Τα φραγκόσυκα των παιδικών μας χρόνων

Κάθε καλοκαίρι στο χωριό, μετά την γιορτή του Άη Λια, όποιο δρόμο και να πάρεις, της Μαραθιάς, του Αγιώργη, της Ψηλής Ράχης, στο Πρόχωμα και στις Κοκκαλίτσες, θα συναντήσεις ψηλές φραγκοσυκιές με πλάντρες γεμάτες με ώριμα φραγκόσυκα. Τότε είναι που το μυαλό σε πάει στην παιδική ηλικία που το κιτρινοκκόκινο γλυκό φραγκόσυκο ήταν το καθημερινό μας καλοκαιρινό αγνό φρούτο, υπερτροφή της γενιάς μας.

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΛΛΑΤΟΥ 

 

Ποιος δεν θυμάται τις μανάδες αγρότισσες στους κήπους να καψαλίζουν τα τρυφερά φύλλα της φραγκοσυκιάς να φύγουνε τα αγκάθια τους, μετά να τα τεμαχίζουν και να ταϊζουν τα ζώα τους. Οι μανάδες πάντα είχαν κοντά τους το τσιγκλί και το κοφίνι που μισογέμιζαν με ώριμα φραγκόσυκα για να τα φάνε τα παιδιά μετά το φαγητό και να χορτάσουν με τα μοναδικά μας φρούτα. Κάποτε τα παιδιά στα χωριά της Μεσσηνίας τα έτρωγαν σαν γλυκίσματα μετά το φαγητό. Τώρα οι γονείς φοβούνται μη φάνε πολλά και στουμποκολιάσουν και τρέχουμε στους γιατρούς για κλύσματα, αφού όπως είναι γνωστό τα φραγκόσυκα έχουν πολλά σπόρια και είναι λίγο δυσκοίλια. Τα σύγχρονα παιδιά τρώνε μπανάνες και ανανάδες από μέρη εξωτικά, ενώ τα πιο πολλά φραγκόσυκα μένουν αμάζευτα στις φραγκοσυκιές και σαπίζουν το χειμώνα, αφού δεν τα τρώνε ούτε οι καρακάξες. Λίγοι αγρότες τα πουλάνε στις λαϊκές. Πέρυσι θυμάμαι όταν αγόραζα δέκα φραγκόσυκα στη λαϊκή στην Αθήνα, οι διπλανοί μου πρωτευουσιάνοι με κοίταζαν περίεργα, λες και είχα έρθει από το Μεξικό, την πατρίδα του κάκτου.

Το πρόβλημα με τα φραγκόσυκα είναι βέβαια όταν τα μαζεύεις, καθόσον θέλουν μεγάλη προσοχή, γιατί αν κολλήσουν τα φραγκάγκαθα στο κορμί μας, θα ξυνόμαστε σαν ψωριάρηδες καμιά βδομάδα. Γι αυτό το λόγο στο φραγκοσυκομάζεμα είχαμε πάντα μαζί μας ένα μακρύ μυτερό τσιγκλί για να καρφώνουμε τα φραγκόσυκα από τις πλάντρες. Οι γυναίκες εκτός από τις μακριές φούστες, φορούσαν και κανά μαντήλι, όχι απαραίτητα καλαματιανό, στο κεφάλι τους. Κόβαμε δύο-τρία κλαδιά ψύλιθρα, σκουπίζαμε με προσοχή τα φραγκόσυκα που είχαμε κατεβάσει στο έδαφος για να φύγουν όλα τα φραγκάγκαδα και μετά τα βάζαμε στο κοφίνι μας. Αν στο σπίτι υπήρχε και ψυγείο του πάγου, βάζαμε μερικά φραγκόσυκα να κρυώσουν λιγουλάκι, μετά τα έτρωγες και είχες την αίσθηση του γλυκού και του παγωτού μαζί, της τότε εποχής.

Τη φραγκοσυκιά την έφεραν πριν πεντακόσια χρόνια οι Ευρωπαίοι εξερευνητές απ΄ την Κεντρική και νότια Αμερική. Στην Ελλάδα και στην Κύπρο την έφεραν οι Βενετσιάνοι και αναπτύχθηκε σε όλη τη Μεσόγειο. Φυτρώνει ιδιαίτερα στις πλαγιές και στα βράχια, στην Πελοπόννησο, ιδιαίτερα στη Μάνη και στην Κρήτη που το κλίμα είναι πιο θερμό.

Την φραγκοσυκιά επί πολλές δεκαετίες οι αγρότες στη Μεσσηνία, επειδή πολλαπλασιάζεται εύκολα, την χρησιμοποιούσαν για να φράξουν τα περιβόλια τους και να ξέρουν τα σύνορα των χωραφιών τους. Σκάβανε με την αξίνα, φυτεύανε στη σειρά φύλλα φραγκοσυκιάς και σε δύο χρόνια ο αγκαθωτός φράχτης ήταν δύο μέτρα ψηλός και δεν πέρναγε ούτε γάιδαρος, ούτε καταπατητής.

Τα φραγκόσυκα όταν είναι μη καλλιεργήσιμα δεν έχουν καθόλου φυτοφάρμακα και λίπασμα. Και στην Ελλάδα η κύρια προέλευση φραγκόσυκων που καταναλώνουμε είναι από φραγκοσυκιές που είναι αυτόφυτες. Οι Ιταλοί στην κατοχή τα φραγκόσυκα τα έλεγαν «φρεσκαμέντα». Το φραγκόσυκο έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε ουσίες με αντιοξειδωτική δράση, περιέχει βιταμίνη C, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, και είναι πλούσιο σε πηκτίνη. Θεωρείται ότι έχει επουλωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητες. Αναφέρεται ότι μειώνει την περιεκτικότητα της γλυκόζης, της χοληστερόλης και των τριγλυκερίδιων στο αίμα.

Έχει διαπιστωθεί ότι μειώνουν τον χρόνο αποκατάστασης των μυών, καθώς και τον πόνο στους μυς μετά από εντατική προπόνηση αθλητών.

Αναφέρεται ότι μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων της μέθης!

Αγαπητοί συμπατριώτες, σε κάθε περίπτωση πάντως και εφέτος ας ξαναγευτούμε τα μεσσηνιακά φραγκόσυκα να θυμηθούμε τα όμορφα απλά παιδικά μας χρόνια και από την άλλη μεριά θα μας κάνουν καλό, όπως λένε και οι επιστήμονες γιατροί, στα νύχια, στο δέρμα και στην αντιγήρανση.-