ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
Για τους νερόμυλους της Βαλύρας η μελέτη ,έρευνα, καταγραφή συνεχίζεται και υπάρχουν αρκετά έγγραφα ιδιωτών στην κατοχή μας που βρέθηκαν πεταμένα. Για τα χωριά Λάμπαινα, Αρσινόη, Μαυρομμάτι, Ανθούσα, Στενύκλαρο, Μήλα και Μονή Βουλκάνου, υπάρχουν διάφορα έγγραφα και φωτογραφικό υλικό.
Στην προβιομηχανική εποχή η δύναμη του νερού χρησιμοποιήθηκε για την κίνηση των νερομύλων, οι οποίοι εγκαταλείφτηκαν, λόγο της χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας. Από τα αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας βρήκαμε για τους νερόμυλους Βαλύρας-Λάμπαινας ,τι πρόσφεραν στον αγώνα της Εθνικής Ανεξαρτησίας του 1821, και καλώς εχόντων των πραγμάτων του χρόνου που κλείνουν 200 χρόνια, σε κάποιο χώρο θα γίνει έκθεση για την προσφορά της Βαλύρας στον αγώνα του 1821.