είναι τοξικό, αλλά είναι αφροδισιακό.

      Η συνάντηση στο χωριό Μήλα, θα μου μείνει αξέχαστη!

  Ο  ιερέας του χωριού και  ξάδελφος της γιαγιάς μου Ευθυμίας, με την πρεσβυτέρα του και τον γιο τους  Αποστόλη, μας παρέθεσαν ένα πολύ ωραίο και ευλογημένο δείπνο. Όταν φάγαμε ,αφού ευχαρίστησε  ο μακαριστός παππούλης   τον Κύριο,  με τον μελιστάλαχτο λόγο του,  η πρεσβυτέρα και η  μητέρα μου μάζεψαν προσεκτικά  τα πιάτα και  άλλαξαν το τραπεζομάντιλο.  Το να σας πω ότι κατέβηκε πάνω στο τραπέζι η μισή βιβλιοθήκη του σπιτιού, τόσο με θρησκευτικά βιβλία, όσο και με πανεπιστημιακά εγχειρίδια ,της Γεωπονικής Επιστήμης, θα είναι λίγο.

Πρώτα, χάρηκε η  μητέρα μου, γιατί  εντόπισε, μέσα σε ένα βιβλίο με βότανα, την άγρια ορχιδέα μελισσάκι, που φύτρωνε στα Αγρίλια της Βαλύρας.

-Αυτό είναι, είπε, έχει δύο βολβούς, έναν αρσενικό και έναν θηλυκό.

-  Ονομάζεται οφρύς μελισσοφόρος , κοινώς μελισσάκι ,και είναι ένα από τα διακόσια είδη ορχιδέας που υπάρχουν, μας  εξήγησε ο θείος Αποστόλης. Όντως , έχει δύο όρχεις, αρσενικό και θηλυκό.  Στη  μορφή του μοιάζει σαν μέλισσα, για να εξαπατά τα έντομα.

 Αυτή η ορχιδέα , δεν έχει μόνο τη μορφή μέλισσας, είπε ο θείος Αποστόλης, διαθέτει πολύ μεγάλη ποσότητα σε ορμόνη  αναπαραγωγής, που ονομάζεται φερορμόνη. Μυρίζει όπως οι μέλισσες. Τα σέπαλα  είναι ροζ και μαλακά σαν φτερά.  Εξαπατά  τις αρσενικές μέλισσες , κάθονται πάνω  του για να το γονιμοποιήσουν, και όχι μόνο δεν το γονιμοποιούν, αλλά αναγκάζονται να δουλέψουν για την ορχιδέα ,και να μεταφέρουν τη γύρη του φυτού, από άνθος σε άνθος. που είναι υγρή και κολλώδης και   μαζεύεται πάνω στα πόδια τους,

- Όντως φυτρώνει στα Αγρίλια , είσαι σίγουρη Ευγενία; ρώτησε ο  πατέρας μου.

-Ναι μπαμπά,  πρόλαβα και το επιβεβαίωσα ,έκοψα ένα προχθές  .

-Αυτό είναι να το φας  για να αποκτήσεις παμπόνηρη κόρη , απάντησε ο Μπαρμπαλιάς, κοίταξέ το πώς μοιάζει, για να  εξαπατά τα αρσενικά! Όλοι γέλασαν. Κι εσύ, πρόσθεσε, κοιτάζοντας με αυστηρά, μην το  κόψεις ξανά, άφησέ το, αυτό έχει συνεννοηθεί με τον Θεό και κάνει τη δουλειά του!

Αφού περιέγραψε ο πατέρας μου τι συνέβη το πρωί στο μαγαζί με τον Θεοδόση και το σερνικοβότανο, ο θείος Αποστόλης άνοιξε ένα βιβλίο και μας έδειξε τον όρχι τον γραπτό, το σατύριον, κατά την αρχαιότητα, και μας εξήγησε για  τις αφροδισιακές του ιδιότητες .

-Αυτό συλλέγει ο Θεοδόσης στο Περτούλι,  είπε ο θείος Αποστόλης. Είναι το βότανο από το οποίο παράγεται το μπαχαρικό σαλέπι. Ξεγελάστηκες Ευγενία μου, γιατί έχει ακριβώς δύο βολβούς, έναν αρσενικό γερό και έναν θηλυκό ασθενικό, όπως και το μελισσάκι.

Αφού το πρόσεξε η μητέρα μου και είδε τα  ροζ-μοβ άνθη του ,σαν  ζουμπούλι μοιάζει, απάντησε.

Στη συνέχεια, η ματιά του πατέρα μου  έπεσε πάνω σε  μία εικόνα με ρίζα μανδραγόρα , που έμοιαζε σαν μικρό αρσενικό παιδί, με στητό φαλλό.

-Αυτό ,Αποστόλη , το  βότανο, μού φαίνεται ότι μιλάει από μόνο του. Λέει, “είμαι αρσενικό παιδί”, παρατήρησε ο   Μπαρμπαλιάς.

Ο θείος Αποστόλης γέλασε και μας εξήγησε:

-Ονομάζεται Μανδραγόρας και είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Έχει διχαλωτές ρίζες   που   θυμίζουν σώμα ανθρώπου. Είναι πολύ τοξικό και  ισχυρό ναρκωτικό. Το χρησιμοποιούσαν τόσο στην αρχαιότητα, όσο και κατά  τον Μεσαίωνα, ως υπνωτικό, για τη  καταστολή του πόνου των εγχειρίσεων. Είναι επικίνδυνα , λόγω της τοξικότητας, για χρήση από τον άνθρωπο,  τόσο τα φύλλα του φυτού, όσο και οι ρίζες του. Μόνο ένα πολύ μικρό μέρος από τον φλοιό στις ρίζες του χρησιμοποιείται.     

-Συγνώμη ,που θα σε διακόψω Αποστόλη μου, είπε ο  παππούλης, και μας διηγήθηκε την ιστορία με την Ραχήλ και τον Ιακώβ, παράλληλα πρόσθεσε ότι οι παλιοί,   είχαν δει αυτό το φυτό να φυτρώνει σε μέρη που κρεμάστηκαν άνθρωποι, γιατί αυτοκτόνησαν ή τους σκότωσαν, επίσης,     ότι είναι συνδεδεμένο και με τη μαγεία.  Ορισμένοι το μπερδεύουν και νομίζουν ότι αυτό είναι το σερνικοβότανο, είπε ο παππούλης, αλλά ο μανδραγόρας  είναι ναρκωτικό.

-Αυτό κι αν είναι, παρατήρησε ο Μπαρμπαλιάς. Να νομίζεις ότι το αρσενικό παιδί είναι δικό σου,  χωρίς να θυμάσαι πού ,πώς  και πότε το  έσπειρες!

-Παππούλη,  ρώτησα δειλά ,  κάποιες  μητέρες πολύ παλιά, που δεν ήθελαν θηλυκά παιδιά, τα  σκότωναν μετά τη γέννα. Πόσο μεγάλο  αμάρτημα είναι αυτό;

-Έχει διαβάσει  τη Φραγκογιαννού τη Φόνισσα, του Παπαδιαμάντη, εξήγησε ο πατέρας μου.

-Και το αμάρτημα της μητρός μου, του Βιζυηνού,  συμπλήρωσα, αλλά εκείνη η μάννα πλάκωσε κατά λάθος το παιδί της και είχε τύψεις.

-Πολύ μεγάλη και βαριά αμαρτία παιδί μου, είναι φόνος, χειρότερος από το να σκοτώσεις ξένο άνθρωπο, απάντησε ο παππούλης.

-Και τι συμβαίνει στις ψυχές των παιδιών ,που χάνουν τη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο; ρώτησα.

- Κερδίζουν την αιώνια ζωή, γιατί είναι κάτω από τη πρόνοια του Παντοδύναμου Θεού, όμως της μάνας, που έχει βαπτιστεί Χριστιανή και διαπράττει ένα  τόσο  φρικτό έγκλημα, ποιος θα σώσει τη ψυχή της;  Αντιλαμβάνεσαι  πόσα προβλήματα έχει ο Θεός με τις αμαρτίες μας παιδί μου;

Αφού επικράτησε σιωπή για λίγο, ο πατέρας μου έσπασε τον πάγο , ζητώντας  από τον παππούλη αν ήθελε ,να  μας   διηγηθεί   καμιά ιστορία,  που γνώριζε από παλιά, ως ξάδελφος της γιαγιάς Ευθυμίας .

-Μιας και η κόρη σας , η συνονόματη της ξαδέρφης μου, έθιξε ένα πολύ σημαντικό θέμα, θα σας στενοχωρήσω λιγάκι, αλλά μάλλον  θα ήταν καλό, να μοιραστώ μαζί σας, μια ιστορία ,που μου είπε κάποτε ο πατέρας σου   Ηλία μου, ότι συνέβη στη Βαλύρα ,κατά τα έτη 1860 έως 1865, πρότεινε ο παππούλης, και όταν διαπίστωσε ότι κρεμόμασταν από τα χείλη του για να ακούσουμε,  μας διηγήθηκε τα εξής:

     Ένας ευκατάστατος και μορφωμένος Βαλυραίος, απεβίωσε  στο χωριό σας, είκοσι χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821 ,και άφησε στη ζωή έναν γιό  , που ήταν καλός και αγαθός, αλλά δεν έπαιρνε τα γράμματα και παρέμεινε αγράμματος. Τον έλεγαν Παναγιώτη. Ο πατέρας του, του άφησε ένα  πέτρινο σπίτι με ανώγι και υπόγειο στο Μπιζάνι, σταφιδάμπελους και ελαιώνες. Ήταν καλός και προκομμένος. Καλλιεργούσε τη γη του και συντηρούσε τον εαυτό του. Του έκαναν ένα προξενιό και παντρεύτηκε μία κοπέλα από το Λέζι, που την έλεγαν κι αυτή Παναγιώτα. Η Παναγιώτα, ήθελε αρσενικά παιδιά, γιατί μισούσε πολύ τα κορίτσια και θεωρούσε υποτιμητικό ,μια καλή και άξια σύζυγος να έχει μόνο κόρες. Ήθελε κι αυτή, όπως   η μάνα της,  να κάνει οπωσδήποτε γιο.

Όταν γέννησε την πρώτη της κόρη, λυπήθηκε, αλλά είπε μέσα της, ας είναι, θα μας δώσει ο Θεός το δεύτερο παιδί αγόρι. Έμεινε αμέσως έγκυος και ήταν χαρούμενη. Όταν όμως  είδε ότι και το δεύτερο  παιδί ήταν κορίτσι, απογοητεύθηκε και τρελάθηκε, έπαθε κρίση το εγώ της, και έχασε τον έλεγχο του εαυτού της και την αίσθηση  της πραγματικότητας.    Μόλις την ξεγέννησε η μαμή και έφυγε από το σπίτι, κι ενώ έλειπε ο άνδρας της στα χωράφια, κατέβηκε στο υπόγειο του σπιτιού και έπνιξε, με μία τριχιά ,το βρέφος. Όταν επέστρεψε ο άνδρας της , του είπε ότι το μωρό δυστυχώς πνίγηκε με τον λώρο στη γέννα  και έκλαιγε σπαρακτικά, γιατί ουσιαστικά δεν κατάφερε να  αποκτήσει γιο. Ο άνδρας της, έτσι αγαθός που ήταν, την πίστεψε και την παρηγόρησε, λέγοντάς της να μην στενοχωριέται ,και του χρόνου  θα έχουν  κι άλλο παιδί. Όντως, έμεινε σύντομα έγκυος και γέννησε πάλι, με τον ίδιο τρόπο. Όμως ,τούτη τη φορά, η θεία δίκη έστειλε σύντομα τον  Παναγιώτη στο σπίτι, και την έπιασε στο υπόγειο, την ώρα που έπνιγε τη τρίτη κόρη τους.

-Είσαι ίδιος ο σατανάς της είπε, Παναγία μου σώσε   τη θυγατέρα   μου, μην πάνω στην τρέλα της το πνίξει κι αυτό, ούρλιαζε ο Παναγιώτης και χτυπιόταν στο έδαφος.

- Άρπαξε το παιδί του και έφυγε από το σπίτι .Πήγε να μείνει στο Λέζι, στο σπίτι του αδελφού της γυναίκας του. Ο Γιώργης, ο αδελφός της Παναγιώτας , κατάλαβε το μέγεθος της κατάστασης, ανέλαβε στη συνέχεια υπό τη προστασία του την ανεψιά του και την προίκισε , όταν παντρεύτηκε τον Μάρτιο του 1897. Μετά από τρεις μέρες, επέστρεψε ο Παναγιώτης με τη κόρη τους στο σπίτι, μαζί με τον αδελφό της γυναίκας του ,και έναν γιατρό ,που της έδωσε φάρμακα  και του είπε να την προσέχει, γιατί είναι επιθετική, έχει εμμονή και  σοβαρή μορφή  ψυχικής  ασθένειας. Εκείνος, για χάρη της κόρης του παρέμεινε στο σπίτι, αλλά δεν κοιμόταν μαζί με την γυναίκα του.  Η Παναγιώτα, μη αντιλαμβανόμενη το μέγεθος της κατάστασής της ,τον παρακαλούσε να της κάνει γιο και του έσχιζε τα ρούχα  στον ύπνο του.

Ήθελε ο  καημένος να φύγει από το σπίτι, να πάει στο Βουλκάνο και να γίνει καλόγερος, αλλά δεν μπορούσε, γιατί έπρεπε να μεγαλώσει τη κόρη του και να προσέχει τη γυναίκα του. Βρήκε όμως   λύση, που τον έσωσε από πολλά δεινά. Αγόρασε δυο αλλαξιές ρούχα μοναχού και ντύθηκε καλόγερος. Όταν επέστρεψε στο σπίτι, ανακοίνωσε στη γυναίκα του ότι είναι πλέον  καλόγερος και τον αφήνει, κατ΄ εξαίρεση , ο ηγούμενος  της Μονής του Βουλκάνου, να μένει στο σπίτι του, μέχρι να ενηλικιωθεί το παιδί του ,  γιατί η γυναίκα του είναι άρρωστη και δεν μπορεί να  φροντίσει μόνη της τον εαυτό της και το παιδί τους. Της τόνισε,  ότι αν τον αγγίξει ξανά,  θα φύγει  οριστικά  από το σπίτι , θα  αφήσει το παιδί να μεγαλώσει μαζί με τον αδελφό της το Γιώργο στο Λέζι και αυτή θα μείνει μόνη της και έρημη, γιατί δεν την ήθελε ούτε να την βλέπει ο αδελφός της, μετά από αυτά που έπραξε. Κανένας δεν αναρωτήθηκε στο χωριό τι συμβαίνει. Όλοι πίστεψαν ότι ο Παναγιώτης  ήταν πλέον  καλόγερος,  εκτός από τον ιερέα της Βαλύρας, και τον Γιώργη  στο Λέζι,   που γνώριζαν την αλήθεια και ποτέ δεν μίλησαν.  Η Παναγιώτα ,αν και ήταν για μια ζωή μέσα  στο παραλήρημα της, πήγαινε τακτικά και την κοινωνούσε ο ιερέας. Στο υπόγειο έκαναν ευχέλαιο και τοποθέτησαν μια παλιά ξύλινη εικόνα της Παναγίας.  Η κόρη παντρεύτηκε το 1897, με γαμπρό από το Πλατύ, έκαναν τρία παιδιά και  μετανάστευσαν στην Αμερική, όπου και απεβίωσαν εκεί.  Ο “ γερο Καλόγερος του Μπιζανίου”, φωτίστηκε  από  το Άγιο Πνεύμα, λόγω της αποχής από τη γυναίκα του, με τη πίστη , τη συνεχή νηστεία, τη ταπείνωση και την υπακοή του στο Θεό. Καταλάγιασε η οργή μέσα του και ήταν πολύ πράος, γιατί μπόρεσε να συγχωρήσει τον πιο άσπονδο εχθρό του, που ήταν η γυναίκα του. Λέγανε οι χωρικοί, ότι μύριζε λιβάνι, όταν κατέβαινε στον δρόμο  από το Μπιζάνι και έλαμπε ολόκληρος, τη νύχτα, μέσα στο σκοτάδι. Δεν γνωρίζω πότε απεβίωσαν, αλλά θα πρέπει να είναι πριν το 1920.Ο Θεός να αναπαύσει τη ψυχή τους, παιδιά μου ,είπε ο παππούλης και ο  πατέρας μου δάκρυσε.

Αφού επικράτησε σιωπή, η θεία,  δεν μίλησε καθόλου απόψε, παρατήρησε ο Μπαρμπαλιάς.

-Σας ακούω  Ηλία μου, απάντησε χαμογελαστή  η πρεσβυτέρα.

Ο πατέρας μου, ενθυμούμενος τα λόγια της  γιαγιάς Αλέξως, που του είπε στο μαγαζί και κατά βάθος τον  αναστάτωσαν, ρώτησε τη πρεσβυτέρα .

-Θεία, τον Αποστόλη, που είναι ένα τόσο σωστό παιδί, όμορφος, υγιής, λογικός, σεμνός, διακριτικός και καλός επιστήμονας, πώς τον σκαρώσατε;

Η πρεσβυτέρα χαμογέλασε και κοίταξε τον παππούλη. Της έγνεψε να μιλήσει.

-Ο Θεός μας τον έδωσε Ηλία μου, αλλά κι εμείς προσπαθούμε να μην το απογοητεύουμε.

Αυτό ήταν το θέλημα του Θεού. Βρισκόμαστε, με τη θέλησή μας ,σε συνεχή αποχή από τα νιάτα μας και καλλιεργούμε το νου και τη ψυχή μας ,με τη βοήθεια του Θεού Πατρός, Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Επικράτησε σιωπή , που  την έσπασε ο θείος Αποστόλης.

- Για  λέγε,  πατέρα, τι μου είπες ότι πρέπει να προσέχω, όταν παντρευτώ;

-Πες το εσύ,  απάντησε  ο  παππούλης χαμογελώντας, που μάλλον το θυμάσαι καλύτερα.

- Με έχει συμβουλέψει, μας εξήγησε σιγανά, ο θείος Αποστόλης, ότι πρέπει, ως  γιος ιερέα, να τηρώ το πρόγραμμα της εκκλησίας, όπως νηστεία και αποχή καθημερινά, εκτός Τρίτης και Πέμπτης, αν δεν πέφτει κάποια μεγάλη γιορτή, ποτέ συνεύρεση τις ώρες από τη πρώτη , στις έξι το πρωί , που στήθηκε ο σταυρός του Χριστού, έως τη δωδέκατη που αναστήθηκε ο Κύριος, αποχή στις μεγάλες γιορτές, και σε όλες τις περιόδους νηστείας, όπως ορίζει η εκκλησία. Να διαβάζω συγκεκριμένες ευχές πριν την συνεύρεση,για να ευλογεί ο Θεός  τη σύλληψη και τους   απογόνους., Να αγιάζω με τη προσευχή μου τη τροφή της οικογένειας μου, πριν και μετά το γεύμα,να κοινωνούμε όλοι κάθε Κυριακή ,  και να μάθω στα παιδιά μου να τρώνε όλα μαζί, στις τρεις το μεσημέρι, ευχαριστώντας τον Θεό. Να τα διδάξω να αγαπάνε τον Θεό και τον πλησίον, όπως τον εαυτό τους. Μόνο γυναίκα που θα βρω,  με ανάλογες προδιαγραφές, δεν μου εξήγησε!

-Αν εσύ είσαι σταθερός στις απόψεις, στάσεις και αξίες σου για τη ζωή, όπως  είναι ο πατέρας σου, θα σου στείλει ο Θεός και τη κατάλληλη γυναίκα. Κι αν ακόμη   δεν παντρευτείς, πάλι κάτι καλό   έχει στο νου του ο Πανάγαθος Θεός για σένα παιδί μου, απάντησε η πρεσβυτέρα.

-Δεν μπορείς να πεις, είπε χαριτολογώντας ο Μπαρμπαλιάς. σε κάλυψε πλήρως η θεία, ξάδελφε!

-Ναι, απάντησε ο θείος Αποστόλης χαμογελαστά, και που να δείτε, όταν ήθελαν να με συλλάβουν, που τους μπέρδεψε ο διάβολος τα χαρτάκια στο ημερολόγιο και παραλίγο, αν δεν τους φώτιζε το Άγιο Πνεύμα, για να το  αντιληφθούν  έγκαιρα ,θα  είχαμε σύλληψη κατά τη λάθος μέρα!

Όλοι γελάσαμε και αγκαλιαστήκαμε.

Αφού ,επιτέλους ,κατάλαβε ο  πατέρας μου, τι ήθελε να του πει η πεθερά του ,πριν από 15 χρόνια, συγχώρησε τη  γιαγιά Αλέξω.

 Αποχαιρετώντας μας, ο  φωτισμένος  παππούλης, μάς οικοδόμησε ως εξής:

-Όλα, κατά τη Θεία Οικονομία γίνονται παιδιά μου. Και να μη ζητήσετε, Εκείνος, που  γνωρίζει τα πάντα, θα σας δώσει ο,τι χρειάζεστε. Δοξολογείτε τον Κύριο παιδιά μου, υμνείτε , ευλογείτε και ευχαριστείτε τον Κύριο, για τη μεγάλη του Δόξα και Πρόνοια. Αμήν.

 

Ο Θεός μαζί σας!

 

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου