ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.ΛΥΡΑΣ: ΟΓΔΟΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΒΙΟΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ 18-20\10\2012,ΠΑΤΡΑ

Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2012

ΟΓΔΟΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΒΙΟΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ 18-20\10\2012,ΠΑΤΡΑ

ΜΕΡΟΣ Τέταρτο και τελευταίο

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ 1836 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ,ΓΥΜΝΑΣΙΟ, ΛΥΚΕΙΟ

ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ-ΒΙΟΛΟΓΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ, ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ,ΤΚ 24002,ΤΗΛ.2724071016

Tα φυσιογνωστικά μαθήματα δηλώνουν τη γνώση της φύσης και περιλαμβάνουν: Τη φυσική, χημεία, γεωγραφία-ανθρωπογεωγραφία, γεωλογία-ορυκτολογία, βοτανική ή φυτολογία, ζωολογία, ανθρωπολογία-υγιεινή,και βιολογία. Θα περιγράψουμε την ιστορία των νόμων, φυσιογνωστικών τμημάτων, διδακτικών εγχειριδίων και ο αναγνώστης μελετητής, να προβληματιστεί και εξάγει τα συμπερασματά του.

Ο εκπαιδευτικός νόμος της 31ης Δεκεμβρίου 1836 στις 2 βαθμίδες το τριτάξιο ελληνικό σχολείο και τετρατάξιο γυμνάσιο καθόριζε 15 ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα με κύρια μαθήματα τη φυτολογία-ζωολογία και ελάχιστα τη φυσική, καθώς και το πανεπιστήμιο του Όθωνα δεν έλαβε ιδιαίτερη φροντίδα, για τις φυσικές επιστήμες. Πέρασαν 70 χρόνια, για να ιδρυθεί η φυσικομαθηματική σχολή που η διδακτέα ύλη και οι σκοποί διδασκαλίας καθορίζονται για πρώτη φορά με το νομοθετικό διάταγμα του 1897 με 16 ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα, για τη διδασκαλία των φυσικών στη μέση εκπαίδευση. Οκτώ ώρες ήταν για τη φυσική και οι υπόλοιπες για τη φυτολογία-ζωολογία.

Η ίδρυση της φυσικομαθηματικής σχολής το 1905,στο πανεπιστήμιο Αθηνών, η διδασκαλία του μαθήματος της χημείας 2 ώρες την εβδομάδα από το 1909, η ίδρυση του διδασκαλείου της μέσης εκπαίδευσης, το 1910, και η ίδρυση του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1926, μπορούν να θεωρηθούν σημαντικά μέτρα, για τη βελτίωση της διδασκαλίας των φυσικών επιστημών στη μέση εκπαίδευση.

Η μεταρρύθμιση του 1929 με το νόμο 4397 ΦΕΚ 307 τεύχος Α θέσπισε σημαντικές αλλαγές στο μάθημα των φυσικών και η φυσική-χημεία διδάσκονται στην πρώτη τάξη του νεοϊδρυομένου εξαταξίου γυμνασίου (το οποίο θα διατηρηθεί μέχρι το 1975, γιατί το 1976 η μέση εκπαίδευση χωρίζεται σε τριετές γυμνάσιο και τριετές λύκειο), για να κατανοήσουν την ύλη των φυσιογνωστικών μαθημάτων που θα διδαχτούν στις επόμενες τάξεις. Η φυσική- χημεία θα διδαχτούν στις 2 τελευταίες τάξεις του εξαταξίου γυμνασίου. Η φυσική στην τελευταία τάξη περιλαμβάνει τις ενότητες οπτική-μαγνητισμό-ηλεκτρισμό. Στη β τάξη διδάσκεται η φυτολογία, στη γ η ζωολογία και στη δ τάξη η ανθρωπολογία-βιολογία. Το σύνολο των ωρών για όλο το γυμνάσιο την εβδομάδα είναι 18 ώρες και το ωράριο αυτό θα παραμείνει μέχρι το 1963. Με τη μεταρρύθμιση του 1929 εισάγεται και το πρακτικό λύκειο που διδάσκονται περισσότερες ώρες φυσικής-χημείας-μαθηματικών με μόνο μειονέκτημα ο μικρός αριθμός μαθητών που φοιτούσαν στα πρακτικά λύκεια. Γίνεται η οργάνωση των σχολείων στοιχειώδους εκπαίδευσης, των γενικών και τοπικών συμβουλίων, η ίδρυση των σχολικών κήπων, των εργαστηρίων και των σχολικών βιβλιοθηκών. (Αργότερα, για τις σχολικές βιβλιοθήκες περιγράφει το ΦΕΚ 22\1949 τεύχος Α).

Για τους σχολικούς κήπους αναφέρει ο νόμος τα εξής.

Παρ εκάστω δημοτικώ σχολείω ιδρύεται και καλλιεργείται σχολικός κήπος και ζωοτροφείον, ως παράρτημα αυτού, χάριν της διδασκαλίας των φυσιογνωστικών μαθημάτων και προς απόκτησιν από των μαθητών προκαταρτικών γνώσεων καλλιεργείας της γης. Κατάλληλος έκτασις γης προς ίδρυσιν σχολικού κήπου, εάν δεν έχει ιδίαν το σχολείο, χορηγείται δωρεάν υπό της κοινότητος εν ή λειτουργεί το σχολείον. Προς απόκτησιν καταλλήλου εκτάσεως γης, δύναται να γίνει και αναγκαστική απαλλοτρίωσις, ενεργουμένη κατά τας διατάξεις του νόμου 2442.Στους σχολικούς κήπους αναφέρεται ο νόμος 920\1946, Α.Ν.1547\1950 και 1643\1951.(αναγράφεται όπως το πρωτότυπο).

Με το νόμο 3272\1955 ΦΕΚ 159, τεύχος πρώτο, γίνεται ο διορισμός των πτυχιούχων της φυσικομαθηματικής σχολής των πανεπιστημίων Αθηνών-Θεσσαλονίκης(φυσικοί-χημικοί-φυσιογνώστες).Λειτουργούσαν και τα συμβούλια νομιμοφροσύνης για το διορισμό σε δημόσια θέση.

Η οργάνωση των σχολείων της Μέσης Εκπαίδευσης γίνεται με τους νόμους 1067\1919,4373\1929,Α.Ν.5874\1937,Α.Ν.1849\1939 και 1468\1944.Με το νόμο 1471\1950 ΦΕΚ 169\7-8-1950 καθορίζει τη διοίκηση του ΟΕΣΒ, με 5 άρθρα και με τον Α.Ν. 1823\1951 γίνεται νέα διαρρύθμιση των σχολείων Μ.Ε.

Το 1935 με τα νέα προγράμματα το σχολείο γίνεται πιο συντηρητικό. Με τον Α.Ν. 953\37 γίνεται η αύξηση 2 ωρών φυσικής στις 2 ανώτερες τάξεις των γυμνασίων. Οι δεκαετίες του 40 και 50 χαρακτηρίζονται από στασιμότητα, όσον αφορά τη βελτίωση της διδασκαλίας των φυσικών. Με το Β.Δ.543\1955 καθορίζεται ο κλάδος των φυσικών μαθημάτων. Το Β.Δ. 19\2-10\3\1959 καθορίζει το αναλυτικό και ωρολόγιο πρόγραμμα των φυσικών μαθημάτων των παιδαγωγικών ακαδημιών. Το δελτίο της ΟΛΜΕ 30-6-59 αναφέρει ότι κανένα ποσό δεν διατέθηκε, τη σχολική αυτή χρονιά για τα εποπτικά μέσα διδασκαλίας των φυσικών επιστημών. Τα αναλυτικά προγράμματα του 1961 ελάχιστα διαφέρουν από τα προγράμματα του 1935 και η αύξηση των ωρών διδασκαλίας στη φυσική-χημεία, γίνεται σε βάρος των ωρών των βιολογικών μαθημάτων. Η κατανομή των φυσιογνωστικών μαθημάτων γίνεται με το ΒΔ 624\1961 ΦΕΚ 151 τεύχος Α. Το 1964 με το νομοθετικό διάταγμα 4425\1964 ΦΕΚ 151\1961 Τ.Α., καθορίζεται ίδρυση του πανεπιστημίου Πατρών. Το πανεπιστήμιο Πατρών με το ΠΔ 127\1983 καθορίζει τη σχολή θετικών επιστημών, τμήμα βιολογίας και η σφραγίδα του γράφει Πανεπιστήμιο Πατρών 1964 και στη μέση η εικόνα του Αποστόλου Ανδρέα, προστάτη της Πάτρας Με το ΒΔ 277\1965 καθορίζεται η εξεταστέα ύλη και οι εισιτήριες εξετάσεις για την απόκτηση του Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου τύπου Α και τύπου Β. Με το ΒΔ 543\1965 καθορίζεται η ύλη και τα μαθήματα των φυσιογνωστικών μαθημάτων στη Β γυμνασίου και Α λυκείου. Με το ΒΔ 72\1966 ΦΕΚ 16Α δημοσιεύονται τα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα των γυμνασίων και με το ΒΔ 1074\1966 ΦΕΚ 289Α δημοσιεύεται το ωρολόγιο και αναλυτικό πρόγραμμα Β λυκείου. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1966 έδωσε σημαντική προώθηση στη διδασκαλία των φυσικών. Η φυσική-χημεία-ανθρωπολογία-υγιεινή-γεωγραφία διδάσκονται στη β τάξη γυμνασίου, η ζωολογία-φυτολογία-γεωγραφία διδάσκονται στην α τάξη και φυσική-χημεία-βιολογία στη γ γυμνασίου. Με την αλλαγή της πολιτικής κατάστασης, άλλαξαν και οι σκοποί της εκπαίδευσης. Με το ΒΔ 454\1967 καθορίζεται η εξεταστέα ύλη για τις εισαγωγικές εξετάσεις των ανωτάτων σχολών του έτους 1968 Με το ΒΔ 543\1968 ΦΕΚ 182Α δημοσιεύεται η ύλη των εισιτηρίων εξετάσεων για τα ΑΕΙ και με το ΒΔ 673\1968 ΦΕΚ 239Α δημοσιεύονται τα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα της μέσης εκπαίδευσης. Το 1968 η χούντα θεσμοθετεί το νέο σύνταγμα και με το ΒΔ 69\1969 ΦΕΚ 14 ,άρθρα 2 δημιουργείται η ΣΕΛΕΤΕ. Το 1976 διαχωρίζεται η μέση εκπαίδευση σε τριετές γυμνάσιο και τριετές λύκειο, με το νόμο 309\1976. Τα λύκεια διακρίνονται σε γενικά, οικονομικά και ναυτικά και ιδρύονται τα τεχνικά-επαγγελματικά λύκεια. Τα εξεταστικά δίμηνα γίνονται τρίμηνα και εισάγεται η δημοτική γλώσσα. Με το νόμο 1566\85 εισήχθη ο θεσμός του ΕΠΛ και ιδρύθηκαν 25 λύκεια σε όλη τη χώρα. Με το νόμο 2525\97 γίνεται η κατάργηση γενικών, κλασικών, μουσικών, τεχνικών, επαγγελματικών ΕΠΛ και μετατρέπονται σε ΕΛ (ενιαία λύκεια). Καθιερώνεται το ολοήμερο δημοτικό σχολείο, ίδρυση σχολείων δεύτερης ευκαιρίας και από το 1998 καταργείται σταδιακά η επετηρίδα καθηγητών οι οποίοι διορίζονται ύστερα από εξετάσεις, με τα γνωστά τότε επεισόδια. Τα διδασκόμενα μαθήματα στο ενιαίο λύκειο είναι η φυσική ,χημεία, βιοχημεία, βιολογία, στοιχεία αστρονομίας και διαστημικής και αρχές περιβαλλοντικών επιστημών.

ΩΡΟΛΟΓΙΟ-ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

1834. Γίνεται η οργάνωση των δημοτικών σχολείων με 7χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Το 4χρονο δημοτικό αφήνεται στον πατριωτισμό των δημάρχων-κοινοταρχών-γονιών. Διατηρήθηκε μέχρι το 1929. Προβλέπεται 2 φορές την εβδομάδα η πρακτική διδασκαλία στην αγρονομία, κηπουρική, δενδροκομία, βομβυκοτροφία και μελισσοκομία για τα αγόρια και για τα κορίτσια το εργόχειρο.

1836. Κανονισμός των Ελληνικών σχολείων (σχολαρχείο) και γυμνασίων

1837. Ίδρυση πανεπιστημίων

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΟΘΩΝΑ

4 ΧΡΟΝΙΑ 3 ΧΡΟΝΙΑ 4 ΧΡΟΝΙΑ 3-4 ΧΡΟΝΙΑ

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΧΩΡΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Τα έτη 1833-1862 τα αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα στα ελληνικά σχολεία και γυμνάσια ήταν

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΩΡΕΣ ΣΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ Α Β Γ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ 3 2 2

ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ - - 3

ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 3 3 -

ΓΥΜΝΑΣΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΩΡΕΣ ΣΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ Α Β Γ Δ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ 2 2 2 2

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ - - 4 4

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΑ 2 2 2 3

Τα φυσικομαθηματικά κάλυπταν το 19,2% των μαθημάτων των συνολικών ωρών.

Τα διατάγματα του 1834,36,37,που θεσμοθετήκαν στην περίοδο του Όθωνα (1833-1862),διήρκεσαν περίπου 100 χρόνια.

1867. Καθιερώνονται οι εισαγωγικές εξετάσεις από το δημοτικό στο ελληνικό σχολείο, ενώ πριν γινόταν χωρίς εξετάσεις.

1895. Σύνταξη του ωρολογίου προγράμματος του 4χρονου δημοτικού με 2 ώρες φυσική.

1897. Νέο ωρολόγιο πρόγραμμα ελληνικών-γυμνασίων. 7χρονη δημοτική εκπαίδευση,8ετές γυμνάσιο (λύκειο). Οι μαθητές διδάσκονται γνώσεις γεωπονίας,τεχνολογίας,χημείας,κηπουρικής,δενδροκομίας,βομβυκοτροφίας και μελισσοκομίας.

ΕΤΟΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΣΤΗ Μ.Ε.(ΓΥΜΝΑΣΙΟ) ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ*

1836 15

1897 16

1909 18

1935 19

1961 20

1969 21

1975 22

1990 16

2003 14

2010 14

* 1836-1929 Τριτάξιο ελληνικό -Τετρατάξιο γυμνάσιο

1929-1975 Εξατάξιο γυμνάσιο

1976-2010 Τριετές γυμνάσιο-Τριετές λύκειο

Η κατάργηση των σχολικών κήπων και ζωοτροφείων η υποβάθμιση της διδασκαλίας των φυσικών-φυσιογνωστικών-βιολογικών μαθημάτων φανερώνει ότι οι Φ.Ε. στη χώρα μας δεν θεωρήθηκαν ποτέ σαν μια πρακτική δύναμη που μπορεί να αλλάξει τη ζωή του ανθρώπου μέσω της γεωργικής, κτηνοτροφικής ,αλιευτικής τεχνολογικής και βιομηχανικής ανάπτυξης. Αντί να γίνει χρήση της γνώσης για την παραγωγή αγαθών (γεωργικών-δασικών-κτηνοτροφικών-αλιευτικών προϊόντων) και στην ανάπτυξη της εγχώριας τεχνολογίας-τεχνογνωσίας στην οποία θα μπορούσε να οικοδομηθεί η οικονομική ανάπτυξη της χώρας, αδρανοποιήθηκε και η διδασκαλία τους στη Μ.Ε., να περιπέσει σε μαρασμό. Η κυρίαρχη ιδεολογία δεν ενδιαφέρθηκε για τη μόρφωση και ανύψωση του πνευματικού επιπέδου του ελληνικού λαού, γιατί η έλλειψη της υλικοτεχνικής υποδομής, η ύπαρξη αναχρονιστικών εγχειριδίων, η έλλειψη παιδαγωγικής κατάρτισης των διδασκόντων, και το κυριότερο ο προσανατολισμός της διδασκαλίας των φυσικών σε υπερβατικούς σκοπούς, ήταν προβλήματα τόσο στις αρχές του αιώνα ,όσο και σήμερα.

Η πρωτιά από το τέλος των ελληνικών πανεπιστημίων σε διεθνείς αξιολογήσεις δεν προβλημάτισε κανέναν. Όπως επίσης δεν στεναχώρησε κανέναν ό,τι αφενός στα δημόσια σχολεία δεν μαθαίνουν γράμματα οι μαθητές, καθώς είναι ελάχιστος ο ωφέλιμος διδακτικός χρόνος και αφετέρου είναι χαοτικά όλα τα άλλα. Ο πολιτικός κόσμος που κόπτεται να διασώσει την οικονομία, ήταν αυτός που οδήγησε τη χώρα στο χρέος των ;;; δις ευρώ και κατέστησε την Ελλάδα τραγική καρικατούρα δυτικού τύπου, με περικοπές μισθών, συντάξεων, δώρων, και έλεγχο από ΔΝΤ,ΕΚΤ,ΕΕ, με το μνημόνιο, μεσοπρόθεσμο και κούρεμα.

Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, και για της τρείς βαθμίδες εκπαίδευσης χρειάζεται βαθιές τομές γιατί, όχι μόνο συντηρεί και αναπαράγει ανισότητες, αλλά δεν είναι και ανταγωνιστικό τόσο στο πλαίσιο της Ε.Ε. όσο και στο διεθνή χώρο.

Το σχολείο σήμερα μοιάζει συχνά με χώρο καταναγκαστικού έργου όπου λείπει η χαρά της μάθησης, της έρευνας, της ανακάλυψης και της δημιουργίας. Το σχολείο με το υπερφορτωμένο πρόγραμμα και το εξαντλητικό ωράριο περιορίζει το δημιουργικό και ελεύθερο χρόνο του μαθητή. Οι καθηγητές βλέπουν να περιορίζεται ο ρόλος τους σ'αυτόν του απλού διεκπεραιωτή εκπαιδευτικών εντολών και κατευθύνσεων, τρέχοντας να καλύψουν την ύλη του ενός και μοναδικού βιβλίου, που σε πολλές περιπτώσεις δεν το θεωρούν ικανοποιητικό, χωρίς εναλλακτικό εκπαιδευτικό υλικό, μέσα, νέες τεχνολογίες καθώς και επαρκή παιδαγωγική και επιστημονική καθοδήγηση και επιμόρφωση και βιώνουν ένα επαγγελματικό περιβάλλον από άγχος και αίσθημα απαξίωσης, γιατί απαξίωσε το επαγγέλματα του και απαξιώθηκε από το σύστημα.

Οι ειδικότητες των καθηγητών του κλάδου ΠΕ4 που διδάσκουν είναι φυσικός, χημικός, βιολόγος γεωλόγος και φυσιογνώστης, μετά από τετραετή φοίτηση στα πανεπιστημιακά τμήματα φυσικό, χημικό, βιολογικό, γεωλογικό και φυσιογνωστικό. Τα φυσιογνωστικά Αθήνας και Θεσσαλονίκης λειτούργησαν μέχρι το 1976 και αφομοιώθηκαν από τα βιολογικά τμήματα. Το μάθημα της γεωλογίας καταργήθηκε στις μεταρρυθμίσεις 1985 και σταμάτησε η διδασκαλία της το 1999 και το 1995-6 το μάθημα της γεωγραφίας στη Γ γυμνασίου αλλά, το μάθημα της γεωλογίας είναι εξεταστέο μάθημα στους υποψηφίους καθηγητές, που διορίζονται κατόπιν επιτυχίας, με το διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Το μάθημα αστρονομίας-διαστημικής είναι κατ’επιλογήν, στη Γ Λυκείου.

Δημιουργούνται τα ΕΚΦΕ (εργαστηριακά κέντρα φυσικών επιστημών) τα οποία επανδρώνονται από καθηγητές ειδικότητας και επιμορφώνουν τους καθηγητές του κλάδου ΠΕ4 στο γνωστικό, παιδαγωγικό, διδακτικό, νέες τεχνολογίες. Οι υπεύθυνοι σχολικών εργαστηρίων (ΥΣΕΦΕ) συντονίζουν τους συναδέλφους της σχολικής μονάδας, προετοιμάζουν τα πειράματα του εργαστηρίου και για αυτές τις δραστηριότητες έχουν μειωμένο ωράριο τριών ωρών. Στην Πάτρα το ΕΚΦΕ εγκαινιάστηκε στις 22 Μαΐου του 1998 με υπεύθυνο τον διδάκτορα φυσικό Γρηγόρη Καραγιάννη.

Τη σχολική χρονιά 2009-10 δόθηκαν στα πρωτάκια του γυμνασίου λάπτοπ ,με την εισαγωγή της «ψηφιακής τάξης», και κάνοντας παράλληλα ολιγόωρα σεμινάρια στους καθηγητές που θα δίδασκαν με το λάπτοπ. Τα λάπτοπ είχαν ενσωματωμένα, εκτός των άλλων μαθημάτων και τα λογισμικά στα μαθήματα βιολογίας-γεωγραφίας. Την ακαδημαϊκή χρονιά 2010-11 έγινε η κατάργηση της βάσης του 10,για την εισαγωγή φοιτητών σε ΑΕΙ,ΑΤΕΙ, και τη σχολική χρονιά 2011-12, στη διδακτική διαδικασία χρησιμοποιήθηκαν στη Γ τάξη γυμνασίου, οι διαδραστικοί πίνακες και δεν δόθηκαν τα σχολικά βιβλία στους μαθητές δημοτικού-γυμνασίου-λυκείου, αλλά CDς, με συνέπεια να υπάρχουν διαμαρτυρίες, καταλήψεις και καταστροφές υλικοτεχνικής υποδομής στα σχολεία που είχαν κατάληψη.

Η κατάργηση των σχολικών κήπων και ζωοτροφείων ξέκοψε τον καθένα μας από το τρίπτυχο καλλιέργεια-φύση-υγιεινή διατροφή και παραγανάλωση. Η κατάργηση του πολυτονικού μας ξέκοψε από τη γλώσσα μας, η έλλειψη των εικόνων των ηρώων από τις σχολικές αίθουσες και διδακτικά εγχειρίδια, μας ξέκοψαν από την ιστορία, πολιτιστική–πολιτισμική κληρονομιά μας, η υπερκατανάλωση αγαθών με αθρόες εισαγωγές-χωρίς εξαγωγές, η κατασπατάληση των επιδοτήσεων-προγραμμάτων, και στο να μάθουμε να ζούμε με δανεικά οδηγήσαμε τη χώρα σε αυτό το κατάντημα έχοντας όλοι μας ένα ποσοστό ευθύνης, και ειδικά αυτοί που βρίσκονταν στα κέντρα εξουσίας και στα κέντρα λήψη απόφασης.

Το φωτογραφικό υλικό των διδακτικών σχολικών εγχειριδίων που ακολουθεί μας δείχνει το ξεπερασμένο των αλλαγών και μεταρρυθμίσεων στο δημοτικό, γυμνάσιο ,λύκειο .

Η μελέτη-έρευνα-καταγραφή συνεχίζεται στον ΟΕΔΒ (τώρα έχει αντικατασταθεί από το ΙΤΥΕ-ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ), στην Εθνική βιβλιοθήκη Ελλάδος, στη βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, στη Γεννάδιο βιβλιοθήκη, Λένορμαν 281, στη Λαϊκή βιβλιοθήκη Καλαμάτας, στο δημοτικό σχολείο Βαλύρας, στα παλαιοπωλεία της Αθήνας και παλαιοπωλεία του Μοναστηρακίου, στο προσωπικό μου αρχείο,στο διαδίκτυο ,και στις δημοπρασίες των παλαιών διδακτικών βιβλίων δημοτικού,γυμνασίου και λυκείου.

Μέρος της εργασίας μου αυτής παρουσιάστηκε στο 13^ο συνέδριο που διοργάνωσε η Ένωση Ελλήνων Φυσικών, που είχε τίτλο <ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ> στο συνεδριακό κέντρο του πανεπιστημίου Πατρών, 17-21 Μαρτίου 2010.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Από την ίδρυση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα, δεν υπήρχε ένας βασικός σχεδιασμός, για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Οι εκάστοτε μεταρρυθμίσεις ήταν "πυροσβεστικού χαρακτήρα", γιατί δεν διέθεταν μια στοιχειώδη οραματική και εσωτερική δεδομένη λογική, αλλά ήταν και επιζήμιες, αφού δεν έλυσαν τα προβλήματα για τα οποία έγιναν. Ουσιαστικά ήταν μεταρρυθμίσεις "περιτυλίγματος" και όχι περιεχομένου, που είχαν ως αποτέλεσμα απώλεια χρόνου και χρήματος, για τη χώρα μας και το λαό της.

Συγκεντρωτισμός,ολιγαρχία,οικογενειοκρατία,πόλεμοι,εμφύλιοι,δικτατορίες,

ρουσφετολογικοί διορισμοί, μεγαλοκαταθέτες στο εξωτερικό, φοροαπαλλαγές, σκάνδαλα για τα οποία δεν δικάστηκε κανείς, υπερτιμολογήσεις δημοσίων έργων, ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, μετανάστευση, κομματικό κράτος, αύξηση ελλειμμάτων και δημόσιου χρέους, χρεωμένο κράτος-κόμματα-τράπεζες-νοικοκυριά, κατασπατάληση επιδοτήσεων-πριμοδοτήσεων, ελλειμματικές ΔΕΚΟ-ΟΣΕ-ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ-ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, μάθαμε να ζούμε με δανεικά ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά στη διάρκεια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Οι δείκτες στην Ελλάδα παιδεία, υγεία, απασχόληση, υποδομές, επενδύσεις, οικονομία, νέες τεχνολογίες, πεδίο καινοτομίας, ανταγωνιστικότητα, πολιτιστική-πολιτισμική δραστηριότητα, συγκρινόμενοι με άλλες χώρες, μας κατατάσσουν στις τελευταίες θέσεις.

Το 2009 δημιουργήθηκαν 16 νέα τμήματα 3 στα ΑΕΙ και 13 στα ΤΕΙ. Το 2010 σε 3 από τα 16 αυτά τμήματα μπήκε μονοψήφιος αριθμός υποψηφίων παρά την κατάργηση της βάσης του 10. 40 τμήματα των ΤΕΙ βρίσκονται υπό κατάργηση ή συγχώνευση ,γιατί τα τελευταία 5 χρόνια οι εγγραφές των νέων φοιτητών είναι μονοψήφιος αριθμός. Το 2009 οι κενές θέσεις στα ΤΕΙ έφτασαν στις 20802 ,ενώ το χρονικό διάστημα 2005-9 οι κενές θέσεις ήταν 71137.Ενα μεγάλο αγκάθι είναι η κατανομή των χρημάτων σε ΤΕΙ με ελάχιστο αριθμό φοιτητών η χρηματοδότηση να είναι μεγαλύτερη από ΤΕΙ που έχουν μεγαλύτερο αριθμό φοιτητών

Με την εφαρμογή του Καλλικράτη και τις νέες εκλεγμένες ηγεσίες περιφερειών και δημάρχων που έγιναν στις 7,14-11-2010,το ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ, μνημόνιο, μεσοπρόθεσμο, κούρεμα, από το 2011 θα γίνουν οι μεγάλες αλλαγές, σε όλες τις εκφάνσεις του ιδιωτικού και δημοσίου βίου της χώρας μας, για να βάλουμε μυαλό, μαθαίνοντας από τη μεγάλη δασκάλα, την ιστορία μας, και να επικρατήσει η αειφόρος ανάπτυξη.

Το σχολείο θα πρέπει να είναι χώρος ανακάλυψης δυνάμεων, χαρισμάτων, και ικανοτήτων των μαθητών και όχι χώρος πίεσης και άγχους. Κρύβει μυστικά, ευκαιρίες, και δυσκολίες που πρέπει να ανακαλύψουν, εκμεταλλευτούν και αντιμετωπίσουν οι μαθητές. Το σχολείο πρέπει να είναι χώρος ελπίδας, χαράς και αλληλεγγύης για όλη την κοινωνία που ζούμε. Το παιδί για να αναπτυχθεί χρειάζεται αγάπη, πίστη και ελπίδα, από τους διδάσκοντες.

Τέλος η συγκέντρωση διάσπαρτου πρωτογενούς υλικού, η τεκμηριωσή του με φωτογράφιση , έχει σκοπό-στόχο να προβάλλει, διασώσει και αναδείξει την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής μας, γιατί η παγκοσμιοποίηση, τείνει να ισοπεδώσει τον πολιτισμό μας και να αποκόψει τον άνθρωπο, από την ιστορία του και πολιτιστικές-πολιτισμικές του ρίζες.

Η ιστορία των φυσιογνωστικών μαθημάτων, στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αυτού, τα κείμενα, οι περιγραφές των διδακτικών σχολικών εγχειριδίων, θα δώσουν στον αναγνώστη τη δυνατότητα να γνωρίσει, κατανοήσει, προβληματιστεί και να βγάλει τα συμπερασματά του

Είναι ερευνητική εργασία πρωτογενούς υλικού που συνιστά αντικείμενο έρευνας από ειδικούς και με σκοπό τη διοργάνωση σεμιναρίων, συνεδρίων, εκθέσεων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, διαλέξεων και εκδηλώσεων, με στόχο τη βιωματική μάθηση-γνώση και ενσωμάτωση της μνημειακής-πολιτιστικής-πολιτισμικής κληρονομιάς, στην καθημερινή μας ζωή.

Θα παρουσιάσουμε ένα μικρό δείγμα, σε αυτήν την ανάρτηση, των σχολικών εγχειριδίων της πρώτης γυμνασίου, το οποίο ισχύει σε όλες τις τάξεις δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου.

Το σχολικό έτος 1969 το μάθημα της Γεωγραφίας, στην πρώτη έκδοση με 214 σελίδες, για την πρώτη τάξη γυμνασίου, είχε τίτλο: «ΓΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ». Συγγραφέας είναι ο Ηλίας Μαριολάκος. Το βιβλίο είχε 3 μεγάλες θεματικές ενότητες και 31 θεματικούς τίτλους.

Μέρος 1^ο. Στοιχεία Γενικής Γεωγραφίας.

Μέρος 2^ο. Γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδος.

Μέρος 3^ο. Παραγωγή (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή).

Το έτος 1981,τρίτη έκδοση με 140 σελίδες, με συγγραφείς τους Μαριολάκο-Σιδέρη, έχει το τίτλο Γεωγραφία, με 26 θεματικούς τίτλους, και διδάσκεται στην Γ γυμνασίου. Το βιβλίο αυτό σε σύγκριση με το προηγούμενο, έχει αφαιρεθεί το 2^ο μέρος και έχει προστεθεί η ΕΟΚ.

Στη συνέχεια το ίδιο ακριβώς βιβλίο, με έκδοση ΙΕ 1993, διδάσκεται στη Β γυμνασίου, με έκδοση ΙΣΤ 1994,διδάσκεται στην Α γυμνασίου και τέλος με έκδοση ΙΖ 1995, διδάσκεται στην Α+Β γυμνασίου.

Ποιοι αποφάσιζαν και με ποιο κριτήριο γνωστικό, παιδαγωγικό, διδακτικό, το ίδιο βιβλίο, με το ίδιο περιεχόμενο ,να διδάσκεται σε διαφορετικές τάξεις; Ποιος θα μας δώσει μια τεκμηριωμένη απάντηση, από την επιστημονική κοινότητα;

Αυτό φυσικά ισχύει και για άλλα μαθήματα και για όλες τις τάξεις δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου. Παρατηρούμε εκτός από τη γεωγραφία και άλλα μαθήματα, τα οποία διδάσκονταν σε διαφορετικές τάξεις.

Εκείνο που προσπαθώ να βρω, είτε μέσο των εκδόσεων των βιβλίων, είτε μέσο του ΟΕΔΒ, από τον οποίο έχω ζητήσει πληροφορίες χωρίς να πάρω θετική απάντηση, τον αριθμό της έκδοσης του κάθε βιβλίου, μέχρι την αντικαταστασή του από άλλο. Φυσικά δεν έχουμε αφήσει το όπλο παρά πόδας και με θετική ενέργεια και σκέψη, συνεχίζουμε την ερευνά μας, για να ενημερωθεί η νέα γενιά εκπαιδευτικών, που βρίσκεται σε αρκετά δύσκολη κατάσταση.

ΑΞΟΝΕΣ ΔΟΜΗΣΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

ΓΙΑ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Διδακτικοί Στόχοι

Καταγράφονται oι διδακτικοί στόχοι όπως προσδιορίζονται από το Δ.Ε.Π.Π.Σ. Βιολογίας και το Α.Π.Σ. για κάθε τάξη. Φυσικά οι στόχοι αυτοί μπορούν ως ένα βαθμό, να εμπλουτιστούν, να προσαρμοστούν και να εξειδικευθούν από τον εκπαιδευτικό, ώστε να καλυφθούν ιδιαίτερες διδακτικές ανάγκες της ομάδας των μαθητών στους οποίους απευθύνεται.

Στην πράξη οι στόχοι προσδιορίζουν τα αναμενόμενα οφέλη από τη συμμετοχή και τη συμβολή εκπαιδευτικού και μαθητών στη διδακτική διαδικασία της συγκεκριμένης ενότητας.

Στους στόχους περιλαμβάνονται και σχετικοί με την ανάδειξη θεμελιωδών εννοιών που σχετίζονται με τα διδασκόμενα στην συγκεκριμένη ενότητα θέματα.

2. Προαπαιτούμενες Γνώσεις και Δεξιότητες

Προσδιορίζονται οι γνώσεις και οι δεξιότητες που πρέπει να διαθέτουν οι μαθητές προκειμένου να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι διδακτικοί στόχοι.

3. Άξονες διδασκαλίας της ενότητας

Προσδιορίζονται οι κύριοι άξονες με βάση τους οποίος δομείται η διδασκαλία.

4. Παρανοήσεις/αντιστάσεις – Εναλλακτικές ιδέες των μαθητών

Καταγράφονται οι παρανοήσεις, οι αντιστάσεις και οι εναλλακτικές ιδέες των μαθητών όπως: