Πέμπτη 1 Νοεμβρίου 2012

ΦΡΟΥΤΑ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ ΡΟΔΙΑ,ΚΥΔΩΝΙΑ,ΒΑΤΟΜΟΥΡΑ,ΓΛΥΚΟΡΙΖΑ

               ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002
                                ΤΗΛ.2724071016

Η ΡΟΔΙΑ (Punica granatum),της οικογένειας των Πουνικιδών
Η Ιωνική ονομασία της ροδιάς ήταν Ρόα, στους Επικούς ήταν Ροιή  και στην Αττική γλώσσα ήταν Ροιά.
Το ρόδι στην αρχαιότητα ήταν αναγκαίο στοιχείο στην εορτή των Ανθεστηρίων και Θεσμοφορίων.
Το δέντρο ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα. Στον Όμηρο και στην Οδύσσεια υπάρχει αναφορά στη ροδιά. Ειδικότερα, αναφέρεται ότι το φυτό καλλιεργούνταν στους κήπους του βασιλέα Αλκίνοου. Ο Θεόφραστος την αναφέρει ροιά ή ρόα. Ήδη από την αρχαιότητα, χρησιμοποιούσαν τη φλούδα της στη βυρσοδεψία και στην ιατρική.
Κι’  έπειτα  αυτός κρυφά στο χέρι μου έβαλε σπειρί ροδιού,μελίγευστη τροφή (….αυτάρ ο λάθρη.  Έμβαλε  μοι  ροιής  κόκκον, μελήδε  εδωδήν,  Ομηρικός ύμνος στη Δήμητρα).

Ο καρπός είναι στρογγυλός σαν τη γη και το σύμβολο της εξασφάλισης της αφθονίας, σύμβολο της γέννησης, της αναγέννησης, της συνύπαρξης, της αρμονίας και του συνόλου. Τον καρπό του ροδιού τον χρησιμοποιούμε μαζί με το σιτάρι, στις τελετές και τα μνημόσυνα, για τους νεκρούς, γιατί το ρόδι συμβολίζει τις ψυχές . Η νύφη όταν πρωτομπαίνει στο σπίτι σπάει το ρόδι, για να αποκτήσει πλούτη και ευτυχία.
Αναφέρεται στην Οδύσσεια Η 115 και Λ 589 και στο Θεόφραστο στο Περί Φυτών  Ιστορία 1,6,3 στον Ομηρικό Ύμνο στη Δήμητρα 373,412, στον Αισχίνη Απόσπασμα328, στον Αριστοφάνη Σφήκες 1268 και Απόσπασμα 508,στον Έρμιππο, στους Κωμικούς, στον Πλάτωνα Νόμοι 845Β και στον Ιώσηπο.
Στη Μεγάλη Ελλάδα, στο Μεταπόντιο υπήρχε άγαλμα με την Ήρα και το ρόδι στον ομώνυμο ναό της , ήταν  σύμβολο πλούτου και ευμάρειας της πόλης. Σήμερα στους καθολικούς ναούς υπάρχει το ρόδι με τη Μαντόνα.
Στα μαθητικά χρόνια του δημοτικού μαζεύαμε  αχλάδια, μήλα, κυδώνια, σύκα ξερά ή τσαπελόσυκα, καρύδια, αμύγδαλα και όταν γινόταν η διασταύρωση των τραίνων, τα πωλούσαμε βγάζοντας έτσι το χαρτζιλίκι μας.
Στο μπαξέ μας είχαμε χονδρολιές κυπαρίσσια, λεμονιές, πορτοκαλιά ,αμυγδαλιές, μηλιές, αμπέλι,  κληματερά, μπουρνελιές, φαγουλάρικες συκιές,  μουσμουλιές, μουριές ,δύο είδη ροδιάς τη ξινή και τη γλυκιά καθώς και δύο είδη κυδωνιάς τα στρογγυλά που μοιάζουν με μύλο και τα κανονικά που τα τρώγαμε το Σάββατο, που ψήνονταν μαζί με το ψωμί στο φούρνο. Το κυδώνι γινόταν γλυκό κουταλιού και βάζοντας κανέλα ,γαρύφαλλο και αρμπαρόριζα ,ήταν ένα από τα πιο ευχάριστα γλυκά κουταλιού .Σήμερα στον μπαξέ υπάρχουν μόνο η πορτοκαλιά, οι χονδρολιές, οι ροδιές, δύο συκιές ,δύο κυδωνιές, μουριές και μια αμυγδαλιά. Τα δέντρα ποτίζονταν από το αυλάκι, από τα ποτιστικά μέχρι τον κάμπο και κάναμε γιουρούσια γεμίζοντας το στομάχι μας από τα φρούτα της κάθε εποχής, χωρίς πολλές φορές να είναι ώριμα.Η ροδιά είναι φυτό του γένους πουνική (Punica granatym) της οικογένειας πουνικίδες (Punicaceae). Ανήκει στην τάξη μυρτώδη (Myrtales). To γένος πουνική περιλαμβάνει δύο είδη, με σημαντικότερη την Πουνική τη ροιά ή Ροιά η κοινή(Punica granatum). Αυτή είναι γνωστή με τα κοινά ονόματα ροδιά, ροϊδιά, ρογδιά και ρωβιά (στην Κύπρο). Καλλιεργείται κυρίως για τους καρπούς της, από τους οποίους παρασκευάζονται δροσιστικά ποτά και σιρόπια(γρεναδίνη),όπως επίσης και για καλλωπιστικούς σκοπούς(νάνες και διπλανθείς ποικιλίες κυρίως).Καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο και ευδοκιμεί σε θερμές περιοχές, στα νησιά και στις εσωτερικές πεδιάδες. Είναι φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δέντρο, με μεγάλα μονήρη άνθη, συνήθως κόκκινα και σπανιότερα λευκά. Ο καρπός της είναι το ρόδι και είναι σωροκάρπιο ή συγκάρπιο από πολλές δρύπες (παλαιότερα ονομαζόταν σίδιο). Ο χυμός του ροδιού αντιπροσωπεύει τα τρία τέταρτα του βάρους του.Ο φλοιός των καρπών, πλούσιος σε ταννίνη, χρησιμοποιείται στη κατεργασία των δερμάτων και τη βαφή των μαλλιών. Αφέψημα του φλοιού του καρπού και της ρίζας χρησιμοποιείται ως ανθελμινθικό και ιδίως κατά της ταινίας, γιατί περιέχει ένα αλκαλοειδές. Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα ή παραφυάδες. Οι καρποί της ωριμάζουν το φθινόπωρο και συλλέγονται πριν αρχίσουν οι βροχές. Έπειτα, αποθηκεύονται σε ξηρό περιβάλλον. Η ροδιά απαντάται σε διάφορες μορφές, οι κυριότερες από τις οποίες είναι: οι οξύκαρπες (ξινόρροδα) και οι γλυκόκαρπες (γλυκόροδα) καθώς και σε μορφή νάνου. Δέντρο ανθεκτικό, σπάνια προσβάλλεται από παράσιτα.
Η ΚΥΔΩΝΙΑ
Η κυδωνιά (επιστ. Κυδωνέα η προμήκης, Cydonia oblonga συνώνυμα Cydonia vulgaris Pers. και Pyrus cydonia L.) είναι οπωροφόρο δέντρο της οικογένειας των Ροδοειδών. Η καταγωγή της είναι από την περιοχή του Καυκάσου ή το Ιράν. Ως καλλιεργούμενο φυτό προτιμά τα πηλοαμμώδη εδάφη, όπως επίσης και τα υγρά, αρκεί να στραγγίζονται καλά. Ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με μοσχεύματα, παραφυάδες και καταβολάδες. Ζει μέχρι και 50 χρόνια. Είναι δέντρο γνωστό από τα αρχαιότατα χρόνια, αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Για το λόγο αυτό ονομάζεται και «Μήλο της Αφροδίτης».

Πρόκειται για δικοτυλήδονο φυλλοβόλο δέντρο, που φτάνει τα 8 μέτρα (με μέσο ύψος τα 3-4 μ.) σε ύψος και είναι συγγενικό με τη μηλιά και με την αχλαδιά. Είναι επιπολαιόριζο και έχει θυσανωτή ρίζα. Ο κορμός και τα κλαδιά του έχουν γκριζόμαυρο χρώμα και είναι λίγο στρεβλωμένα. Έχει μεγάλα, απλά και δερματώδη φύλλα, με πολλές τρίχες και μεγάλα λευκά ή ρόδινα άνθη, τα οποία είναι μονήρη, με πέντε πέταλα. Το μήκος των φύλλων κυμαίνεται από 6 ως 11 εκατοστά. Ο καρπός του, το κυδώνι, έχει χρώμα κίτρινο προς το χρυσό, όταν είναι ώριμο και έχει σχήμα ακανόνιστο (αχλαδιού). Ορισμένα είδη λεπιδόπτερων τρέφονται με κυδώνια.
Πολλαπλασιασμός
Ο γνωστότερος τρόπος πολλαπλασιασμού του δέντρου είναι τα μοσχεύματα και οι παραφυάδες. Η φυτεία των δέντρων γίνεται σε αποστάσεις που κυμαίνονται από 4 ως 6 μέτρα. Η λίπανση γίνεται με ουσίες πλούσιες σε άζωτο και κάλιο. Η καρποφορία του φυτού αρχίζει στον τρίτο με τέταρτο χρόνο της ηλικίας της και αυξάνει μέχρι το 15ο έτος. Από το 25ο έτος αρχίζει η πτώση της παραγωγής. Αξίζει να σημειωθεί ότι το φυτό δεν μπορεί να καρποφορήσει αν δεν ποτίζεται συχνά, αλλά με μικρές ποσότητες νερού. Σε διαφορετική περίπτωση, οι καρποί δε μεγαλώνουν, αποκτούν ακανόνιστο σχήμα και γεμίζουν πολλά λιθώδη κύτταρα.
Ποικιλίες
Οι κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στον ελληνικό χώρο είναι τα μηλοκύδωνα ή ψωμοκύδωνα, η πορτογαλική (Del Portogallo) και η μαμούθ, με πολύ μεγάλο καρπό, που χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και ως επιτραπέζιο.
Καλλιέργεια και χρησιμότητα Η κυδωνιά αυτοφύεται σε όλες τις χώρες που γειτνιάζουν με τη Μεσόγειο, όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ελλάδα. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή μαρμελάδας, κυδωνόπαστας και κομπόστας (από τον καρπό της), ενώ το ξύλο της είναι ανθεκτικό και δεν σαπίζει. Ως αποτέλεσμα, το ξύλο της κυδωνιάς χρησιμοποιείται στην τορνευτική και στη λεπτοξυλουργική. Από τα φύλλα του δέντρου παρασκευάζεται αφέψημα, το οποίο έχει μαλακτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες.
Κυδωνιά

Κυδωνιά του είδους Cydonia oblonga
Βασίλειο:
Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία:
Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία:
Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη:
Ροδώδη (Rosales)
Οικογένεια:
Ροδοειδή (Rosaceae)
Γένος:
Κυδωνέα (Cydonia)
Είδος:
C. oblonga
Κυδωνέα η προμήκης
Cydonia oblonga

Mill.
Η κυδωνιά (επιστ. Κυδωνέα η προμήκης, Cydonia oblonga συνώνυμα Cydonia vulgaris Pers. και Pyrus cydonia L.) είναι οπωροφόρο
Τα βατόμουρα είναι φυτά του γένους Rubus. Περιλαμβάνει πολλά είδη και πολλά υβρίδια μεταξύ των ειδών. Τα φυτά μπορεί να είναι από έρποντα μέχρι ορθόκλαδα και από αειθαλή μέχρι φυλλοβόλα.
Το ριζικό τους σύστημα είναι πολυετές ενώ οι κληματίδες τους είναι διετείς. Οι πρώτοι βλαστοί του φυτού βλαστάνουν την άνοιξη και σχηματίζουν ταξιανθίες το δεύτερο χρόνο δηλαδή δεν ανθίζουν τη πρώτη χρονιά. Πολλά από τα φυτά του βατόμουρου φέρουν αγκάθια ενώ άλλα όχι. Έχει παρατηρηθεί ότι φυτά τα οποία αναπτύσσονται σε πολύ και άμεσο φως έχουν περισσότερα αγκάθια. Είναι ένα φυτό που διανύει και μια περίοδο ληθάργου και μάλιστα διαφορετικά είδη βατόμουρων έχουν διαφορετική περίοδο ληθάργου και απαιτούν διαφορετικά διαστήματα με χαμηλές θερμοκρασίες για τη διακοπή του ληθάργου. Αυτό εξαρτάται από τις κλιματικές συνθήκες στις οποίες έχει προσαρμοστεί το κάθε είδος.
 Η διαφοροποίηση των ανθοφόρων οφθαλμών στα περισσότερα βατόμουρα ξεκινά το φθινόπωρο και ολοκληρώνεται νωρίς την άνοιξη ανάλογα με τις θερμοκρασίες κάθε περιοχής. Τα περισσότερα είδη σχηματίζουν ταξιανθίες κορύμβου ή βότρυ ενώ μερικά έρποντα φυτά σχηματίζουν ταξιανθία κύματος. Οι περισσότερες καλλιεργούμενες ποικιλίες φέρουν άνθη ερμαφρόδιτα και αυτογόνιμα. Η καλή γονιμοποίηση του άνθους συντελεί στην ομοιόμορφη ανάπτυξη του καρπού. Παρόλο που οι πιο πολλές καλλιεργούμενες ποικιλίες είναι αυτογόνιμες, η αυτεπικονίαση μπορεί να καταλήξει σε μικρού μεγέθους και παραμορφωμένους καρπούς. Για το λόγο αυτό θα ήταν σκόπιμη η φύτευση και δεύτερης ποικιλίας προκειμένου να παραχθεί καρπός καλής ποιότητας και ικανοποιητική παραγωγή.
Τα πιο πολλά ορθόκλαδα βατόμουρα μπορούν να πολλαπλασιαστούν εύκολα με παραφυάδες, αλλά τα περισσότερα πολλαπλασιάζονται με μοσχεύματα ριζών. Οι περισσότερες ποικιλίες των ερπόντων βατόμουρων πολλαπλασιάζονται με καταβολάδες κορυφών και με μοσχεύματα βλαστών καθώς δε παράγουν πολλές παραφυάδες. Ο πολλαπλασιασμός ποικιλιών χωρίς αγκάθια πρέπει να γίνεται με καταβολάδες κορυφών, με μοσχεύματα ή με ιστοκαλλιέργεια και όχι με παραφυάδες, διότι διαφορετικά παράγονται φυτά με αγκάθια.
Η φύτευση καλό είναι να γίνεται την άνοιξη αφού έχει περάσει κάθε κίνδυνος παγετού, ή το φθινόπωρο. Τα φυτά ύψους 30-45 εκ. φυτεύονται σε αποστάσεις 1,5-3,0 μ. επί της γραμμής και 3,0 μ. μεταξύ των γραμμών. Όταν πρόκειται να εφαρμοστεί μηχανική συγκομιδή τότε η απόσταση μεταξύ των γραμμών μεγαλώνει σε 4-5 μ. Πριν τη φύτευση καλό είναι να εφαρμόζεται οργανική λίπανση με προσθήκη κοπριάς (4-5 τόνοι/στρ.) καθώς και ανόργανη λίπανση με φώσφορο (12 μονάδες/στρ.) και κάλιο (20 μονάδες/στρ.). Επίσης η ετήσια λίπανση που πρέπει να γίνεται είναι 6 μονάδες αζώτου για τον 1ο,2ο και 3ο χρόνο και κατόπιν 10 μονάδες αζώτου, 6 φωσφόρου και 12 μονάδες καλίου.
Στις ορθόκλαδες ποικιλίες πραγματοποιείται κλάδεμα διαμόρφωσης της κόμης. Τα φυτά διαμορφώνονται είτε σε σχήμα θάμνου οπότε και δε χρειάζεται καμία υποστύλωση, η διαμορφώνονται σε παλμέττα οπότε χρειάζονται πάσσαλοι και σύρματα για τα δεσίματα. Επίσης πραγματοποιείται και κλάδεμα καρποφορίας χειμερινό και θερινό και πρέπει να εφαρμόζεται κάθε χρόνο με σχολαστικότητα. Το θερινό κορυφολόγημα γίνεται όταν οι βλαστοί αποκτήσουν μήκος 90-120 εκ. Ταυτόχρονα εφαρμόζεται και αραίωμα κληματίδων αφήνοντας ανά φυτό 5-6 ζωηρές κληματίδες. Κατά το χειμερινό κλάδεμα εφαρμόζεται βράχυνση των κληματίδων. Οι πλάγιοι βλαστοί μέχρι σε ύψος 40-50 εκ. αφαιρούνται. Καλό είναι οι βλαστοί που καρποφόρησαν να αφαιρούνται το καλοκαίρι αμέσως μετά τη συγκομιδή. Στις έρποντες ποικιλίες βατόμουρων πραγματοποιείται κλάδεμα καρποφορίας κατά τη χειμερινή περίοδο.
Αν και τα βατόμουρα είναι ένα φυτό που αντέχει τη παρατεταμένη υγρασία, στις εμπορικές ποικιλίες η άρδευση κρίνεται απαραίτητη ιδιαίτερα κατά το πρώτο έτος εγκατάστασης της φυτείας και κατόπιν στις περιόδους αύξησης τους.
Όπως αναφέρθηκε τα φυτά αρχίζουν να παράγουν από το δεύτερο έτος, η παραγωγή αυξάνεται μέχρι το τέταρτο-πέμπτο έτος και παραμένει σταθερή επί 5-7 χρόνια. Συνολικά η παραγωγική ζωή της φυτείας φτάνει στα 12-13 χρόνια. Μια μέση απόδοση φτάνει στα 500-1000 κιλά/στρ. Τα επιθυμητά χαρακτηριστικά ενός εμπορεύσιμου καρπού είναι μέγεθος καρπού μεγαλύτερο των 5 γραμμ., η σκληρότητα του καρπού και η συνεκτική σάρκα, το pH του χυμού καθώς είναι όξινοι καρποί, τα σάκχαρα του χυμού που πρέπει να είναι περίπου στο 11%, και το χρώμα του καρπού όπου προτιμάται το έντονο σκούρο μαύρο ή μελανί. Ο χρόνος που μεσολαβεί από την γονιμοποίηση μέχρι την ωρίμανση του καρπού κυμαίνεται από 35-45 μέρες. Οι καρποί δε πρέπει να αφήνονται να υπερωριμάσουν και όταν πρόκειται να πάνε για νωπή χρήση τότε επιβάλλεται η συγκομιδή να γίνεται κάθε μέρα διότι μόνον έτσι εξασφαλίζεται ομοιομορφία του σταδίου ωρίμασης.
Τα βατόμουρα είναι πολύ ευαίσθητοι καρποί. Μπορούν να συντηρηθούν το πολύ μέχρι 4-6 μέρες, ανάλογα με τη ποικιλία. Μετά την έξοδο των καρπών από το ψυγείο πρέπει η διάθεσή τους να γίνει μέσα σε λίγες ώρες.
Μικρό μέρος των καρπών πηγαίνει για νωπή κατανάλωση. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής πάει στη κατάψυξη ή για μεταποίηση. Οι καρποί που καταψύχονται στη συνέχεια χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική, παρασκευή παγωτού, πίτας, προσθετικά σε γιαούρτι, μαρμελάδες, σιρόπια, παρασκευή ποτών, φυσικών χρωμάτων και αρωμάτων.
Στην Ιρλανδία που συμμετείχαμε σε περιβαλλοντικό πρόγραμμα, επισκεφθήκαμε  καλλιέργεια βατόμουρων και μας εξήγησαν οι υπεύθυνοι  ότι είναι το πιο ακριβό φρούτο, από το οποίο φτιάχνουν γλυκά, ποτά μαρμελάδες κ.λ.π. Το ίδιο ισχύει και στην Ελβετία. Γιατί λοιπόν και εμείς εδώ στην Ελλάδα, να μην καλλιεργούμε τα βατόμουρα; Ο γυναικείος συνεταιρισμός στο Καρπενήσι μαζεύει άγρια βατόμουρα, τα οποία κάνει μερμελάδα και όταν το είχαμε επισκεφτεί, αγοράσαμε δύο βάζα. Ήταν καλοφτιαγμένα και μαζί με το ρόδι φτιάχνουν ένα φανταστικό ποτό.
Τέλος τώρα που τα λεμόνια είναι πράσινα μπορούμε να παρασκευάσουμε το λιμοντσέλο χρησιμοποιώντας τη πράσινη φλούδα λεμονιού, τσίπουρο ή καθαρό οινόπνευμα και ζάχαρη ή φρουκτόζη.
Υπάρχουν στο διαδίκτυο πάρα πολλές συνταγές για την Παρασκευή γλυκών, ποτών και μαρμελάδων ,από τα διάφορα φρούτα του φθινοπώρου, άγρια και καλλιεργούμενα.
Γλυκόριζα
Πιτσιρικάδες το  μαζεύαμε στα Διπόταμα (εκεί που ένώνεται η Μαυροζούμενα με τον Πάμμισο) και μαζεύαμε τις ρίζες τέλη Οκτωβρίου-αρχές Νοεμβρίου.Τις κόβαμε μικρά κομμάτια10-15 εκατοστών και τις πουλούσαμε στο τραίνο. Τις   μασάγαμε όπως την τσίχλα ή τις κάναμε τσάι, όπως γράφει η παρακάτω συνταγή.
Στην Ιταλία υπάρχει εργοστάσιο από το 15 αιώνα (μπορεί κάποιος να τα μελετήσει στο διαδίκτυο)που αξιοποιεί τη γλυκόριζα φτιάχνοντας καραμέλλες και πολλά διαφορετικά είδη γλυκισμάτων, ενώ στην Ελλάδα είναι στα αζήτητα, όπως και  τα βατόμουρα, σκουρίκια ή σκουρούχια, τζίτζιφα, αγκόρτσια  και πολλά άλλα φρούτα του Φθινοπώρου.
Περιγραφή: Είναι θάμνος ύψους 50-100 εκ., με ρίζες που φτάνουν τα 1-2 μέτρα, κυλινδρικές, διακλαδισμένες και σαρκώδεις. Αυτές είναι που χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς. Οι βλαστοί του φυτού είναι όρθιοι, ραβδωτοί, ισχυροί και χνουδωτοί, τα φύλλα είναι πτεροειδή, τα άνθη του φυτού έχουν συνήθως χρώμα κυανό και εμφανίζονται στις αρχές του καλοκαιριού. Τη γλυκόριζα την συναντούμε σε μεγάλες αποικίες σε χαμηλό υψόμετρο και σε εδάφη χέρσα και ακαλλιέργητα. Βότανο γνωστό εδώ και χιλιάδες χρόνια. Στην κινέζικη ιατρική την χρησιμοποιούν εδώ και 3000 χρόνια.

Θεραπευτικές Ιδιότητες: Δρα ως αποχρεμπτικό, μαλακτικό, αντιφλεγμονώδες, επενεργεί στα επινεφρίδια, είναι αντισπασμωδικό και ήπιο υπακτικό. Το βότανο είναι ωφέλιμο σε προβλήματα σπλήνας, γαστρίτιδας και πεπτικού έλκους, κολικούς και πρωτοπαθή αδρενοκορτικοειδική ανεπάρκεια. Έχει θετική δράση σε βρογχική καταρροή, βρογχίτιδα, πνευμονία και βήχα. Επίσης, επενεργεί θετικά σε προβλήματα στρες. Σε προβλήματα αρθρίτιδας όπου λαμβάνονται κορτικοειδή σκευάσματα, βοηθά για την καλύτερη λειτουργία των επινεφριδίων. Είναι διουρητική και συστήνεται κατά του διαβήτη και της χοληστερίνης.

Χρήση: Παρασκευάζεται ως αφέψημα( Ρίχνουμε μισό έως ένα κουταλάκι του τσαγιού από τη ρίζα σε ένα φλιτζάνι νερό και το σιγοβράζουμε για 10-15 λεπτά ). Ωστόσο, δεν πρέπει να παίρνεται από υπερτασικά άτομα.

 ΒΑΤΟΜΟΥΡΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΜΕΝΑ
  ΒΑΤΟΜΟΥΡΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΜΕΝΑ
 ΡΟΔΙΑ
  ΡΟΔΙΑ
 ΔΕΝΤΡΟ ΓΛΥΚΙΑΣ ΡΟΔΙΑΣ
 ΔΕΝΤΡΟ ΞΥΝΗΣ  ΡΟΔΙΑΣ
  ΔΕΝΤΡΟ ΞΥΝΗΣ  ΡΟΔΙΑΣ
  ΔΕΝΤΡΟ ΞΥΝΗΣ  ΡΟΔΙΑΣ

 ΔΕΝΤΡΟ ΚΥΔΩΝΙΑΣ
 ΔΕΝΤΡΟ ΑΦΡΟΚΥΔΩΝΙΑΣ
 ΑΦΡΟΚΥΔΩΝΟ
 ΑΦΡΟΚΥΔΩΝΙΑ
 ΑΦΡΟΚΥΔΩΝΙΑ
 Ο ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΙΑ
 ΣΤΕΦΑΝΙ ΑΠΟ ΡΟΔΙΑ ΓΛΥΚΙΑΣ ΡΟΔΙΑΣ
 ΓΛΥΚΙΑ ΡΟΔΙΑ
 ΞΥΝΑ ( ΤΡΙΑ ΜΕΓΑΛΑ) ΚΑΙ ΓΛΥΚΑ (ΔΥΟ ΜΙΚΡΑ) ΡΟΔΙΑ
 ΡΟΔΙΑ-ΚΑΣΤΑΝΑ
 ΡΟΔΙΑ ΓΚΥΚΑ ΞΥΝΑ
 ΚΑΡΠΟΣ ΡΟΔΙΩΝ ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΟ
ΡΟΔΙΑ-ΚΑΡΠΟΣ
Η ΓΕΟΠΟΝΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΛΥΡΑ ΣΤΑ ΔΙΠΟΤΑΜΑ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΡΙΖΑ


Δεν υπάρχουν σχόλια: