Οι Σαρακατσαναίοι Και η ζωή τους...

Γράφει ο: Νίκος Ζυγογιάννης-Καθηγητής

Πρ.Πρόεδρος Πανελλ. Σ. Σαρακατσαναίων

Πρ.Πρόεδρος Συν.Σαρακατσαναίων Φθ/δας

Οι Σαρακατσαναίοι είναι ένα πανάρχαιο πρωτοελληνικό φύλο. Νομάδες κτηνοτρόφοι, ζούσαν στα βουνά το καλοκαίρι και το χειμώνα στα χειμαδιά (βνά-στράτα-χειμαδιά) διασκορπισμένοι σ' ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα.

Κοιτίδα των Σαρακατσάνων ήταν η οροσειρά της κεντρικής και νότιας Πίνδου και η Ρούμελη με επίκεντρο τα ΑΓΡΑΦΑ, χώρος που λόγω της γεωφυσικής του κατάστασης ήταν απάτητος, δεν ήταν γραμμένος πουθενά και γι' αυτό κατοικούνταν από αυτόνομους και ελεύθερους ανθρώπους. Ο διασκορπισμός τους από την αρχική κοιτίδα τους προς την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα έγινε επί Τουρκοκρατίας και κυρίως τον 18ο αιώνα, στα χρόνια του Αλή Πασά.

Ως προς το όνομά τους υπάρχουν πολλές και διάφορες ετυμολογίες.Σύμφωνα με τη Σαρακατσάνικη παράδοση πήραν το όνομά τους από τους Τούρκους.

Όταν έγινε η άλωση της Κων/πολης, οι Σ. φόρεσαν μαύρα ρούχα, ως ένδειξη πένθους, και δεν υποτάχθηκαν στον κατακτητή. Οι Τούρκοι τους έβλεπαν στα μαύρα και ανυπότακτους να μετακινούνται συνεχώς.

Διαβάστε περισσότερα »

Το βιβλίο: ''ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ 1821-1827''

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 

ΚΑΤΟΙΚΟΥ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ

Επιτρέψτε μου να σας γνωρίσω ότι ως εκδότης μιας μικρής επαρχιακής πόλης της Μεσσηνίας, της Κυπαρισσίας, αλλά εμφορούμενος από γνήσια συναισθήματα αγάπης προς την Ελλάδα και θαυμασμού για την Ιστορία της και υποκινούμενος από Ιερό χρέος προς τους νέους μας μέσα σε τόσες δύσκολες συγκυρίες, προχώρησα χωρίς καμιά ιδιοτέλεια και με αυτοχρηματοδότηση στην έκδοση του ογκώδους βιβλίου με τον τίτλο:

“ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ, ΗΤΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ & ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΑΦΟΡΩΝΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΑΠΟ 1821 ΜΕΧΡΙ 1827”.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το εν λόγω βιβλίο περιλαμβάνει έγγραφα, που είχε συγκεντρώσει ο Ιωάννης (Γενναίος) Θ. Κολοκοτρώνης, ο γιός του Πρωτεργάτη της Ελληνικής Ελευθερίας Θεοδώρου Κολοκοτρώνη και είχε πρωτοδημοσιεύση ο Χ. Ν. Φιλαδελφεύς το 1856.
Τα δημοσιευόμενα έγγραφα απηχούν την Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης με τέτοια ζωντάνια, που ο αναγνώστης μεταφέρεται στο χωροχρόνο εκείνων των ιστορικών συνθηκών και συμμέτοχος του μεγάλου αγώνα με όλα τα βιώματα της αγωνίας αλλά και τας ελπίδας για την Ελευθερία.

Τα τρένα που φύγαν.....χωρίς γυρισμό

Της Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη

''Απίστευτο και όμως αληθινό'', τα τρένα στη Μεσσηνία έπαψαν να περνούν. Δεν τα βλέπω και δεν τα’ ακούω να περνούν και να σφυρίζουν στις ράγες που είναι κοντά στο σπίτι μου και μου λείπουν πολύ. Το ίδιο λείπουν και σε πάρα πολλούς, σ’ όλους μπορώ να πω όσους μένουν στα χωριά απ’ όπου περνούσαν τα τρένα. 
Γίναμε όλοι πιο φτωχοί οικονομικά, μα περισσότερο συναισθηματικά. Τώρα δεν μας μένει τίποτε άλλο από το να θυμόμαστε <<περασμένα μεγαλεία>>.

Το τρένο που εμφανίστηκε στη Μεσσηνία, στις αρχές του αιώνα που πέρασε αγαπήθηκε απ’ όλους μας. Γεννήθηκα εκεί στα μέσα μπορώ να πω, του αιώνα που πέρασε και γνωρίζω πόσο αγαπήθηκε το τρένο από τη γενιά μου, τις γενιές που προηγήθηκαν και τις επόμενες γενιές. Γνώρισε την αποδοχή, την αγάπη και πολλές δόξες. Ταξίδεψαν με αυτό πρίγκιπες και βασιλιάδες, ντόπιοι και ξένοι πρωθυπουργοί, Βενιζέλος, Κλεσμανώ και πολλοί άλλοι,  καθώς και άνθρωποι φτωχοί. Μέσο μαζικής συγκοινωνίας ασφαλές, φτηνό και οικολογικό. 

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΥΡΙΑ-ΣΠΟΥΔΕΣ-ΜΕΛΙΤΑΙΟΣ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΡΕΤΑΣ

Φτιάχνω τυρί φέτα  μόνος μου,  προστατεύομαι από το μελιταίο πυρετό ή βρουκέλωση και πως αξιοποιεί το τυρόγαλο ο καθηγητής Βιοχημείας-Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κύριος Δημήτρης Κουρέτας

 ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002

ΤΗΛ.2724071016

Αφού έχουμε  πρόβειο ή γιδίσιο γάλα από υγιή ζώα, προχωρούμε στο πήξιμο του τυριού με απλές διαδικασίες. Το πρόβειο γάλα επειδή έχει περισσότερα λιπαρά ,θα δώσει περισσότερο τυρί, γίνεται  πιο μαλακό ενώ  τo γιδίσιο γάλα δίνει λιγότερο τυρί και γίνεται πιο σκληρό. Η σωστή αναλογία για την παραδοσιακή ελληνική φέτα είναι περίπου 70% πρόβειο με 30% γιδίσιο γάλα.
 Πρέπει το γάλα να το παστεριώσουμε, για να σκοτώσουμε τα μικρόβια ενώ τα σπόρια δεν σκοτώνονται. Το βάζουμε  στο δοχείο και  το ζεσταίνουμε μέχρι τους 72 βαθμούς Κελσίου για δέκα λεπτά (θερμοκρασία παστερίωσης).

Αφού φτάσουμε τους 72 βαθμούς Κελσίου, κλείνουμε την φωτιά και περιμένουμε να κρυώσει το γάλα μέχρι τους 35 βαθμούς Κελσίου. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί σε αυτό ώστε να μην είναι ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο, γιατί σε αυτή τη θερμοκρασία, δρουν στο όπτιμουμ, τα ένζυμα  που προκαλούν τη μετατροπή του γάλακτος σε τυρί.
 Είμαστε πλέον έτοιμοι για να ρίξουμε την μαγιά μας την οποία έχουμε αραιώσει και ανακατεύσει σε ένα κυπελάκι με νερό. Η μαγιά  που έχουμε αγοράσει καθορίζει με μεζούρα και την αναλογία  ποσότητας πυτιάς με τα κιλά γάλατος που έχουμε.Η απόδοση του γάλακτος σε τυρί, εξαρτάται από το ζώο,τη διατροφή και την εποχή που πήζουμε το γάλα.

Εξώφυλλα περιοδικών μιας ...άλλης εποχής

ΤΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ 

ΜΠΟΥΚΕΤΟ, ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΡΟΜΑΝΤΖΟ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002

ΤΗΛ. 2724071016

Παραμονή πρωτοχρονιάς του 1998 πηγαίνοντας βόλτα με το φιλόσοφο φίλο μου, το έμπειρο και παρατηρητικό μάτι μου έπεσε σε κάτι σακούλες, δίπλα σε κάδο απορριμμάτων. Ανοίγοντας τη μια σακούλα ήταν δεμένα σε μικρά δέματα τα περιοδικά του  παραπάνω τίτλου. Είπα στο φιλόσοφο να περιμένει εκεί και πήγα στο σπίτι, πήρα το αυτοκίνητο και τα φορτώσαμε στο αυτοκίνητο.

Το περιοδικό Μπουκέτο είναι του Μεσοπολέμου, του οποίου εκδότης ήταν ο Θεοδωρόπουλος, από τον Αγιο Φλώρο Μεσσηνίας, με δημοσιογράφους τους αδελφούς Σταματίου από Ναύπακτο. Το 2006 σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό σύλλογο του Αγίου Φλώρου έγινε παρουσίαση του εντύπου αυτού σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, καθώς και η ιστορία του ποταμού Πάμμισου, τα Παμμίσια του Δωδάτα, και η ιστορία του πλατάνου ,ο οποίος είναι και διατηρητέο μνημείο της φύσης. Τα εξώφυλλα των περιοδικών αυτών είναι ψρωμολιθόγραφα και εφόσον ο δήμος Καλαμάτας ιδρύσει κάποιο μουσειακό χώρο, στο χωριό Αγίου Φλώρου, θα πρέπει να πάνε εκεί, για να γίνει γνωστή στους απογόνους η πολιτιστική και πολιτισμική κληρονομιά.

Η Βαλύρα μέσα από το προσωπικό ημερολόγιο συμπατριώτη μας

Από το 1947 έως το 1957

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002

ΤΗΛ.2724071016

 Το ημερολόγιο, των έντεκα χρόνων, μας δείχνει όλο το γίγνεσθαι στο χωριό Βαλύρα Μεσσηνίας, σε επίπεδο προσωπικό, οικογενειακό,  κοινωνικό, οικονομικό, μετεωρολογικό, αγροτικό, συναλλαγματικό, πολιτικό κ.λ.π. Κάναμε μια επιλογή των έντεκα αυτών χρόνων, δείχνοντας τα σπουδαιότερα γεγονότα του χωριού μας Βαλύρα και θα πρέπει κάποτε, οι ιδιοκτήτες αυτών των ημερολογίων να τα τυπώσουν και να υπάρχουν σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, γιατί καταμαρτυρούν δράσεις, πράξεις και γεγονότα που είναι άγνωστα, αλλά είναι πολύ χρήσιμα σε μελετητές, ερευνητές, ιστορικούς και λαογράφους.  Είναι ένα  κομμάτι της τοπικής   ιστορίας του χωριού μας, η οποία πρέπει να γίνει κτήμα όλων μας, γιατί η γνώση πρέπει να διαδίδεται από γενιά σε γενιά.

Έχουμε υλικό για το συνεταιρισμό της Βαλύρας, το οποίο και θα αναρτήσουμε στο άμεσο μέλλον.

ΕΤΟΣ 1947

Την νύκτα της 26^ης προς 27^ης Οκτωβρίου έγινε πλημμύρα πρωτοφανούς εντάσεως. Γέροι  80 χρονών και πλέον ουδέποτε ενθυμούνται τοιαύτην. Το ποτάμι Βαλύρας έφθασε έως τα βαγένια από εκεί που πέφτει το νερό στο βαγένι. Από το άλλο μέρος έως το επάνω μέρος της σταφίδας, τα κούρβουλα είχαν σκεπαστεί. Παρέσυρε την σιδηροδρομική γραμμή, τους 2 μύλους ,την ξύλινη γέφυρα και έπνιξε τους μυλωνάδες.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ ΚΑΙ Η ΒΑΡΚΑ

ΓΕΦΥΡΑ ΒΑΛΥΡΑΣ (ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΤΡΙΝΗ ΓΕΦΥΡΑ 369Π.Χ.-;;;;;-ΜΕΤΑΛΛΙΚΗ 1893-1944-ΞΥΛΙΝΗ(1944-47)-ΤΣΙΜΕΝΤΕΝΙΑ 1953-έως σήμερα) ΚΑΙ Η ΒΑΡΚΑ (1944-1953)

  

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002 

ΤΗΛ2724071016

Από τα πρακτικά της κοινότητας Βαλύρας, στον τόμο 11 και στην πράξη 28 υπάρχει το αίτημα της κατασκευής της σημερινής τσιμεντένιας γέφυρας, στη Βαλύρα, στο ποτάμι της Μαυροζούμενας ΤΟΜΟΣ 11ος 4-6-1950 ΕΩΣ 4-2-1953 28.ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΓΕΦΥΡΑΣ  

Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας της Βαλύρας-βάρκα-τσιμεντένια γέφυρα. Η αρχαία πέτρινη γέφυρα στη Βαλύρα, (στη θέση της σημερινής τσιμεντένιας) κατασκευάστηκε από τον Επαμεινώνδα, μαζί με τις άλλες 6 (μια στον ποταμό Πάμμισο, κοντά στη Βαλτοκκλησιά που καταστράφηκε με τα έργα του αναδασμού, τη δεκαετία του ’70 και οι άλλες που βρίσκονται σε διάφερες θέσεις του πουαμού Μαυροζούμενα). Η δημιουργία της σιδερένιας γέφυρας Βαλύρας oολοκληρώθηκε γύρω το 1893 από Ιταλούς τεχνίτες, οι οποίοι κατασκεύαζαν-συναρμολογούσαν τα σίδερα επιτόπου. 

Η διαταγή από το συμμαχικό στρατό της Μέσης Ανατολής ήταν να ανατινάζονται όλες οι γέφυρες στην Ελλάδα. Η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας Βαλύρας έγινε από ειδική ομάδα σαμποτέρ του ΕΛΑΣ της οποίας επιδεφαλής ήταν ο Νέζης. Οι κάτοικοι του χωριού λόγω επικοινωνίας με την πέρα μεριά (ελαιώνες, κτήματα, βοσκοτόπια) προσπάθησαν να αποτρέψουν την ανατίναξη. Δεν το κατόρθωσαν και η ανατίναξη έγινε. Έτσι διαγράφονταν έντονα ο κίνδυνος αντιποίνων από τη μεριά των Γερμανών. 

Ο πρόεδρος της κοινότητας Γεώργιος Ματσούκας που είχε εκλεγεί επί εαμοκρατίας ειδοποιεί τους Γερμανούς στη διοίκηση Καλαμάτας με τον τηλέγραφο του σιδηροδρομικού σταθμού ότι πρόκειται να ανατιναχτεί η γέφυρα ενώ η ανατίναξη είχε γίνει. Η πράξη του αυτή έσωσε τη Βαλύρα από τα αντίποινα. 

Το επάγγελμα του Υποδηματοποιού ή Τσαγκάρη

TOY ΓΙΑΝΝΗ Δ.ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002 

ΤΗΛ.2724071016

Η εκτέλεση οποιουδήποτε επαγγέλματος απαιτεί κάποια γνώση. Για κάθε επάγγελμα υπάρχουν διαφορετικές  χαρακτηριστικές δραστηριότητες.

Το επάγελμα του υποδηματοποιού ή τσαγκάρη στο χωριό μου Βαλύρα, στα παιδικά μου χρόνια το ασκούσαν οι:

1.Περικλής Κόνιαρης, με καταγωγή από το Μουλάτσι(Ελληνικό) Αρκαδίας.Αρχικά το είχε στην οικία Γεωργίου Λιοντήρη και όταν το σπίτι κατεδαφίστηκε για να γίνει οικία μεταφέρθηκε στην οικία του Γεωργίου Ματσούκα.

2. Ο Στασινός Φειδάς, που είχε το εργαστηριό του στην οικία του Στεφανή Μπόβη

3. Ο Παπαδόπουλος που είχε το εργαστηριό του κατω από το χαγιάτι της οικίας του Μαρίνου Γεωργακόπουλου

4. Ο Χρίστος Καρτερολιώτης είχε το εργαστηριό του στην οικία του Λεωνίδα Μπάκα, για λίγα χρόνια.

5. Οι αδελφοί Λάγιου Λύσανδρος και Μιχάλης και τέλος

6. Ο Κατσαμπάνης από τη Σκάλα Μεσσηνίας ήλθε στη Βαλύρα το 1968 και το συνέχισε η γυναίκα του Ουρανία την οποία βοηθούσε ο γιός του Γρηγόρης, που ήταν και ο τελευταίος τσαγκάρης στη Βαλύρα. Έκλεισε το έτος 2004.Το εργαστηριό του ήταν στην οικία του δάσκαλου Χρίστου Καρτερολιώτη.

Η ΕΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

1.ΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Η Ελλάδα είναι η απόληξη της Βαλκανικής χερσονήσου στα νότια της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Περιβρέχεται από το Αιγαίο, το Ιόνιο και το Λυβικό Πέλαγος, και έχει περισσότερα από 3000 νησιά, από τα οποία τα πιο πολλά έχουν μικρή έκταση, και βρίσκονται στα ανατολικά, δυτικά και νότιά της. Στα βόρεια συνορεύει με την Αλβανία, την πρώην Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία και στα ανατολικά με την Τουρκία.

Βρίσκεται μεταξύ των παραλλήλων 35ο και 41ο βόρειου γεωγραφικού πλάτους και ανήκει στην εύκρατη ζώνη.

Η έκτασή της ανέρχεται σε 131957 τετραγωνικά χιλιόμετρα που αποτελεί το 1% της έκτασης της Ευρώπης.

Η χλωρίδα, η πανίδα και οι βιότοποί τους, οι διάφοροι τύποι οικοσυστημάτων, οι φυσικοί σχηματισμοί και τα τοπία αποτελούν τη φυσική κληρονομιά της Χώρας.

Στην Ελλάδα ένας πολύ μεγάλος αριθμός διαφορετικών τύπων φυσικών και ημιφυσικών βιοτόπων που περιλαμβάνουν ιδιόμορφους σχηματισμούς και τοπία τόσο στο χερσαίο, όσο και στο θαλάσσιο χώρο. Οι βιοκοινωνίες που διαβιώνουν στους βιότοπους αυτούς, αποτελούνται από εξαιρετικά μεγάλο πλήθος ειδών χλωρίδας και πανίδας καθώς και ενδημικών ειδών.

Ο πλούτος αυτός οφείλεται στην ειδική γεωγραφική θέση της Χώρας (σταυροδρόμι τριών ηπείρων και βιογεωγραφικών περιοχών) στη μεγάλη ποικιλία κλιματικών συνθηκών, γεωλογικού υπόβαθρου και γεωμορφολογίας (έντονο ανάγλυφο, κοιλάδες, κατακερματισμός ακτών, νησιά).

Στο Ελληνικό φυσικό περιβάλλον, απαντώνται περίπου 6000 είδη ανώτερης χλωρίδας, εκ των οποίων 1250 είναι ενδημικά, δηλαδή δεν απαντώνται σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, και αποτελούν ένα ιδιαίτερο αντικείμενο προστασίας.

ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΓΑΝΩΜΑΤΗ ή ΚΑΛΑΤΖΗ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002

ΤΗΛ.2724071016

Καλαντζής – Καλαϊντζής –Χαλκωματάς- Γανωτής – Γανωματής : είναι αυτός που γανώνει χάλκινα σκεύη.

Τα μαγειρικά σκεύη στα παιδικά μου χρόνια ήταν πήλινα, χάλκινα και εμαγιέ. Με την ανακάλυψη της χημικής επεξεργασίας του αλουμινίου και των ευγενών μετάλλων κοβαλτίου και νικελίου, τα προηγούμενα μαγειρικά σκεύη εκτοπίστηκαν και έγινε η ευρεία χρήση συσκευών αλουμινίου-κοβαλτίου-νικελίου. Τώρα τα χάλκινα σκεύη κοσμούν τις προθήκες των λαογραφικών μουσείων και των σπιτιών.

Τα χάλκινα σκεύη κάθε χρόνο έπρεπε να γανωθούν με κασσίτερο, γιατί όταν έφευγε ο κασσίτερος, το χάλκωμα προκαλούσε δηλητηρίαση ή και θάνατο. Τα χρησιμοποιούσαν (κυρίως τα καζάνια) για το λιώσιμο του παστού, το πήξιμο του τυριού, για το μαγείρεμα φαγητών σε γιορτές,  γάμους, βαφτίσια, μνημόσυνα (βράσιμο σπερνών) χώρους αποθήκευση για λίγες ημέρες λαδιού, νερού, μούστου, κρασιού κ.λ.π. Ο άνθρωπος που γανώνει χάλκινα σκεύη λέγεται:  Καλαντζής – Καλαϊντζής –Χαλκωματάς- Γανωτής – Γανωματής.

Επαγγέλματα Καροποιού και Σιδερά

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ24002

ΤΗΛ.2724071016

Το επάγγελμα του καροποιού στη Βαλύρα το είχαν επτά οικογένειες που είχαμε σε παλαιότερη ανάρτηση, αλλά στην κατασκευή κάρου υπήρχαν επαγγελματίες σε Οιχαλία, Θουρία, Μεσσήνη, Καλαμάτα, και αλλού με βάση τους παλιούς οδηγούς του Ιγγλέση. 

Οι σιδεράδες είναι οι τεχνίτες που κατασκεύαζαν στο αμόνι σιδερένια εργαλεία, όπως υνιά για το αλέτρι, αξίνες , κασμάδες, τσάπες, τσεκούρια, δρεπάνια, σφυριά, βαριές, αλλά και διάφορα σιδερένια εξαρτήματα όπως καρφιά, μεντεσέδες.Τους αποκαλούσαν και "γύφτους", αφού οι περισσότεροι που ασκούσαν το επάγγελμα αυτό ήταν γύφτοι..

Είχαν το καμίνι όπου φυσούσαν με μια φυσούνα κατασκευασμένη κυρίως από δέρμα και ξύλο ώστε να κρατάει τη φωτιά αναμμένη και σε υψηλή θερμοκρασία. Σ΄ αυτή τη φωτιά ζέσταιναν τα σίδερα για να τα κάνουν πιο εύπλαστα και στη συνέχεια τα έπιαναν με μια μεγάλη τανάλια και τα έβαζαν πάνω στο αμόνι. Η   βαφή(κοκκίνισμα του σιδήρου στη φωτιά) και η ανόπτηση (το βούτηγμα του σιδήρου στο κρύο νερό) έκαναν το σίδηρο ανθεκτικό και σκληρό και εδώ φαινόταν η λεπτομέρεια της  μαστοριάς του κάθε τεχνίτη

Το αμόνι ήταν μια μεγάλη σιδερένια βάση πάνω στην οποία έβαζαν τα σίδερα που θα επεξεργάζονταν. Εκεί χτυπούσαν το κοκκινισμένο από τη φωτιά σίδερο μ΄ ένα μεγάλο σφυρί και του έδιναν τη μορφή που ήθελαν.

Έτυχε να παρακολουθήσω μικρός στο  γύφτικο της Βαλύρας  την κατασκευή τσεκουριών και αγροτικών εργαλείων με όλες τις λεπτομέρειες.Πως ένα ορθογώνιο κομμάτι σιδήρου γινόταν τσεκούρι ή οποιοδήποτε άλλο γεωργικό εργαλείο, και μετά τη θέρμανση το σφυρηλατούσε, το βάπτιζε στο νερό και ξανά από την αρχή, ώσπου να του δώσει το οριστικό σχήμα του, στου Θόδωρου Θεοδωρακόπουλου ή μαστροθόδωρου, που έχουμε φωτογραφίσει το καμίνι και το σπίτι του.

ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΖΩΑ (ΑΛΟΓΟ-ΓΑΙΔΟΥΡΙ-ΜΟΥΛΑΡΙ,ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΣΑΜΑΡΑ, ΚΑΡΟΠΟΙΟΥ, ΓΥΦΤΟΥ, ΒΙΟΛΟΓΙΑ-ΙΣΤΟΡΙΑ –ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΑΥΤΩΝ)

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002

ΤΗΛ.2724071016

Μέχρι την εποχή του 1960 η κάθε οικογένεια του χωριού είχε τα ζώα της, το φούρνο της, το αλεύρι της, τα σύκα της,  το πηγάδι της, το λινό της, την τρίφτα της, τις αποθήκες της, το κήπο της ,το μπαξέ της, τα όσπρια της, το κρέας της, τις ελιές της, το κρασί της, το τουρσί της, το παστό της και όλα τα αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά της μάνας γης, χωρίς φυτοφάρμακα και ορμόνες. H αυτάρκεια ήταν πλήρης και η παραγανάλωση   δεν επηρεαζόταν ούτε από το πληθωρισμό, ούτε από το χρήμα. Αργότερα όλα αυτά περιορίστηκαν, και το χωριό με την ύδρευση, το αυτοκίνητο, την τηλεόραση, άρχισε να αστικοποιείται. Σταμάτησαν στις ρούγες και τα πηγάδια  τα κουτσομπολιά, που ήταν τόπος και χώρος επικοινωνίας-ψυχοθεραπείας, οι παρέες με το χορό και το τραγούδι σταμάτησαν οριστικά, τα αυθόρμητα ομαδικά παιχνίδια στην αλάνα, ανά  τας αγυιάς και ανά τας ρύμας αντικαταστάθηκαν από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και η συγγένεια πλέον με τα γλέντια και γιορτάσια σταμάτησαν. Οι   σεμπριές και οι δανεικαριές τώρα δεν υπάρχουν , κλείστηκε ο καθένας στον εαυτό του και με το φωτογραφικό υλικό θυμίζουμε τις παλιές καλές εποχές του χωριού μας προσπαθώντας να κάνουμε πιο ανθρώπινη τη σκέψη, πιο ζεστή τη φωνή και πιο ειλικρινή την καλημέρα. Τέλος να προσπαθήσουμε να γίνουμε του «είναι και του γίνεσθε» και όχι του «δήθεν και του φαίνεστε».

Με τον αστικό τρόπο ζωής καταργήθηκαν  και πολλά επαγγέλματα.  Από τα επαγγέλματα που «χάθηκαν» στις ημέρες μας ήταν και του καροποιού, γύφτου και σαμαρά ο οποίος έφτιαχνε τα σαμάρια για τα άλογα, τα γαϊδούρια και τα μουλάρια, που ήταν τα μεταφορικά μέσα της εποχής μαζί με τα κάρα .

. Στη Βαλύρα  σαμαράς ήταν ο Αλέξης Μελισσουργός ο οποίος είχε τα εργαστήρι του στο σπίτι της Λύραινας και γινόταν η αξιοποίηση του υδροχαρούς φυτού, το λεγόμενο βουτούμι, που φύτρωνε στα νερά του Παμμίσου , που δυστυχώς τώρα μένει αναξιοποίητο.

Σαμαράδες ("Αλμπάνηδες") Καροποιοί-Γύφτοι (σιδεράδες)

OI ΠΛΑΝΟΔΙΟΙ ΠΩΛΗΤΕΣ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ

Στα δύσκολα μετακατοχικά χρόνια, τα γειτονικά χωριά τα επισκέπτονταν οι μικρέμποροι πωλητές, μεταφέροντας την πραμάτεια τους φορτωμένη στην πλάτη, ή μέσα στα καλάθια κρατώντας την στα χέρια όπως κάνουν οι Κινέζοι ή με το γάιδαρο ή με τη μικρή  σούστα που την τράβαγε γαϊδούρι ή άλογο.

Στη Βαλύρα ήταν μικροπωλητές ο Βαγγέλης Βάκρινος,  ΟΜήτσος Βίγκος, ο Σπύρος Τσιλιβίτης και Βαγγέλης Παπαγεωργίου.

Στης γρηάς Λετζέρως στο  ισόγειο καλαμένιο σπίτι, χτισμένο με τσατμά ήταν το ορμητηριό του. Έφερνε χέλια από τη Ζαχάρω, τα λεγόμενα ρουφιώτικα σε κόφες, πριν την αποξήρανση της λίμνης στον  Καγιάφα του Πύργου Ηλίας, Ντομάτες και διάφορα φρούτα της εποχής, τα οποία πουλούσαμε στη Βαλύρα και στα γειτονικά χωριά. 
Το καλοκαίρι γυρίζαμε τα πανηγύρια και το δεκαπενταύγουστο στήναμε κιόσκι πουλώντας παστέλι με μέλι και κρύο νερό, από του Αλέζαγα τις βρύσες. Το χειμώνα με την πραμάτεια του που είχε μέσα σε 2 κοφίνια γύριζε τα χωριά και όσες γυναίκες δεν είχαν χρήματα πληρωνόταν σε είδος κυρίως φαγώσιμα αυγά, παστό, κρέας, τραχανά, χυλοπίτες κ.λ.π.
Μαζί του ήμουν στα πανηγύρια σε πολλά χωριά και δεν έλειπα κάθε χρόνο στο Μελιγαλά, Κυπαρισσία και Μεσσήνη. Η πιο φαν του θείου μου Βαγγέλη ήταν η δίδυμη αδελφή Άννα με περισσότερες συμμετοχές, γιατί εθελοντικά αποφασισε μόνη της να μην συνεχίσει το γυμνάσιο, παρότι ήταν αρκετά εύστροφη

Ήταν τύπος μποέμ, παλιός χωροφύλακας , έχασε το ένα του μάτι από το φουρνέλο όταν προσπαθούσαν να ανοίξουν πηγάδι στο Μπιζάνι, και ότι χρήματα εισέπραττε, από τα πανηγύρια τα ξόδευε στα όργανα και της ορχήστρες. Όταν ψώνιζε πολύς κόσμος μου έλεγε τον κωδικό «παπούτσια», που σήμαινε να προσέχω για να μην μας κλέψουν.

Ο Σπύρος Τσιλιβίτης πολυφαμελίτης (με πέντε Παιδιά) και ο Βαγγέλης Παπαγεωργίου με τη σούστα του είχαν ειδικότητα στα είδη προικός.

Δυστυχώς για το Βαγγέλη Παπαγεωργίου δεν έχουμε φωτογραφικό υλικό. Το σπίτι του ήταν απέναντι από το σπίτι των αδελφών Ηλιόπουλοι, ο γιός του Βασίλης έφυγε για Αυστραλία και το σπίτι κατέρρευσε και δεν υπάρχει.

Ο Δημήτριος Βίγκος είχε πολλά αδέλφια.  Ο Χρίστος που ήταν στην Τρίπολη είχε μανάβικο και του έστελνε προϊόντα για πώληση.

Ήταν επίσης φωτογράφος και χάριν αυτού έχει σωθεί το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που υπάρχει για τη Βαλύρα. 

Τέλος είχε τον ΟΤΕ Βαλύρας, που με το βίσμα και το τηλεφωνικό θάλαμο κάθε Σαββατοκύριακο να πάρει τηλέφωνο, γιατί υπήρχε πιο φτηνό τιμολόγιο. 

Στο πανηγύρι της Βαλύρας και στα γειτονικά χωριά πωλούσε την πραμάτεια του.