ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
Η σταφίδα είναι το αποξηραμένο σταφύλι. Τρώγεται σκέτη ως γλυκό και προστίθεται συνήθως σε κέικ. Παράγεται από ορισμένες ποικιλίες σταφυλιού όπως η σουλτανίνα ή η κορινθιακή ποικιλία. Η κύρια διεργασία παραγωγής έχει να κάνει με την ξήρανση των σταφυλιών στον ήλιο για μερικές ημέρες, ενώ ύστερα μπορεί να χρησιμοποιηθούν ορισμένα πρόσθετα προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα και να επεκταθεί ο χρόνος αποθήκευσης. H σταφίδα είναι χρώματος μαύρου και λέγεται κορινθιακή, χρώματος λευκού και λέγεται σουλτανίνα και σταφίδα σουλτανίνα εισαγωγής, εδώ και λίγα χρόνια από Ισραήλ, που καλλιεργείται στην Ελλάδα. χρώματος μαύρου. Ο τρύγος, το αλώνι και η προετοιμασία του, το άπλωμα των σταφυλιών, η αποξηρανσή τους, το τρίψιμο και δρυμόνιασμα, το μακηνάρισμα και το σάκιασμα, το ποιοτικό της σταφίδας ανήκουν στο παρελθόν
Η Οινογεωργική Ζάννος & Ρως ιδρύθηκε το 1885 από δυο φίλους και συμφοιτητές απ’το γεωπονικό πανεπιστήμιο του Μοντπελιε της Γαλλίας. Ο Εμ.Ρως ήταν Γάλλος (Em.Roche). Η εταιρία είχε πολλά οινοποιεία σε όλη την Ελλάδα και 2 μεγάλα εργοστάσια, ένα στους Μύλους των Αθηνών (σημερινά Σεπόλια) και ένα στην Καλαμάτα. Η παραγωγή οίνων και αποστάγματος (κονιάκ) ήταν οι κύριες ασχολίες της.
Η Οινοποιητική Επ. Χαρίλαος και Σία ιδρύθηκε το 1898 από τους Επαμεινώνδα Χαρίλαο και Νικόλαο Κανελλόπουλο. Η εταιρεία είχε ένα εργοστάσιο στην Ελευσίνα και ένα οινοποιείο στην Χαλκίδα. Η εταιρεία ασχολούνταν με την παραγωγή καθαρού και μετουσιωμένου οινοπνεύματος κυρίως απ’την κατεργασία της σταφίδας αλλά και οίνων. Οι δύο αυτές ήταν οι μόνες μεγάλες οινοποιητικές εταιρείες της Ελλάδος εκείνη την εποχή ικανές για βιομηχανική παραγωγή, οι υπόλοιποι παραγωγοί ήταν κυρίως μικρά οικογενειακά οινοποιεία. Ο κύριος Μιχάλης Τσαγκαράκης καταγράφει το ιστορικό της εταιρείας.
Στη Βαλύρα το 1928 εφτιαξαν το εργοστάσιο ανατολικά του σιδηροδρομικού σταθμού με 11 τσιμεντοδεξαμανές, διόροφο κτίριο με εξοπλισμένο χημείο και γεφυροπλάστιγα. Εκεί γέμιζαν τις δεξαμενές με μούστο από σταφίδα, ο οποίος μεταφερόταν με βαγόνια του τραίνου στην Καλαμάτα, και ήταν η πρώτη ύλη για την παρασκευή οινοπνεύματος. Δούλευαν αρκετά άτομα από Βαλύρα και μεταξύ αυτών ήταν οι Σφήκας Σταύρος, Σφήκας Αριστείδης, Κώστας Λαμπρόπουλος, Ρεμπάκος Αθανάσιος (φύλακας), Χριστίνα Διαμαντοπούλου, Γεωργία Μιχαλοπούλου και ο Ντίνος Καρτερολιώτης, νέος φύλακας μαζί με την οικογενειά του από το 1945-1964, γιατί αναχώρησε οικογενειακώς στην Αθήνα. Μετά ανέλαβε φύλακας ο θείος μου Βαγγέλης Βάκρινος με τη συζυγό του Γιαννούλα, ο οποίος είχε και το καφενείο του σταθμού, και έμενε στο μικρό ισόγειο σπίτι του γιατρού Γεωργακόπουλου, που δίπλα είχε τη γούβα με τη λάτζα και παλιά εκεί στεγαζόταν το ιατρείο της Βαλύρας και τα γραφεία του αθλητικου ποδοσφαιρικού συλλόγου, Αστέρα Βαλύρας. Το εργοστάσιο στη Βαλύρα καθώς και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος τις αγόρασε το ίδρυμα Μποδοσάκη, το έτος 1945 ,με πλήρη τον εξοπλισμό του εργοστασίου. Μέσα στο χώρο υπάρχει και πηγάδι βάθους 25 μέτρων.
Το εργοστάσιο στη Βαλύρα είναι ένα από τα από τα πολλά εργοστάσια οινοποιίας που ίδρυσε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΟΙΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΝ (Ε.Ε.Ο.Ο.) Στις 6 Μαΐου 1906 δημιουργήθηκε η εταιρεία Ε.Ε.Ο.Ο. η οποία φάνηκε τότε ως η μόνη δυνατή λύση για την κατεργασία της σταφίδας. Επικεφαλής της επιχείρησης τέθηκαν εξαρχής οι κορυφαίοι της βιομηχανικής κίνησης στην Ελλάδα και οι ειδικότεροι επί των σταφιδικών ζητημάτων. Έτσι η Ε.Ε.Ο.Ο πραγματοποίησε την οινοποίηση της χλωρής σταφίδας. Τελειοποίησε το μεγάλο αποσταγματοποιείο του εργοστασίου στους "Μύλους Αθηνών" με τα τελειότερα μηχανήματα αποστάξεως οίνων για παρασκευή αποστάγματος. Έτσι κατασκεύασε τα περίφημα κονιάκ της, εφάμιλλα των Γαλλικών. Η κονιακοποιία της αποτέλεσε ένα από τους σπουδαιότερους κλάδους της βιομηχανίας της.
Το 1930 η εταιρεία ήταν ο μεγαλύτερος οινοποιητικός οργανισμός της Ευρώπης και η μεγαλύτερη βιομηχανική και εμπορική επιχείρηση της Ελλάδας με 8 εργοστάσια σε: Μύλους (Αθήνα), Ελευσίνα (2), Καλαμάτα, Πύργο, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Πάρο αλλά και οινοποιεία σε: Μαρκόπουλο, Νεμέα, Βραχάτι, Μελιγαλά, Κεντρικό, Βαλύρα, Θουρία, Βελίκα, Γαστούνη, Βρυσόμυλο, Λευκάδα, Εξάνθεια, Σφακιώτες, Βασιλική, Σάμο, Χαλκίδα, Κύμη, Περαπέδι (Κύπρος)
Το 1938 τελικά η Ε.Ε.Ο.Ο αγοράστηκε εξ ολοκλήρου από τον Μποδοσάκη - Αθανασιάδη ο οποίος εξαγόρασε και τις ξένες (Γαλλικές ) μετοχές της εταιρίας. Το 1973 ιδρύει το «ίδρυμα Μποδοσάκη» στο οποίο μεταβίβασε εν ζωή όλη του την περιουσία καθώς και τις μετοχές της Ε.Ε.Ο.Ο.. Μετά το θάνατό του (19 Ιανουαρίου 1979), η διοίκηση της επιχείρησης περνάει στα χέρια του ανιψιού του Μπδοσάκη, Τζώρτζη Αθανασιάδη (συντάκτη της εφημερίδας «ΒΡΑΔΥΝΗ»), τον οποίο σκοτώνει η 17 Νοέμβρη το 1982.
Επαναλειτούργησε το εργοστάσιο στη Βαλύρα, την εποχή του '70 και μετά έκλεισε οριστικά. Τώρα τα κτίρια και οι αποθήκες ,βρίσκονται σε ερειπώδη κατάσταση και από το καλοκαίρι του 2012 έχουν εγκατασταθεί φωτοβολταικά, (καθώς και σε 4 σπίτια της Βαλύρας).Τσιμεντένιες αποθήκες για αποθήκευση μούστου απο σταφίδα υπάρχουν στα χωριά Κεντρικό, Μελιγαλά, Αρι, Θουρία, όλες δίπλα στις γραμμές του τραίνου, για την εύκολη μεταφορά του μούστου στην Καλαμάτα, ο οποίος μούστος με κατάλληλη επεξεργασία γινόταν οινόπνευμα.
Στην κατοχή οι αποθήκες στο Μελιγαλά και στη Βαλύρα (Λύρα, Λιοντήρη και Καρύδη) ήταν γεμάτες σταφίδα. Έσπασαν τις αποθήκες, πήραν τον καρπό και μερικοί έκαναν μαύρη αγορά, γιατί ο κόσμος πεινούσε, και έπρεπε να ζήσει νόμιμα ή παράνομα.
Έχουν γραφτεί αρκετά βιβλία για τα λαογραφικά έθιμα, του τρύγου, του αλωνιού, των συκόσπιτων που ήταν στα κτήματα και ήταν κυρίως πλίθινα, που αποθήκευαν τη σταφίδα και τα σύκα και έμεναν εκεί, όλο το καλοκαίρι, οι παραγωγοί με τα οικόσιτα ζώα τους και τα μποστανικά τους, την αγωνία της συγκομιδής ή της ωρίμανσης να μην βρέξει και χαλάσουν τα σταφύλια και σύκα. Επίσης είναι σε πολλές ιστοσελίδες περιγραφές, βιώματα, ήθη, έθιμα και μπορεί ο κάθε ερευνητής-μελετητής να επιλέξει ότι τον ενδιαφέρει.
Ο μεσσήνιος χαράκτης Τάσσος έχει αποτυπώσει τον τρύγο σε ένα χαρακτικό και θα πρέπει κάποτε ο δήμος Μεσσήνης να τιμήσει όλους τους πνευματικούς ανθρώπους της.
H μάκηνα με την οποία καθάριζαν τη σταφίδα, την οποία είχε δώσει προίκα ο παππούλης μου Αθανάσιος Λύρας, στην κόρη του Μαγδαληνή, την οποία είχε παντρέψει στη Θουρία με το Διονύση Τσιχριτζή, και ένα προικοσύμφωνο για την κόρη του Καλλιρόη, την οποία είχε παντρέψει με το βαλυραίο Νίκο Μπόβη.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΛΥΡΑΣ
ΤΟΜΟΣ 7ος
24 -5-1934 ΕΩΣ 6-9-38
42.ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ ΦΟΡΟΥ ΣΦΑΖΟΜΕΝΩΝ ΖΩΩΝ ΕΛΑΙΟΥ-ΕΛΑΙΩΝ
5.ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ ΣΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΑΦΙΔΑΣ ΣΥΚΩΝ-ΣΦΑΖΟΜΕΝΩΝ ΖΩΩΝ
6. ΙΔΡΥΣΗ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΤΗΡΙΟΥ ΣΥΚΩΝ
45.ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΙΜΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΓΗΣ
ΤΟΜΟΣ 8ος
ΕΩΣ 29-3-1943
53.ΕΓΚΡΙΣΗ ΕΝΟΙΚΙΑΣΕΩΣ ΦΟΡΩΝ ΣΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΚΩΝ
61.ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΣΗ ΚΑΤΑΛΟΓΩΝ ΣΤΑΦΙΔΑΣ-ΣΥΚΩΝ
. 1. ΕΠΙΒΟΛΗ ΦΟΡΟΥ ΣΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΑΦΙΔΑΣ-ΣΥΚΩΝ-ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ
36.ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΙΜΗΣ ΧΟΝΔΡΙΚΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ
Έχουμε σε φωτοαντίγραφα τα πρακτικά του ΑΣΟ (Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός),του έτους 1925-26, ο οποίος καταργήθηκε το 1997 και μετονομάστηκε σε ΣΚΟΣ (Συνεταιρισμός Κορινθιακής Σταφίδας) και τον τόμο 10 της Αγροτικής Τραπέζης της Ελλάδος, το 1942, που αναφέρεται μεταξύ των άλλων στα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα της ΜΕΣΣΗΝΊΑΣ.
Ο Ηλίας Μπιτσάνης έχει στο διαδίκτυο, το οποίο μπορεί να κατεβάσει και αποθηκεύσει όποιος ενδιαφέρεται το βιβλίο του με τίτλο:ΤΟ ΚΑΥΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 1934, Σταφιδικό κίνημα των αντιθέσεων και στις σελίδες 71-2 περιγράφει το συλλαλητήριο στη Βαλύρα ,με 2000 σταφιδοπαραγωγούς απο Βαλύρα, Σκάλα, Λάμπαινα, και Αριστοδήμειο, με 7μελή επιτροπή και ψήφισμα 3 άρθρων, πηγή Σημαία Καλαμάτας, 28-8-34,με ομιλητή τον Βαλυραίο Αναστάσιο Κοντοπανάγο.
Έχουμε το φωτογραφικό υλικό από τα 6 οινοποιεία-οινοπνευματοποιεία, στην Άνω Μεσσηνία των χωριών Θουρία, Άρι , Βαλύρα, Μελιγαλά, Ζευγολατιό και Κεντρινό, που είναι δίπλα στις γραμμές του τραίνου.
%20(2).jpg)
Με τις γνώσεις, τα μέσα και τις εμπειρίες του σήμερα ας ξαναδούμε και ξαναζήσουμε, το παρελθόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου