ΚΑΛΑΜΑΤΑ.ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΜΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΤΟ 1996(Διεπιστημονικά)

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ24002

ΤΗΛ.2724071016

ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ(Διεπιστημονικά)

Πηγαίνοντας σε περιβαλλοντικό πρόγραμμα με συναδέλφους καθηγητές στην Ιρλανδία (βάζω ενδεικτικά από το πρόγραμμα  4 φωτογραφίες) σε παλαιοπωλείο, βρήκα αρκετό φωτογραφικό υλικό, στις αρχές του 20ου αιώνα (περίπου 150) με  διάφορες πόλεις της Ελλάδος, αρνητικά φωτογραφιών σε τζάμι, γκραβούρες, χάρτες κ.λ.π. Μεταξύ των πόλεων της Ελλάδος, είναι και της Καλαμάτας, τις οποίες θα αναρτήσουμε στο διαδίκτυο, ανασύροντας ευχάριστες μνήμες, το πώς ήταν και το πώς είναι, έχοντας φωτογραφίσει και ο ίδιος την πόλη της Καλαμάτας. Η ανάρτηση αυτή διεπιστημονικά περιγράφει την ιστορία της, τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, το εθνικό κειμήλιο, στοιχεία για τη μετανάστευση από την εφημερίδα Νεολόγο Πατρών το 1907, το Κάστρο της Καλαμάτας, τη μεθοδολογία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και τέλος με το φωτογραφικό υλικό,  μας δίνεται η δυνατότητα να κάνουμε τις οποιεσδήποτε συγκρίσεις, για το πριν και το μετά, το τότε και το τώρα, το παρελθόν, παρόν και μέλλον της Καλαμάτας. 
Ο σεισμός της Καλαμάτας τον Σεμπτέβρη του 19986, (υπάρχουν ακόμη πολλά σπίτια που δεν έχουν επισκευασθεί από το σεισμό)επιβράδυνε την αναπτυξή της παρότι υπάρχει το Πανεπιστήμιο-ΤΕΙ-Στρατόπεδο και το διατηρητέο μνημείο της φύσης, η ελιά της Καλαμάτας, στο χώρο του πρώην ΕΘΙΑΓΕ.  Τώρα με τα μνημόνια, κούρεμα ομολόγων με συνέπεια τη μείωση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων, το PSI, μείωση μισθών, συντάξεων, εφάπαξ, χαράτσια διάφορα, πώληση λιμανιών, σιδηροδρόμων, και αεροδρομίων, γιγαντώνεται η ανεργία, η ύφεση επιμηκύνεται, ο ελληνικός λαός εξαθλιώνεται και η ανάπτυξη της Καλαμάτας και κατ' επέκταση του νομού Μεσσηνίας πάει περίπατο , για πολλά χρόνια ακόμη.

1.Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Η  ιστορία της  Καλαμάτας ξεκινά από τον Όμηρο,  ο οποίος αναφέρει τις  Φαρές, αρχαία πόλη χτισμένη  περίπου εκεί  που βρίσκεται σήμερα το  φράγκικο  κάστρο της  πόλης.          Η  Καλαμάτα  (Φαραί)  έχει περιορισμένη σημασία κατά την αρχαία περίοδο καθώς  βρίσκεται κάτω από λακωνική κυριαρχία από τα μέσα του 8ου αιώνα π.χ.  μέχρι τα μέσα του 4ου αιώνα π.χ.

Το σύγχρονο όνομα της η Καλαμάτα μάλλον το πήρε από ένα παλιό βυζαντινό μοναστήρι, (πιθανά στη θέση του κάστρου), το οποίο ήταν αφιερωμένο στην  Παναγία την Καλομάτα, απ' όπου με  αφομοίωση του όμικρον σε άλφα, προήλθε η ονομασία "Καλαμάτα".

Αποκτά αίγλη μετά τη Δ' Σταυροφορία (1204 μ.χ.), όταν το Κάστρο πέφτει, μετά από συνθηκολόγηση, στα χέρια των Φράγκων υπό τον Γουλιέλμο Σαμπλίτη και, στη συνέχεια, τον Γοδεφρείδο  Βιλλεαρδουίνο το 1205.  Ο τελευταίος  ανοικοδομεί το μέχρι τότε μικρό και  ερειπωμένο Κάστρο και έτσι ξεκινάει η  οικονομική ακμή της πόλης.

Το 1459 την Καλαμάτα την καταλαμβάνουν  οι  Οθωμανοί Τούρκοι του Μωάμεθ Β' Πορθητή.   Το 1464, το κάστρο κατέλαβε ο  Βενετός Φραγκίσκο  Τάνο  αλλά το 1540 εγκαταλείπεται από τους Βενετούς που το έκαψαν.  Το 1685 καταστρέφεται οριστικά από τον Βενετό στρατηγό Μοροζίνι όταν το κατέλαβε κατά τη νικηφόρα εκστρατεία του στην Πελοπόννησο.  Επιστράφηκε οριστικά στους Οθωμανούς το 1715.

Το σημαντικότερο γεγονός της μακρόχρονης ιστορίας της πόλης είναι η  απελευθέρωσή της  από τους Τούρκους στις 23 Μαρτίου του  1821.  Την ημέρα εκείνη ο Κολοκοτρώνης, ο  Νικηταράς, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο Παπαφλέσσας και άλλοι μπήκαν μέσα στην πόλη ως απελευθερωτές.  Συμμετείχαν στην πανηγυρική δοξολογία που τελέστηκε στον ιερό ναό των Αγίων Αποστόλων (μικρή βυζαντινή εκκλησία του 10ου αιώνα που σώζεται μέχρι σήμερα και αποτελεί σύμβολο της πόλης).

Στους Αγίους Αποστόλους ευλογείται η επαναστατική σημαία και από εδώ ξεκινάει η Επανάσταση του 1821.  Από την Καλαμάτα η Μεσσηνιακή Γερουσία συντάσσει δύο σπουδαία κείμενα την "Προειδοποίηση προς τας ευρωπαϊκάς αυλάς" και την  "Προκήρυξη"  με αποδέκτες τους  Αμερικανούς.   Στα  τέλη του 19ου αιώνα χτίζεται το λιμάνι της Καλαμάτας, το οποίο λειτουργεί μέχρι σήμερα, και η πόλη παρουσιάζει ανάπτυξη και ακμή.  Μασσαλία του Μωριά τη χαρακτήριζαν.  Η πόλη  έρχεται σε επαφή με τη δύση και την κουλτούρα της, δημιουργείται μια αστική τάξη που διαμορφώνει μια σημαντική πολιτιστική βάση και κληρονομιά.   Από το 1920 και μετά όμως αρχίζει μια μακρά περίοδος οικονομικής ύφεσης που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.  Το Σεπτέμβριο του 1986 η Καλαμάτα χτυπήθηκε από δύο ισχυρούς σεισμούς που προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές και  δυστυχώς και θύματα.  Παρ' όλα αυτά η πόλη ανασυγκροτήθηκε γρήγορα από τη μεγάλη αυτή καταστροφή.

Το πρώτο που θα πρέπει να επισκεφτεί κανείς ερχόμενος στην πόλη, είναι το τμήμα της παλιάς πόλης , στο οποίο δεσπόζει το κάστρο της, που όμως δυστυχώς είναι κλειστό από το 1986, εξαιτίας των σεισμών που δημιούργησαν σοβαρές πληγές και οι οποίες δεν έχουν ακόμα επουλωθεί. Εκεί βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής ιερός ναός της πολιούχου της πόλεως, Παναγίας Υπαπαντής, ο οποίος χτίστηκε κατά τη δεκαετία του 1860 για να στεγάσει τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε στην περιοχή της πλατείας του ιερού ναού. Ο ναός αυτός αποτελεί ένα σημαντικό παμπελοποννησιακό προσκύνημα και εορτάζει στις 2 Φεβρουαρίου. Λίγα μέτρα πιο πέρα από το ιερό του ναού της Υπαπαντής, βρίσκεται το περίφημο γυναικείο μοναστήρι Αγίων Κων/νου και Ελένης (Καλογραιών) όπου είναι γνωστό για τους αργαλειούς και τα μεταξωτά υφάσματα που κάποτε δημιουργούσαν οι μοναχές. Αυτό άλλωστε αποτελεί και το σήμα κατατεθέν της πόλης («Σαν πας στην Καλαμάτα, κι έρθεις με το καλό, φέρε μου ένα μαντήλι, να δέσω στον λαιμό»). Κατεβαίνοντας την οδό Υπαπαντής, ο ταξιδιώτης μπορεί να επισκεφτεί το Μπενάκειο Αρχαιολογικό μουσείο το οποίο στεγάζει σειρά εκθεμάτων, χαρακτηριστικών για την προϊστορία και την ιστορία της Καλαμάτας και της Μεσσηνίας. Μερικά μέτρα νοτιότερα, απαραίτητη είναι η έστω και σύντομη επίσκεψη στον μικρό, αλλά ιστορικό ιερό ναό των Αγίων Αποστόλων. Εκεί, στις 23 Μαρτίου του 1821 συγκεντρώθηκαν οι οπλαρχηγοί Κολοκοτρώνης, Αναγνωσταράς, Παπαφλέσσας, Νικηταράς κ.α. και έδωσαν όρκο για την απελευθέρωση της πατρίδας από τους Τούρκους κατακτητές. Για όσους μάλιστα έχουν καλή μνήμη, να υπενθυμίσουμε ότι ο ναός αυτός απεικονιζόταν στο χαρτονόμισμα των 5.000 δραχμών πριν την καθιέρωση του ευρώ ως επίσημου νομίσματος της χώρας.

Εκτός των συγκεκριμένων σημείων - σταθμών στην ιστορία της πόλης, ο επισκέπτης μπορεί να κάνει τη βόλτα του στην πλατεία Αριστομένους , όπου βρίσκονται και σημαντικά μνημεία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, αλλά και το Πανταζοπούλειο Πνευματικό Κέντρο της πόλης, το οποίο στεγάζει μεταξύ άλλων, πινακοθήκη, και μια από τις πλουσιότερες βιβλιοθήκες της χώρας, ενώ πιο κάτω, στο τέρμα της οδού Αριστομένους, να περιηγηθεί στο πάρκο του Ο.Σ.Ε., ενός μοναδικού πάρκου το οποίο αποτελεί ζωντανό μουσείο τραίνων, μιας και εκεί εκτίθενται σχεδόν όλοι οι τύποι τραίνων και μηχανών που γνώρισε το σιδηροδρομικό δίκτυο της ώρας μας.

Ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, είναι και η παραλία της Καλαμάτας η οποία κάθε χρόνο βραβεύεται με γαλάζιες σημαίες, δείγμα καθαρότητας των υδάτων και οργανωμένης εξυπηρέτησης. Εκεί ο κάθε επισκέπτης μπορεί να πιει το ούζο του με τον περίφημο μεζέ (ποικιλία) τον οποίο συνιστούμε ανεπιφύλακτα ή να κάνει το μπάνιο του στις καταγάλανες ακτές. 

2.ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ 1765-1848

Ήταν ο τελευταίος ηγεμόνας της ΜΑΝΗΣ ,μέλος της φιλικής εταιρείας και ένας από τους στρατιωτικούς ηγέτες της επανάστασης του 1821. Πίστευε στη συμπαράσταση του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ  , στον αγώνα των ΕΛΛΗΝΩΝ. Στις 23 Μαρτίου του 1821 κήρυξε την έναρξη της επανάστασης εισβάλλοντας  με τους μανιάτες στην ΚΑΛΑΜΑΤΑ. Ονομάστηκε αρχιστράτηγος ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, εκλέχτηκε πρόεδρος στην ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΗ ΓΕΡΟΥΣΙΑ στην μονή ΚΑΛΤΕΖΩΝ, υπήρξε ένας από τους τρεις προέδρους του ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ και προσπάθησε να εξομαλύνει τις σχέσεις στρατιωτικών και κοτζαμπάσηδων. Δέχτηκε το ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ σαν εθνάρχη και όταν διαπίστωσε τον παραγκωνισμό των μανιατών από τα κοινά, του έκανε αντιπολίτευση ,με αποτέλεσμα να φυλακιστεί μέχρι το 1832. Ο γιος και αδερφός του  σκότωσαν το ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ στον άγιο Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο στις 27-9-1831.Το 1833 έχουμε τον ερχομό του Όθωνα ,τη φυλάκιση του ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ στο ΙΤΣ ΚΑΛΕ της ΑΚΡΟΝΑΥΠΛΙΑΣ  γιατί κατηγορήθηκε ως προδότης συνωμοσίας με τους Ρώσους κατά του Όθωνα. ΤΟ 1834 ο Κολοκοτρώνης με τον Πλαπούτα καταδικάστηκαν σε. Γίνεται η Μεσσηνιακή επανάσταση με πρωτεργάτες τους Γκρίτζαλη-Μητροπέτροβα-Τζαμαλή και το 1835 ο Όθωνας έδωσε αμνηστία στους δύο πρωταγωνιστές. Δυο δικαστές οι Πολυζωϊδης και Τερτσέτης δεν υπέγραψαν την καταδίκη στον ήρωα της επανάστασης ΚΟΛΟΚΟΤΡΏΝΗ.

Κατά τη βασιλεία του ΟΘΩΝΑ ο ΠΕΤΡΌΜΠΕΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ έγινε σύμβουλος επικρατείας και γερουσιαστής το 1843.

3.ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΙΜΗΛΙΟ

Το εθνικό κειμήλιο περιέχει την ιστορική προκήρυξη- διακήρυξη-προειδοποίηση του ΠΕΤΡΟΜΠΕΗ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ που απευθύνεται στις  Ευρωπαϊκές αυλές εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστράτηγου των στρατευμάτων εκ του σπαρτιατικού στρατοπέδου Καλαμάτας και επ’ ονόματι του αυτομάτως συγκροτηθέντος πολιτικο-στρατιωτικού σώματος, ως κυβερνητικού οργανισμού της ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗΣ ΣΥΓΚΛΗΤΟΥ ,ενώπιον της οποίας ανεγνώσθη  και ενεκρίθη στην Καλαμάτα διακήρυξη περί των δικαιωμάτων των Ελλήνων  έναντι των Οθωμανών  την 23^ην Μαρτίου  1821 ημέρα γιορτής ,δοξολογίας και πανηγυριού ενόπλων και λαού, με πολεμικές ιαχές και πρόχειρα φονικά όπλα, καριοφίλια, μαχαίρια και δρεπάνια στα χέρια τους, παρόντων 24 ιερέων και ιερομονάχων  με άγιες εικόνες και ντυμένων με τις επίσημες ιερατικές τους στολές τους.

Η  23^η Μαρτίου είναι η γνήσια χωρίς μύθους και θρύλους πρώτη οργανωμένη αποτελεσματική στρατιωτική επέτειος στη κύρια ΕΛΛΑΔΑ που είχε πανελλήνια και παγκόσμια απήχηση επειδή έπεσε η Καλαμάτα στα χέρια των Ελλήνων, μια από τις μεγάλες πόλεις της Πελοποννήσου  και αιχμαλωτίστηκαν 300 τούρκοι, καταλύοντας έτσι την τουρκική εξουσία.

Η πόλη της Καλαμάτας είχε περικυκλωθεί από την 20η Μαρτίου και ήταν αδύνατη η επικοινωνία της  με τη ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑ και κάστρα Μεθώνης-Κορώνης και Ναβαρίνου. Από δυσμάς βορρά και ανατολάς την είχαν περικυκλώσει οι ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑΣ-ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ και ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ. Για τον τούρκο βοεβόδα ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ  ήταν η μόνη διέξοδος προς τα νότια. Η Μάνη ήταν μόνιμο κέντρο της φιλικής εταιρείας από το 1818 ,στην ηγεμονία του Πετρόμπεη .Από το 1770 ήταν ανεξάρτητο  ηπειρωτικό κράτος  υπαγόμενο στο ναύαρχο Αιγαίου ΚΑΠΟΥΔΑΝ ΠΑΣΑ και όχι στο ΜΟΡΑ ΒΑΛΕΣΗ της Τριπολιτσάς. Επικεφαλής ήταν ο Πετρόμπεης με 2000 ενόπλους ως αρχιστράτηγος των Σπαρτιατικών δυνάμεων. Μαζί του συστρατεύθηκαν και άλλοι στρατηγοί της Μάνης εγκαταλείποντας τις παλιές τους έχθρες .Μαζί τους ενώθηκαν ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑΣ- ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ- ΚΕΦΑΛΑΣ- ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ- ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΒΑΣ και ΓΚΡΙΤΖΑΛΗΣ  για να είναι κοινή και συντονισμένη προσπάθεια. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Κολοκοτρώνης που κρατούσε μακριά ράβδο χωρίς όπλο φορώντας ερυθρό ένδυμα του αξιωματικού των επτανησιακών ταγμάτων. Η συμμετοχή του Κολοκοτρώνη δεν ήταν και τόσο σημαντική στην απελευθέρωση της Καλαμάτας όπως περιγράφουν ορισμένοι ιστορικοί ιδιαίτερα όταν οι ιστοριογράφοι κυριαρχούνται από έντονα συναισθήματα συμπάθειας ή αντιπάθειας. Η άνοδος του Κολοκοτρώνη υπήρξε ανοδική από τη μάχη των Δερβενακίων που κατέστρεψε το ΔΡΑΜΑΛΗ και ολόκληρη τη στρατιά του το 1822.

Στη συνέλευση των ΚΑΛΤΕΖΩΝ  που έγινε στις 26-5-1821 ο Κολοκοτρώνης δεν παραβρέθηκε , ενώ ο ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ αναγνωρίστηκε πρόεδρος της ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΗΣ ΓΕΡΟΥΣΙΑΣ και αρχιστράτηγος της ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ και αργότερα πρόεδρος του εκτελεστικού με αντιπρόεδρο τον Κολοκοτρώνη. Τόσο ο Πετρόμπεης  όσο και ο Κολοκοτρώνης  μετά την άφιξη του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ αναγνώρισαν ως αρχηγό αυτόν. 

Το Β.Δ. του 1947 για την 23^η Μαρτίου διατυπώθηκε ως εξής:

Επιθυμούντες όπως η επέτειος της 23^ης Μαρτίου καθ’ ην η πόλις των ΚΑΛΑΜΩΝ απετίναξε πρώτη τον τουρκικόν ζυγόν εορτάζεται ως εμπρέπει εις το ιστορικό τούτο γεγονός προτάσσει του ημετέρου επί των εσωτερικών υπουργού, αποφασίσαμε και διατάσσουμε:

1.Την 23^η Μαρτίου θα εορτάζεται ως τοπική εορτή, η επέτειος της απελευθέρωσης των ΚΑΛΑΜΩΝ.

2.      Κατά ταύτη θα τελείται εις τον εν Καλάμαις  ιστορικό φραγκικοβυζαντινό ναό  των Αγίων Αποστόλων  δοξολογία εις ανάμνηση της ιστορικής ημέρας και επιμνημόσυνες δεήσεις υπέρ των ηρώων της ελευθερίας.

Το πρωτότυπο κείμενο βρέθηκε το 1967 και φυλάσσεται στα κρατικά αρχεία του ΛΟΝΔΙΝΟΥ (φακ, ΖΑΚΥΝΘΟΥ αριθ. 2 ). Το κείμενο αναφέρεται στις Ελληνικές αρχές και παραδόσεις και περικλείει σε συντομία τις φιλοσοφικές φιλελεύθερες ιδέες ισότητας και δικαιοσύνης. Το κείμενο απασχόλησε ιστορικούς και λόγιους του εικοστού αιώνα ,γιατί είχε δημοσιευτεί στην ελληνική εφημερίδα ΣΑΛΛΠΙΓΞ (έτος 1^ο, φύλλο Γ,20 Αυγούστου 1821 την πρώτη ελληνική εφημερίδα της νεώτερης Ελλάδος) και το κείμενο ήταν παραποιημένο καθώς και η ημερομηνία. Η σύνταξη έγινε από τον ΙΩΑΝΝΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ επίσημο γραμματέα του Πετρόμπεη από τις ΓΚΑΪΤΣΕΣ ΑΒΙΑΣ. Σπούδασε στη σχολή της ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟ 1812-1815ΉΤΑΝ ΓΡΑΜΜΑΤΈΑΣ ΤΟΥ Θεοδωρόμπεη ΓΡΗΓΟΡΑΚΗ.

Απεδείχθη και επικυρούται με την αποκαλυφθείσα επιστολή στα κρατικά αρχεία του Λονδίνου διακήρυξη εκπεμφθείσης εκ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ την 23^ην του μηνός Μαρτίου 1821 ότι πρώτη μεγάλη πόλη στον οθωμανικό χώρο απελευθερωθείσα από τον οθωμανικό ζυγό και κυριευθείσα υπό οργανωμένου στρατού κατά τον επαναστατικό αγώνα του 21 είναι η ΚΑΛΑΜΑΤΑ. Η  απαίτηση είναι να επιστραφεί το εθνικό κειμήλιο στην Καλαμάτα και να το απαιτήσουν οι δήμαρχοι ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ-ΣΠΑΡΤΗΣ, οι βουλευτές Μεσσηνίας-Λακωνίας και το υπουργείο εξωτερικών

Όταν ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ διαίρεσε την ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ σε τμήματα, διόρισε διοικητές με τον τίτλο του εκτάκτου  επιτρόπου. Οι Μανιάτες οπλαρχηγοί έφεραν δυσκολίες , γιατί ήθελαν τη Μάνη δικό τους σπίτι διαχωρισμένο από την υπόλοιπη Ελλάδα. Κλήθηκε στην Αίγινα ο Γεώργιος γιος του Πετρόμπεη  ότι θα πείσει τους οπλαρχηγούς και επειδή δεν τα κατάφερε ,κλείστηκε ο πατέρας του Πετρόμπεης στη φυλακή. Η Μαυρομιχάλενα παρακάλεσε τον Ρικόρδ με σκοπό  να πείσει τον κυβερνήτη να συμφιλιωθεί με το γιο της Πετρόμπεη. Παρά τη μεσολάβηση, ο γιος  ΓΕΩΡΓΙΟΣ και αδελφός  ΚΩΝ\ΝΟΣ, πλούσια ντυμένοι περίμεναν τον ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ, στις 27-9-1831, ημέρα Κυριακή έξω από το ναό του αγίου Σπυρίδωνα. Ο Κων\νος υποκλίθηκε με βαθύ χαιρετισμό και σεβασμό έριξε βαρύ το αριστερό του χέρι στο τραχηλό του και σήκωσε με  το δεξί  δίκαννο πιστόλι προς το κεφάλι λέγοντας: Κι εγώ κακά χερόβολα και συ κακά δεμάτια. Τον πυροβόλησε δυο φορές ταυτόχρονα πίσω από το αυτί και ο Γεώργιος του βύθισε στη κοιλιά του το μαχαίρι ,ο δε φύλακας των Μαυρομιχαλαίων ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ που τον είχαν μυήσει πυροβόλησε ,αλλά αστόχησε.

Η 25^η Μαρτίου θεσπίστηκε το 1938 από το βασιλιά Όθωνα επέτειος εορτασμού της εθνικής παλιγγενεσίας.

4.ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟΛΟΓΟ ΠΑΤΡΩΝ  στις 11-2-1907

Η μετανάστευση είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης στο Ελληνικό κράτος , η μυθοποίηση του νέου κόσμου και η τυχοδιωκτική φύση του Έλληνα .Η Πάτρα μετατρέπεται στο κυριότερο μεταναστευτικό λιμάνι της Ελλάδας , όπου κατά χιλιάδες περιμένουν οι μετανάστες τα καράβια που θα τους μεταφέρουν στους νέους τόπους .Οι περισσότεροι παραμένουν στην πόλη τουλάχιστον 2 - 3 μέρες , μέχρι να φτάσει το πλοίο για να τους παραλάβει . Σχεδόν όλοι συνοδεύονται από συγγενείς τους .

            Από την εφημερίδα " Νεολόγο " Πατρών 11/2/1907 διαβάζουμε :" Αθρόως καταφθάνωσι τας ημέρας αυτάς οι δι΄ Αμερικήν μετανάσται. Όλοι ευσταλείς με τας καινουργείς των ενδυμασίας , τα επανωφόρια των ,τους κούκους των και τα σήματα του πρακτορείου δια του οποίου θα μεταναστεύσουν , κατακλύζουν τα ξενοδοχεία , εστιατόρια , ενδυματοπωλεία και εν γένει την αγοράν δια τας προμηθείας των . Οι

πλείστοι εξ αυτών προέρχονται εκ Μεσσηνίας , είναι δε όλοι νεαροί και γεμάτοι από θέλησιν και αποφασιστικότητα , όπως διασχίσουν τον Ωκεανόν και ριφθούν εις την πάλιν της ζωής μακράν της πατρίδος των εις ξένη χώραν εις την οποίαν προσβλέπουσιν ως τις πακτωλόν . " Στο διάστημα από 30 Ιουνίου 1902 έως 30 Ιουνίου 1903 , οι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική , κατά την έκθεση του Γενικού Προξένου Ν. Υόρκης έχουν ως εξής :

            Κάτω των 14 χρόνων 1185 , από 14 - 45 χρόνων 12951 και πάνω από 45 χρόνων 240 . Από αυτούς 3653 δεν γνωρίζουν ούτε γραφή ούτε ανάγνωση . Οι 1184 έχουν μαζί τους πάνω από 30 δολάρια . Οι 10600 κάτω από 30 δολάρια . Συνολικά όλοι τους , έχουν 269822δολλάρια , δηλαδή κατά μέσο όρο ο καθένας τους 18,78 δολάρια .            Από όλους αυτούς διώχνονται και ξαναγυρίζουν στην Ελλάδα 474 σαν άποροι , 20 επειδή έπασχαν από επικίνδυνα μεταδοτικά νοσήματα και 111 επειδή πήγαιναν για να εργαστούν επί συμφωνία .     Κατά επάγγελμα κατανέμονται ως εξής :

 1   .   Αρτοποιοί                131

 2   .   Κουρείς                     31

 3   .   Σιδηρουργοί              78

 4   .   Ξυλουργοί               189

 5   .   Υπάλληλοι               277

 6   .   Κηπουροί                  14

 7   .   Ναυτικοί                  343

 8   .   Κτίστες                    129

 9   .   Υποδηματοποιοί      186

5.ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΟΜΙΛΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ

Το κάστρο εξασκεί μυστηριώδη γοητεία επί της ψυχής του ανθρώπου. Ξεσηκώνει τη φαντασία μας σε ιλιγγιώδη ύψη και την οπλίζει για τα μακρινά ταξίδια στις μεγάλες αποφάσεις.

‘Όταν ατενίζουμε το κάστρο αθελά μας  βγάζουμε μια κραυγή σαν ηχώ πολέμου  που μοιάζει σαν η ίδια μας η ψυχή συνταράχτηκε σύσσωμη  και κινητοποίησε οτιδήποτε ευγενικό  και μεγαλειώδες έχουμε μέσα μας.

Όπως η ποίηση δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ανάλυση ενός καημού ή μια χαρά τραγουδημένη με λόγια, έτσι και η άναρθρη αυτή φωνή είναι μια ολόκληρη ποίηση, η έξαρση της ψυχής μας, η κινητοποίηση του εσωτερικού μας κόσμου.

Οτιδήποτε βλέπουμε στον κόσμο, το έχουμε και εμείς μέσα στην ψυχή μας. Βουνά, θάλασσες, λαγκάδια, δάση, αλλά έχουμε και το ΚΑΣΤΡΟ ΜΑΣ. Και μέσα σε αυτό φυλάμε, την τιμή μας, τα ιδανικά μας, τις αγάπες μας και τα μυστικά μας.

Γι’ αυτό  όταν ατενίζουμε ένα κάστρο, τον εαυτό μας βλέπουμε, το μέσα μας θωρούμε.

Η ύπαρξη κάστρου σε μια περιοχή εξασφάλιζε την καλύτερη άμυνα και προστασία των κατοίκων και αποτελούσε καταφύγιο για τους άρχοντες και ευγενής σε περιπτώσεις τοπικών εξεγέρσεων. Έλεγχε το θαλάσσιο και χερσαίο πέρασμα και τις στρατιωτικές, εμπορικές και οδικές αρτηρίες. Ο οικισμός κτίζεται έξω από το κάστρο και περιβάλλεται από αμυντικό τείχος.

Η οχυρωματική αρχιτεκτονική του κάστρου επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό και από την εξέλιξη των όπλων. Γι' αυτό το λόγο ο κάθε κατακτητής έκανε προσθήκες και τροποποιήσεις ώστε το κάστρο να ανταποκρίνεται στις πολεμικές συνθήκες της εποχής. Παράλληλα με το πέρασμα των χρόνων είναι λογικό να προκαλούνται φυσικές φθορές. Έτσι και το κάστρο της Καλαμάτας παρουσιάζει δείγματα τέχνης και τεχνικής, όλων των κατακτητών του.

Μια επίσκεψη στο κάστρο της Καλαμάτας αποτελεί ένα μοναδικό ταξίδι στην ιστορία. Με τα μάτια φαντασίας, μπορούμε να δούμε το κάστρο πως ήταν παλιά. Μπορούμε να φανταστούμε μάχες, συμπλοκές,  πολιορκίες, δημιουργικές και ευχάριστες στιγμές, που έγιναν κατά καιρούς, από διάφορους κατακτητές.

Να ακούσουμε καλπασμούς από άλογα βυζαντινών ιππέων, να περνούν ντυμένοι με τις βαριές ασπίδες τους και οπλισμένοι με τα μακριά κοντάρια.

Να δούμε με τα μάτια της φαντασίας μας:

Φράγκους σταυροφόρους να περνούν οπλισμένοι με αλυσιδωτούς θώρακες και περικνημίδες, σιδερένια κράνη και χρωματιστές επενδύσεις

Βενετούς με τον άριστα εξοπλισμένο στρατό τους

Τούρκους με τα κανόνια να μάχονται στο κάστρο και τέλος

Έλληνες με φουστανέλες, καρυοφυλιάδες και σπαθιά να παίρνουν το κάστρο της Καλαμάτας.

Πολλά μπορούμε να φανταστούμε μέσα στους αιώνες που διαδραματίστηκαν πάνω, γύρω και μέσα σε αυτά τα βουβά τείχη του κάστρου

Στις μέρες μας είναι χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων , όπως αυτή που κάνουμε εμείς σήμερα , για να μάθουμε το κάστρο της Καλαμάτας μας που αγαπάμε τόσο πολύ

  ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ - ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Τη βυζαντινή περίοδο, στην τοποθεσία της ακρόπολης των αρχαίων Φερών , οι βυζαντινοί είχαν χτίσει ένα οχυρό και ένα μοναστήρι.

Δυο χρόνια, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, κυρίευσαν την περιοχή, και ο νέος άρχοντας Βιλεαρδουινός έχτισε το κάστρο ή πύργο. Για λίγο το κυριάρχησαν οι Βενετοί και αργότερα προσαρτήστηκε στα κράτη του δεσπότη του Μιστρά. Αργότερα ήλθε στην κυριαρχία των Τούρκων, έπειτα των Βενετών, μετά ξανά των Τούρκων  και τέλος με την ελληνική επανάσταση του 1821 μέχρι και σήμερα βρίσκεται στα χέρια των Ελλήνων.

  ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

*ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ  6^ΟΣ ΑΙΏΝΑΣ 1205

*ΦΡΑΓΚΟΙ 1205-1408, 1413-17, 1419-30

*ΒΕΝΕΤΟΙ  1408-13, 1417-19

*ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ  1430- 1458

*ΤΟΥΡΚΟΙ  1458- 1687

*ΒΕΝΕΤΟΙ 1685- 1715

*ΤΟΥΡΚΟΙ 1715- 1821

*ΕΛΛΗΝΕΣ 1821 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΜΥΝΑΣ  -  ΕΠΙΘΕΣΗΣ*

ΠΡΩΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

 ΚΑΣΤΡΟ: ΠΥΡΓΟΙ, ΠΟΛΕΜΙΣΤΡΕΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ, ΠΕΡΙΔΡΟΜΟΣ

ΑΜΥΝΑ: ΠΕΤΡΟΒΟΛΑ, ΔΟΞΑΡΙΑ, ΣΦΕΝΔΟΝΕΣ,  ΔΟΚΟΙ, ΦΩΤΙΑ, ΚΑΥΤΗ ΠΙΣΣΑ

ΕΠΙΘΕΣΗ:  ΠΕΤΡΟΒΟΛΑ, ΚΡΙΟΣ, ΕΛΕΠΟΛΙΣ, ΧΕΛΩΝΗ, ΤΡΥΠΑΝΙ, ΚΛΙΜΑΚΕΣ

ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΦΡΑΓΚΩΝ

ΚΑΣΤΡΟ: ΤΑΦΡΟΣ, ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ ΜΕ ΕΞΑΠΥΡΓΙΟ

ΑΜΥΝΑ: ΤΟΞΑ ΒΑΛΛΙΣΤΡΕΣ

ΕΠΙΘΕΣΗ: ΚΡΙΟΙ, ΒΑΛΛΙΣΤΡΕΣ ΕΛΕΠΟΛΕΙΣ, ΧΕΛΩΝΕΣ

ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ

ΚΑΣΤΡΟ: ΠΡΟΜΑΧΩΝΕΣ, ΚΑΝΟΝΙΟΘΥΡΙΔΕΣ

ΑΜΥΝΑ: ΒΑΛΛΙΣΤΡΕΣ ΠΥΡΟΒΟΛΑ ΟΠΛΑ, ΦΟΡΗΤΑ ΠΥΡΟΒΟΛΑ ΕΜΠΡΗΣΤΙΚΕΣ ΧΕΙΡΟΒΟΜΒΙΔΕΣ

ΕΠΙΘΕΣΗ: ΒΑΛΛΙΣΤΡΕΣ ,ΦΟΡΗΤΑ ΠΥΡΟΒΟΛΑ, ΒΑΣΙΛΙΣΚΟΙ

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

ΚΑΣΤΡΟ: ΚΕΚΛΙΜΕΝΗ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ, ΠΟΛΥΓΩΝΙΚΟΙ ΠΡΟΜΑΧΩΝΕΣ, ΠΥΡΓΟΙ, ΚΥΡΙΑ ΠΥΛΗ

ΤΑ ΟΠΛΑ ΑΜΥΝΑΣ - ΕΠΙΘΕΣΗΣ ΗΤΑΝ ΣΧΕΔΟΝ  ΙΔΙΑ ΜΕ  ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ.

ΣΗΜΕΡΑ

ΠΟΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

* Ανάλογες περιγραφές μπορεί να γίνουν και για την ενδυμασία των στρατιωτών, των διαφόρων εποχών.

ΤΟ ΟΝΟΜΑ "ΚΑΛΑΜΑΤΑ" ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΑ 12^ΟΥ- 15^ΟΥ ΑΙΩΝΑ

ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΣΤΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΩΝΟΣ ΤΟ 1144

 ΣΤΟΝ ΑΡΑΒΑ ΓΕΩΓΡΑΦΟ ΕΝΤΡΙΣΙ 1106-1166

*Ο ΓΟΔΕΦΡΕΙΔΟΣ ΒΙΛΕΑΡΔΟΥΙΝΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ  και   ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΣ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΟΡΕΩΣ

ΣΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΜΟΡΕΩΣ: ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΚΟΥΓΚΕΣΤΑΣ, ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΤΗΣ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗΣ  ΚΑΙ    ΣΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΜΟΡΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ.

ΟΙ ΒΙΛΕΑΡΔΟΥΙΝΟΙ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

ΒΙΛΕΑΡΔΟΥΙΝΟΣ- ΓΟΔΕΦΡΕΙΔΟΣ Α 1204- 1218

ΓΟΔΕΦΡΕΙΔΟΣ Β 1218-1245

ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ 1245- 1278

ΙΣΑΒΕΛΛΑ     ΚΑΙ   ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ

Η ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΕΜΕΙΝΕ ΧΗΡΑ ΤΟ 1277 ΣΕ ΗΛΙΚΙΑ 14 ΕΤΩΝ ΓΙΑΤΙ ΠΕΘΑΝΕ Ο ΑΝΔΡΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ, ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΟΛΟΥ, ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ.

Ξαναπαντρεύτηκε τον φλωρέντιο Αναγαυικό από την Ολλανδία και παρέλαβε την ηγεμονία του Μορέως. Στο Μοριά η Ισαβέλλα έδειξε μεγάλη καλοσύνη και οι κάτοικοι την επονόμαζαν κυρά του Μορέως ή κυρά Ζαμπώ ή Ιζαμπώ. Ο Φλωρεντίνος έκανε ειρήνη με τον αυτοκράτορα την Κωνσταντινούπολης Ανδρόνικο Β και η ειρήνη κράτησε μόνο για 1 χρόνο , γιατί έγινε η κατάληψη της Καλαμάτας και επανέρχονται και πάλι οι βυζαντινοί.

ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΔΡΩΜΕΝΟ

ΣΚΗΝΗ Α: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Ο αφηγητής ή αφηγήτρια θα βρίσκεται σε συντονισμό με το παράλληλο δρώμενο. Στο χώρο του κάστρου υπάρχουν βυζαντινοί και με βάση το  κάθε κατακτητή θα φεύγουν και θα έρχονται, με μάχες, σάλπιγγες, ειρηνικές αποχωρήσεις κ.λ.π.

ΣΚΗΝΗ Β. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ.

Σε 2 πλακάτ του ίδιου χρώματος το ένα παιδί θα κρατά την χρονολογία και το άλλο το όνομα του κατακτητή.

ΣΚΗΝΗ Γ. ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΜΥΝΑΣ  -  ΕΠΙΘΕΣΗΣ

 Τα παιδιά παρουσιάζουν τα διάφορα εργαλεία κάστρου, άμυνας και επίθεσης των διαφόρων εποχών. 

ΣΚΗΝΗ Δ. ΤΟ ΟΝΟΜΑ "ΚΑΛΑΜΑΤΑ" ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΑ 12^ΟΥ- 15^ΟΥ ΑΙΩΝΑ

Σε πλακάτ παρουσιάζουν το όνομα της Καλαμάτας , από τις διάφορες πηγές.

ΣΚΗΝΗ Ε. ΟΙ ΒΙΛΕΑΡΔΟΥΙΝΟΙ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

Παρουσιάζουν σε πλακάτ το γενεαλογικό δέντρο των Βιλεαρδουίνων. 

6.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Ο έντονος ρυθμός συσσώρευσης των αλλαγών που υφίσταται ο Χώρος από την αλληλεπίδραση των Φυσικών Παραγόντων και των Δραστηριοτήτων των ανθρώπων περικλείει εικόνες και γεγονότα από την πολιτική, δημοτική (αυτοδιοίκηση), ιστορική, κοινωνική και οικονομική αναπτυξή της, που δεν επιτρέπει στην Εκπαίδευση να έχει Γνωσιοκεντρικό Χαρακτήρα. Η απομνημόνευση ορισμένων βασικών γνώσεων είναι αναγκαία, αυτό όμως που κυρίως πρέπει να εξασφαλίζει η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η κατάλληλη προσέγγιση και αξιοποίηση της Πληροφορίας, ώστε ο μαθητής να ερμηνεύει φαινόμενα ή διαδικασίες και να προτείνει λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα. Επομένως το ενδιαφέρον της Π.Ε. θα πρέπει να εστιάζεται κυρίως στην απόκτηση μίας όσο το δυνατόν ολιστικής εικόνας του σύγχρονου Χώρου και στην ανάπτυξη των ικανοτήτων που επιτρέπουν την καλύτερη δυνατή επεξεργασία και αξιοποίηση πληροφοριών. Σημαντικό πλεονέκτημα στην προσπάθεια αυτή αποτελεί το γεγονός ότι από τη φύση της η Π.Ε. σχετίζεται με όλους σχεδόν τους τομείς μελέτης του φυσικού και του κοινωνικού περιβάλλοντος με συνέπεια να προσφέρει πολλές ευκαιρίες αξιοποίησης εμπειριών του μαθητή και διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης.

Κατά το σχεδιασμό της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που θα ακολουθήσει ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να προσφέρει στο μαθητή και αυριανό πολίτη κριτήρια με τα οποία θα μπορεί να επεξεργάζεται τα δεδομένα, να προσεγγίζει κριτικά τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ του ανθρώπου και του Χώρου, να παίρνει αποφάσεις και να δίνει λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα.

Με απαντήσεις στα ερωτήματα «πώς», «γιατί», και «πώς αλλιώς», δηλαδή με επεξεργασία, αιτιολόγηση και ερμηνεία των φαινομένων. Για να γίνει αυτό δυνατό οι μαθητές θα πρέπει πρώτα να αποκτήσουν γνώση των κριτηρίων, με τα όποια θα εργαστούν, στη συνέχεια να προχωρήσουν στην ερμηνεία των σχετικών φαινομένων με το «πού» και το «τί» και τέλος να εξετάσουν τις πιθανές συνέπειες μίας απόκλισης απ’ αυτό που κανονικά συμβαίνει.

Να χρησιμοποιεί όσο μπορεί καλύτερα τις δυνατότητες που παρέχουν, απλές αλλά Ουσιαστικές Δραστηριότητες, όπως η συγκέντρωση στοιχείων για κάποιο συγκεκριμένο θέμα ή θέματα από τους μαθητές με σκοπό την παρουσίαση μίας ατομικής ή ομαδικής εργασίας. π.χ.: η κατανόηση του είδους και της Γεωγραφικής Κατανομής των Ανθρώπινων Δραστηριοτήτων σε ένα συγκεκριμένο Χώρο εξαρτάται από την ποιότητα του αντιστοίχου γνωστικού (νοητικού) Χάρτη που έχουν σχηματίσει οι μαθητές γι’ αυτόν τον Χώρο.

Στο παραπάνω παράδειγμα δημιουργούνται πολλές δυσκολίες, γιατί η σύγχρονη γεωγραφία εκτός από την μελέτη του φυσικού περιβάλλοντος περιλαμβάνει και ορισμένα στοιχεία Οικονομικής και Κοινωνιολογικής προσέγγισης των σχέσεων μεταξύ Ανθρώπου και Χώρου, τα οποία είναι ξένα προς το είδος της εκπαίδευσης.

   Οι σημερινοί άνθρωποι των μεγάλων αστικών κέντρων και προπάντων οι νέοι αποκομμένοι από το φυσικό τους περιβάλλον  και τι πολιτιστικές τους ρίζες, κινδυνεύουν, όπως και τα δένδρα να μείνουν ατροφικά και να πεθάνουν. Γιατί η μοίρα των ανθρώπων είναι σαν την μοίρα των δένδρων. Αν δεν τα φροντίσουμε όσο και  όπως πρέπει, ούτε αναπτύσσονται, ούτε φυσικά καρποφορούν.

   Με τον όρο εξέλιξη εννοούμε τις ποιοτικές και ποσοτικές αλλαγές που γίνονται, με την πάροδο του χρόνου. Η πορεία της εξέλιξης άλλοτε γίνεται με γρήγορους και άλλοτε με αργούς ρυθμούς. Όμως, από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, μέχρι σήμερα, ιστορικές κοινωνικές, οικονομικές, τεχνολογίες, επιστήμες, επικοινωνίες, ιδεολογίες, εκπαίδευση, ψυχαγωγία, πλαστικό χρήμα, κ.λ.π., μεταβάλλονται με γρήγορους ρυθμούς. Οι πόλεμοι, αλλαγή συνόρων, εμφύλιοι, οικονομικοί μετανάστες, αλλαγή πολιτειακού, αλλαγή συνόρων, δημιουργία-διάλυση νέων κρατών, ο μεγάλος αδελφός, κατασπατάληση φυσικών πόρων, ρύπανση περιβάλλοντος, πολυεθνικές, καρτέλ, μονοπώλια, ολιγοπώλια περιορισμός χλωρίδας-πανίδας, αλλαγή κλίματος, με συνέπειες μεγαλύτερο ρυθμό από φυσικές καταστροφές, στον πλανήτη γή. Το ίδιο συμβαίνει και με τα αστικά κέντρα όπου στο τόπο, ο χώρος, οι άνθρωποι, και τα φαινόμενα, συνεχώς μεταβάλλονται. Ένα από τα αστικά κέντρα, είναι και η Πάτρα, το τρίτο της Ελλάδος. Βάζουμε το ερώτημα; Πως θα μπορέσουν οι σημερινοί κατοικοί της και επισκέπτες, να γνωρίσουν και βιώσουν το παρελθόν της πόλης, όπου ο χώρος της μεταβάλλεται συνεχώς, ειδικά μετά τα χρόνια της μεταπολίτευσης. Ένας μπούσουλας, ήταν και η σημερινή μας εκδήλωση με θέμα ¨"το κάστρο της Καλαμάτας"¨ που  μπορούμε να κατανοήσουμε το πριν και το μετά , ή το τότε και το τώρα, η το παρελθόν με το σήμερα.

Σας ευχαριστούμε που μας τιμήσατε με την παρουσία σας, ευχαριστούμε τις δασκάλες μας , ευχαριστούμε το βιολόγο καθηγητή Γιάννη Δ. Λύρα, για την ανιδιοτελή προσφορά του, και σας ευχόμαστε καλό καλοκαίρι, υγεία και ευτυχία.

Υ\Σ. Από τη θεατρική παράσταση του παιδικού σταθμού Παιχνιδούπολη, της Ελένης Νικολακέα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.  

Ένα ανοιχτό παράθυρο στη βιωματική κατάκτηση της γνώσης με παρατήρηση, έρευνα, καταγραφή, δράση και δραστηριότητες.  Πολλά είναι αυτά πού πρέπει να αλλάξουν στο σημερινό σχολείο. Όσοι εμπλεκόμαστε στη λειτουργία του (μαθητές, δάσκαλοι και γονείς) διαπιστώνουμε καθημερινά  τα αδιέξοδα, αλλά και τη μιζέρια που το κατατρέχουν.

  Σε ένα χώρο όπου υποτίθεται ότι μεταδίδεται η γνώση, η χαρά της δημιουργίας και διαμορφώνονται προσωπικότητες κυριαρχούν:

-          Η αυταρχικότητα και η ομοιομορφία αντί της ελευθερίας στην έκφραση και του δικαιώματος στη διαφορετικότητα, στη θέση , στο λόγο και στη άποψη των μαθητών, με την μονοσήμαντη  κριτική και αξιολόγηση των μαθητών, μόνο από τη μεριά των δασκάλων, χωρίς να γίνεται το αντίστροφο.

-          Η δασκαλοκεντρική – αφηρημένη προσέγγιση της γνώσης αντί της βιωματικής και ομαδοκεντρικής της θεώρησης.

-          Η σύγχυση μεταξύ παιδαγωγικής -  παιδονομίας, διδακτικής -  διδασκαλίας και γνωστικού αντικειμένου-  δεξιοτήτων, από μεριάς των διδασκόντων. 

   Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση;

   Το γεγονός ότι η αδιαφορία και ο συμβιβασμός στην παραπάνω κατάσταση είναι για πολλούς κανόνας, γιατί δεν γεύονται και χαίρονται, τον εργασιακό τους χώρο και την σχέση – επικοινωνία, με τους γονείς και μαθητές.

   Μοναδικός λοιπόν δρόμος , Η ΕΞΟΔΟΣ, με την προσωπική μας στάση , πρακτική και ιδεολογία.

 Να γιατί συμμετέχουμε για μια ακόμη φορά σε αυτή τη διαδικασία και δεν παροπλίζουμε τη χρήση των νέων τεχνολογιών στη γνωστική, παιδαγωγική και διδακτική διαδικασία.

Στόχοι:

  1.Η ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με το περιβάλλον  (φυσικό και ανθρωπογενές), μέσα από την καταγραφή ανθρώπινων παρεμβάσεων και κατανόηση της επίδρασης τους σε αυτό.

  2.Η απόκτηση συγκεκριμένων γνώσεων , στάσεων, ιδεολογιών, δεξιοτήτων κατά την εξέλιξη του προγράμματος.

  3.Η διαμόρφωση προτάσεων για βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης.

4. Να γνωρίσουν το που, πως, πότε πόσο και γιατί, διεπιστημονικά, την τοπική ιστορία της Πάτρας,  και με διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις.

5. Να γνωρίσουν γεγονότα, πρόσωπα, φαινόμενα, προβλήματα και ατομικές, συλλογικές ευθύνες. 

Σκοποί του προγράμματος:

α. Παρατήρηση, μελέτη, έρευνα καταγραφή, για να γνωρίσουν οι μαθητές, την ιστορική, πολιτιστική κληρονομιά μας και τις φάσεις της εξέλιξης του σχεδίου της πόλης των Πατρών.

β. Τη σύνδεση της καθημερινοτητάς μας με την ιστορία, θρησκεία, επιγραφές οδών και πλατειών, ανδριάντες ,προτομές , αγάλματα, νεοκλασικά κτίρια κ.λ.π.

Δραστηριότητες. Επίσκεψη σε μνημειακούς χώρους της Πάτρας, επιλογή βιβλιογραφίας, πλοήγηση στο διαδίκτυο, φωτογράφηση, δημιουργία αφίσας, βίντεο, ευαισθητοποίηση και ενημέρωση της κοινής γνώμης, παρουσίαση και τέλος εφόσον υπάρχουν οικονομικές δυνατότητες θα εκδοθεί όλο το υλικό.

    Στο πρόγραμμα υπάρχουν και πάγιοι στόχοι της Π.Ε. πού είναι:

α.  Η ευαισθητοποίηση για την οικολογική κρίση και την ανάγκη για καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης.

β.  Η ενθάρρυνση δεξιοτήτων – κλίσεων των μαθητών με τη βιωματική προσέγγιση της γνώσης

γ.  Η προώθηση του ομαδοκεντρικού μοντέλου λειτουργίας και η βελτίωση των σχέσεων μαθητών – καθηγητών.

Μεθοδολογία –φάσεις εξέλιξης του προγράμματος:

   Στην πρώτη φάση (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος). Οι μαθητές ενημερώνονται, έχουν καταιγισμό ιδεών, λένε τις απορίες τους, εκφράζουν τα ενδιαφεροντά τους και  παρουσιάζουν τις δεξιοτητές τους, γνωρίζονται μεταξύ τους και τέλος χωρίζονται σε ομάδες , όπου ορίζουν και τον αρχηγό κάθε ομάδας. Ενημερώνουν τους γονείς και κηδεμόνες τους και όσοι τους το επιτρέπουν, συμμετέχουν στο πρόγραμμα, γιατί γίνεται εκτός αναλυτικού και ωρολογίου προγράμματος του σχολείου. Στη συνέχεια καθορίζεται το ελαστικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων και συναντήσεων στο χώρο του σχολείου , στην αίθουσα Οδυσσέας και το μουσειακό χώρο, όπου υπάρχει σε κάδρα  παλιό φωτογραφικό υλικό της Πάτρας για να κατανοήσουν τη διαφορετικότητα κάνοντας τις συγκρίσεις του συγκεκριμένου χώρου, μιας και ο τόπος παραμένει σταθερός. Γράφουν το τι γνωρίζουν πριν εμπλακούν στη διαδικασία του προγράμματος.

   Στη δεύτερη φάση(Δεκέμβριος.- Μάρτιος) οι ομάδες δραστηριοποιούνται αυτόματα συλλέγοντας στοιχεία, παίρνοντας συνεντεύξεις και επισκέπτονται χώρους που έχουν σχέση με το θέμα.

Υπάρχουν εβδομαδιαίες συναντήσεις για κάθε ομάδα και μηνιαίες για το σύνολο των μαθητών πού συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Στόχος αυτών των συναντήσεων ήταν η αλληλοενημέρωση  κριτική των πεπραγμένων και σχεδιασμός των παραπέρα ενεργειών.

   Στην τρίτη φάση(Απρίλιος -Μάιος) οι μαθητές επεξεργάζονται και αξιολογούν τα στοιχεία που συνέλεξαν, κωδικοποιούν τα θέματα, φτιάχνουν τα ταμπλώ και ετοιμάζονται για την παρουσίαση που θα γίνει αμέσως μετά τις διακοπές του Πάσχα.  

Αξιολόγηση του προγράμματος:

       Μετά την παρουσίαση οι μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα , πρέπει να συμπληρώσουν ερωτηματολόγιο που έχει συνταχθεί από τον συντονιστή του προγράμματος να συμπληρώσουν ειδικό ερωτηματολόγιο σε μία προσπάθεια να ανιχνευθεί η υλοποίηση ορισμένων στόχων που είχαν τεθεί, και γράφουν τις εντυπώσεις, προτάσεις, συναισθήματα, στάσεις και γνώσεις που απόχτησαν με την υλοποίηση του προγράμματος. Κατά τη γνώμη μας, η αξιολόγηση ενός προγράμματος Π.Ε. είναι μία δύσκολη διαδικασία και παραμένει για το θεσμό ένα ζητούμενο. 

ΦΩΤΟ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ

ΦΩΤΟ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ

ΦΩΤΟ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ

ΦΩΤΟ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ

1936. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΥΔΡΕΥΣΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ (ΔΥΚ)

ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΗΜΕΡΑ

Η ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΑΠΟ ΨΗΛΑ

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ,ΤΟ 1821

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΟΡΟΥ ΣΤΟ ΠΡΩΗΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΟΥ ΛΙΝΑΡΔΑΚΗ

Η ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΠΑΛΙΑ ΠΟΥ ΤΗ ΔΙΑΣΧΙΖΕΙ Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΝΕΔΟΝΤΑΣ, ΕΝΩ ΤΩΡΑ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΚΕΠΑΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΕΝΑ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΟΥ ΩΣ ΠΑΡΚΙΝ

ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ 30-4-1962

ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΟΨΗΣ

Η ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ

Η ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΜΕ ΤΟ ΤΡΑΜ

ΚΑΛΑΜΑΤΑ.ΑΠΟΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ

ΚΑΛΑΜΑΤΑ. Ο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ

ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΚΑΡΤ-ΠΟΣΤΑΛ

Η ΚΑΡΤΑΤΟΥ ΒΑΛΥΡΑΙΟΥ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ ΤΗΝ 1-4-1935

ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΟΥ ΛΙΝΑΡΔΑΚΗ

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΧΟΡΟΥ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΛΙΝΑΡΔΑΚΗ

ΕΡΓΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΛΙΝΑΡΔΑΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΝΕΔΟΝΤΑΣ,ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΟΡΟΥ ΑΝΥΨΩΝΕΤΑΙ

ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΠΗΓΑΔΙ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΛΙΝΑΡΔΑΚΗ, ΚΟΝΤΑΣΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΡΙΝ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΤΕΙ ΚΑΙ ΓΙΝΕΙ ΚΕΝΤΡΟ ΧΟΡΟΥ

 

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΟΥΣ,ΕΠΙ ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΙΚΑ,ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 2012

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΟΥΣ,ΕΠΙ ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΙΚΑ,ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 2012

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΟΥΣ,ΕΠΙ ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΙΚΑ,ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 2012

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΟΥΣ,ΕΠΙ ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΙΚΑ,ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 2012

ΑΡΧΑΙΑ ΔΙΤΟΞΗ ΠΕΤΡΙΝΗ ΓΕΦΥΡΑ ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΑΜΕ,ΒΙΩΝΟΝΤΑΣ  ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΤΟΝΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΑΛΙΡΟΙΑΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΠΟΥ ΜΕΙΝΑΜΕ ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ

ΟΙ ΒΑΡΚΕΣ ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ

ΟΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΤΟ 1996. ΦΙΛΙΠΠΑΚΗΣ, ΣΩΡΡΑΣ, ΛΥΡΑΣ, ΣΠΑΝΟΣ

ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ, ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΝΑΝΣΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ