Μέρος Δεύτερο και τελευταίο
ΑΓΓΕΙΟΣΠΕΡΜΑ
Τα αγγειόσπερμα σύμφωνα με τα απολιθώματα εμφανίζονται κατά το Μεσοζωικό αιώνα και πιθανά κατά την Ιουρασική περίοδο δηλαδή πριν 180 εκατομμύρια χρόνια. Τα παλαιότερα απολιθώματα αγγειοσπέρμων που είναι γνωστά προέρχονται από την κατώτερη Κρητιδική περίοδο και παρουσιάζουν σχετικά προχωρημένο βαθμό εξέλιξης. Δεν είναι όμως γνωστό με βεβαιότητα ποιο ήταν οι φυλογενετικοί πρόγονοι των αγγειοσπέρμων και μόνο θεωρίες και υποθέσεις έχουν διατυπωθεί. Στα σπερματόφυτα ανήκουν τα γυμνόσπερμα και αγγειόσπερμα. Στα αγγειόσπερμα τα θηλυκά μέρη του άνθους σχηματίζουν ένα κλειστό όργανο, ένα είδος αγγείου τον ύπερο. Σε πολλά βιβλία της βοτανικής αναφέρονται και ως ανθόφυτα επειδή δημιουργούν τα όργανα εκείνα που είναι γνωστά ως άνθη (λουλούδια). Τα είδη των αγγειοσπέρμων κατατάσσονται σε 2 μεγάλες κλάσεις και σε περισσότερες από 300 οικογένειες : Τα Μονοκοτυλήδονα και τα Δικοτυλήδονα. Η βασική διαφορά οφείλεται στην ύπαρξη μιας ή δυο κοτυληδόνων ,στη νεύρωση των φύλλων και στα άνθη.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΛΥΡΑΣ
ΤΟΜΟΣ 7ος
24 -5-1934 ΕΩΣ 6-9-38
42.ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ ΦΟΡΟΥ ΣΦΑΖΟΜΕΝΩΝ ΖΩΩΝ ΕΛΑΙΟΥ-ΕΛΑΙΩΝ
5.ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ ΣΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΑΦΙΔΑΣ ΣΥΚΩΝ-ΣΦΑΖΟΜΕΝΩΝ ΖΩΩΝ
6. ΙΔΡΥΣΗ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΤΗΡΙΟΥ ΣΥΚΩΝ
45.ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΙΜΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΓΗΣ
ΤΟΜΟΣ 8ος
ΕΩΣ 29-3-1943
53.ΕΓΚΡΙΣΗ ΕΝΟΙΚΙΑΣΕΩΣ ΦΟΡΩΝ ΣΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΚΩΝ
61.ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΣΗ ΚΑΤΑΛΟΓΩΝ ΣΤΑΦΙΔΑΣ-ΣΥΚΩΝ
. 1. ΕΠΙΒΟΛΗ ΦΟΡΟΥ ΣΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΑΦΙΔΑΣ-ΣΥΚΩΝ-ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ
36.ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΙΜΗΣ ΧΟΝΔΡΙΚΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ
Έχουμε σε φωτοαντίγραφα τα πρακτικά του ΑΣΟ (Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός),του έτους 1925-26, ο οποίος καταργήθηκε και μετονομάστηκε σε ΣΚΟΣ (Συνεταιρισμός Κορινθιακής Σταφίδας) και τον τόμο 10 της Αγροτικής Τραπέζης της Ελλάδος, το 1942, που αναφέρεται μεταξύ των άλλων στα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα της ΜΕΣΣΗΝΊΑΣ.
Περιοχή Καλαβρύτων
ΤΟ ΚΛΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΥΣΑΝΙΑ
Είναι ένα εντυπωσιακό άγριο κλήμα και το συντροφεύουν πολλά πουρνάρια. Είναι ένα αξιόλογο αισθητικό μνημείο της φύσης και τουριστικός πόλος για την περιοχή. Βρίσκεται στην αυλή της εκκλησίας του αγίου Νικολάου κοντά στο χωριό Παγκράτι. ». Κρίθηκε διατη ρητέο με την απόφαση:23864\1693\1976 (738\18\1976).
Πάνω στο δρόμο Κλειτορίας – Τρίπολης, στο Χάνι Κοτσιολέτη του οικισμού Σελλά, δέκα χιλιόμετρα από την Κλειτορία υπάρχει το κλήμα του Παυσανία! Τρεις εντυπωσιακά υπερμεγέθεις κορμοί αναρριχώνται στα υπεραιωνόβια πουρνάρια, δίπλα στο παλιό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Το κλίμα έλαβε την ονομασία αυτή γιατί το επισκέφθηκε ο Παυσανίας για να διατυπώσει τα θρυλούμενα σχετικά μεν τις πέστροφες του Αροάνιου ποταμού, ότι δηλαδή κελαηδούσαν όπως το πουλί τσίχλα.
Όπως έχει γράψει και ο ίδιος στο “Ελλάδος περιήγησις, 8.21.2,1”: “Εσί δε ιχθύες εν τω Αροανίω και άλλοι και οι πικιλίαι καλούμενοι. Τούτοις λέγουσι τους ποικιλίας φθέγγεσθαι κίχλη τη όρνιθι εοικός. Εγώ δε αγρυθέντας μεν είδον, φθεγγομένων δε ήκουσα ουδέν, καταμείνας προς τω ποταμώ και ες ηλίου δυσμάς, ότε δη φθέγγεσθαι μάλιστα ελέγοντο οι ιχθύες”! Δηλαδή γράφει ότι έκατσε μέχρι τη δύση του ηλίου, όταν οι πέστροφες κελαηδούσαν, αλλά δεν άκουσε τίποτα. Φαίνεται, όπως μας εξήγησαν ότι κάποιος καλοφαγάς ενθουσιασμένος με τις πέστροφες είπε στον Παυσανία ότι κελαηδούν από νοστιμιά! Έπειτα από ενέργειες του Συλλόγου Παγκρατιωτών Καλαβρυτινών, ο “Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος” που ασχολείται με την συντήρησή του, το κλήμα του Παυσανία ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο της φύσης.
Τα Βαλυρέικα αμπέλια βρίσκονταν κοντά στο χωριό, στην Πέρα Μεριά(υπήρχαν και πολλοί πέτρινοι λινοί, στους οποίους παίζαμε και κρυβόμαστε από τους αγροφύλακες, όταν μαζεύαμε ελιές στα παιδικά μαθητικά μας χρόνια, και δεν διασώθηκαν απο την αμέλεια και ασδιαφορία των εκλεγμένων τοπικών αρχών, γιατί εκεί υπήρχε παλια η αρχαία Ομηρική Βαλύρα) στις Γανιές, στο Βλαχόπορο και στον Κάμπο.Tώρα δυστυχώς υπάρχουν ελάχιστα αμπέλια,2-3 σταφίδες και καθόλου συκιές που να παράγουν τσαπελόσυκα. Συνηπήρχαν τότε τα αμπέλια μαζί με τις σταφίδες, τις συκιές, και τις ελιές. Τα αμμουδερά χώματα από τις προσχώσεις του ποταμού Μαυροζούμενα, στις Γανιές, είναι πιο κατάλληλα για το αμπέλι που είναι πιο ανθεκτικό, που χρονολογικά- ιστορικά τα αμπέλια έχουν προηγηθεί της σταφίδας. Στα παιδικά μας χρόνια, κάναμε γιουρούσια στα ποτιστικά, κλέβαμε φρούτα εποχής και ειδικά από το αμπέλι του Σφήκα, Ιωάννου, Λιοντήρη, Καρύδη, και τα κληματερά του Κώστα Κυριαζόπουλου. Μετά το μπάνιο που κάναμε στο Μύλο, τα βάζαμε στο παγωμένο νερό , στο Γοργόρεμα ή στη λίμνη της Θεοφίλενας, που υπήρχαν πηγές με κρύο νερό, και απολαμβάναμε τα γνήσια βιολογικά-οικολογικά προϊόντα της μάνας γης. Το κρασί όπως είναι γνωστό αποτελεί κύριο στοιχείο του ελληνικού τραπεζιού.
Νεμέα ο αμπελώνας των Θεών
Η περιοχή της Νεμέας παρουσιάζει μια μοναδική αμπελοοινική παράδοση από τα χρόνια της Αρχαιότητας και τον αξιομνημόνευτο "Φλιάσιο Οίνο", έως το περίφημο "Αγιωργίτικο", το Ελληνικό κρασί που έχει κερδίσει τον θαυμασμό των οινοφίλων σε ολόκληρο τον κόσμο.Στην περιοχή υπήρχαν κατά την αρχαιότητα αξιόλογες πόλεις όπως η Νεμέα (αρχαία) συνδεδεμένη με τους αγώνες που εγίνοντο στο υπάρχον στάδιο, τα Νέμεα, η Φλιούντα που βρισκόταν πλησίον της σημερινής Νεμέας (νέας), η Τιτάνη που βρίσκεται το σημερινό χωριό της Τιτάνης Δυτικά της Νεμέας και σε ορεινό σημείο και τέλος αι Κλεωναί όπου σήμερα επίσης το χωριό Κλεωναί. Και οι τέσσερις αυτοί οικισμοί βρίσκονται στη ζώνη καλλιέργειας της ποικιλίας αμπέλου «Μαύρο Νεμέας» ή «Αγιοργίτικο».
Το κρασί Νεμέας (Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας) παράγεται στην ευρύτερη περιοχή της Νεμέας, η οποία αποτελεί την μεγαλύτερη αμπελουργική ζώνη της Ελλάδας. Η πιο γνωστή ποικιλία που παράγεται είναι το πασίγνωστο Αγιωργίτικο που αποτελεί βάση για τη δημιουργία πολλών άλλων κρασιών της περιοχής. Τα πολλά οινοποιεία της Νεμέας είναι ανοιχτά και επισκέψιμα σε οποιονδήποτε θέλει να γνωρίσει από κοντά τον τρόπο παρασκευής των κρασιών τους. Επίσης, εδώ και 35 χρόνια δραστηριοποιείται ο Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Νεμέας ο οποίος ασχολείται με την διαφύλαξη της ποιότητας του νεμεάτικου κρασιού καθώς και με την προώθηση και διαφήμιση των ντόπιων κρασιών.
Το μαύρο κρασί Νεμέας το παρασκεύαζαν κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως σήμερα σε δεξαμενές ζυμώσεις με τα στέμφυλα, τις οποίες δεξαμενές, λιθόκτιστες, είχαν στεγανοποιήσει με το τότε υλικό (πανάρχαιο) «κουρασάνι» (μίγμα τριμμένου κεραμιδιού και ασβέστη). Το αποθήκευαν αρχικά σε πιθάρια και βαρέλια από ξύλο αγριοβελανιδιάς (δρύινα), καστανιάς, κυπαρισσιού ακόμα και μουριάς. Βαρέλια τέτοια διατηρήθηκαν μέχρι και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μάλιστα σε χωρητικότητες μεγάλες (μέχρι και 3.000 μπότσες =7.680 κιλά.
Μία μπότσα = 2 οκάδες
ΟΙΝΟΥΣΕΣ: ΤΑ ΓΛΑΡΟΝΗΣΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Πρόκειται για μια συστάδα πανάρχαιων γλαρονησιών ΝΑ της Μεθώνης και σε μικρή απόσταση απ’ αυτή που την αποτελούν τα νησάκια Σακιότσα, Αγία Μαρίνη και Καμπέρα. Είναι γνωστά στους γεωγράφους με τη γενική ονομασία «Οινούσαι Μεσσηνιακαί», για να ξεχωρίζουν από τις «Οινούσες της Χίου». Λέγονται και «Σαπιέντζες». Μερικοί γεωγράφοι στη σμαραγδένια αυτή συστάδα νησιών λογαριάζουν και τα ξερονήσια Αρνάτσι, Πετροκάραβο και Βενέτικο ή Κάβο Γάλο (κοντά στην) – την αρχαία «Θηγανούσα», από την οποία εξάγονται «θηγάναι» (ακονόπετρες).
Αρχαιολογικά – Ιστορικά :
Οι Οινούσες ήταν γνωστές στην αρχαιότητα. Τις αναφέρουν πλην του Εκαταίου και του Παυσανία κι οι Λατίνοι γεωγράφοι Πομπώνιος Μέλας και Πλίνιος. Κατά το Γερμανό αρχαιολόγο και ελληνιστή Ερνέστο Κούρτιο (DER PELOPONISOS GOTHA, 1852, II, 171) τ’ όνομά τους χρωστούν στον Οινέα το μυθικό βασιλιά της που αναγνωρίζεται ως ο πρώτος αμπελουργός της αρχαίας Ελλάδος. Κι έχει φαίνεται κάποια σχέση με την αρχαία οινοπαραγωγή της περιοχής της Μεθώνης, που έχει την «αμπελόεσσα» Πήδασο των ομηρικών (Ιλ. Στ. 150). Τα Βαλυρέικα αμπέλια βρίσκονταν κοντά στο χωριό, στην Πέρα Μεριά(υπήρχαν και πολλοί πέτρινοι λινοί, στους οποίους παίζαμε και κρυβόμαστε από τους αγροφύλακες, όταν μαζεύαμε ελιές στα παιδικά μαθητικά μας χρόνια, και δεν διασώθηκαν απο την αμέλεια και ασδιαφορία των εκλεγμένων τοπικών αρχών, γιατί εκεί υπήρχε παλια η αρχαία Ομηρική Βαλύρα) στις Γανιές, στο Βλαχόπορο και στον Κάμπο.Tώρα δυστυχώς υπάρχουν ελάχιστα αμπέλια,2-3 σταφίδες και καθόλου συκιές που να παράγουν τσαπελόσυκα. Συνηπήρχαν τότε τα αμπέλια μαζί με τις σταφίδες, τις συκιές, και τις ελιές. Τα αμμουδερά χώματα από τις προσχώσεις του ποταμού Μαυροζούμενα, στις Γανιές, είναι πιο κατάλληλα για το αμπέλι που είναι πιο ανθεκτικό, που χρονολογικά- ιστορικά τα αμπέλια έχουν προηγηθεί της σταφίδας. Στα παιδικά μας χρόνια, κάναμε γιουρούσια στα ποτιστικά, κλέβαμε φρούτα εποχής και ειδικά από το αμπέλι του Σφήκα, Ιωάννου, Λιοντήρη, Καρύδη, και τα κληματερά του Κώστα Κυριαζόπουλου. Μετά το μπάνιο που κάναμε στο Μύλο, τα βάζαμε στο παγωμένο νερό , στο Γοργόρεμα ή στη λίμνη της Θεοφίλενας, που υπήρχαν πηγές με κρύο νερό, και απολαμβάναμε τα γνήσια βιολογικά-οικολογικά προϊόντα της μάνας γης. Το κρασί όπως είναι γνωστό αποτελεί κύριο στοιχείο του ελληνικού τραπεζιού.
Εργασίες του αμπελιού: Κλάδεμα, σκάψιμο, γαλάζωμα, θειάφισμα, κορφολόγημα, χαράκωμα (μόνο η σταφίδα), φουρκάδιασμα, τρύγος, λινός, κρασί .
ΖΥΜΩΣΕΙΣ: ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ-ΟΞΙΚΗ
Α. ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΖΥΜΩΣΗ
1. ΜΕ ΛΟΓΙΑ : ΓΛΥΚΟΖΗ ή ΦΡΟΥΚΤΟΖΗ. Με την αλκοολική ζύμωση,τα σταφυλοζάκχαρα ή σάκχαρα φρούτων μετατρέπονται σε αιθανόλη και διοξείδιο του άνθρακα.
2. ΜΕ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ C6H12O6 2CH3CH2OH+2CO2
Β. ΟΞΙΚΗ ΖΥΜΩΣΗ
1. ΜΕ ΛΟΓΙΑ: Η αλκοόλη με το οξυγόνο μετατρέπεται σε οξικό οξύ (ξύδι) και νερό
2. ΜΕ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ CH3CH2OH +O2 CH3COOH+H2O
Αλκοολικός βαθμός (συγκέντρωση όγκος κατ’ όγκον) είναι τα κυβικά εκατοστά αλκοόλης στα 100 κυβικά εκατοστά διαλύματος. Τον προσδιορίζουμε με το αλκοολόμετρο. Το μούστο τον γραδάρουμε με το γράδο. Είναι όργανο που μετρά τους βαθμούς και ο μούστος (γλεύκος ή σταφυλοσάκχαρο) πρέπει να είναι 13 βαθμούς επειδή σε αυτή τη συγκέντρωση οι ζυμομύκητες μπορούν και κάνουν την αλκοολική ζύμωση καλλίτερα. Εάν ο μούστος έχει μεγαλύτερη συγκέντρωση γλυκόζης προσθέτουμε νερό και εάν έχει μικρότερη από 13 προσθέτουμε ζάχαρη ήσταφίδα. Η ποσότητα προσδιορίζεται από τον οινοποιό,ανάλογα με την ποσότητα του μούστου και τον βαθμό του . Όταν θέλουμε να φτιάσουμε πετμέζι αμέσως μετά το πάτημα των σταφυλιών ή το στύψιμο με την τσιφιλιά, βάζουμε στάχτη για αναστολή της δράσης των ζυμομυκήτων και το θερμαίνουμε τόσο ,ώστε το ποσό που θα μείνει να είναι όσο και ο βαθμός, δηλαδή αν είναι 13 βαθμούς, πρέπει στο ένα λίτρο μούστου να πάρουμε 130 ml πετμέζι. Στάχτη βάζουμε και όταν θέλουμε να φτιάσουμε από μούστο μουσταλευριά.
Η κατάλληλη εποχή για τρύγο
- Τ’ Αϊ Λιός με το μαντίλι, του Σωτήρος με κοφίνι
- Τσ’ Αγια Μαρίνας σύκο / και τ’ Αϊ Λιός σταφύλι
- Τζίτζικας λάλησε, μαύρη ρώγα γυάλισε.
Το αμπέλι, ή κλήμα είναι αγγειόσπερμο φυτό, ανήκει δε στην τάξη των Ραμνωδών και στην οικογένεια των Αμπελοειδών, με πολλές ποικιλίες που καλλιεργούνται στις εύκρατες περιοχές της γης. Το αμπέλι καλλιεργείται κυρίως για τον καρπό του, το σταφύλι, ενώ και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται στη μαγειρική (ντολμάδες). Τα σταφύλια μπορούν να καταναλωθούν ως έχουν ή να χρησιμοποιηθούν είτε για γλυκίσματα (γλυκό του κουταλιού) είτε για την παρασκευή σταφίδων, κρασιού, άλλων οινοπνευματωδών ποτών όπως το τσίπουρο και τελικά οινοπνεύματος (αιθανόλης).
Μυθολογία-Προϊστορία-Ιστορία
Αμπέλια
Συμφωνά με την ελληνική μυθολογία, ο Στάφυλος ήταν γιος του Διονύσου και της Αριάδνης. Σε άλλο μύθο ο Στάφυλος ήταν βοσκός του βασιλεία της Αιτωλίας Οινέα. Καθώς έβοσκε τις κατσίκες του, παρατήρησε ότι μια από αυτές τρώγοντας συνέχεια ένα συγκεκριμένο καρπό πάχαινε περισσότερο από τις άλλες. Μάζεψε τότε αρκετούς και τους πρόσφερε στον βασιλιά του. Εκείνος παρασκεύασε ένα χυμό τον οποίο ονόμασε "οίνο", στον δε καρπό έδωσε το όνομα του βοσκού του (σταφύλι) προς τιμή του.
Αυτή την εποχή, από τέλη Σεπτεμβρίου ως και τα μέσα Οκτωβρίου όπως σε όλη τη Μεσσηνία ξεκινάει ο τρύγος. Η γνώση της καλλιέργεια της αμπέλου είναι διαδεδομένη από τα βάθη της
αρχαιότητας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την λατρεία του Διονύσου από τους αρχαίους κατοίκους της περιοχής. Στο όρος Ιθώμη Μεσσηνίας, η μια κορυφή του που ονομάζεται Εύα, υπάρχει σε ερειπώδη κατάσταση ο ναός του Βάκχου και υπάρχει πλάτωμα η λεγόμενη Κοπρέζα, που υπάρχουν ακόμη κλήματα που παράγουν σταφύλια και το γιόρταζαν με το ευοί-ευάν που σημαίνει στην υγειά μας. Δυστυχώς η κορυφή Εύα έχει εγκαταλειφτεί, ενώ θα έπρεπε να είχε αξιοποιηθεί, γιατί από εκεί μεταφέρθηκαν οι μεγάλοι ογκόλιθοι που έκτισε ο θηβαίος Επαμεινώνδας την Αρχαία Μεσσήνη, το 371-369 π.χ.
αρχαιότητας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την λατρεία του Διονύσου από τους αρχαίους κατοίκους της περιοχής. Στο όρος Ιθώμη Μεσσηνίας, η μια κορυφή του που ονομάζεται Εύα, υπάρχει σε ερειπώδη κατάσταση ο ναός του Βάκχου και υπάρχει πλάτωμα η λεγόμενη Κοπρέζα, που υπάρχουν ακόμη κλήματα που παράγουν σταφύλια και το γιόρταζαν με το ευοί-ευάν που σημαίνει στην υγειά μας. Δυστυχώς η κορυφή Εύα έχει εγκαταλειφτεί, ενώ θα έπρεπε να είχε αξιοποιηθεί, γιατί από εκεί μεταφέρθηκαν οι μεγάλοι ογκόλιθοι που έκτισε ο θηβαίος Επαμεινώνδας την Αρχαία Μεσσήνη, το 371-369 π.χ.
| ||||||||||||||||
Τα παλιότερα χρόνια ο τρύγος είχε περισσότερο την μορφή πανηγυριού παρά μιας αγροτικής εργασίας. Και σήμερα όμως η όλη διαδικασία από τον τρύγο και το πάτημα των σταφυλιών, μέχρι και την παρασκευή του παραδοσιακού μουστοκούλουρου ή πετμέζι, αποτελεί μια ευχάριστη διαδικασία για ανθρώπους κάθε ηλικίας που φροντίζουν να βρίσκονται αυτές τις ημέρες σε όλες αυτές τις πραγματικές "τελετουργίες".
Το αμπέλι και η οικογένεια του ήταν γνωστά από την παλαιολιθική εποχή. Σε ανασκαφές που έγιναν βρέθηκαν απολιθώματα οινοφόρου αμπέλου που χρονολογούνται από την ηώκαινη εποχή. Επειδή το αμπέλι δεν αντέχει το ψύχος, κατά την εποχή των παγετώνων εγκλιματίστηκε στις παραμεσόγειες περιοχές και στις περιοχές της Κασπίας θάλασσας.
Τα αμπέλια ξεκίνησαν να καλλιεργούνται από την εποχή του χαλκού, καθώς κουκούτσια από σταφύλια βρέθηκαν σε κατοικίες της εποχής αυτής. Επίσης σε επιγραφές γίνονται αναφορές στην άμπελο, ενώ παραστάσεις σε τοίχους απεικονίζουν ανθρώπους να καλλιεργούν αμπέλια και να μαζεύουν σταφύλια. Οι εικόνες και οι γραφές αυτές χρονολογούνται στα 2.500 χρόνια π.Χ.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, η πρώτη καλλιέργεια αμπελιού έγινε στην Κρήτη, ενώ για κάποιους άλλους στη Θράκη και χρονολογούνται γύρω στο 1.000 π.Χ. Ο Όμηρος αναφέρεται στο αμπέλι και το κρασί με τις ονομασίες οίνη, Οινόη, οινιάδα και άλλα. Στη συνέχεια οι Έλληνες και οι Φοίνικες μετέφεραν αμπέλια στην Ιταλική χερσόνησο και η Σικελία έγινε κέντρο παραγωγής σταφυλιών.
Γύρω στο 600 π.Χ. Φοίνικες διέδωσαν την καλλιέργεια του αμπελιού στη Γαλλία και την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το αμπέλι φτάνει στη Βρετανία. Το 13ο αιώνα μ.Χ. οι Άραβες προωθούν την καλλιέργεια του αμπελιού στην Ισπανία και την Πορτογαλία και μέχρι το 17ο αιώνα το αμπέλι ήταν γνωστό σε όλη σχεδόν την Ευρώπη. Στην συνέχεια μεταφέρθηκαν Ευρωπαϊκά αμπέλια στην Αμερική αλλά καταστράφηκαν μετά από μεγάλη επιδημία φυλλοξήρας, ενός εντόμου του εδάφους που προσβάλλει τις ρίζες του φυτού με αποτέλεσμα αυτό να ξεραίνεται. Συνέπεια αυτού ήταν να καλλιεργηθούν άγριες ποικιλίες ντόπιων αμπελιών ανθεκτικών στο έντομο, οι οποίες στις αρχές του 18ου αιώνα έφτασαν να καλλιεργούνται στην Αγγλία και στη Γαλλία. Όμως τα αμπέλια αυτά προσβλήθηκαν από διάφορες άλλες ασθένειες που κατέστρεψαν το 70% των καλλιεργειών. Η λύση δόθηκε με τον εμβολιασμό άγριων αμερικάνικων αμπελιών και τη δημιουργία ανθεκτικών υβριδίων.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ
Τρύγος
Ο τρύγος είναι η τελευταία φάση της δραστηριότητας της αμπελοκομίας και αφορά το μάζεμα των σταφυλιών. Ο καθορισμός του χρόνου του τρυγητού έχει μεγάλη σημασία για την ποιότητα των σταφυλιών. Σε γενικές γραμμές ο τρύγος γίνεται τους μήνες Αύγουστο-Σεπτέμβριο. Τα σταφύλια που είναι έτοιμα για μάζεμα πρέπει να είναι ώριμα και ο βαθμός ωριμότητας βρίσκεται είτε εμπειρικά με το μάτι, ή με δοκιμή στη γεύση, είτε με χημικές μεθόδους όπως είναι η πυκνομέτρηση (γραδάρισμα), όταν έχουμε να κάνουμε με σταφύλια που προορίζονται για παραγωγή κρασιού.
Παραδοσιακά τα τρυγημένα σταφύλια συγκεντρώνονται σε ειδικά κοφίνια (τρυγοκόφινα) ή σε μεγάλα πλαστικά δοχεία χωρητικότητας 20 κιλών. Για την κοπή των τσαμπιών χρησιμοποιούνται ειδικοί σουγιάδες, ψαλίδια ή λεπίδες. Στην ελληνική ύπαιθρο ο τρύγος, μαζί με το πάτημα των σταφυλιών που τον ακολουθούσε, ήταν μια από τις σημαντικότερες αγροτικές εργασίες και γινόταν αφορμή για γιορτή, συνοδευόμενος από τα ανάλογα έθιμα.
Ο ΤΡΥΓΟΣ
Όλος ο κόσμος βρίσκεται σε κίνηση.
Κάρα, γαϊδούρια, άλογα, μουλάρια και αυτοκίνητα γεμάτα σταφύλια περνούν ολοένα. Ανάμεσα στα κλήματα παλικάρια και κοπέλες, με τα καλάθια στα χέρια, τρυγούν.
Ο Κωστάκης και η Ελενίτσα βρίσκονται ακόμα στο κτήμα τους, στην εξοχή. Έχουν την άδεια να βοηθήσουν κι αυτοί στον τρύγο. Από πολύ πρωί με το γλυκοχάραμα, σηκώθηκαν και πήγαν και αυτοί στο αμπέλι με τους άλλους εργάτες.
Κρατούν ο καθένας το μικρό του καλαθάκι και ένα μαχαιράκι. Σε κάθε κλήμα σταματούν. Αφήνουν κάτω το καλάθι και κόβουν με πολλή προσοχή το σταφύλι επάνω στο κοτσάνι του. Το βάζουν στο καλάθι και κόβουν άλλο.
Άμα γεμίσουν το καλαθάκι τους, πηγαίνουν και το αδειάζουν στο μεγάλο κοφίνι.
Πόσες φορές το γέμισαν και το άδειασαν ούτε ξέρουν!
Εργάζονται με όρεξη μεγάλη και τραγουδούν μαζί με όλους τους άλλους εργάτες και τις εργάτριες διάφορα τραγούδια. Να ένα απ’ αυτά:
ΕΝΑ ΠΟΥΛΙ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ ΚΙ ΕΝΑ ΠΟΥΛΙ ΒΟΥΝΙΣΙΟ
Ένα πουλί θαλασσινό
κι ένα πουλί βουνίσιο,
τα δυο πουλιά μαλώνανε
στου σταυραϊτού τον τόπο.
Γυρίζει το θαλασσινό
και λέει του βουνίσιου:
-Μη με μαλώνεις, βρε πουλί,
και μη με παραδιώχνεις
κι εγώ πολύ δεν κάθομαι
στον τόπο το δικό σου.
Αν κάτσω Μάη και Θεριστή
κι όλον τον Αλωνάρη
κι αν πάρω κι απ’ τον Αύγουστο,
τον Τρυγητή μισεύω.
Κι αφήνω γεια στις όμορφες
και γεια στις μαυρομάτες
κι εγώ πάω στον τόπο μου,
γυρνώ στους ιδικούς μου.
Δημοτικό
ΤΟ ΤΣΙΡΙΤΡΟ
Σε μια ρώγα από σταφύλι
έπεσαν οχτώ σπουργίτες
και τρωγόπιναν οι φίλοι.
Τσίρι τίρι, τσιριτρό,
τσιριτρί, τσιριτρό!
Εχτυπούσανε τις μύτες
και κουνούσαν τις ουρές,
κι είχαν γέλια και χαρές.
Τσίρι τίρι, τσιριτρό,
τσιριτρί, τσιριτρό!
Πώπω, πώπω, σε μια ρώγα
φαγοπότι και φωνή!
την αφήκαν αδειανή.
Τσίρι τίρι, τσιριτρό,
τσιριτρί, τσιριτρό!
Και μεθύσαν, κι ολημέρα
πάνε δώθε, πάνε πέρα,
τραγουδώντας στον αέρα.
Τσίρι τίρι, τσιριτρό,
τσιριτρί, τσιριτρό!
«Παιδικά τραγούδια» Ζαχαρίας Παπαντωνίου
Ο ΤΡΥΓΟΣ
Καλώς μας ήρθες Αύγουστε
με τα γλυκά σου δώρα.
Του Τρυγητού η ώρα,
μας κράζει η χαρά!
Λυγίζονται τα κλήματα
χλωρά και φουντωμένα,
σταφύλια φορτωμένα
και φύλλα δροσερά.
Τρύγος πρόσχαρα προβαίνει
και γιορτάζει η οικουμένη,
η φλογέρα αχολογά!
Το φθινόπωρο βουίζει,
χορευτά πανηγυρίζει
και τ’ αμπέλια του τρυγά.
Αμπέλι μου πεντάφυλλο και κοντοκλαδεμένο,
Για δεν ανθείς, για δεν καρπείς, σταφύλια για δεν βγάνεις;
Μου χάλασες παλιάμπελο κι εγώ θα σε πουλήσω.
Μη με πουλάς αφέντη μου κι εγώ σε ξεχρεώνω
Για βάλε νιους και σκάψε με γέρους και κλάδεψέ με,
Βάλε γριές μεσόκοπες να με βλαστολογήσουν
Βάλε κορίτσια ανύπαντρα να με κορφολογήσουν.
ΔΗΜΟΤΙΚΟ
Η χαρά και η ζωηρότητα των σκηνών του τρύγου στην αρχαία εποχή δεν έφυγε από τη χώρα μας μα ο ενθουσιασμός δεν γεμίζει πια τη δική μας ψυχή. Ίσως επειδή δεν αγαπούμε πια τη φύση βαθιά και όσο της πρέπει.
ΤΟ ΠΑΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ
Την άλλη μέρα άρχισε το πάτημα των σταφυλιών στο πατητήρι, που ήταν γεμάτο ως απάνω.
Δυο γερά και καλοδεμένα παλικάρια έπλυναν καθαρά-καθαρά τα πόδια τους και ανέβηκαν επάνω.
-Καλά κρασιά, κυρ Δημήτρη. Και του χρόνου!
είπαν στον πατέρα του Κωστάκη και άρχισαν το πάτημα.
Πλατς, πλατς, πλατς! πατούσαν και έλιωναν τα σταφύλια οι δύο αυτοί εργάτες, σαν να χόρευαν έναν παράξενο χορό.
Από το σωλήνα του πατητηριού κάτω-κάτω έτρεχε ο κόκκινος μούστος σ’ ένα μεγάλο κάδο. Ο κυρ Δημήτρης, ο πατέρας του Κωστάκη, έπαιρνε με τον τενεκέ και έριχνε στο βαρέλι, που ήταν δίπλα καθαρό, πλυμένο και λιβανισμένο. Άδειαζε τους τενεκέδες και τους μετρούσε: ένας, δύο, τρεις…
Δίπλα καθόταν ο Κωστάκης μ’ ένα μολύβι και ένα τετράδιο και σημείωνε.
Για κάθε τενεκέ τραβούσε και μια μικρή ίσια γραμμή. Στο τέλος μέτρησε τις γραμμές και τις βρήκε σωστές διακόσιες.
-Ο Κωστάκης θα γίνει λαμπρός νοικοκύρης είπε ο μπάρμπα-Θανάσης, που τον έβλεπε.
Η μητέρα του Κωστάκη έφτιασε με μούστο νόστιμη μουσταλευριά με αμύγδαλα, σουσάμι και ψιλή κανέλα. Έπειτα έφτιασαν μαζί με τη μητέρα της Ελενίτσας μουστοκούλουρα και σουτζούκια γεμισμένα με καρύδια.
Στο μεγάλο καζάνι βράζουν μούστο για να φτιάσουν γλυκό πετιμέζι, να βουτούν το χειμώνα το ψωμί τους.
Πόσα πράγματα δίνει το γλυκό σταφύλι!
Όταν οι δουλειές στο κτήμα είχαν τελειώσει και ο καιρός άρχισε να δροσίζει, οι δυο οικογένειες γύρισαν στην πόλη.
Εκεί στην πόλη περίμενε τα παιδιά μια καινούρια χαρά, το σχολείο.
Ο ΤΡΥΓΟΣ
Η εποχή του τρύγου είναι μια περίοδος της ζωής μας που μοιάζει με γιορτή πολυήμερη. Παντού σε όλους τους τόπους που πρασινίζουν από τα αμπέλια σκορπίζεται κάποια αλλιώτικη χαρά. Τίποτε άλλο δεν ακούς όλη τη μέρα παρά φωνές χαρούμενες, τραγούδια, γέλια, θόρυβο. Παντού βασιλεύει η ανοιχτή καρδιά. Οι τρυγητές άντρες και γυναίκες, γέροι και νέοι, μ’ όλη την κούραση της δουλειάς και σαν να μην σκέπτονται τίποτε άλλο, πετούν ο ένας στον άλλο τα χοντροκομμένα τους αστεία και σκορπίζουν το γέλιο τους. Ενώ μεταφέρουν τα σταφύλια μέσα στα πλεχτά καλάθια και τα πηγαίνουν στα πατητήρια, στους ληνούς, αλληλοπειράζονται, χοροπηδούν, φωνάζουν σαν να θέλουν να χαιρετήσουν έτσι το καινούριο κρασί, άμα θα γίνει στον καιρό του. Και φαίνεται πως στο ξέσπασμα της τέτοιας χαράς τους σπρώχνει η μαγευτική δύναμη, που κλείνει μέσα της η φύση της εξοχής.
Κάθε μέρα στα αμπέλια την εποχή του τρύγου, βλέπουμε συνήθειες της ζωής που μπορεί να πει κανείς ότι σώθηκαν μέχρι σήμερα από τα μυθικά χρόνια της αρχαίας Ελλάδας. Ότι γίνεται σήμερα στον τρύγο γινόταν και χιλιάδες χρόνια πριν. Ίδιες και απαράλλαχτες και το ίδιο ζωηρές οι συνήθειες. Οι πρόγονοί μας ξαναζούν μέσα στο αμπέλι. Στέκεις δίπλα σήμερα στους τρυγητές και βλέπεις τη δική τους ζωή που δεν έχει αλλάξει καθόλου.
Οι αρχαίοι Έλληνες με τους χορούς και τα τραγούδια τους στην ώρα του τρύγου με τα παιχνίδια τους και τα αστεία τους γιόρταζαν και το θεό Διόνυσο που ήταν κύριος της φύσης η οποία έδειχνε όλη τη δύναμη και το μεγαλείο της.
Ο θεός αυτός της χαράς και του θορύβου που αργότερα το είπαν θεό «Ελευθερωτή» σκόρπιζε παντού τη χαρά του γεμάτη θόρυβο στεφανωμένος με κισσό και δάφνη. Και με την ακολουθία του περνούσε θριαμβευτικά μέσα από τα δάση και τις λαγκαδιές. Τέτοιο θεό δεν ήταν δυνατό παρά με θόρυβο, τραγούδια και φωνές να τον χαιρετήσουν οι βοσκοί οι αμπελουργοί και όλοι όσοι ζούσαν στην εξοχή. Και πολύ περισσότερο οι τρυγητές του σταφυλιού του καρπού που χάρισε στους ανθρώπους ο θεός Βάκχος και που ο χυμός του αργότερα θα έφερνε και σε αυτούς κάποια δυνατότερη χαρά.
Την τρελή αυτή χαρά οι χωρικοί της μυθικής Ελλάδας και ξεχωριστά της Αττικής την φανέρωναν και με την παράξενη γιορτή που την έλεγαν «ασκώλια». Στην ώρα του τρύγου φούσκωναν ένα ασκί από δέρμα τράγου και το άλειφαν από έξω με λάδι. Οι νέοι χόρευαν και πηδούσαν πάνω στο ασκί με το ένα πόδι και όποιος κατόρθωνε να σταθεί όρθιος επάνω στο ασκί ήταν ο νικητής και έπαιρνε βραβείο ένα άλλο ασκί γεμάτο μούστο. Όποιος έπεφτε κάτω άκουε τα πειράγματα και τα περιπαίγματα των άλλων. Το παιχνίδι αυτό λεγόταν «ασκωλιασμός». Ύστερα οι τρυγητές και οι άλλοι χωρικοί γύριζαν μέσα στα αμπέλια της περιοχής όπου γίνονταν τα ασκώλια το άγαλμα του Διονύσου και κρεμούσαν από τα δέντρα μικρές εικόνες του θεού από ξύλο ή κερί.
Οι τέτοιες και άλλες εξοχικές γιορτές γεννούσαν στην ψυχή των ανθρώπων το διονυσιακό ενθουσιασμό για τις αλλαγές της φύσης που την θεοποιούσαν.
Τον τρύγο που ήταν μια από τις ομορφότερες και σπουδαιότερες σκηνές της κοινωνικής ζωής των αρχαίων Ελλήνων δεν ήταν δυνατό να μην τον τραγουδήσουν οι ποιητές.
Ο Όμηρος που καμιά λεπτομέρεια της κοινωνικής και οικογενειακής ζωής των Ελλήνων δεν άφησε χωρίς να την περιγράψει αφιέρωσε και στον τρύγο μερικούς στίχους. Στο ποίημά του την Ιλιάδα δίνει ζωηρή εικόνα του τρύγου και τραγουδεί:
Κι αμπέλι μέσα σκάλισα σταφύλια φορτωμένο,
Χρυσό κι όμορφο, κι ήτανε μαύρα σταφύλια επάνω.
Στηρίζονταν τα κλήματα σε φούρκες ασημένιες.
……………………………………………………………………..
Κι ένα μονάχα βρισκόταν στ’ αμπέλι μονοπάτι,
Απ’ όπου περνοδιάβαιναν οι τρυγητάδες, όταν τα’ αμπέλι αυτό
τρυγούσανε και τρυφερές παρθένες.
Κι’ αγόρια ολ’ ανοιχτόκαρδα μες σε πλεχτά καλάθια
Εκουβαλούσαν τον καρπό που είναι γλυκός σαν μέλι.
Κι ανάμεσα τους έπαιζε μαγευτικά εν’ αγόρι
Την άρπα τη γλυκόφωνη ενώ τ’ ωραίο τραγούδι
Του Λίνου το τραγουδούσανε με τη γλυκιά φωνή του.
Κι εκείνοι αντάμα ρυθμικά χτυπώντας με τα πόδια
Τη γη ακολουθούσανε μ’ αλλαλητά και πήδους.
Το τραγούδι του Λίνου ήταν ο θρήνος για τον άδικο θάνατο του γλυκόφωνου τραγουδιστή από τον Απολλώνα.
Να και μερικοί στίχοι για το θάνατο του Λίνου που σώθηκαν ίσαμ’ εμάς από τα λεγόμενα «Δημοτικά τραγούδια» των αρχαίων.
Ω Λίνε που σε τίμησαν περίσσια
Όλ’ οι θεοί, γιατί σε σένα πρώτα
Εδώσανε τη χάρη, στους ανθρώπους
Να τραγουδήσης όμορφο τραγούδι
Με τη γλυκιά σου τη φωνή. Μα ο Φοίβος
Απ’ την πολλή τη ζήλια σε σκοτώνει.
Κι οι Μούσες τώρα σε πικροθρηνούνε.
Τον τρύγο περιγράφει και άλλος ένας ποιητής ο Ησίοδος σ’ ένα του ποίημα:
Τ’ αμπέλια άλλοι τρυγούσανε κρατώντας κλαδευτήρια
Κι απ’ τα μεγάλα κλήματα, που ήταν γεμάτα φύλλα
Κι ασημοκληματόβεργες, μαύρα σταφύλια κι άσπρα
Οι τρυγητάδες έκοβαν κι άλλοι τα κουβαλούσαν
Μες στα καλάθια…
Να και μια άλλη πολύ ζωντανή εικόνα του τρύγου που μας δίνει ένας αρχαίος μυθιστοριογράφος ο Λόγγος:
«Και όταν είχε πια μπη το φθινόπωρο και είχαμε τρύγο όλοι στην εξοχή βρίσκονταν σε δουλειά. Ένας διόρθωνε τα πατητήρια, άλλος τα κοφίνια και άλλος καθάριζε τα βαρέλια. Ένας ακόνιζε το κλαδευτήρι του για να κόβει σταφύλια και άλλος φρόντιζε για πέτρα που να μπορεί να λιώνει τα τσίπουρα των σταφυλιών.
»Και ο Δάφνης και η Χλόη αφού άφησαν τα πρόβατα και τα γίδια, βοηθούσαν και αυτοί… Εκείνος έφερνε σταφύλια με τα κοφίνια και τα πατούσε ρίχνοντάς τα στα πατητήρια και έφερνε το μούστο στα δοχεία. Εκείνη ετοίμαζε φαγητό για τους τρυγητές και τους κερνούσε κρασί παλιό και τρυγούσε από τα κλήματα τα πιο χαμηλά
»Στη Λέσβο όλα τα κλήματα είναι χαμηλά και όχι στυλωμένα και οι κληματόβεργες απλώνονται χάμω στη γη και σέρνονται σαν κισσοί. Μπορεί να φτάσει το σταφύλι και παιδί που μόλις έχουν λυθεί τα χέρια του από τα σπάργανα. Και καθώς ήταν συνήθεια στη γιορτή του Διονύσου και στο φτιάσιμο του κρασιού είχαν φωνάξει και γυναίκες από τα κοντινά κλήματα»
Κάρνεια η γιορτή του τρύγου στην Σπάρτη |
Η δεύτερη, μετά τα Υακίνθια, μεγάλη λακωνική γιορτή που συνδεόταν με τον τρύγο, και διαρκούσε εννέα ημέρες. Τα Κάρνεια γιορτάζονταν στο τέλος του καλοκαιριού, κατά τον τοπικό μήνα Κάρνειο (το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου, έως και τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου, ανάλογα με την πανσέληνο), προς τιμή του Απόλλωνα. Κατά την παράδοση, στα προδωρικά χρόνια υπήρχε το ξόανο του θεού «Κάρνειου οικέτα», το οποίο φυλασσόταν στο σπίτι του μάντη Κριού (κόρνο στη λακωνική λεγόταν ο κριός), και όχι σε ιδιαίτερο ναό. Ο μάντης Κριός απέκτησε αργότερα την εύνοια των εισβολέων Δωριέων, γιατί τους διευκόλυνε να καταλάβουν τη Σπάρτη. Οι Δωριείς θεωρούσαν την εορτή των Καρνείων «μίμημα στρατιωτικής αγωγής». Τη στρατιωτική αυτή αγωγή διέκριναν οι μεταγενέστεροι στη συνήθεια να μετέχουν κατά τα Κάρνεια οι άνδρες σε ένα δείπνο, όπου όλα γίνονταν με «στρατιωτικά παραγγέλματα». Στο δείπνο αυτό, σε εννέα διαφορετικά σημεία της πόλης, που ονομάζονταν σκιάδες, δειπνούσαν ανά εννέα άνδρες που αντιπροσώπευαν τρεις φατρίες, δηλαδή τρεις ομάδες συγγενών. Αργότερα, στα ιστορικά χρόνια, ο «Κάρνειος οικέτας» ταυτίστηκε με τον «Κάρνειο Απόλλωνα», και η γιορτή έχασε τον πολεμικό της χαρακτήρα. Την οργάνωση αναλάμβαναν οι «καρνεάται», ομάδα νέων, δηλαδή, οι οποίοι δεν είχαν φθάσει σε ηλικία γάμου, και επιλέγονταν από όλες τις συγγενικές φατρίες ή φυλές της πόλης. Κατά τη διάρκεια των Καρνείων απαγορευόταν η αναχώρηση των νέων από την πόλη για οποιονδήποτε λόγο. Οι γιορτές περιλάμβαναν αγώνες και διάφορες αθλοπαιδιές, με ονομαστότερες τις «σταφυλο-δρομίες», στο τέλος του τρυγητού, στις οποίες έπαιρναν μέρος οι Καρνεάτες, μερικοί από τους οποίους ορίζονταν ως «σταφυλαδρόμοι». Η παιδιά άρχιζε με έναν καρνεάτη, ο οποίος, φέροντας εορταστικές ταινίες στα μαλλιά του, εκφωνούσε διάφορες ευχές για την «καλή χρονιά» και το τέλος της συγκομιδής και έπειτα τρέχοντας απομακρυνόταν από την ομήγυρη. Οι «σταφυλοδρόμοι», κρατώντας μεγάλα τσαμπιά σταφύλια, έτρεχαν να τον φθάσουν, όμως ήταν λιγότερο ευκίνητοι. Αν, ωστόσο, τον έπιαναν, η χρονιά θα πήγαινε καλά για την πόλη· αν ο νέος ξέφευγε, η χρονιά θα ήταν κακή. Προσωποποίηση της ευτυχίας της πόλης ήταν ο στεφανωμένος νέος, γι' αυτό οι σταφυλοδρόμοι, που αντιπροσώπευαν την πόλη, επιδίωκαν να τον πιάσουν. Οι Σπαρτιάτες κρατούσαν καταλόγους των «καρνεονικών», οι οποίοι χρησιμοποιούνταν για τη χρονολόγηση (όπως οι κατάλογοι των Ολυμπιονικών). Όταν αργότερα μεταξύ των αγώνων των Καρνείων συμπεριλήφθησαν και οι μουσικοί, πρώτος νικητής, κατά την παράδοση, αναδείχθηκε, το 676 Π.Χ., ο Λεσβίος μουσικός και ποιητής Τέρπανδρος. |
Τώρα όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Τα τελάρα, το αυτοκίνητο, το πατητήρι-οινοποιείο, το πλαστικό-μεταλλικό βαρέλι, η τσιφιλιά κ.λ.π. αντικατέστησαν αντίστοιχα τα κοφίνια, ζώα και κάρα, το λινό, το ξύλινο δρύινο βαρέλι, το αυτόματο πατητήρι-πιεστήριο κ.λ.π.
ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΒΙΒΛΙΑ ΑΣΟ-ΑΤΕ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΜΕΤΑΛΛΙΚΗ ΤΣΙΦΙΛΙΑ
ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΤΣΙΦΙΛΙΑΣ
ΤΣΙΦΙΛΙΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ
ΔΡΥΙΝΑ ΒΑΡΕΛΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΚΡΑΣΙΟΥ
ΔΡΥΙΝΑ ΒΑΡΕΛΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΚΡΑΣΙΟΥ
ΔΡΥΙΝΑ ΒΑΡΕΛΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΚΡΑΣΙΟΥ ΠΟΥ ΠΛΕΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΕΙ Ο ΝΕΟΣ ΜΟΥΣΤΟΣ, ΜΕ ΜΑΓΙΟΒΟΤΑΝΑ
ΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΛΙΝΟΣ
ΞΥΛΙΝΗ ΤΣΙΦΙΛΙΑ
ΜΗΧΑΝΗ ΣΥΝΘΛΙΨΗΣ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ
ΓΡΑΔΑ-ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΣΤΑΦΥΛΟΣΑΚΧΑΡΟΥ-ΑΛΚΟΟΛ
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΣΤΑΦΥΛΙΟΥ
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΣΤΑΦΥΛΙΟΥ
ΕΑΣ (ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ) ΠΑΤΡΑΣ
ΜΕΤΑΛΛΙΚΗ ΤΣΙΦΙΛΙΑ ΤΗΣ ΕΑΣ ΠΑΤΡΑΣ
ΤΣΙΜΕΝΤΕΝΙΟΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΜΟΥΣΤΟΥ
ΖΥΓΙΣΜΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ
ΖΥΓΙΣΜΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ
ΟΤΙ ΑΠΕΜΕΙΝΕ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΘΛΙΨΗ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ
ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ-ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΓΙΑ ΣΥΝΘΛΙΨΗ
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΟΥΣΤΟΥ ΣΤΙΣ ΑΠΟΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΕΑΣ
ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΑΣ,ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ
ΔΡΥΙΝΟ ΒΑΡΕΛΙ
ΞΥΛΙΝΗ ΤΣΙΦΙΛΙΑ
ΤΣΙΠΟΥΡΑ ΓΙΑ ΑΠΟΣΤΑΞΗ
ΚΛΗΜΑΤΕΡΟ ΚΡΕΒΑΤΙΝΑ ΓΕΜΑΤΟ ΓΕΥΣΤΙΚΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ
ΜΗΧΑΝΗ ΣΥΝΘΛΙΨΗΣ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ-ΚΛΗΜΑΤΕΡΟ ΚΡΕΒΑΤΙΝΑ
ΚΑΖΑΝΙ ΓΙΑ ΤΟ ΛΟΥΤΡΑΣΜΙΑ ΤΟΥ ΔΡΥΙΝΟΥ ΒΑΡΕΛΙΟΥ ΜΕ ΜΑΓΙΟΒΟΤΑΝΑ
ΤΟ ΧΩΝΙ ΠΟΥ ΓΕΜΙΖΟΥΝ ΤΑ ΚΡΑΣΟΒΑΡΕΛΑ
ΑΓΡΟΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
ΦΟΡΤΩΜΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΚΑΡΟ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ
ΔΙΑΦΗΜΙΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΤΡΩΓΟΝΤΑΣ ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΣΤΗ ΒΑΛΥΡΑ
Η ΑΧΑΙΑ ΚΛΑΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
ΤΙΜΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΤΟ 1933-38
ΑΡΧΑΙΟ ΑΓΓΕΙΟ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ -ΤΡΥΓΟ-ΚΡΑΣΙ
ΒΑΛΥΡΑΙΟΙ ΞΕΚΟΥΡΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΚΑΨΙΜΟ ΚΑΙ ΤΡΩΝΕ ΚΑΤΑΧΑΜΑ
ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ
ΤΟ ΚΛΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΥΣΑΝΙΑ ΣΤΟ ΠΑΓΚΡΑΤΗ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΣ,ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
ΤΟ ΚΛΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΥΣΑΝΙΑ ΣΤΟ ΠΑΓΚΡΑΤΗ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΣ,ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
ΔΡΥΙΝΟ ΚΡΑΣΟΒΑΡΕΛΟ
ΠΕΤΡΙΝΟΣ ΛΙΝΟΣ ΣΤΗ ΛΙΘΑΚΙΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΜΕ ΤΟ ΤΡΑΚΤΕΡ ΣΤΗΝ ΕΑΣ ΠΑΤΡΑΣ
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΜΕ ΤΟ ΚΑΡΟ ΣΤΗ ΒΑΛΥΡΑ
ΤΣΙΦΙΛΙΑ ΣΤΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΣΙΦΙΛΙΑ ΣΤΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΟ ΠΗΛΙΝΟ ΒΙΚΙ ΠΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΑΝ ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΣΤΑ ΚΤΗΜΑΤΑ
ΛΙΝΟΣ-ΤΣΙΦΙΛΙΑ ΣΤΗ ΛΙΘΑΚΙΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ
ΒΙΚΙ ΞΥΛΙΝΟ ΠΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΑΝ ΚΡΑΣΙ ΣΤΑ ΚΤΗΜΑΤΑ
ΜΙΑ ΜΠΟΤΣΑ=ΔΥΟ ΟΚΑΔΕΣ.ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΥΓΡΩΝ
 |
ΤΣΙΦΙΛΙΑ ΚΑΤΑΚΕΥΗΣ ΣΚΟΥΡΑ, ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ        |
1 σχόλιο:
Πολύ καλή και εμπεριστατωμένη μελέτη με πλούσιο φωτογραφικό υλικό.Ευχαριστούμε!
Δημοσίευση σχολίου