Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2012

ΟΙ ΛΙΝΟΙ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ(ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ)

     ΚΑΙ Η ΤΣΙΦΙΛΙΑ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ


ΟΙΝΟΥΣΕΣ: ΤΑ ΓΛΑΡΟΝΗΣΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗΣ  ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ


Πρόκειται για μια συστάδα πανάρχαιων γλαρονησιών ΝΑ της Μεθώνης και σε μικρή απόσταση απ’ αυτή που την αποτελούν τα νησάκια Σακιότσα, Αγία Μαρίνη και Καμπέρα. Είναι γνωστά στους γεωγράφους με τη γενική ονομασία «Οινούσαι Μεσσηνιακαί», για να ξεχωρίζουν από τις «Οινούσες της Χίου». Λέγονται και «Σαπιέντζες». Μερικοί γεωγράφοι στη σμαραγδένια αυτή συστάδα νησιών λογαριάζουν και τα ξερονήσια Αρνάτσι, Πετροκάραβο και Βενέτικο ή Κάβο Γάλο (κοντά στην) – την αρχαία «Θηγανούσα», από την οποία εξάγονται «θηγάναι» (ακονόπετρες).
Αρχαιολογικά – Ιστορικά :
Οι Οινούσες ήταν γνωστές στην αρχαιότητα. Τις αναφέρουν πλην του Εκαταίου και του Παυσανία κι οι Λατίνοι γεωγράφοι Πομπώνιος Μέλας και Πλίνιος. Κατά το Γερμανό αρχαιολόγο και ελληνιστή Ερνέστο Κούρτιο (DER PELOPONISOS GOTHA, 1852, II, 171) τ’ όνομά τους χρωστούν στον Οινέα το μυθικό βασιλιά της που αναγνωρίζεται ως ο πρώτος αμπελουργός της αρχαίας Ελλάδος. Κι έχει φαίνεται κάποια σχέση με την αρχαία οινοπαραγωγή της περιοχής της Μεθώνης, που έχει την «αμπελόεσσα» Πήδασο των ομηρικών (Ιλ. Στ. 150). 
  Τα Βαλυρέικα αμπέλια βρίσκονταν κοντά  στο χωριό, στην Πέρα Μεριά(υπήρχαν και πολλοί πέτρινοι λινοί, στους οποίους παίζαμε και κρυβόμαστε από τους αγροφύλακες, όταν μαζεύαμε ελιές στα παιδικά μαθητικά μας χρόνια, και δεν διασώθηκαν απο την αμέλεια και ασδιαφορία των εκλεγμένων τοπικών αρχών, γιατί εκεί υπήρχε παλια η αρχαία Ομηρική Βαλύρα) στις Γανιές, στο Βλαχόπορο και στον Κάμπο.Tώρα δυστυχώς υπάρχουν ελάχιστα αμπέλια,2-3 σταφίδες και καθόλου συκιές που να παράγουν τσαπελόσυκα. Συνηπήρχαν τότε τα αμπέλια μαζί με τις σταφίδες, τις συκιές, και τις ελιές. Τα αμμουδερά χώματα από τις προσχώσεις του ποταμού Μαυροζούμενα, στις Γανιές, είναι πιο κατάλληλα για το αμπέλι που  είναι πιο ανθεκτικό,  που χρονολογικά- ιστορικά τα αμπέλια έχουν προηγηθεί της σταφίδας. Στα παιδικά μας χρόνια, κάναμε γιουρούσια στα ποτιστικά, κλέβαμε φρούτα εποχής και ειδικά από το αμπέλι του Σφήκα, Ιωάννου, Λιοντήρη, Καρύδη,  και τα κληματερά του Κώστα Κυριαζόπουλου. Μετά το μπάνιο στο Μύλο, τα βάζαμε στο παγωμένο νερό , στο Γοργόρεμα ή στη λίμνη της Θεοφίλενας, που υπήρχαν πηγές με κρύο νερό, και απολαμβάναμε τα γνήσια βιολογικά-οικολογικά προϊόντα της μάνας γης. Το κρασί όπως είναι γνωστό αποτελεί κύριο στοιχείο του ελληνικού τραπεζιού.
Η καλλιέργεια του αμπελιού και η διαδικασία οινοποίησης ακολουθείται από την αρχαία εποχή μέχρι και τις μέρες μας με τον ίδιο τρόπο και την ίδια ένταση. Βέβαια οι εποχές αλλάζουν και η τεχνολογία καθώς αναπτύσσεται δίνει νέες δυνατότητες στην εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών με ευκολότερο και γρηγορότερο τρόπο. Σήμερα δεν υπάρχουν μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις όπως πριν 60-70 χρόνια, όμως υπάρχει ικανοποιητική παραγωγή για να καλύψει τις ανάγκες των οικογενειώντης Βαλύρας. Η μαθητριά μου,στη Βαλύρα, Βασιλική Μητροπούλου-Μηλιώνη,παράγει κρασί, από το Φράματα της Πυλίας ,σε τρεις τύπους, κυρίως από το σταφύλι ποικιλία ροδίτη. Στα παιδικά μου χρόνια το καλύτερο κρασί έβγαινε, από το μοσχοφίλερο ,το οποίο τώρα δεν υπάρχει. Το κρασί ήταν το κύριο προιόν που πωλούσαν στις ταβέρνες της Βαλύρας,που είχαμε  σε παλαιότερη αναρτησή μας.
 Η αμπελοκαλλιέργεια δεν έχει τις φροντίδες και εργασίες  όσες της σταφίδας, όπως είχαμε περιγράψει στην ανάρτηση της σταφίδας..Το αμπέλι όμως, συγκριτικά με τη σταφίδα, δεν είχε τη λαχτάρα. τον κόπο και την αγωνία, της συγκομιδής που είχε η σταφίδα. Αντίθετα, η συγκομιδή του ήταν ένα πανηγύρι. Μια εύκολη, σύντομη, και ευχάριστη εργασία, με πολύ κέφι και διασκέδαση.